Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w90 1/1 bf. 7-12
  • ‘Miishɛɛ Ji Mɛi Ni Eŋmɛ Amɛtsui Shi Lɛ’

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • ‘Miishɛɛ Ji Mɛi Ni Eŋmɛ Amɛtsui Shi Lɛ’
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Nɔ Hewɔ ni Yehowa Yaa nɔ Eŋmɛɔ Etsui Shi
  • Awoɔ Tsuishiŋmɛɛ he Nyɔmɔ
  • Wɔ Afi ni Yɔɔ Miishɛɛ fe Fɛɛ
  • Anɔkwa ni Ayaa nɔ Ayeɔ yɛ Kaa Shishi
  • Mɛi ni nɔ ko Jeee Amɛhe Sane ko lɛ Asubaŋ lɛ Naa ni Aaadamɔ
  • Nɔ ni Yɔɔ yɛ Wɔsɛɛ Be Mli
  • Tsuishiŋmɛɛ—Ehe Hiaa Kristofoi
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
  • Tsuishiŋmɛɛ Ni Yeɔ Kunim
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • “Nyɛjwɛŋa Mɔ Ni” Mia Ehiɛ Lɛ He
    ‘Ba Ni Obanyiɛ Misɛɛ’
  • ‘Nyɛhãa Shifimɔ Agbea Enitsumɔ Naa’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2016
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
w90 1/1 bf. 7-12

‘Miishɛɛ Ji Mɛi Ni Eŋmɛ Amɛtsui Shi Lɛ’

1. Kɛjɛ 1914 kɛbaa nɛɛ, mɛɛ shihilɛ ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ eha Mateo 24:​3-8 eba mli, ni mɛni ni Jeŋmaji Akpaŋmɔ lɛ kɛ Jeŋmaji Ekomefeemɔ lɛ ewie efee yaka ni baaa mli?

THE Present Age, wolo ko ni Robert Nisbet ŋma lɛ wieɔ “Afii Nyɔŋmai Kpawo kɛ Enumɔ Ta ni etee nɔ, ni etamɔ nɔ ni afooo mli, kɛjɛ 1914” lɛ he. Hɛɛ, “tai kɛ tai atatsii,” ni jeŋ tai fata he​—ji nɔ ni Yesu Kristo gba fɔ shi kɛha naagbee bei nɛɛ. (Mateo 24:​3-8) Ato Jeŋmaji Akpaŋmɔ lɛ ama shi yɛ 1920 “koni etsi tawuu naa kɛya naanɔ.” Kwɛ bɔ ni efee yaka kɛ hiɛshishwiemɔ! Ato Jeŋmaji Ekomefeemɔ lɛ ama shi yɛ 1945 “koni ehere yinɔi ni baanyiɛ sɛɛ aba lɛ kɛjɛ tawuu mli haomɔi amli.” Shi Max Harrelson wolo ni ji Fires All Around the Horizon lɛ wieɔ akɛ: “Etamɔ nɔ ni gbi ko bako kɛjɛ be mli ni Jeŋ Ta II ba naagbee nɛɛ ni tawuu ko eyaaa nɔ yɛ he ko.”

2. Mɛni ji nɔ ni mɛi komɛi biɔ yɛ jeŋ shihilɛi ahe, shi mɛɛ saji esa akɛ wɔbi?

2 Gbɔmɛi ahe gbeyeiwoo kɛ gbele kɛ awuiyeli, jeŋba gbonyo kɛ ohia, tsofai fɔji kɛ nitsumɔ kɛ tsɛŋemɔ helai​—enɛɛmɛi fɛɛ kɛ nɔ ko fataa awerɛho shihilɛ lɛ he. Mɛi komɛi baabi akɛ: ‘Te aaafee tɛŋŋ ni adesai aaanyɛ aya nɔ ni amɛŋmɛ amɛtsui shi yɛ shihilɛi ni gbaa mɔ naa nɛɛ amli?’ Shi nɔ ni he hiaa titri lɛ, esa akɛ wɔbi akɛ: ‘Te Nyɔŋmɔ feɔ tɛŋŋ eŋmɛɔ etsui shi yɛ enibɔɔ ni ji shikpɔŋ lɛ ni afiteɔ lɛ nɛɛ mli? Bei enyiɛ ebaaŋmɛ gbɛ lolo ni gbɔmɛi fɔji afite shikpɔŋ lɛ ni amɛbɔ egbɛi krɔŋkrɔŋ lɛ ahora?’

3. (a) Mɛɛ sane gbalɔ Yesaia bi, ni mɛni hewɔ? (b) Mɛɛ hetoo Yehowa kɛha, ni mɛni ji nɔ ni enɛ tsɔɔ kɛha wɔgbii nɛɛ?

3 Gbalɔ Yesaia tee sanebimɔi ko ni tamɔ nakai shi. Akɛ sane ko ni jɛ Yehowa ŋɔɔ wo edɛŋ koni ejaje etsɔɔ emaŋbii lɛ. Shi atsɔ hiɛ abɔ lɛ kɔkɔ akɛ amɛboŋ lɛ toi aloo Nyɔŋmɔ ni tsu lɛ hu toi. No hewɔ lɛ Yesaia bi akɛ: “Oh Yehowa, kɛyashi mɛɛ beyinɔ?” Hɛɛ, Yesaia baaya nɔ ashiɛ atsɔɔ nɛkɛ gbɔmɛi kuɛŋtilɔi nɛɛ kɛyashi mɛɛ beyinɔ, ni mɛɛ beyinɔ Yehowa baaŋmɛ etsui shi yɛ atua ni amɛtseɔ ni amɛkɛkpooɔ ewiemɔ lɛ toiboo lɛ mli? Yehowa ha hetoo: “Kɛyashi beyinɔ ni maji aaatsɔmɔ amaŋfɔ, ni mɔ ko mɔ ko bɛ mli, ni shiai lɛ hu mɔ ko mɔ ko bɛ mli, ni shikpɔŋ lɛ aaatsɔ amaŋfɔ kwraa.” (Yesaia 6:​8-11, New World Translation) Nakai nɔŋŋ hu ŋmɛnɛ, Nyɔŋmɔ ŋmɛɔ etsui shi yɛ ahorabɔi ni tamɔ nɛkɛ mli kɛyashi beyinɔ ni be ni eto ni ekɛaakpata jeŋ ni mɔ ni efee efɔŋ titri yɛ mli ji Kristendom ni yeee anɔkwa lɛ hiɛ lɛ aaashɛ.

4. Mɛni jɛ Hiob tsuishiŋmɛɛ lɛ mli ba, ni mɛɛ nɔmimaa enɛ kɛhaa wɔ ŋmɛnɛ?

4 Yehowa kɛ be kakadaŋŋ eŋmɛ etsui shi yɛ Satan ahorabɔi sɔrɔtoi lɛ anaa. Afii 3,600 ni eho nɛ, ni Hiob anɔkwafo lɛ hu ŋmɛ etsui shi, ni eha Satan mpoatswaa akɛ enyɛŋ ehiɛ emuuyeli mli yɛ kaa shishi lɛ hetoo yɛ anɔkwayeli mli. Kwɛ bɔ ni enɛ ha Yehowa tsui nya ha! (Hiob 2:​6-10; 27:5; Abɛi 27:11) Taakɛ Yesu nyɛ bi Yakobo wie yɛ sɛɛ mli lɛ: “Naa, wɔjɔɔ mɛi ni ŋmɛɔ amɛtsui shi lɛ. Nyɛnu Hiob tsuishiŋmɛɛ lɛ he, ni nyɛna Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ naagbee lɛ, akɛ Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ mli tsɔɔ lɛ babaoo, ni emli jɔ hu.” Nakai nɔŋŋ hu ama miishɛɛ ni baajɛ mli aba aha mɛi ni kɛ Yehowa ŋmɛɔ amɛtsui shi ŋmɛnɛ lɛ nɔ mi.​—Yakobo 5:⁠11.

5. Mɛɛ gbɛ nɔ Yesu tsɔɔ yɛ akɛ abaabi tsuishiŋmɛɛ kɛjɛ Nyɔŋmɔ webii ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ adɛŋ, ni mɛɛ nitsumɔ ni amɛtsuɔ hewɔ ni ebaabi ni amɛŋmɛ amɛtsui shi lɛ?

5 Yesu tsɔɔ mli yɛ faŋŋ mli akɛ abaabi tsuishiŋmɛɛ yɛ Nyɔŋmɔ webii ni yɔɔ wɔgbii nɛɛ amli lɛ agbɛfaŋ. Yɛ be mli ni egbaa “nibii agbɛjianɔtoo lɛ naagbee” lɛ he okadi lɛ efɔɔ shi lɛ, ekɛɛ: “Mɔ ni hiɛɔ mli [ŋmɛɔ etsui shi] kɛyawulaa shi lɛ, lɛ aaahere eyiwala.” Mɔ ni hiɛɔ mli loo eŋmɛɔ etsui shi yɛ be mli ni efeɔ mɛni? Yesu wiemɔi ni nyiɛ sɛɛ lɛ haa hetoo: “Ni aaashiɛ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa nɛɛ atsɔɔ je nɛŋ fɛɛ, ni akɛye jeŋmaji lɛ fɛɛ odase; ni no dani naagbee lɛ aaaba.” (Mateo 24:​3, 13, 14) Ni no pɛ dani ‘naagbee lɛ aaaba.’​—Kwɛmɔ Marko 13:​10, 13; Luka 21:​17-19 hu.

Nɔ Hewɔ ni Yehowa Yaa nɔ Eŋmɛɔ Etsui Shi

6. Mɛni hewɔ Yehowa ji tsuishiŋmɛɛ he nɔkwɛmɔ nɔ ni ekaaa lɛ, ni mɛɛ yiŋtoo kome hewɔ ni eŋmɛ etsui shi nakai lɛ?

6 Bɔfo Paulo tsɔɔ mli akɛ “Nyɔŋmɔ miisumɔ akɛ ejie emlifu kpo etsɔɔ ni eha ale ehe ni wa lɛ, ni kɛlɛ eŋmɛɔ eyi shi babaoo ehiɛɔ mlifu nii ni sa fitemɔ lɛ” mli. (Romabii 9:22) Mɛni hewɔ Yehowa etee nɔ eŋmɛ eyi shi yɛ efɔŋfeelɔi, ni ji mlifu nii ni sa fitemɔ nɛɛ hiɛ lolo lɛ? Yiŋtoo lɛ ekome ji enɛ: bɔni afee ni ekɛtsɔɔ akɛ adesa nɔyeli, ni gbɔmɔ Bɔlɔ lɛ nine bɛ mli lɛ, ji nɔ ni baafee yaka. (Yeremia 10:23) Etsɛŋ ni abaabu Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ bem yɛ be mli ni ejieɔ ehe kpo etsɔɔ akɛ lɛ pɛ ji mɔ ni baanyɛ ekɛ toiŋjɔlɛ, gbeekpamɔ, kɛ miishɛɛ abaha adesa weku lɛ, kɛtsɔ Yesu Maŋtsɛyeli lɛ nɔ lɛ.​—Lala 37:​9-11; 46:​1, 6, 7.

7. Mɛɛ yiŋtoo kroko hewɔ ni Yehowa eŋmɛ etsui shi lɛ, ni enɛ kɛ mɛɛ sɛɛnamɔ ebaha akpekpei abɔ kɛjɛ 1930 afii lɛ amli kɛbaa?

7 Kɛfata he lɛ, Yehowa eŋmɛ etsui shi “koni eha ale enunyam falɛ lɛ yɛ mɔbɔnalɛ nii lɛ anɔ.” (Romabii 9:​23, New World Translation) Nɛkɛ mɔbɔnalɛ nii nɛɛ ji mɛi ni afɔ amɛ mu ni hiɛ amɛ emuuyeli mli ni “ahe [amɛ] kɛjɛ gbɔmɛi ateŋ” ni amɛkɛ Kristo Yesu aye maŋtsɛ yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ. Mɛi 144,000 nɛɛ anaasɔomɔ etee nɔ kɛjɛ bɔfoi lɛ agbii lɛ amli. Agbɛnɛ ebɛŋkɛ enaagbee. (Kpojiemɔ 7:3; 14:​1, 4) Ni naa! Bɔ ni Yehowa etee nɔ eŋmɛ etsui shi kɛjɛ 1930 afii lɛ amli kɛbaa lɛ eŋmɛ gbɛ ni abua akpekpei abɔ krokomɛi anaa, “asafo babaoo lɛ . . . ni jɛ jeŋmaji fɛɛ mli,” ni mli filiɔ amɛ yɛ gbɛkpamɔ ni ji naagbee amanehulu lɛ ni amɛbaaje mli ni amɛyana naanɔ wala yɛ paradeiso shikpɔŋ nɔ lɛ. (Kpojiemɔ 7:​4, 9, 10, 13-17) Ani oji nakai asafo babaoo lɛ ateŋ mɔ kome? Kɛji nakai lɛ, ani omii shɛɛɛ ohe akɛ Yehowa eŋmɛ etsui shi yɛ mlifu nii ni yɔɔ nɛɛ ahe kɛbashi bianɛ? Shi, esa akɛ oya nɔ oŋmɛ otsui shi, taakɛ Yehowa hu etee nɔ eŋmɛ etsui shi lɛ.

Awoɔ Tsuishiŋmɛɛ he Nyɔmɔ

8. Mɛni hewɔ ni tsuishiŋmɛɛ he hiaa wɔ fɛɛ lɛ, ni mɛɛ tsuishiŋmɛɛ he nɔkwɛmɔ nɔ esa akɛ wɔsusu he jogbaŋŋ?

8 Kɛji akɛ wɔnine baashɛ shiwoi lɛ anɔ lɛ, belɛ ehe miihia ni wɔ fɛɛ wɔŋmɛ wɔtsui shi. Yɛ be mli ni etsɔɔ shishijee anɔkwale nɛɛ mli yɛ Hebribii 10:36 lɛ, bɔfo Paulo tee nɔ etsɔɔ blema bei amli “odasefoi babaoo ni tamɔ atatu” lɛ ahemɔkɛyeli kɛ tsuishiŋmɛɛ ni nɔ bɛ lɛ mli fitsofitso. Kɛkɛ ni etee nɔ ewo wɔ ŋaa akɛ “wɔkɛ tsuishitoo ada foi ni ka wɔhiɛ lɛ, ni wɔkwɛ hemɔkɛyeli shishijelɔ kɛ naagbelɔ ni ji Yesu lɛ, mɔ ni nyamɔ ni ka ehiɛ hewɔ lɛ,” ejɛ etsui muu fɛɛ mli eŋmɛ etsui shi yɛ sɔɔmɔ mli, ni ehaaa ehiɛ aje nyɔmɔwoo lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ lɛ. Kwɛ bɔ ni enɔkwɛmɔ nɔ lɛ woɔ wɔ hewalɛ ehaa hu, koni wɔŋmɛ wɔtsui shi!​—Hebribii 12:​1, 2.

9. Mɛni ejɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ tsuishiŋmɛɛ he nɔkwɛmɔ nii lɛ amli eba?

9 Ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ tsuishiŋmɛɛ he nɔkwɛmɔ nii babaoo hu yɛ. Ekolɛ nyɛle loo nyɛnu nyɛmimɛi hii kɛ yei ni amɛtsuishiŋmɛɛ ekaaa lɛ ahe. Kwɛ bɔ ni amɛ anɔkwayeli lɛ ekanya wɔ eha! Ni yɛ daa afi lɛ, yɛ be mli ni Yehowa Odasefoi bɔɔ amɛ jeŋ muu fɛɛ nitsumɔ he amaniɛ amɛhaa Buu Mɔɔ Asafo lɛ, nine shɛɔ tsuishiŋmɛɛ kɛ emuuyeli mli hiɛmɔ he saji ni ŋɔɔ lɛ anɔ. Tao loo chart ni jeɔ kpo yɛ baafai ejwɛ ni nyiɛ sɛɛ lɛ amli lɛ tsɔɔ nitsumɔ kpeteŋkpele ni atsu yɛ 1989 akɛni nɛkɛ Odasefoi nɛɛ kɛ ‘tsuishiŋmɛɛ efata amɛhemɔkɛyeli he’ lɛ hewɔ.​—2 Petro 1:​5, 6.

Wɔ Afi ni Yɔɔ Miishɛɛ fe Fɛɛ

10. (a) Shikpɔji kɛ ŋshɔkpɔi akui enyiɛ na Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ shiɛmɔ mli gbɛfaŋnɔ yɛ 1989, ni mɛi enyiɛ kɛ amɛhe wo nitsumɔ nɛɛ mli? (b) Gbɛgbalɔi enyiɛ bɔ amaniɛ yɛ nyɔŋ ni emli nitsumɔ tee hiɛ fe fɛɛ lɛ mli, ni ŋmɛlɛtswai enyiɛ akɛtsu nii yɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli?

10 Taakɛ tao loo chart ni tsɔ hiɛ lɛ tsɔɔ lɛ, shikpɔji kɛ ŋshɔkpɔi 212 kɛ amɛhe wo Yehowa Maŋtsɛyeli ni baa lɛ he shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Suɔlɔ Buu-Mɔɔ kanelɔ, ani ona hegbɛ ofee gbɔmɛi 3,787,188 ni kɛ amɛhe wo nitsumɔ kpeteŋkpele nɛɛ mli lɛ ateŋ mɔ kome? Ani oji gbɔmɛi 808,184 ni bu akɔntaa akɛ gbɛgbalɔi yɛ nyɔŋ ni nitsumɔ fa fe fɛɛ yɛ mli lɛ ateŋ mɔ kome? Bɔ fɛɛ bɔ ni ŋmɛlɛtswai abɔ ni okɛwo 1989 jeŋ muu fɛɛ yibɔ ni ji ŋmɛlɛtswai 835,426,538 ni akɛtsu nii yɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ ji lɛ, oyɛ nɔ ni obaadamɔ nɔ ni oha omli afili bo.​—Lala 104:​33, 34; Filipibii 4:⁠4.

11. (a) Yibɔ enyiɛ ba March 22 Kaimɔ lɛ shishi ni eji mlifilimɔ sane, ni mɛni hewɔ? (b) Mɛi heei enyiɛ abaptisi amɛ, ni mɛɛ maji sa kadimɔ yɛ enɛ mli yɛ tao loo chart lɛ nɔ?

11 Omli afilio hu, yɛ yibɔ fɛfɛo ni ji 9,479,064 ni ba nyɛsɛɛ March 22 Yesu gbele lɛ Kaimɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ shishi lɛ he! Enɛ tsɔɔ akɛ gbɔmɛi 5,691,876 yɛ lolo ni baanyɛ afee Maŋtsɛyeli lɛ jajelɔi, kɛji akɛ aaanyɛ aye abua nɛkɛ gbɔmɛi ni yɔɔ miishɛɛ ni tamɔ gwantɛŋi nɛɛ yɛ suɔmɔ mli ni abuɔ amɛnaa kɛba tooi atsu lɛ mli, koni amɛbana daa gbɛfaŋnɔ yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli. Ani wɔɔnyɛ wɔye wɔbua amɛ yɛ enɛ mli? (Yohane 10:​16; Kpojiemɔ 7:​9, 15) Mɛi babaoo eje shishi amɛmiikpɛlɛ nɔ momo po, taakɛ Odasefoi heei ni ji 263,855 ni abaptisi amɛ yɛ 1989 sɔɔmɔ afi lɛ mli lɛ tsɔɔ lɛ.

12. Mɛni nibii komɛi chart loo tao lɛ ejieee lɛ kpo (a) yɛ Buu Mɔɔ Asafo lɛ nitsumɔ hei ahe? (b) yɛ woji tɛtrɛbii ni akɛha kɛ nɔ ni ashɛ lɛ ahe?

12 Sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli nibii komɛi yɛ ni tao loo chart lɛ ejieee lɛ kpo. Anyɛɛɛ agbe​—Biblia, woji, woji bibii, woji tɛtrɛbii​—ahe kumai ni yeɔ mɛi lɛ. Nɔ ni jɛ mli ba ji akɛ, Watchtower nitsumɔ hei ni yɔɔ New York lɛ kɛ woji ni akɛkalaa woji nɛɛ tsiimɔ ni shɛɔ ŋsɛnii tɛi tɔn 25,999 tsu nii ni akɛkala Bibliai, woji wuji, kɛ woji bibii 35,811,000 sɔŋŋ, ni eji oha mlijaa 101 nɔyaa fe 1988. Buu Mɔɔ Asafo lɛ nitsumɔ hei wuji krokomɛi, titri lɛ Germany, Italia, kɛ Japan tsu nii gbɛkɛ gbɛkɛ, ni amɛkɛye amɛbua “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ koni amɛnyɛ ni amɛkɛ mumɔŋ “niyenii yɛ be ni sa mli” aha. (Mateo 24:45) Anyɛ akɛ woji tɛtrɛbii babaoo ha ni ana mɛi babaoo hu ni shɛ eko yɛ April kɛ May nyɔji lɛ amli ni abɔ enɛɛmɛi ahe amaniɛ kɛjɛ shikpɔji sɔrɔtoi anɔ, ni ama Buu-Mɔɔ lɛ ni akala ni kɔɔ “Babilon Kpeteŋkpele” lɛ he lɛ nɔ mi titri. (Kpojiemɔ 17:⁠5) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ gbɛgbalɔi awalɔi kɛ Odasefoi krokomɛi babaoo kɛ amɛhe baawo sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli yɛ jeŋ fɛɛ yɛ nɔ ni baajie ehe kpo ekoŋŋ akɛ wɔ odaseyeli tafaa ni hi fe fɛɛ yɛ afi lɛ mli lɛ mli.​—Okɛto Yesaia 40:​31; Romabii 12:​11, 12 he.

13. Mɛɛ maji agbɛii je kpo yɛ chart loo tao lɛ nɔ ni amɛjeee kpo yɛ nyɛsɛɛ afi lɛ nɔ lɛ mli? Tsɔɔmɔ mli.

13 Agbɛnɛ kwɛmɔ tao loo chart lɛ ekoŋŋ. Ani onaa maji komɛi ni atsiii amɛgbɛii ata yɛ nyɛsɛɛ afi lɛ mli? Hɛɛ! . . . Hungary, Poland . . . Enɛɛmɛi ateŋ ekomɛi ji hei komɛi ni yɔɔ banee ni kpaako Maŋtsɛyeli anɔkwale lɛ dumɔwui lɛ jeɔ shishi amɛheɔ shi. Shi nyɛsɛɛ nɛɛ nɔŋŋ akɛ wɔnitsumɔ lɛ wo mla shishi yɛ Hungary kɛ Poland. Wɔmiida nɛkɛ maji nɛɛ anɔ nɔyelɔi lɛ ashi akɛ agbɛnɛ amɛsusu Yehowa Odasefoi lɛ ahe jogbaŋŋ. Yɛ enɛ hewɔ lɛ, aha jeŋ muu fɛɛ nyɛmifeemɔ lɛ asɔlemɔi lɛ ahetoo, “koni wɔhi shi kpoo yɛ toiŋjɔlɛ mli, yɛ Nyɔŋmɔ jamɔ hetuu-kɛhamɔ kɛ jeŋba ni hiɛ sɔɔ fɛɛ mli.”​—1 Timoteo 2:​1, 2, New World Translation.

14. Tsɔɔmɔ nibii komɛi ni je kpo ni sa kadimɔ jogbaŋŋ yɛ “Nyɔŋmɔ Jamɔ Hetuu-Kɛhamɔ” kpokpaa wulu nɔ kpee ni tee nɔ yɛ Poland lɛ he.

14 “Nyɔŋmɔ jamɔ hetuu-kɛhamɔ”! Ejaakɛ anyɛ afee “Nyɔŋmɔ Jamɔ Hetuu-kɛhamɔ” kpokpaa wuji anɔ kpeei lɛ po yɛ Poland, yɛ hei sɔrɔtoi etɛ yɛ August mli! Mɛɛ yifalɛ ni yɔɔ naakpɛɛ wɔ Polish nyɛmimɛi ni naa shɛɔ 91,024 lɛ ji nɛkɛ! (Hebribii 13:​1, 2, 16) Ebatsɔ tamɔ naakpɛɛ nifeemɔ ko ejaakɛ wɔnyɛmimɛi akpei nyɔŋma nyɔŋmai abɔ ni ji​—Czekoslovakia, Germanbii, Russiabii kɛ mɛi krokomɛi​—na gbɛfaa he gbɛŋmɛɛ woji ni amɛkɛ bɔs kɛ oketeke ba ni mɛi komɛi po nyiɛ shikpɔŋ. Akpei fioo ko tsɔ kɔɔyɔŋ lɛji amli ni amɛba kɛjɛ Amerika, Europa Anaigbɛ kɛ Pacific ŋshɔkpɔi lɛ anɔ kɛ Japan. Shwɛmɔ hei wuji, ni wɔnyɛmimɛi lɛ saa mli fɛfɛo lɛ po edaaa bɔ ni eeenyɛ ehe gbɔmɛi 65,710 yɛ Chorzów, 40,442 yɛ Poznan, kɛ 60,366 yɛ Warsaw​—ni yibɔ lɛ fɛɛ yafee 166,518 ni ba lɛ! Baptisimɔ ni tee nɔ yɛ hei sɔrɔtoi etɛ nɛɛ fɛɛ lɛ tee miishɛɛ henumɔ kɛ yaafonui ashi. Yɛ Poznan lɛ, abaptisi gbekɛ ni eye afii 9 kɛ nuumo ni eye afii 90, ni gbekɛbii pii fata yibɔ ni ji 6,093 ni abaptisi amɛ yɛ kpeei etɛ lɛ fɛɛ shishi lɛ ahe, ni mɛnɛɛmɛi ateŋ mɛi pii jɛ shikpɔji ni awie he akɛ kɛ hiimeji kɛ,yeimeji lɛ gboi lɛ, jamɔ hu kɛ amɛ baagboi lɛ anɔ. Jeee nakai anɔkwa jamɔ ni damɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ nɔ yɔɔ! (Okɛto Lala 148:​12, 13; Bɔfoi lɛ Asaji 2:​41; 4:4 he.) Kwɛ bɔ ni awo wɔnyɛmimɛi ni jɛ Europa Bokagbɛ lɛ atsuishiŋmɛɛ lɛ he nyɔmɔ babaoo yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ aha!

Anɔkwa ni Ayaa nɔ Ayeɔ yɛ Kaa Shishi

15. Odasefoi ni yɔɔ Lebanon lɛ eŋmɛ amɛtsui shi ni amɛdamɔ shi shiŋŋ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, ni mɛɛ nibii kpakpai ejɛ mli eba?

15 Taakɛ bɔfo Paulo ji lɛ, ahaa Yehowa Odasefoi jieɔ amɛtsuishiŋmɛɛ kpo yɛ shihilɛi sɔrɔtoi babaoo shishi. (2 Korintobii 11:​24-27) Maŋ ta miiya nɔ yɛ Lebanon. Te wɔnyɛmimɛi lɛ nuɔ enɛ he amɛhaa tɛŋŋ? Kɛ shifimɔ kɛ faishitswaa. Atswia tui wuji kɛ okpɛlɛmii babaoo yɛ 1989, shi kɛ eba akɛ enɛɛmɛi amli wa yɛ he ko pɔtɛɛ ko lɛ, nyɛmimɛi lɛ tswaa amɛfai shi akɛ amɛbaŋ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ shi. Asafo ko ni yɔɔ Beirut lɛ bɔ amaniɛ akɛ: “Atoɔ kui ashiɛmɔ he gbɛjianɔ gbɛkɛ fɛɛ gbɛkɛ yɛ otsi lɛ mli. Yɛ shweshweeshwefeemɔ he gbɛjianɔtoo ni mli wa lɛ fɛɛ shishi lɛ, nyɛmimɛi lɛ anijiaŋ ejeee wui. Wɔtsu shikpɔŋkukuji ni fa fe fɛɛ mli nii. Wɔna yifalɛ ni fe fɛɛ yɛ gbɛgbalɔi amli yɛ April. Wɔje shia Biblia mli nikasemɔi heei ashishi, ni wɔkɛ woji tɛtrɛbii kɛ woji wuji babaoo ha.”

16. Wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ Colombia lɛ eŋmɛ amɛtsui shi kɛtsɔ sanekpakpa lɛ ni amɛkɛyaa maji ni Odasefoi bɛ jɛmɛ lɛ amli lɛ nɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

16 Anu Colombia he babaoo yɛ tsofai fɔji ni ajuɔ shi akɛjɛɔ jɛmɛ lɛ kɛ awuiyeli hewɔ. Shi Kristofoi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ anɔkwayeli kɛ tsuishiŋmɛɛ lɛ hu haa anuɔ amɛhe. Nyɛsɛɛ nɛɛ, atsu gbɛgbalɔi krɛdɛɛ ni kɛ be kuku tsuɔ nii lɛ kɛtee maji 31 ni mɛi ni yɔɔ nɛkɛ maji nɛɛ amli lɛ shɛɔ gbɔmɛi akpei nyɔŋma loo nɔ ni fe nakai ni Odasefoi bɛ jɛmɛ lɛ amli. Beni mɛi ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ yɛ maji lɛ ekome mli lɛ na akɛ gbɛgbalɔi lɛ baahi jɛmɛ nyɔji fioo ko lɛ, amɛkpa gbɛgbalɔi lɛ afai ni amɛhi shi. Yɛ he kroko hu lɛ, mɛi ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ ni amɛyibɔ shɛɔ 18 lɛ kɛ amɛwaonaa gbɛi wo wolo shishi ni amɛtsɔɔ hiɛsɔɔ kɛha mumɔŋ yelikɛbuamɔ ni amɛnine shɛ nɔ yɛ nyɔji etɛ ni gbɛgbalɔi lɛ kɛ amɛ hi shi lɛ mli ni amɛbi ni aye abua amɛ ekoŋŋ. Amɛkɛɛ: “Enɛ ji nitsumɔ ni he hiaa diɛŋtsɛ.” Ato kui nɛɛ fɛɛ ahe gbɛjianɔ koni aya nɔ atsu miishɛɛ ni ana nɛɛ he nii. Shikpɔŋkukuji ni yɔɔ hei ni yɔɔ shɔŋŋ nɛɛ amli nitsumɔ biɔ tsuishiŋmɛɛ, shi ajɔɔ gbɛgbalɔi ni tsuɔ nitsumɔ ni wa nɛɛ anitsumɔ lɛ nɔ babaoo.

17, 18. (a) Yehowa Odasefoi eŋmɛ amɛtsui shi yɛ Italia yɛ mɛɛ shihilɛi ashishi? (b) Mɛni eba Odasefoi lɛ anɔ yɛ amalei ni awieɔ ashiɔ amɛ lɛ fɛɛ sɛɛ.

17 Yehowa Odasefoi kɛ osɔfoi ashitee-kɛ-woo ni mli wa kpeɔ yɛ Italia, shi amɛŋmɛ amɛtsui shi yɛ Yehowa hewalɛ mli yɛ jɛmɛ. Hei pii yɛ ni osɔfoi lɛ jaa woji ni akɛkpɛtɛɔ shi koni amɛsɔlemɔ lɛ mlibii lɛ kɛkpɛtɛ amɛshinai anaa ni miikɛɛ Yehowa Odasefoi akɛ amɛkatswa kɔkɔɔkɔ loo shinaa lɛ naa ŋmɛlɛ lɛ. Osɔfoi pii bɔ gbekɛbii hii apaa koni amɛkɛ nɛkɛ woji nɛɛ akpɛtɛ shinai fɛɛ ni yɔɔ hei pɔtɛɛ komɛi lɛ anaa​—yɛ Odasefoi awekui lɛ po ashiai amli! Anyɛɛɛ awo Odasefoi lɛ ahe gbeyei oya, shi yɛ bei babaoo mli lɛ amɛtsɔɔ woji ni akɛkpɛtɛkpɛtɛɛ shinai anaa nɛɛ nɔ amɛjeɔ sanegbaa shishi. Kɛfata he lɛ, adafitswaa woji kɛ maŋ lɛ televishin wie sane nɛɛ he babaoo, ni amɛbu jamɔ mli tsui ni anaaa ahaaa mɔ nɛɛ fɔ ni amɛma nɔ mi akɛ nifeemɔ ni tamɔ nɛkɛ ji okadi ni tsɔɔ akɛ sɔlemɔ lɛ egbɔjɔ diɛŋtsɛ. Univɛsiti tsɔɔlɔ kpanaa ko mli fu nɛkɛ woji ni akɛkpɛtɛɔ shi ni akɛteɔ shi awoɔ Odasefoi nɛɛ aahu akɛ eha eshɛ Buu-Mɔɔ lɛ kɛ Awake! lɛ eko.

18 Katolek Sɔlemɔ ni yɔɔ Italia lɛ po kɛ mɛi ni amɛkwa hemɔkɛyeli lɛ tsuɔ nii koni amɛwie Yehowa webii ahe efɔŋ, shi enɛ hu yeee omanye ejaakɛ ale shiɛlɔi 172,382 lɛ jogbaŋŋ ni abuɔ amɛ. Nuu ko kɛɛ Odasefoi ni yasara lɛ lɛ akɛ ekane nibii gbohii komɛi ni aŋmala yɛ Odasefoi ahe yɛ woji amli ni tsutsu Odasefoi ŋmala. Kɛkɛ ni emli bafu anɔkwale lɛ waa yɛ be mli ni enyɛmi nuu diɛŋtsɛ batsɔ Yehowa Odasefoi lɛ ateŋ mɔ kome lɛ. Shi yɛ bei fioo ko sɛɛ lɛ, eyoo bɔ ni enyɛmi lɛ jamɔ ni etsake lɛ eye ebua lɛ ni ena enɔ hewalɛ kpakpa eha lɛ. Kɛkɛ ni ekɛɛ: ‘Te aaafee tɛŋŋ ni nɔ ko ni ehiii kwraa nakai aaawo yibii kpakpai ni tamɔ nɛkɛ?’ No hewɔ lɛ, ebi ni Odasefoi ni basara lɛ lɛ kɛ lɛ akase Biblia lɛ.​—Okɛto Kolosebii 3:​8-10 he.

Mɛi ni nɔ ko Jeee Amɛhe Sane ko lɛ Asubaŋ lɛ Naa ni Aaadamɔ

19, 20. (a) Mɛɛ shihilɛ biɔ ni Odasefoi ni yɔɔ Finland lɛ aŋmɛ amɛtsui shi, ni mɛni sa kadimɔ jogbaŋŋ yɛ sane ko ni sɔlemɔ lɛ bi lɛ he? (b) Mɛɛ niiashikpamɔ feɔ bɔ ni ehe hiaa akɛ aŋmɛ tsui shi yɛ sanekpakpa lɛ shiɛmɔ mli lɛ he nɔkwɛmɔ nɔ?

19 Yɛ shikpɔji ni Odasefoi lɛ yaa mɛi ashiai kpitiokpitio lɛ anɔ lɛ, efɔɔ kaa akɛ sanekpakpa lɛ bafeɔ nɔ ni jeee amɛhe sane ko. Nɛkɛ ji bɔ ni sane lɛ ji yɛ Finland. Sɔlemɔ lɛ ni yɔɔ nakai shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ bibii mɛi asaji ni ena akɛ maŋbii lɛ ateŋ oha fɛɛ mli 70 sumɔɔɔ ni Odasefoi lɛ baa amɛshiai. Shi, oha fɛɛ mli 30 eteee shi amɛwooo enɛ, ni yɛ mɛnɛɛmɛi ateŋ lɛ, oha fɛɛ mli 4 kɛɛ amɛsumɔɔ Yehowa Odasefoi lɛ asane diɛŋtsɛ. Enɛ ji yibɔ ko ni sa kadimɔ diɛŋtsɛ. Finland gbɔmɛi ayifalɛ lɛ mli oha fɛɛ mli ejwɛ lɛ feɔ gbɔmɛi 200,000. Bo lɛ okɛ enɛ ato amrɔ nɛɛ shiɛlɔi ayibɔ ni ji 17,303 lɛ he okwɛ!

20 Agbala shiɛlɔ ko ni kɛ ehe ewo sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ jwɛŋmɔ kɛtee nɛkɛ saji ni abibii mɛi nɛɛ anɔ ni abi lɛ akɛ: “Ani oleee akɛ wɔteŋ mɛi oha fɛɛ mli 70 taooo nyɛ gbɔmɛi nɛɛ? Mɛni hewɔ nyɛyaa nɔ nyɛbaa wɔshiai?” Shiɛlɔ lɛ ha hetoo akɛ: “Hɛɛ, shi nakai nii ni abi lɛ nɔŋŋ tsɔɔ akɛ nyɛteŋ oha fɛɛ mli 4 sumɔɔ wɔ sane. Wɔmiibɔ mɔdɛŋ ni wɔtao nɛkɛ gbɔmɛi nɛɛ. Kɛji akɛ amɛji oha fɛɛ mli 1 po lɛ, wɔbaaya nɔ wɔya shia kɛ shia ni wɔbɔ mɔdɛŋ wɔtao amɛ.” Shiatsɛ lɛ mɛ ni ejwɛŋ fioo ni ekɛɛ: “Ani osane lɛ he miihia amɛ waa nakai?” Shiɛlɔ lɛ ha hetoo kɛtsɔ sanebimɔ nɔ akɛ: “Ani obaasumɔ ni obo bɔ ni sane nɛɛ ji lɛ toi?” Etsɛɛɛ ni shiatsɛ nɛɛ na sanekpakpa lɛ he miishɛɛ.

Nɔ ni Yɔɔ yɛ Wɔsɛɛ Be Mli

21. (a) Mɛɛ tawuu nɛkɛ esa akɛ wɔhiɛ mli yɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ mli lɛ, ni mɛni hewɔ? (b) Ebaabi ni wɔŋmɛ wɔtsui shi yɛ mɛni mli, ni Habakuk gbalɛ lɛ maa mɛni nɔ mi kɛhaa wɔ?

21 Ni wɔ fɛɛ ni wɔyɔɔ ŋmɛnɛ lɛ hu? Ani wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔkɛ Yehowa kɛ Kristo Yesu baaŋmɛ wɔtsui shi kɛtsɔ mli kɛyashi naagbee? Ekolɛ etsɛŋ kakadaŋŋ, shi esa akɛ wɔŋmɛ wɔtsui shi! Akɛni wɔyɔɔ Satan gbɛjianɔtoo nɛɛ mli hewɔ lɛ, esa akɛ wɔwuu ta waa wɔha hemɔkɛyeli lɛ, yɛ be mli ni je lɛ jeŋba gbonyo lɛ, fitemɔ kɛ nyɛɛ ebɔle wɔ yɛ he fɛɛ he lɛ. (Yuda 8, 20, 21) Ebaabi ni wɔŋmɛ wɔtsui shi yɛ yiwai sɔrɔtoi anaa. Amrɔ nɛɛ po, wɔnyɛmimɛi akpei abɔ miina amanehulu yɛ gboklɛfoi atsui amli, ni ayiɔ amɛteŋ mɛi komɛi waa kɛ yiwalɛ. Mɛnɛɛmɛi fɛɛ daa wɔ shi yɛ sɔlemɔ ni wɔfeɔ wɔhaa amɛ lɛ hewɔ. (2 Tesalonikabii 3:​1, 2) Etsɛŋ kwraa, ni ŋmɛnɛŋmɛnɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ baafee nɔ ni bɛ dɔŋŋ! Taakɛ Habakuk jaje lɛ: “Shi ninaa lɛ yɛ ha bei ni ato lɛ kɛ̃, ni eeye oyai ni eshɛ enaagbee, ni emaleŋ; kɛ eeshashao shi hu ji, mɛɛ lɛ kɛ̃; ejaakɛ ebaaba lɛlɛŋ, ekpɛŋ sɛɛ!”​—Habakuk 2:⁠3.

22. Kɛji akɛ wɔkɛ gbalɔi lɛ atsuishitoo kɛ Hiob tsuishiŋmɛɛ lɛ tsu nii lɛ, mɛni baajɛ mli aba ni wɔkɛ hekɛnɔfɔɔ baakpa gbɛ?

22 Kaselɔ Yakobo kɛ suɔmɔ kɛɔ wɔ akɛ: “Minyɛmimɛi, nyɛŋɔa gbalɔi ni wie yɛ Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ gbɛi amli lɛ nyɛfea amanehulu kɛ tsuishiŋmɛɛ he okadi.” Wɔ mɛi ni ŋmɛnɛ wɔwieɔ yɛ Yehowa gbɛi amli lɛ baanyɛ afee emuuyeli mli hiɛlɔi yɛ kaai ni mli wawai amli, taakɛ Yesaia, Yeremia, Daniel kɛ mɛi krokomɛi lɛ ji lɛ. Wɔbaanyɛ wɔŋmɛ wɔtsui shi tamɔ Hiob. Kwɛ bɔ ni awo etsuishiŋmɛɛ lɛ he nyɔmɔ yɛ gbɛ ni yɔɔ naakpɛɛ nɔ aha! Yehowa mɔbɔnalɛ kɛ eduromɔ kɛ nyɔmɔwoo ni anyɛŋ akɛ nɔ ko ato he baaba abaha wɔ​—kɛji akɛ wɔŋmɛ wɔtsui shi kɛyashi naagbee. Ni eba akɛ Yakobo wiemɔi lɛ aaaba mli yɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ he: “Naa! Wɔmiijaje akɛ mɛi ni eŋmɛ amɛtsui shi lɛ yɛ miishɛɛ.”​—Yakobo 5:​10, 11; Hiob 42:​10-13, New World Translation.

Te Obaaha Hetoo Oha Tɛŋŋ?

◻ Mɛɛ tsuishiŋmɛɛ hehiamɔ Yesu ma nɔ mi?

◻ Mɛɛ yiŋtoi ahewɔ ni Yehowa eŋmɛ etsui lɛ?

◻ Mɛni ji nitsumɔ fɛfɛo ni atsu yɛ 1989 mli Iɛ mli otii komɛi ni sa kadimɔ?

◻ Awo wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ Poland lɛ atsuishiŋmɛɛ Iɛ he nyɔmɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ.

◻ Odasefoi ni yɔɔ Lebanon, Colombia kɛ italia Iɛ ejie anɔkwayeli kpo yɛ kaai ashishi yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 8-11]

1990 YEHOWA ODASEFOI AJEŊ FƐƐ SƆƆMƆ AFI AKƆNTAABUU

(Kwɛmɔ “bound volume”)

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje