“A Na Kaotaki Ami Bubuti Nakon Te Atua”
“A na kaotaki ami bubuti nakon te Atua ni bwaai ni kabane, n te tataro ma te bubuti ma te katituaraoi.”—I-BIRIBI 4:6.
1. Antai ae ti kakabwaiaki ni kona n taetae ma ngaia, ao e aera ngkai e rangi ni kamimi aei?
NGKANA ko bubutii bwa ko kani maroro ma te tia tautaeka i abam, e na tera te kaeka? Tao ko kona n anganaki kaekaana ae riai man ana aobiti, ma tao e na bon rangi ni kangaanga kariaiakam n taetae ma te tia tautaeka. Ma e kaokoro anne ma aron te tia Tautaekana te iuniweeti ae te kabanea ni kakannato ae Iehova ae te Atua. Ti kona ni kawaria man taabo nako ake ti mena iai ao n taai ni kabane ake ti kani kawaria iai. E ongoraei tataro aika e kukurei iai n taai nako. (Taeka N Rabakau 15:29) Moanibaan te raoiroi anne! Ti riai ni kairaki man nanora ni kakaitau, bwa ti na tataro ni katoatai nakon Teuare e bon tau n taekinaki bwa te ‘tia ongoraei tataro.’—Taian Areru 65:2.
2. Tera ae kainnanoaki bwa a aonga ni butimwaeaki taian tataro iroun te Atua?
2 Ma e kona n titiraki temanna ni kangai, ‘Aekakira tataro aika e kukurei iai te Atua?’ E taekina te bwai teuana ae kainnanoaki ibukini butimwaean te tataro te Baibara ni kangai: “Ngkana akea te onimaki ao e aki kona te aomata ni kakukureia te Atua; ba e riai ba ane nako n te Atua ao e na kakoaua ba bon iai, ao ba bon te tia kabo aia onimaki akana kakorakoraia n ukoukoria.” (Ebera 11:6) N aron kabwarabwarakina n te kaongora ae imwain aei, e bon rangi ni kakawaki te onimaki ni kawaran te Atua. E kukurei te Atua ni butimwaai aia tataro te koraki ake a kawaria, ma e riai karaoana ma te onimaki ao mwakuri aika eti aika irianaki ma te nano ni koaua ao te aroaro ae riai.
3. (a) N aron ae kaotaki n aia tataro ana toro te Atua aika kakaonimaki ake rimoa, taeka raa aika kona n taekinaki n taian tataro? (b) Baikara aaro n tataro aika ti kona ni kamanenai?
3 E kaungaia Kristian ake n ana bong te abotoro Bauro ni kangai: “Tai iangoa te bwai teuana n raraomaeakinna; ma a na kaotaki ami bubuti nakon te Atua ni bwaai ni kabane, n te tataro ma te bubuti ma te katituaraoi.” (I-Biribi 4:6, 7) Iai i nanon te Baibara katoto aika mwaiti ni kaineti ma aomata ake a tataro nakon te Atua ibukin baika a raraomaeakini. Mai buakoia aomata aikai, bon Anna, Eria, Etekia ao Taniera. (1 Tamuera 2:1-10; 1 Uea 18:36, 37; 2 Uea 19:15-19; Taniera 9:3-21) Ti riai ni kakairi n aia katoto. Noria, bwa e kaotaki n ana taeka Bauro ae a mwaiti aeka n tataro aika ti kona ni kamanenai. E taekina iai te katituaraoi, ae te tataro are ti kaota iai kukureira ibukini baika e karaoi te Atua ibukira. E kona n irianaki aei n te nebonebo. Te bubutii, e nanonaki iai te bubutii ma te nano ni koaua ao te nanorinano. Ti kona naba ni kaonota ara bubutii ni kaineti ma ae ti kainnanoia. (Ruka 11:2, 3) E kukurei Tamara are i karawa ni butimwaira ngkana ti tataro nakoina ni kamanenan te aro teuana mai buakon aikai.
4. E ngae ngke e atai kainnanora Iehova, ma bukin tera ngkai ti bon riai naba ni butiia?
4 A kona n titiraki tabeman ni kangai, ‘Te koaua bwa e aki kaman atai baika ti kainnanoi ni kabane Iehova?’ Eng e bon atai. (Mataio 6:8, 32) Ma e aera ngkai e tangirira bwa ti na butiia? Iangoa te katoto aei: Tao e kona n anga ana bwaintangira te tia bitineti nakoia tabeman ake a roroko ni bobwai n ana titooa. Ma reken te bwaintangira aei, a riai moa taan roko ni bobwai, ni kawara te tia bitineti ao ni butiia. A kaotia te koraki ake a rawa ni karaoa aei, bwa a aki kukurei n te bwaintangira aei. N aron naba anne, ngkana ti aki bubutii rinanon te tataro, ao ti kaotia iai bwa ti kakeai bongan baike e katauraoi Iehova ibukira. E taku Iesu: “Bubuti, ao ane kam na anganaki.” (Ioane 16:24) Ni karaoan aei, ti kaota iai onimakinan te Atua.
Tera Arora n Tataro Nakon te Atua?
5. Bukin tera ngkai ti riai n tataro n aran Iesu?
5 E aki katei tuua aika mwaiti ibukin arora n tataro Iehova, aika aki kona ni bitaki. Ma ti riai n reiakina te aro ae riai ibukin kawaran te Atua ae e kabwarabwaraki n te Baibara. N te katoto, e reiakinia taan rimwina Iesu ni kangai: “Ane kam butiia te Tama, ao E bon anganingkami n arau.” (Ioane 16:23) Mangaia are, ti bon riai n tataro n aran Iesu, kioina ngkai ti ataia bwa bon tii aei te kawai ibukini karekean ana kakabwaia te Atua nakoia aomata ni kabane.
6. Tera tein rabwatara ae riai ngkana ti tataro?
6 Tera aron tein rabwatara ae riai ngkana ti tataro? Akea tein te rabwata ibukin ongoraeakinan ara tataro, ae katauaki n te Baibara. (1 Uea 8:22; Neemia 8:6; Mareko 11:25; Ruka 22:41) Te bwai ae kakawaki bon te tataro nakon te Atua ma nanora ni koaua ao te kaantaninga ae riai.—Ioera 2:12, 13.
7. (a) Tera nanon “amen”? (b) E na kanga ni kabonganaki n te aro ae riai n te tataro?
7 E aera ngkai e kamanenaki te taeka ae “amen” n te tataro? E taekinaki n te Baibara bwa aio aron motikan ara tataro, riki ngkana ti tataro i mataia botannaomata. (Taian Areru 72:19; 89:52) Nanon te taetae n Ebera ae ʼa·menʹ bon “akea te nanououa.” E kabwarabwaraki n te Cyclopedia ae katauraoaki irouia McClintock ma Strong bwa atongan te taeka ae “Amen” ni motin te tataro, boni kaotan “kamatoan taeka ake a tibwa tia n atongaki, ao te bubutii ibukini kakoroan bukia.” Mangaia are motikan te tataro n “Amen” nanona ni koaua, bwa e kaotia iai teuare e tataro bwa e babane nanona ni baike e a tibwa tia n taekin. Ngkana e motika ana tataro te Kristian are e tataro ibukia kaain te ekaretia ma te taeka aei, a kona naba te koraki ake a kakauongo n atonga naba “Amen” i nanoia ke ni kabaibati n te aro are a a kaotia iai bwa a kariaia ma nanoia ni kabane baike a a tibwa tia n taekinaki.—1 I-Korinto 14:16.
8. A na kanga ara tataro tabeua ni katotonga aia tataro Aberaam ke Iakoba, ao tera ae ti na kaotiotia ibukira iai?
8 Iai taai ake e kona iai te Atua n tangirira bwa ti na kaota korakoran nanora ibukin te bwai ae ti tataroia. Ti kona ni kainnanoa katotongan Iakoba ngkoa, are e kaunrabwata ni kangainaa ma te anera ibukin karekean kakabwaiana. (Karikani Bwaai 32:24-26) Ke n taai tabeua riki, tao ti kainnanoa katotongan Aberaam, are e okioki ni bubutii nakon Iehova ibukin Rota ao aomata naba aika raoiroi ake tao a mena i Totom. (Karikani Bwaai 18:22-33) Ti kona n onnonia Iehova n te aro naba anne ibukini bwaai aika kakawaki nakoira, ni butiia i aan ana kaetitaeka ae riai, ana atataiaomata ao ana nanoanga.
Tera ae Ti Kona ni Butiia?
9. Baikara bwaai aika ti riai ni moanibwai n ara tataro?
9 Uringnga bwa e kangai Bauro: “Ni bwaai ni kabane . . . a na kaotaki ami bubuti nakon te Atua.” (I-Biribi 4:6) A kona aomata aika tataro i boni ibukia n tataroi bwaai ni kabane aika irekereke ma anuani maiuia. Ma ti riai ni karimoaa n ara tataro baika e tabeakini naba Iehova. E katea te katoto ae raoiroi Taniera n aei. Ngke a karawawataki kaain Iteraera ibukin aia bure, ao Taniera e onnonia Iehova bwa e na kaota ana nanoanga, ngke e kangai: “Tai kairemwea; i bon i bukim, Atuau, ba kioina ngkae e atongaki aram.” (Taniera 9:15-19) Te koaua bwa ara tataro a kaotiotia naba ae ti moanibwaia katabuan te ara ae Iehova ao kakoroan bukin nanona?
10. Ti kanga n ataia bwa e riai naba tataroakinan baike ti kainnanoi?
10 E bon riai naba taekinan ara bubutii i bon ibukira. N te katoto, n aron te tia areru, ti kona n tataro ibukin ana bwai te Atua aika nano. E tataro ni kangai: “Kawanawanaai, ao N na kawakin am tua; eng, N na bon tauua n nanou ni kabanea.” (Taian Areru 119:33, 34; I-Korote 1:9, 10) E “angan Teuare kona te kamaiua man te mate taian tataro ma bubuti” Iesu. (Ebera 5:7) Ni karaoan aei, e kaotiota iai te aro ae riai ibukin ukoukoran te korakora ngkana e aitara temanna ma te kangaanga ke kataaki. Ngke e angania taan rimwina te tataro ni katoto Iesu, e taekin naba iai baike e kainnanoi te aomata, n aron te bubutii ibukini kabwaran ana bure ao karekeani kanana.
11. E na kanga ni buokira te tataro bwa ti na aki bwaka n te kaririaki?
11 N te tataro ni katoto anne, ao e taekina naba te bubutii aei Iesu: “Tai taonira n te kaririaki, ma kawakinira mairoun Teuare e buakaka.” (Mataio 6:9-13, BK) E a manga reirei imwina riki ni kangai: “Kamarurungingkami ao tataro, ba kam na aki rin n te kaririaki.” (Mataio 26:41) E kakawaki te tatataro ngkana ti aitara ma taiani kaririaki. Ti kona naba ni kaririaki bwa ti na kakeai bongan ana boto n reirei te Baibara n ara tabo ni mwakuri ke n te reirei. A kona naba ni kaoira aomata aika tiaki taani Kakoaua bwa ti na raonia ni mwakuri aika aki riai ibukia Kristian. Ti kona naba n tuangaki bwa ti na karaoa te bwai teuana ae e na urui booto n reirei aika raraoi. Ngkana e riki anne, ti wanawana ngkana ti toua mwin ana reirei Iesu are ti riai n tataro imwain rokon te kaririaki ao n te tai are ti a kaririaki iai, ni butiia te Atua iai bwa e na buokira bwa ti na aki bwaka n te kaririaki.
12. Baikara bwaai aika ti tabeaianga iai aika kona n aana nanora ni kan tataro, ao tera ae ti kona ni kaantaningaia ae e na karaoia iai Iehova?
12 A karawawataki ana toro te Atua ni boong aikai ni kangaanga ao tabeaianga aika kakaokoro nako. Te aoraki ao te rawawatannano boni ngaai oin tabeaiangaia aomata aika mwaiti. A karawawataira mwakuri n iowawa aika otabwaninira. Aki taun te mwane, e karekei kangaanga nakoni karekean baika a kainnanoaki ibukin te maiu. A kabebeteaki nanora n ataakin ae e kakauongo Iehova nakoia ana toro aika kaotii kangaanga aika aron aikai nakoina! E taku Taian Areru 102:17 (BK), ni kaineti ma Iehova: “E na ongo aia tataro akana a kuribaiaki, e na aki rawa n ongo aia bubuti.”
13. (a) Baikara kainnanora aika ti kona naba n tataroi? (b) Anga te katoto.
13 N etina, e riai naba tataroakinan bwaai ni kabane aika irekereke ma ara beku ibukin Iehova ao ara iraorao ma ngaia. (1 Ioane 5:14) Ngkana iai am motinnano ae ko iangoia ibukin am mare, te mwakuri ni kareketianti, ke karababaan riki am mwakuri ni minita, tai tabwara ni kaotii nakon te Atua ao butiia bwa e na kaiririko. N te katoto, iai temanna te ateiaine i Biribin are e kan ibuobuoki n te mwakuri ni minita ike e na kabwanina ana tai iai. Ma akea ana mwakuri neiei ibukin karekean maiuna. E taku neiei: “N te Kaonobong teuana, ao I tataro nakon Iehova ni kaota raoi nanou ae I kani bwaiania. Imwina riki n te bong naba anne, ngke I a nako n ira te mwakuri ni minita, I angan temanna te roro-n-rikirake te boki. N akea kaantaningana irou, e taku te ataeinnaine aei: ‘Ko riai n roko n au reirei n ingabongin te Moanibong.’ I titirakinna ao I taku, ‘Bukin tera?’ E kabwarabwaraa te ataeinnaine aei bwa iai te mwaawa n te mwakuri ae kainnanoaki n te tai ae waekoa. I nako, ao I a kamwakuraki naba ngkekei. E a bon riki naba aei n te tai ae waekoa.” A mwaiti taani Kakoaua ni katobibia te aonnaba ake e a riki anne nakoia. Mangaia are, tai tabwara n tataroakina am bubutii nakon te Atua ma nanom ni koaua!
Tera Arora Ngkana Ti a Tia ni Bure?
14, 15. (a) Bukin tera bwa e aki riai n rawa n tataro te aomata, e ngae naba ngkana e a tia ni bure? (b) Irarikin are e na tataro te aomata ibukina, tera riki ae e na buokia ni kanakoraoa ana itoman ma te Atua?
14 E na kanga ni buokaki temanna n te tataro ngkana e a tia ni bure? A a rawa n tataro tabeman ibukin namakinan te maamaa irouia. Ma tiaki anne te aro ae wanawana ae e na kakairi te aba iai. Aio kabwarabwarana: A ataia bwairati n te waanikiba bwa ngkana e bua kawaia, ao a kona n taetae ma te tia tararuaa te kiba ibukini buokaia. Ma tera ae e na riki, ngkana e rawa te bwairati anne ni karaoa aei, ibukina bwa e maamaa ngkana e a ataaki ae e a bua kawaina? E kona ni karika te kabuanibwai te aro anne! N aron naba anne, te aomata are e ataia bwa e a tia ni bure ao e maamaa n tataro nakon te Atua, e kona n taonaki ni karawawata tabeua riki. E aki riai n tukaki taetaen temanna nakon Iehova ibukin maamaana n ana bure. Ni koauana, e kaoia te koraki ake a a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki te Atua bwa a na tataro nakoina. E kaumakia taani bure ake n ana tai te burabeti are Itaia bwa a na wetea Iehova ae ‘E na kaabwabwaka kabwaran aia bure.’ (Itaia 55:6, 7) E koaua bwa e bon riai moa te aomata ni bubutii ‘akoana mairoun Iehova’ rinanon kananorinanoana, katokan karaoan te bure anne, ao n raraoma ma nanona ni koaua.—Taian Areru 119:58; Taniera 9:13.
15 Iai riki bukina teuana ae e kakawaki iai te tataro ngkana e karaoaki te bure. E taku te tia rimwin Kristo ae Iakobo ni kaineti ma te aomata ae kainnanoa buokan ana onimaki: “E na weteia unimwanen te ekaretia; ao a na tataro i aona, . . . ao [Iehova] E na manga kateirakea.” (Iakobo 5:14, 15) Eng, e bon riai te aomata ni kaota ana bure i bon irouna nakon Iehova n te tataro, ma e kona naba ni butiia unimwaanen te ekaretia bwa a na tataro ibukina. E na reke buokana n anne, bwa e na manga nakoraoi ana itoman ma te Atua.
Kaekaan Tataro
16, 17. (a) E kanga Iehova ni kaekai tataro? (b) Tera te rongorongo ae kaotia bwa e rangi n irekereke te tataro ao te mwakuri ni minita?
16 A kanga ni kaekaaki taian tataro? Tao a kona ni kaekaaki tabeua n te tai ae waekoa ao n te aro ae teretere raoi naba. (2 Uea 20:1-6) Tabeua tataro, a kainnanoa te tai ae maan teutana ao e kangaanga riki ataakin kaekaaia. N aron ae kaotaki n ana kaikonaki Iesu ni kaineti ma te aine are e a tia ni mate buuna ae e okiokira te tia moti, e oti iai bwa ti riai naba n okioki n tataro nakon te Atua. (Ruka 18:1-8) Ma ti kona ni koaua raoi bwa ngkana ti tataroa ae boraoi ma nanon te Atua, ao e aki kona Iehova ni kangai: “An tai kumeai.”—Ruka 11:5-9, BK.
17 A a tia ana aomata Iehova n namakina kaekaan aia tataro n taai aika bati. E aki toki n noraki koauan aei n tain te uarongorongo nakoia aomata. N te katoto, a tibwatibwai booki aika aanaki man te Baibara uoman taari aine aika Kristian i Biribin, n atimwakorona teuana. Ngke a anga te turaeki nakon temanna te aine, ao a a taonako naba rannimatana. E taku: “I tataro ngke bong nakon te Atua bwa e kanakoa temanna nakoiu bwa e na reirei ma ngai n te Baibara, ao n au iango bon aio kaekaan au tataro.” Teutana te tai imwina, e a moanna n iriri neiei ni bobotaki n te Tabo n Taromauri. N iteran Atia Maiaki Mainiku teuana, ao iai te tari te mwaane ae raraoma ibukin te uarongorongo n taabo ake e kangaanga te rin iai bwa a ooaki ao a rokanaki. Ma e ngae n anne, ao e tataro teuaei nakon Iehova, e kaninikoriaa, ao e rin nako naba. E karebwerebwe ni mataroan te auti teuana ae mwaiti ruuna, ao e a otinako naba te ateiaine temanna. Ngke e taekina bukin rokona te tari te mwaane aei, ao e a moanna naba n tang neiei. E taku neiei bwa e tabe n ukoukoriia Ana Tia Kakoaua Iehova ao e a tia naba n tataro bwa e na buokaki bwa a na reke irouna. E a buokaki neiei iroun te tari te mwaane aei bwa e na kaitiboo ma kaain aia ekaretia Ana Tia Kakoaua Iehova n ana aono.
18. (a) Tera ae ti riai ni karaoia, ngkana a kaekaaki ara tataro? (b) Tera ae ti kona ni kakoauaa ngkana ti kamanenai taai ni kabane ake a angaraoi nakoira, n tataro iai?
18 Ni koauana, bon te babaire ae moani baan te tamaroa te tataro. E tauraoi Iehova n ongoraei ao ni kaekai naba. (Itaia 30:18, 19) Ma ti riai n taratara raoi, bwa tera aron Iehova ni kaekai ara tataro. E kona naba n roko n te aro ae ti aki kaantaningaia. Ma ngkana ti a kinai ana aaro ni kairiri, ti riai n aki-mwaninga ni katituaraoia ao n neboia. (1 I-Tetaronike 5:18) Irarikin anne, ururinga ana kaungaunga Bauro n taai nako ae kangai: “A na kaotaki ami bubuti nakon te Atua ni bwaai ni kabane, n te tataro ma te bubuti ma te katituaraoi.” Eng, kamanenai taai ni kabane aika angaraoi n taetae iai ma te Atua. N te aro anne, ko na teimatoa iai n namakina koauan ana taeka Bauro ni kaineti ma te koraki ake a kaekaaki aia tataro, ae kangai: “Te rau are mairoun te Atua, are te rau are aki konaki n ataki teutana, e na kawakin nanomi ao aia iango nanomi.”—I-Biribi 4:6, 7.
Ko Kona ni Kaeka?
• Aekara aron ara tataro aika ti kona ni karaoi?
• Tera arora ae riai ngkana ti tataro?
• Baikara bwaai aika ti kona n taekin n ara tataro?
• Tera ana ibuobuoki te tataro nakon ane e a tia ni bure?