Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w18 February bf. 28-30
  • Miishɛɛ​—Su Ko Ni Nyɔŋmɔ Kɛhãa

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Miishɛɛ​—Su Ko Ni Nyɔŋmɔ Kɛhãa
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2018
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • MƐNI JI MIISHƐƐ?
  • MƐI NI WƆBAANYƐ WƆKASE
  • NIBII NI HÃA WƆNÁA MIISHƐƐ
  • BƆ NI OOOFEE ONÁ MIISHƐƐ WAA
  • YIBII KPAKPAI NI MIISHƐƐ WOƆ
  • Okɛ Miishɛɛ kɛ Tsuijurɔ Asɔmɔ Yehowa
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1995
  • Yehowa Ni Wɔɔsɔmɔ Lɛ Kɛ Miishɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • Yehowa Miishɛɛ lɛ Ji Wɔ Mɔ̃ɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1995
  • “Jalɔ Baanya Yɛ Yehowa Hewɔ”
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2018
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2018
w18 February bf. 28-30

Miishɛɛ​—Su Ko Ni Nyɔŋmɔ Kɛhãa

  • SUƆMƆ

  • MIISHƐƐ

  • TOIŊJƆLƐ

  • TSUISHITOO

  • MLIHILƐ

  • EKPAKPAFEEMƆ

  • HEMƆKƐYELI

  • MLIJƆLƐ

  • HENƆYELI

MƆ FƐƐ MƆ miisumɔ ni ená miishɛɛ yɛ shihilɛ mli. Shi yɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ, mɔ fɛɛ mɔ kɛ ‘shihilɛi ni mli wa’ kpeɔ. (2 Tim. 3:1) Nibii ni hãa mɛi amiishɛɛ tãa lɛ ekomɛi ji, jalɛsane ni ayeee, hela, nitsumɔ ni anáaa, kɛ gbele. Nibii krokomɛi hu yɛ ni hãa mɛi yeɔ amɛtsui ni amɛwerɛ hoɔ amɛhe. Nyɔŋmɔ tsuji po anijiaŋ baanyɛ aje wui ni amɛmiishɛɛ atã. Kɛ́ onuɔ he akɛ obɛ miishɛɛ lɛ, mɛni baaye abua bo ni oná miishɛɛ ekoŋŋ?

Dani wɔbaanyɛ wɔhã sanebimɔ nɛɛ hetoo lɛ, ehe miihia ni wɔle nɔ ni anɔkwa miishɛɛ ji kɛ nɔ ni eye ebua mɛi komɛi koni amɛmiishɛɛ akatã tsɛ amɛkɛ naagbai miikpe. No sɛɛ lɛ, wɔbaana nibii ni wɔbaanyɛ wɔfee koni wɔmiishɛɛ akatã, ni kɛ́ ebaahi po lɛ, wɔná miishɛɛ babaoo.

MƐNI JI MIISHƐƐ?

Kɛ́ mɔ ko mli efili lɛ lɛ, no etsɔɔɔ doo akɛ eyɛ miishɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ mɔ ko tɔ dãa lɛ, emli filiɔ lɛ ni eŋmɔɔ kɛkɛ. Shi kɛ́ dãa lɛ tse yɛ ehiɛ lɛ, ŋmɔlɔ lɛ fɛɛ laajeɔ, ni ekuɔ esɛɛ kɛyaa eshihilɛ ni awerɛhoyeli kɛ naagbai eyi mli obɔ lɛ mli ekoŋŋ. Emli ni fili lɛ be kukuoo lɛ jeee anɔkwa miishɛɛ.​—Abɛi 14:13.

Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, anɔkwa miishɛɛ jɛɔ tsui lɛ mli tɔ̃ɔ. Wɔnáa miishɛɛ nɛɛ kɛji wɔnine shɛ nɔ kpakpa ko nɔ, loo wɔmiikpa nɔ ko kpakpa gbɛ. Miishɛɛ ni tamɔ nɛkɛ lɛ etãaa, ekɔɔɔ he eko shihilɛ mli ni wɔyɔɔ; ekpakpa jio, efɔŋ jio. (1 Tes. 1:6) Anɔkwa, mɔ ko baanyɛ ahao yɛ nɔ ko he, shi yɛ nakai beiaŋ nɔŋŋ lɛ, eyɛ miishɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ko lɛ agwao bɔfoi lɛ yɛ Kristo he sane ni amɛshiɛɔ lɛ hewɔ. Shi “amɛshi Sanhedrin lɛ hiɛ amɛtee kɛ miishɛɛ babaoo ejaakɛ egbɛ́i lɛ hewɔ lɛ, abu amɛ akɛ mɛi ni sa akɛ ashwie amɛhiɛ shi.” (Bɔf. 5:41) Ekã shi faŋŋ akɛ, jeee gwaomɔ ni agwao amɛ lɛ ni hã amɛná miishɛɛ lɛ. Moŋ lɛ, anɔkwa ni amɛnyɛ amɛye Nyɔŋmɔ lɛ hewɔ amɛná miishɛɛ lɛ.

Akɛ miishɛɛ fɔɔɔ wɔ, ni asaŋ, ebaaa kɛkɛ. Ja Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ eye ebua wɔ ni ‘wɔwo subaŋ hee’ lɛ jogbaŋŋ dani wɔbaanyɛ wɔná anɔkwa miishɛɛ, ejaakɛ miishɛɛ fata yibii ni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ woɔ lɛ ahe. (Efe. 4:24; Gal. 5:22) Ni kɛ́ wɔná miishɛɛ nɛɛ, wɔbaanyɛ wɔkpee naagbai ni wɔkɛkpeɔ lɛ anaa.

MƐI NI WƆBAANYƐ WƆKASE

Ŋmɛnɛ lɛ, nibii gbohii eyi je lɛŋ obɔ. Shi be ni Yehowa bɔ shikpɔŋ lɛ, nibii kpakpai sɔŋŋ ji nɔ ni kulɛ etaoɔ ni eya nɔ yɛ mli. Fɛɛ sɛɛ lɛ, nibii gbohii ni mɛi feɔ yɛ je lɛ mli lɛ hãaa Yehowa miishɛɛ atã. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Hewalɛ kɛ miishɛɛ yɛ eshihilɛhe lɛ.” (1 Kro. 16:27) Agbɛnɛ hu, nibii kpakpai ni etsuji feɔ lɛ hãa ‘etsui nyaa.’​—Abɛi 27:11.

Kɛ́ nibii eyaaa lɛ jogbaŋŋ tamɔ bɔ ni wɔkpaa gbɛ lɛ, wɔbaanyɛ wɔkase Yehowa ni wɔkaye wɔtsui babaoo yɛ he. Yɛ nɔ najiaŋ ni wɔbaahao lɛ, wɔbaanyɛ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ama nibii kpakpai ni wɔyɔɔ amrɔ nɛɛ anɔ, ni wɔto wɔtsui shi wɔmɛ nibii kpakpai ni baaba wɔsɛɛ lɛ.a

Biblia lɛ hãa wɔleɔ mɛi pii ni kɛ shihilɛi ni mli wawai kpe shi amɛhãaa amɛmiishɛɛ atã lɛ ahe saji. Amɛteŋ mɔ kome ji Abraham. Abraham wala yaje oshara mli shii abɔ, ni mɛi krokomɛi yatsɛ amane amɛhã lɛ. (1 Mo. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9) Shi yɛ naagbai nɛɛ fɛɛ amli lɛ, Abraham hãaa emiishɛɛ atã. Mɛni ye ebua lɛ? Ekɛ ejwɛŋmɔ ma hiɛnɔkamɔ ni eyɔɔ akɛ ebaahi jeŋ hee lɛ mli yɛ Maŋtsɛyeli ni Mesia lɛ baaye nɔ lɛ shishi lɛ nɔ. (1 Mo. 22:15-18; Heb. 11:10) Yesu kɛɛ akɛ: “Nyɛtsɛ Abraham mii shɛ ehe waa diɛŋtsɛ yɛ hiɛnɔkamɔ ni ená akɛ ebaana migbi lɛ hewɔ.” (Yoh. 8:56) Kɛ́ wɔjwɛŋ miishɛɛ ni wɔbaaná wɔsɛɛ lɛ nɔ lɛ, belɛ wɔmiikase Abraham.​—Rom. 8:21.

Bɔfo Paulo kɛ Sila hu kɛ amɛjwɛŋmɔ ma Nyɔŋmɔ shiwoi lɛ anɔ tamɔ bɔ ni Abraham fee lɛ. Amɛhemɔkɛyeli lɛ mli wa, ni no hewɔ lɛ, be ni amɛkɛ naagbai kpe lɛ, amɛhãaa amɛmiishɛɛ atã. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ko lɛ aje gbɛ ayi amɛ kpãi ni awo amɛ tsuŋ. ‘Shi aaafee nyɔɔŋteŋ lɛ, amɛsɔle ni amɛlá kɛjie Nyɔŋmɔ yi.’ (Bɔf. 16:23-25) Amɛhiɛnɔkamɔ lɛ kɛ le ni amɛle akɛ Kristo gbɛ́i lɛ hewɔ awaa amɛ yi lɛ waje amɛ ni amɛtee nɔ amɛfi shi kɛ miishɛɛ. Wɔbaanyɛ wɔkase Paulo kɛ Sila ni wɔ hu wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ama yibii kpakpai ni wɔnɔkwayeli lɛ baanyɛ awo lɛ anɔ.​—Fip. 1:12-14.

Ŋmɛnɛ lɛ, wɔnyɛmimɛi lɛ ateŋ mɛi babaoo kɛ naagbai miikpe, shi fɛɛ sɛɛ lɛ, amɛyɛ miishɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ November 2013 lɛ, ahum ko ni naa wa waa ni atsɛɔ lɛ Haiyan lɛ fite nii waa yɛ Philippines maŋ lɛ nɔ. Nyɛmimɛi ni fa fe 1,000 ashĩai fite. Nyɛmi nuu ko ni yɔɔ Tacloban, ni atsɛɔ lɛ George lɛ shĩa fite kwraa, shi ekɛɛ akɛ: “Yɛ nɔ ni ba lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, nyɛmimɛi lɛ yɛ miishɛɛ. Mileee bɔ ni matsɔɔ miishɛɛ ni wɔyɔɔ lɛ mli mahã.” Be fɛɛ be ni wɔkɛ shihilɛ ko ni mli wa waa baakpe lɛ, nyɛhãa wɔjwɛŋa nibii ni Yehowa efee ehã wɔ lɛ anɔ ni wɔda lɛ shi. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, wɔmiishɛɛ etãŋ. Mɛɛ nibii krokomɛi Yehowa kɛdro wɔ ni hãa wɔnáa miishɛɛ?

NIBII NI HÃA WƆNÁA MIISHƐƐ

Wekukpaa ni yɔɔ wɔ kɛ Yehowa teŋ lɛ ji nɔ ni hãa wɔnáa miishɛɛ fe fɛɛ. Susumɔ enɛ he okwɛ: Wɔle Jeŋ Muu Fɛɛ Nɔyelɔ lɛ. Lɛ ji wɔ-Tsɛ, wɔ-Nyɔŋmɔ, kɛ wɔ-Naanyo!​—Lala 71:17, 18.

Wɔhiɛ sɔɔ wala ni Yehowa kɛdro wɔ lɛ kɛ nibii fɛɛ ni hãa wɔnyɛɔ wɔnáa mli ŋɔɔmɔ lɛ hu. (Jaj. 3:12, 13) Yehowa efee nibii ni baahã wɔnyɛ wɔkɛ lɛ abɔ naanyo, ni eye ebua wɔ koni wɔle nibii fɛɛ ni eesumɔ ni wɔfee. (Kol. 1:9, 10) Enɛ hewɔ lɛ, wɔle nɔ hewɔ ni wɔyɔɔ wala mli, ni wɔhiɔ shi yɛ no naa. Shi mɛi pii yɛ ŋmɛnɛ ni amɛleee nɔ hewɔ ni amɛyɔɔ wala mli. Be ni Paulo tsɔɔ srɔto ni yɔɔ mɛi nɛɛ kɛ Nyɔŋmɔ tsuji lɛ ateŋ lɛ, eŋma akɛ: “‘Nibii ni Nyɔŋmɔ esaa eto mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ, hiŋmɛi enako ni toi hu nuko, ni ebako gbɔmɔ ko hu tsui mli.’ Ejaakɛ wɔji mɛi ni Nyɔŋmɔ etsɔ emumɔ lɛ nɔ ejie kpo etsɔɔ wɔ.” (1 Kor. 2:9, 10) Ani wɔnáaa miishɛɛ akɛ wɔle nɔ ni Yehowa miisumɔ ni wɔfee kɛ yiŋtoo hewɔ ni ebɔ wɔ lɛ?

Susumɔ nibii krokomɛi ni Yehowa efee ehã wɔ lɛ ahe okwɛ. Ani wɔnáaa miishɛɛ akɛ abaanyɛ akɛ wɔhe eshai ake wɔ? (1 Yoh. 2:12) Nyɔŋmɔ ená wɔ mɔbɔ, no hewɔ lɛ, wɔyɛ hiɛnɔkamɔ akɛ wɔbaahi jeŋ hee ni etsɛŋ ebaaba lɛ mli. (Rom. 12:12) Amrɔ nɛɛ po lɛ, Yehowa ehã wɔ nanemɛi kpakpai pii ni wɔkɛ amɛ feɔ ekome kɛsɔmɔɔ lɛ. (Lala 133:1) Agbɛnɛ hu, Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ Yehowa buɔ wɔhe kɛjeɔ Satan kɛ edaimonioi lɛ ahe. (Lala 91:11) Kɛ́ wɔjwɛŋ nibii kpakpai nɛɛ fɛɛ ni Nyɔŋmɔ kɛdro wɔ lɛ anɔ lɛ, wɔmiishɛɛ lɛ baafa babaoo.​—Fip. 4:4.

BƆ NI OOOFEE ONÁ MIISHƐƐ WAA

Ani Kristofonyo ko ni yɔɔ miishɛɛ momo lɛ baanyɛ aná miishɛɛ waa fe bɔ ni eyɔɔ amrɔ nɛɛ? Yesu wie akɛ: “Miwie nibii nɛɛ mitsɔɔ nyɛ koni mimiishɛɛ lɛ ahi nyɛmli, ni nyɛmiishɛɛ lɛ ayi obɔ.” (Yoh. 15:11) Wiemɔi nɛɛ hãa wɔnaa akɛ, wɔbaanyɛ wɔná miishɛɛ fe bɔ ni wɔyɔɔ amrɔ nɛɛ. Wɔbaanyɛ wɔkɛ miishɛɛ ni wɔyɔɔ lɛ ato la ni miitso he. Kɛ́ wɔmiitao ni la ko atso waa lɛ, wɔkɛ lai woɔ mli. Nakai nɔŋŋ kɛ́ wɔhã wekukpaa ni yɔɔ wɔ kɛ Yehowa teŋ lɛ mli wa lɛ, wɔbaaná miishɛɛ babaoo fe bɔ ni wɔyɔɔ amrɔ nɛɛ. Kaimɔ akɛ: Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ ni hãa wɔnáa miishɛɛ. No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔmiitao ni miishɛɛ ni wɔyɔɔ amrɔ nɛɛ afa babaoo lɛ, no lɛ, esa akɛ wɔya nɔ wɔsɔle wɔbi Yehowa mumɔ lɛ ni eye ebua wɔ, ni agbɛnɛ hu, wɔjwɛŋ e-Wiemɔ ni ajɛ emumɔ lɛ mli aŋma lɛ nɔ.​—Lala 1:1, 2; Luka 11:13.

Nɔ kroko ni baahã wɔná miishɛɛ fe bɔ ni wɔyɔɔ amrɔ nɛɛ ji, ni wɔbaatsu nitsumɔi ni Yehowa náa he miishɛɛ. (Lala 35:27; 112:1) Mɛni hewɔ? Ejaakɛ abɔ wɔ koni ‘wɔshe anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ gbeyei ni wɔye ekitãi lɛ anɔ, ejaakɛ enɛ ji nitsumɔ kwraa ni esa akɛ gbɔmɔ fɛɛ gbɔmɔ atsu.’ (Jaj. 12:13) Kɛ́ wɔɔwie yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, abɔ wɔ koni wɔfee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii. No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔmiisɔmɔ Yehowa lɛ, wɔnáa miishɛɛ waa ni nɔ kroko bɛ ni wɔfeɔ ni hãa wɔnáa miishɛɛ fe no.b

YIBII KPAKPAI NI MIISHƐƐ WOƆ

Kɛ́ wɔhã wɔmiishɛɛ lɛ fa babaoo lɛ, jeee wɔtsui pɛ ni baanyɔ wɔmli, shi wɔbaaná he sɛɛ yɛ gbɛi krokomɛi anɔ hu. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ wɔtee nɔ wɔkɛ miishɛɛ sɔmɔ Yehowa ekɔɔɔ he eko naagbai ni wɔkɛkpeɔ lɛ, ebaaná wɔhe miishɛɛ waa. (5 Mo. 16:15; 1 Tes. 5:16-18) Agbɛnɛ hu, kɛ́ wɔyɛ anɔkwa miishɛɛ lɛ, wɔtiuŋ heloonaa nibii asɛɛ. Moŋ lɛ, wɔkɛ wɔhe kɛ wɔnibii baashã afɔle babaoo yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ hewɔ. (Mat. 13:44) Kɛ́ wɔna yibii kpakpai ni jɛɔ afɔlei ni wɔshãa lɛ amli kɛbaa lɛ, wɔbaaná miishɛɛ waa, wɔbaanu he akɛ sɛɛnamɔ yɛ wɔhe, ni wɔbaahã mɛi krokomɛi hu aná miishɛɛ.​—Bɔf. 20:35; Fip. 1:3-5.

Kɛ́ oyɛ miishɛɛ be fɛɛ be lɛ, no baanyɛ ahã oná gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa. Be ni niiamlitaolɔ ko ni tsuɔ nii yɛ University of Nebraska yɛ United States lɛ pɛi niiamlitaomɔi srɔtoi ni afee yɛ gbɔmɔtsoŋ hewalɛnamɔ he lɛ amli lɛ, emu sane naa akɛ: “Kɛ́ mɔ ko yɛ miishɛɛ ni etsui enyɔ emli bianɛ lɛ, no baanyɛ ahã ená gbɔmɔtsoŋ hewalɛ kpakpa wɔsɛɛ.” Enɛ kɛ nɔ ni Biblia lɛ wieɔ yɛ Abɛi 17:22 lɛ kpãa gbee, akɛ: “Tsui ni yɔɔ miishɛɛ lɛ, eji tsofa kpakpa.”

No hewɔ lɛ, eyɛ mli akɛ naagbai eyi je nɛŋ obɔ moŋ, shi kɛ́ wɔsɔle, ni wɔkase Yehowa Wiemɔ lɛ ni wɔjwɛŋ nɔ lɛ, wɔbaaná mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, ni no baahã wɔná miishɛɛ be fɛɛ be. Agbɛnɛ hu, kɛ́ wɔjwɛŋ jɔɔmɔi ni wɔnáa amrɔ nɛɛ lɛ anɔ, wɔkase Nyɔŋmɔ tsuji anɔkwafoi lɛ ahemɔkɛyeli lɛ, ni wɔfee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ, wɔbaaná miishɛɛ babaoo. Kɛ́ wɔfee enɛɛmɛi fɛɛ lɛ, sane ni yɔɔ Lala 64:10 lɛ baafee anɔkwale yɛ wɔgbɛfaŋ, akɛ: “Jalɔ baanya yɛ Yehowa hewɔ ni ebaaba abo yɛ emli.”

a Wɔbaasusu tsuishitoo he be kroko. Ebaaje kpo yɛ saji ni kɔɔ sui ni feɔ mumɔ lɛ yibii lɛ ahe lɛ ateŋ ekome mli.

b Kɛ́ ootao gbɛi krokomɛi anɔ ni obaanyɛ otsɔ ni ohã omiishɛɛ afa fe bɔ ni eyɔɔ amrɔ nɛɛ, kwɛmɔ akrabatsa ni yitso ji “Nibii Krokomɛi Ni Baanyɛ Ahã Wɔná Miishɛɛ Babaoo” lɛ.

Nibii Krokomɛi Ni Baanyɛ Ahã Wɔná Miishɛɛ Babaoo

  • Kaabua heloonaa nibii babaoo anaa ohã ohe.​—Luka 12:15.

  • Kpɛlɛmɔ nɔ akɛ jeee nɔ fɛɛ nɔ obaanyɛ ofee.​—Mika 6:8.

  • Kɛ́ ooto be ni okɛyaa nitsumɔ loo skul, loo be ni okɛjieɔ ohiɛtserɛ, loo okɛfeɔ nibii krokomɛi lɛ he gbɛjianɔ lɛ, feemɔ lɛ bɔ ni baahã onyɛ ofee babaoo yɛ Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli.​—Efe. 5:15, 16.

  • Kaafee kpɛŋŋ yɛ bo diɛŋtsɛ onɔ loo mɛi krokomɛi anɔ.​—Fip. 4:5.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje