-
Ki tan wayòm Bondié kèy dirijé latè ?Tou di Gad-la (piblik) (2020) | N° 2
-
-
Jézi di : « Nasion kèy lévé kont nasion é wayòm kont wayòm. Kèy ni gwo tranmanntè épi, an koté apré lòt, kèy ni lafanmin épi pidémi » (Lik 21:10, 11). Tou kon lin dwèt ka fòmé an anprent, tout sé évènman-tala té kèy fòmé an sin ki bien klè. É tou kon an anprent dwèt ka pèwmèt rikonnèt an moun, sin-tala té kèy pèwmèt konprann ki « wayòm Bondié tou pré ». Ès nou ka wè dé évènman konsa ka fèt an menm tan épi asou tout latè ? Annou wè yonn-dé prèv.
-
-
Ki tan wayòm Bondié kèy dirijé latè ?Tou di Gad-la (piblik) (2020) | N° 2
-
-
2. TRANMANNTÈ
Dapré sa lansiklopédi Britannica Academic ka di, chak lanné, yo ka konté an santèn gwo tranmanntè ki pé fè « gwo déga ». Enstiti létid jéolojik Lézétazini ka di « dapré enfòmasion yo trapé asou pliziè lanné (dépi apéprè lanné 1900), fòk nou atann kònou apipré a 16 gwo tranmanntè chak lanné ». Dapré sa yonn-dé moun ka di, sa ki pé fè yo kwè ni plis tranmanntè, sé pas yo ka rivé détèkté yo pli fasilman. Magré sa, gran tranmanntè ka simen soufwans épi lanmò kon nou pa janmen wè.
3. LAFANMIN
Adan anchay koté anlè latè, ladjè, lakoripsion, kriz ékonomik, an mové manniè jéré lagrikilti oben an mové préparasion asou fénonmenn klimatik danjéré, ka fè ki moun ka mò fen. Silon an rapò Pwogram alimantè mondial pou lanné 2018, « adan monn-lan, 821 milion moun pa ni asé manjé, 124 milion adan yo ka mò fen ». Malnitrision sé lakòz lanmò chak lanné 3,1 milion ti-manmay. An 2011, i té rèsponsab 45 % lanmò ti-manmay an monn-lan.
4. MALADI ÉPI PIDÉMI
An jounal Òwganizasion mondial asou lasanté ka di : « 21ièm sièk-la ja benyen épi dé gwo pidémi. Atjèlman nou ka viré wè anlo maladi ki té disparèt (koléra, lapès épi lafièv-jòn) épi dòt maladi ki ka parèt (SRAS, lagrip pandémik, MERS, Ébola épi Zika). » Dènié-a ki tonbé anlè nou sé pandémi Covid-19 la. Magré lasians épi lanmèdsin dékouvè anlò bagay, yo pa ka rivé touvé trètman kont tout sé maladi-a.
-