Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • be nikasemɔ 44 bf. 236-bf. 239 kk. 5
  • Sanebimɔi ni Akɛbaatsu Nii Kɛmɔ Shi

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Sanebimɔi ni Akɛbaatsu Nii Kɛmɔ Shi
  • Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Okɛ Sanebimɔi Atsu Nii
    Okɛ Ojwɛŋmɔ Ama Nikanemɔ Kɛ Nitsɔɔmɔ Nɔ
  • Ná Hesai Pii Yɛ Shiɛmɔ Nitsumɔ Lɛ Mli​—Okɛ Sanebimɔi Atsu Nii Jogbaŋŋ
    Wɔshiɛmɔ Kɛ Wɔshihilɛ Akɛ Kristofoi—Kpee Nifeemɔ Wolo—2018
  • Kasemɔ Tsɔɔlɔ Kpele Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2002
  • Ani Ohaa Yehowa Biɔ Bo Sane?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2010
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Ná Teokrase Sɔɔmɔ Skul Tsɔsemɔ lɛ He Sɛɛ
be nikasemɔ 44 bf. 236-bf. 239 kk. 5

NIKASEMƆ 44

Sanebimɔi ni Akɛbaatsu Nii Kɛmɔ Shi

Mɛni ehe hiaa ni ofee?

Okɛ sanebimɔi atsu nii yɛ gbɛ ni baatsu yiŋtoo ni ataoɔ lɛ he nii. Ekolɛ oti ni ma ohiɛ ji ni aha hetoo; ebaanyɛ efee akɛ koni okanya jwɛŋmɔŋ nɔkpɛlɛmɔ. Nɔ ni obiɔ kɛ gbɛ ni otsɔɔ nɔ obiɔ lɛ kɛ omanye ni obaaye yɛ sanebimɔi kɛ nitsumɔ lɛ mli yɛ tsakpaa.

Mɛni hewɔ ehe hiaa?

Sanebimɔi ni mɔɔ shi lɛ yeɔ ebuaa toibolɔi ni amɛkɛ amɛhe woɔ mli. Sanebimɔi ni ahala jogbaŋŋ lɛ ahetooi hu baanyɛ ekɛ saji ni he hiaa aha tsɔɔlɔ lɛ.

AKƐNI sanebimɔi biɔ ni aha hetoo—yɛ wiemɔ mli loo yɛ jwɛŋmɔ mli—hewɔ lɛ, amɛyeɔ amɛbuaa ni otoibolɔi lɛ kɛ amɛhe woɔ mli. Sanebimɔi baanyɛ aye abua bo koni oje sanegbaa shishi ni ona susumɔi atsakemɔ ni kanyaa mɔ mli ŋɔɔmɔ. Ákɛ wielɔ kɛ tsɔɔlɔ lɛ, obaanyɛ okɛ sanebimɔi atsu nii ni okɛtee miishɛɛ shi, ni okɛye obua mɔ ko ni esusu sane ko he, loo ni okɛma nɔ ni okɛɛ lɛ nɔ mi. Kɛ́ okɛ sanebimɔi tsu nii jogbaŋŋ lɛ, owoɔ mɛi krokomɛi hewalɛ ni amɛsusuɔ nii ahe jogbaŋŋ, moŋ fe ni amɛaafee toibolɔi kɛkɛ. Ha oti ko ahi ojwɛŋmɔ mli, ni obi osaji lɛ yɛ gbɛ ni baaye abua ni onine ashɛ enɛ nɔ lɛ nɔ.

Ní Okɛwo Sanegbaa He Hewalɛ. Kɛ́ okɛ ohe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, kwɛmɔ hegbɛi ni oooná ni okɛfɔ̃ mɛi anine ni amɛtsɔɔ amɛjwɛŋmɔ kɛji amɛmiisumɔ ni amɛfee nakai.

Odasefoi babaoo jeɔ sanegbaa ni yɔɔ miishɛɛ shishi kɛtsɔ sane ni amɛbiɔ kuku nɛkɛ nɔ, akɛ, “Ani osusu he pɛŋ . . . ?” Kɛ́ amɛhala sanebimɔi ni kã gbɔmɛi babaoo atsui nɔ lɛɛlɛŋ lɛ, no lɛ amɛbaaná be ni hi diɛŋtsɛ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Kɛ́ mɔ kroko lɛ leee sanebimɔ nɛɛ po lɛ, ebaanyɛ ekanya lɛ ni etao mli ele. Obaanyɛ owie saji babaoo he kɛtsɔ hiɛkpamɔ wiemɔi ni ooowie he tamɔ “Te osusuɔ tɛŋŋ . . . ?,” “Te onuɔ he tɛŋŋ . . . ?,” kɛ “Ani oheɔ oyeɔ akɛ . . . ?” lɛ nɔ.

Beni sanekpakpa jajelɔ Filipo bɛŋkɛ Etiopia piafonyo ní kaneɔ Yesaia gbalɛ lɛ waa lɛ, Filipo bi lɛ kuku akɛ: “Ani oonu nɔ ni okaneɔ lɛ shishi lo?” (Bɔf. 8:30) Sanebimɔ nɛɛ gbele gbɛ eha Filipo ni egbala anɔkwalei ni kɔɔ Yesu Kristo he lɛ mli. Kɛtsɔ sanebimɔ ni tamɔ enɛ ni ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Odasefoi komɛi kɛtsuɔ nii lɛ nɔ lɛ, amɛna mɛi ni miishwe diɛŋtsɛ ni amɛná Biblia mli anɔkwale lɛ he shishinumɔ ni yɔɔ faŋŋ.

Kɛ́ oha mɛi babaoo hegbɛ ni amɛtsɔɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛjwɛŋmɔ lɛ, no lɛ amɛbaasumɔ ni amɛbo bo toi. Be mli ni obi sane ko sɛɛ lɛ, bo toi jogbaŋŋ. Okɛ mlihilɛ akpɛlɛ hetoo ni mɔ lɛ kɛbaaha lɛ nɔ moŋ fe ni ooowie ehiɛ. Okɛ yijiemɔ aha kɛ́ ona akɛ obaanyɛ ofee yɛ anɔkwale mli. Gbi ko beni woloŋmalɔ ko “eto he yɛ nilee naa lɛ” sɛɛ lɛ, Yesu jie eyi ni ekɛɛ: “Okɛ Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ teŋ jɛkɛɛɛ.” (Mar. 12:34) Kɛ́ okɛ mɔ kroko lɛ susumɔi kpãaa gbee po lɛ, obaanyɛ oda lɛ shi akɛ etsɔɔ lɛ diɛŋtsɛ ejwɛŋmɔ. Ekolɛ, nɔ ni ekɛɛ lɛ baaha ona su ni esa akɛ okɛ lɛ asusu he beni ogbaa lɛ Biblia mli anɔkwale lɛ.

Ní Okɛwie Susumɔi ni He Hiaa Ahe. Kɛ́ oowie ootsɔɔ kuu ko loo okɛ mɔ ko miigba sane lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni okɛ sanebimɔi ni baatee susumɔi ni he hiaa ashi lɛ atsu nii. Kwɛmɔ akɛ osanebimɔi lɛ kɔɔ nibii ni otoibolɔi lɛ baaná he miishɛɛ yɛ anɔkwale mli lɛ ahe. Obaanyɛ okɛ sanebimɔi ni haa ataoɔ ni ale nɔ ko lɛ atsu nii ejaakɛ hetoo lɛ efeee faŋŋ amrɔ nɔŋŋ. Kɛ́ omɛ fioo yɛ be mli ni obi sane ko sɛɛ lɛ, eka shi faŋŋ akɛ otoibolɔi lɛ kɛ miishɛɛ babaoo baabo nɔ ni baanyiɛ sɛɛ lɛ toi.

Yɛ be ko mli lɛ, gbalɔ Mika kɛ sanebimɔi babaoo tsu nii. Yɛ be mli ni gbalɔ lɛ ébi nɔ ni Nyɔŋmɔ kpaa gbɛ kɛjɛɔ mɛi ni jaa lɛ lɛ adɛŋ lɛ sɛɛ lɛ, ebi saji ejwɛ krokomɛi efata he, ni abaanyɛ aha eko fɛɛ eko hetoo. Nakai sanebimɔi lɛ fɛɛ yeɔ ebuaa ni akɛsaa nikanelɔi lɛ kɛha hetoo ni nilee yɔɔ mli, ni ekɛ no mu naa yɛ esanegbaa lɛ mli lɛ. (Mika 6:6-8) Ani obaanyɛ ofee nɔ ko ni tamɔ nakai beni otsɔɔ nii lɛ? Kaa okwɛ.

Ní Akɛsusu Sane He. Abaanyɛ akɛ sanebimɔi atsu nii ni akɛye abua mɛi krokomɛi koni amɛnu susumɔi ni yɔɔ naataamɔ ko mli lɛ shishi. Beni Yehowa kɛ sanejajemɔ ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli haa Israel lɛ, efee enɛ, taakɛ atsɔɔ yɛ Maleaki 1:2-10 lɛ. Klɛŋklɛŋ lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ: “Misumɔɔ nyɛ!” Amɛhiɛ esɔɔɔ nakai suɔmɔ lɛ, no hewɔ lɛ, ebi akɛ: “Ani Esau lɛ jeee Yakob nyɛmiŋ?” Kɛkɛ ni Yehowa tsɔɔ akɛ Edom ni etsɔ amaŋfɔ lɛ ji odaseyeli ni tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ sumɔɔɔ nakai maŋ lɛ, yɛ amɛ efɔŋfeemɔ lɛ hewɔ. Ekɛ sane naatsɔɔmɔi nyiɛ enɛ sɛɛ ni ekɛ sanebimɔ folɔ mli koni ekɛma nɔ mi akɛ Israel hereee esuɔmɔ lɛ nɔ jogbaŋŋ. Afee sanebimɔi lɛ ekomɛi tamɔ nɔ ni osɔfoi ni yeee anɔkwa lɛ miibi amɛ. Ekrokomɛi hu lɛ, sanebimɔi ní Yehowa bi osɔfoi lɛ. Sanegbaa lɛ kanyaa mɔ henumɔi ni egbalaa mɔ jwɛŋmɔ; anyɛɛɛ aku hiɛ ashwie susumɔ lɛ nɔ; ni hiɛ nyɛɛɛ akpa shɛɛ sane lɛ nɔ.

Wielɔi komɛi kɛ sanebimɔi tsuɔ nii yɛ gbɛ ni mɔɔ shi tamɔ nɛkɛ nɔ. Eyɛ mli akɛ akpaaa gbɛ ni amɛwie kɛha hetoo moŋ, shi toibolɔi lɛ baanyɛ amɛkɛ amɛhe awo mli yɛ amɛjwɛŋmɔŋ, tamɔ nɔ ni akɛ amɛ miigba sane.

Kɛ́ wɔmiifee Biblia mli nikasemɔi lɛ, wɔkɛ gbɛ ni biɔ ni nikaselɔ lɛ kɛ ehe awo mli lɛ tsuɔ nii. Eji anɔkwale akɛ, kɛ́ nikaselɔ lɛ ha sane lɛ hetoo yɛ lɛ diɛŋtsɛ ewiemɔ mli lɛ, ehe baa sɛɛnamɔ jogbaŋŋ. Okɛ mlihilɛ gbee atsu nii ni okɛ sanebimɔi krokomɛi atsu nii ni okɛ nikaselɔ lɛ asusu nii ahe. Wó lɛ hewalɛ koni ekɛ Biblia lɛ atsu nii akɛ nɔ ni ebaadamɔ nɔ ni ekɛha susumɔ titrii ahetoo. Obaanyɛ obi hu akɛ: “Mɛɛ gbɛ nɔ, nɔ ni wɔsusuɔ he lɛ kɔɔ oti kroko nɛɛ ni wɔkase lɛ he yɛ? Mɛni hewɔ ehe hiaa lɛ? Te esa akɛ esa wɔshihilɛi ahe eha tɛŋŋ?” Nakai gbɛ lɛ mɔɔ shi jogbaŋŋ fe bo diɛŋtsɛ osusumɔi ni ooowie he loo bo diɛŋtsɛ osaji amlitsɔɔmɔ kakadaŋŋ ní okɛaaha. Yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, oyeɔ obuaa nikaselɔ lɛ koni ekɛ ‘ejwɛŋmɔŋ nyɛmɔ’ atsu nii ní ekɛjá Nyɔŋmɔ.—Rom. 12:1.

Kɛ́ nikaselɔ ko nuuu susumɔ ko shishi lɛ, ná tsui. Ekolɛ, eebɔ mɔdɛŋ koni ekɛ nɔ ni okɛɔ lɛ ato nɔ ni ekɛ afii babaoo ehe eye lɛ he. Sane lɛ ní ooowie he yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ baanyɛ aye abua. Shi kɛlɛ, bei komɛi lɛ, susumɔi ni waaa lɛ he miihia. Okɛ Ŋmalɛi lɛ afɔ nitsumɔ. Okɛ sane naatsɔɔmɔi atsu nii. Kɛfata enɛɛmɛi ahe lɛ, okɛ sanebimɔi kukuji ní baaha mɔ lɛ asusu odaseyeli lɛ he lɛ atsu nii.

Ní Ojie Mligbɛ Henumɔi Akpo. Kɛ́ mɛi ha sanebimɔi ahetoo lɛ, jeee be fɛɛ be amɛjieɔ bɔ ni amɛnuɔ he amɛhaa lɛ kpo. Ekolɛ amɛkɛ hetooi ni amɛsusuɔ akɛ otaoɔ lɛ haa kɛkɛ. Sɛɛyoomɔ he miihia. (Abɛi 20:5) Taakɛ Yesu fee lɛ, obaanyɛ obi akɛ: “Oheɔ enɛ oyeɔ lo?”—Yoh. 11:26.

Beni Yesu kaselɔi lɛ babaoo amli fu yɛ nɔ ni ekɛɛ lɛ he, ni amɛshi lɛ lɛ, Yesu bi ebɔfoi lɛ ni amɛtsɔɔ bɔ ni amɛnuɔ he amɛhaa. Ebi akɛ: “Ani nyɛ hu nyɛmiisumɔ akɛ nyɛaatee?” Petro kɛ amɛhenumɔi lɛ wo wiemɔi amli, ni ekɛɛ: “Nuntsɔ, namɔ ŋɔɔ wɔɔtee? Bo oyɔɔ naanɔ wala wiemɔi lɛ; ni wɔ lɛ wɔhe wɔye ni asaŋ wɔná wɔle akɛ bo ji Kristo, Nyɔŋmɔ hiɛkalɔ lɛ bi lɛ!” (Yoh. 6:67-69) Yɛ be kroko mli lɛ, Yesu bi ekaselɔi lɛ akɛ: “Namɔ mɛi kɛɔ akɛ gbɔmɔ bi lɛ ji?” (Wɔma efã ko nɔ mi.) Ekɛ sanebimɔ kroko nyiɛ enɛ sɛɛ ni ebi amɛ koni amɛtsɔɔ bɔ ni amɛnuɔ he amɛhaa yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛtsuii amli. “Shi nyɛ lɛ, namɔ nyɛkɛɔ akɛ miji?” (Wɔma efã ko nɔ mi.) Petro ha hetoo akɛ: “Bo ji Kristo lɛ, Nyɔŋmɔ, hiɛkãlɔ lɛ, bi lɛ.”—Mat. 16:13-16.

Kɛ́ oofee Biblia mli nikasemɔ lɛ, obaana akɛ sɛɛnamɔ yɛ he akɛ oookɔ gbɛ ni tamɔ enɛ yɛ shihilɛi komɛi amli. Obaanyɛ obi akɛ: “Te oklasbii (loo nanemɛi nitsulɔi) susuɔ sane nɛɛ he amɛhaa tɛŋŋ?” Kɛkɛ lɛ obaanyɛ obi akɛ: “Te onuɔ he ohaa tɛŋŋ?” Kɛ́ ole bɔ ni mɔ ko henumɔi diɛŋtsɛ ji lɛ, ehaa bo akɛ tsɔɔlɔ lɛ, onyɛɔ okɛ yelikɛbuamɔ ni fe fɛɛ lɛ haa lɛ.

Ní Akɛma Nii Anɔ Mi. Abaanyɛ akɛ sanebimɔi hu atsu nii koni akɛmamɔ susumɔi anɔ mi. Bɔfo Paulo fee enɛ, taakɛ aŋma afɔ̃ shi yɛ Romabii 8:31, 32 lɛ akɛ: “Kɛ́ Nyɔŋmɔ yɛ wɔ sɛɛ lɛ, namɔ aaate shi awo wɔ? Mɔ nɔŋŋ ni kamaaa wɔ lɛ diɛŋtsɛ ebi lɛ, shi moŋ eŋɔ lɛ eha yɛ wɔ fɛɛ wɔnajiaŋ lɛ; ani eŋɔŋ nibii fiaa efataŋ ehe ekeŋ wɔ?” Kadimɔ akɛ, yɛ sane lɛ eko fɛɛ eko mli lɛ, sanebimɔ lɛ wieɔ sane fã ni tsɔɔ hiɛ lɛ he.

Be mli ni gbalɔ Yesaia eŋmala Yehowa kojomɔ ni ekɛshi Babilon maŋtsɛ lɛ eshwie shi lɛ sɛɛ lɛ, ewie nɔmimaa ni mli wa ni eyɔɔ lɛ he: “Yehowa Zebaot eto eyiŋ, ni namɔ aaaku naa? ni ekpã enine mli, ni namɔ aaakpale lɛ?” (Yes. 14:27) Nɔ ni yɔɔ nakai sanebimɔi lɛ amli lɛ diɛŋtsɛ tsɔɔ akɛ anyɛŋ aje susumɔ ni ajie lɛ kpo lɛ ahe ŋwane. Akpaaa hetoo ko gbɛ.

Ní Okɛkpa Susumɔi Gbohii Ahe Mama. Sanebimɔi ni asusu he jogbaŋŋ lɛ hu ji dɛŋdadei ni yɔɔ hewalɛ ni anyɛɔ akɛkpáa susumɔi gbohii ahe mama. Dani Yesu baatsa nuu ko lɛ, ebi Farisifoi lɛ kɛ mɛi komɛi ni le Mla lɛ jogbaŋŋ lɛ akɛ: “Ani eja gbɛ akɛ atsaa mɔ yɛ hejɔɔmɔ gbi lɛ nɔ lo?” Beni etsá mɔ lɛ egbe naa lɛ, ekɛ sanebimɔ kroko nyiɛ sɛɛ akɛ: “Nyɛteŋ namɔ ni, kɛ́ eteji loo etsina yagbee nubu mli lɛ, eyajieŋ lɛ amrɔ lɛ nɔŋŋ yɛ hejɔɔmɔ gbi lɛ nɔ?” (Luka 14:1-6) Akpaaa hetoo ko gbɛ, ni akɛ eko hu haaa. Sanebimɔi lɛ kpá amɛsusumɔi gbohii lɛ ahe mama.

Yɛ bei komɛi amli lɛ, anɔkwa Kristofoi po baanyɛ aná susumɔi gbohii. Mɛi komɛi ni yɔɔ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli Korinto lɛ kɛ amɛnyɛmimɛi yaa saneyelihe koni amɛyasaa naagbai ní kulɛ esa akɛ amɛnyɛ amɛsaa yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛteŋ lɛ. Te bɔfo Paulo tsu sane lɛ he nii eha tɛŋŋ? Ekɛ sanebimɔi ní eko tsa eko nɔ tsu nii ni ekɛjaje amɛsusumɔi lɛ.—1 Kor. 6:1-8.

Kɛ́ okase lɛ, bo hu obaanyɛ okɛ sanebimɔi atsu nii yɛ gbɛ ní mɔɔ shi nɔ. Shi kɛlɛ, kaimɔ ni ojie bulɛ kpo, titri lɛ beni okɛ mɛi ni edara yɛ afii amli, mɛi ni oleee amɛ, kɛ mɛi ni yɔɔ nɔyeli hegbɛ mli wieɔ lɛ. Okɛ sanebimɔi atsu nii ni okɛ Biblia mli anɔkwale lɛ aha yɛ gbɛ ni ŋɔɔ nɔ.

BƆ NI AFEƆ LƐ AHAA

  • Bɔni afee ni owo sanegbaa he hewalɛ lɛ, esa akɛ okɛ sanebimɔi ni kɔɔ saji ni he hiaa mɔ kroko lɛ diɛŋtsɛ lɛ he lɛ atsu nii.

  • Dani obaawie susumɔ ko ni he hiaa he lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni okɛ sanebimɔ ko ní baaha mɛi krokomɛi asumɔ akɛ amɛaabo bo toi lɛ atsu nii.

  • Okɛ sanebimɔi atsu nii ni okɛye obua mɛi ni amɛna nɔ ni odamɔɔ nɔ okɛwieɔ nɔ ko lɛ, bɔ ni anɔkwalei ni okɛhaa lɛ he yɔɔ sɛɛnamɔ, kɛ bɔ ni enɛɛmɛi baanyɛ ana amɛshihilɛi anɔ hewalɛ kpakpa lɛ.

  • Okɛ sanebimɔi atsu nii ni okɛha nikaselɔ lɛ atsɔɔ bɔ ni enuɔ he yɛ nɔ ni ekaseɔ lɛ he, shi jeee ni ekɛwie anɔkwale ko he kɛkɛ.

NIFEEMƆI: (1) Yɛ be mli ni he ni oyeɔ odase yɛ lɛ yɔɔ ojwɛŋmɔŋ lɛ, saamɔ sanebimɔi srɔtoi ni obaanyɛ okɛtsu nii ni okɛgbele gbɛ kɛha okɛ mɛi krokomɛi asanegbaa ni shishinumɔ yɔɔ mli. (2) Kanemɔ Romabii yitso 3 lɛ, ni okadi bɔ ni Paulo kɛ sanebimɔi tsu nii ni ekɛsusu Yudafoi kɛ Jeŋmajiaŋbii hu ashidaamɔ yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ he lɛ.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje