Ko Iaiangoi Baika Tabu N Aron Iaiangoaia Iroun Iehova?
“Tarataraingkami . . . ba e aonga n akea temanna ae te tia wene ni bure, ke te tia kamwarai ana bwai te Atua [aika tabu].”—EBERA 12:15, 16.
1. Tera te aroaro n taai aikai ae a aki butimwaia ana toro Iehova?
N TE aonnaba ni kabutaa, ao e a rikirake ni karako mutiakinani bwaai aika tabu. E taku te tia rabakau i aon ana waaki te natannaomata ae te I-Buranti ae Edgar Morin: “A nanououa ngkai aomata ni kaineti ma te Atua, aron te waaki n te iuniweeti, abaia, rongorongon rimoa, ao iango aika riai, ake e aanaki iai rimoa te aroaro ni maiu ae riai. . . . A tannako aomata n rinei aaro aika a taku bwa a riai ibukiia.” E kaotaki n aei “nanon aon te aba,” ke “te tamnei are mamakuri ngkai i nanoia natin te aki ongeaba.” (1 I-Korinto 2:12; I-Ebeto 2:2) A aki butimwaea te nano n aki karinerine aei, te koraki ake a a tia ni katabui maiuia nakon Iehova ao n aantaeka nakon riaina n tautaeka. (I-Rom 12:1, 2) Ma a atai kakawakin baika tabu n aia taromauri nakon Iehova ana toro te Atua. Baikara baika riai n tabu ni maiura? A na maroroakinaki ngkai baika nimaua aika tabu irouia ana toro te Atua ni kabane n te kaongora aei. N te kaongora ae imwina, e na kaatuuaki iai tabun ara bobotaki ni Kristian. Ma bon tera raoi nanon te taeka ae “tabu”?
2, 3. (a) E kanga te Baibara ni kabwarabwaraa tabun Iehova? (b) Tera arora ni katabua aran te Atua ae Iehova?
2 N te Baibara n Ebera, ao te taeka ae “tabu” e nanonaki iai te kakaokoroaki. N te taromauri, te bwai ae “tabu” e kaokoroaki man baika kakabonganaki irouia aomata ibukin maiuia, ao bwaai aika mangori. E kororaoi aron tabun Iehova. E atongaki bwa “Teuare Tabu.” (Taeka N Rabakau 9:10; 30:3) I aon Iteraera rimoa, e bwaina te biti ae borarabaua ae te koora ae kabaeaki nakon ana bau, te ibonga ae rietata ma korobokiana aikai: “E tabu ba ana bwai Iehova.” (Te Otinako 28:36, 37) A kabwarabwaraki n te Baibara kerubim ao terabim ake a memena i rarikin ana kaintokanuea Iehova bwa a tataekina ae kangai: “E tabu, E tabu, E tabu Iehova Tabaota.” (Itaia 6:2, 3; Te Kaotioti 4:6-8) E teretere ni kaokiokan taeka aikai, bwa e tabu Iehova ao e itiaki n te aro ae te kabanea n raoiroi. Ni koauana, boni ngaia Nibwan te itiaki.
3 E tabu aran te Atua ae Iehova. E kabwarabwaraa ni kangai te tia areru: “Ke a karaoiroa aram ae kakanato ae kakamaku: moan te raoiroi Ngaia.” (Taian Areru 99:3) E reireinira Iesu bwa ti na tataro ni kangai: “Tamara are i karawa, e na tabuaki aram.” (Mataio 6:9) E taekina ae kangai tinan Iesu i aon te aba: “E neboa te Atua [Iehova] tamneiu . . . Ba E karaoi baika ababaki nako iu Teuare mwaka; ao moan te raoiroi arana.” (Ruka 1:46, 49) Ngkai ana toro Iehova ngaira, ti iaiangoa arana bwa te bwai ae tabu ao ti kararoaira man bwaai ni kabane aika kona ni kabuakakaa te ara ae tabu anne. Irarikin anne, ti iaiangoi baika tabu n aron iangoaia iroun Iehova, n aron ae ti nano teuana ma ngaia ngkana e taekina te bwai teuana bwa e tabu.—Amota 5:14, 15.
Bukini Korakoran Karinean Iesu Iroura
4. Bukin tera bwa e kabwarabwaraki Iesu n te Baibara bwa “Teuare e Tabu ae mairoun te Atua”?
4 Ngkai bon ana “rikitemanna” Iesu te Atua ae tabu ae Iehova, nanona ngkanne bwa e karikaki bwa te aomata ae tabu. (Ioane 1:14; I-Korote 1:15; Ebera 1:1-3) Mangaia are, e a atongaki bwa “Teuare e Tabu ae mairoun te Atua.” (Ioane 6:69, BK) E kateimatoaa tabuna ngke e kamwaingaki maiuna mai karawa nako aon te aba, bwa boni man mwaakan te taamnei are raoiroi, are e a bungiaki iai Iesu mairoun Nei Maria. E tua ae kangai ngkoa te anera nakon neiei: “E na roko i aom te Tamnei are Raoiroi, . . . are E na bungiaki E na atongaki ba Raoiroi, ae Natin te Atua.” (Ruka 1:35) A kauouaa atongan Natin te Atua Kristian ake i Ierutarem n aia tataro bwa ‘te toro ae tabu ae Iesu.’—Mwakuri 4:27, 30, NW.
5. Tera mwiokoan Iesu ae tabu are e kakoroa bukina i aon te aba, ao bukin tera bwa e kakawaki raraana?
5 Iai mwiokoan Iesu ae tabu are e riai ni kakoroa bukina ni menana i aon te aba. Ni bwabetitoan Iesu n 29 C.E., e a kabiraki iai bwa Ana Ibonga ae Rietata Iehova n ana tembora n taamnei ae kakannato. (Ruka 3:21, 22; Ebera 7:26; 8:1, 2) Irarikin anne, e na mate naba bwa te karea. Raraana are e kawawaeaki, e katauraoa iai te karea ni kaboomwi ike a a kona ni kamaiuaki iai aomata aika taani bure. (Mataio 20:28; Ebera 9:14) Mangaia are, ti taekina raraan Iesu bwa te bwai ae rangi n tabu, ma ni “kakawaki.”—1 Betero 1:19.
6. Tera aroarora nakoni Kristo Iesu, ao bukin tera?
6 Ni kaotan ara karinerine ae korakora nakon ara Uea ao ara Ibonga ae Rietata ae Kristo Iesu, e korea ae kangai te abotoro Bauro: “E kabatia neboakina te Atua, ao E anganna te ara ae kakanato riki nakon aara ni kabane; ba a na bane ni katorobubua bubuaniwae n aran Iesu, ake bubuaniwaeia kaaini karawa ma kaain aonaba ma kaain aantano, ao ba a na bane neewe n taku ba te Uea Iesu Kristo, ba E aonga n neboaki te Atua ae te Tama iai.” (I-Biribi 2:9-11) Ti kaotiota ae ti iaiangoi baika tabu n aron iaiangoaia iroun Iehova, rinanon te aantaeka ma kukurein nanora nakon ara tia Kairiri ae e a Uea ngkai ae Kristo Iesu, are Atun te ekaretia ni Kristian.—Mataio 23:10; I-Korote 1:18.
7. Ti na kanga ni kaota ara aantaeka nakoni Kristo?
7 E irekereke naba ara aantaeka nakoni Kristo ma kaotan te karinerine ae riai nakoia mwaane, ake e kamanenaia bwa taani kaira te mwakuri are e kaira karaoana. E riai n taraaki mwiokoaia te koraki ake a kabiraki ake a kaaina te Rabwata n Tautaeka ao mataniwi ake a rineaki irouia te koraki aikai ni mwaangan aobiti n tararua nako, aono, ao ekaretia, bwa a tabu. Mangaia are boutokoan te babaire aei, e nanonaki iai te karinerine ao te aantaeka ma nanora ni kabane.—Ebera 13:7, 17.
Te Botannaomata ae Tabu
8, 9. (a) A riki tibun Iteraera bwa te botannaomata ae tabu n te aro raa? (b) Tera aron Iehova ni kaotaia tibun Iteraera i aon te boto n reirei ni kaineti ma baika tabu?
8 E karaoa ana berita Iehova ma I-Iteraera. N te iraorao aei, ao e a anganaki iai te botannaomata ane e boou anne te mwioko ae okoro. A katabuaki ke a kaokoroaki. E tuangia ae kangai Iehova: “Kam na itiaki nako Iu: ba I itiaki Ngai ae Iehova, ao I karaureingkami ma botanaomata, ba kam aonga n riki ba au aomata.”—Nakoaia Ibonga 19:2; 20:26.
9 Ni moani katean te botannaomata ae Iteraera, e kamataataia Iehova n te boto n reirei ae irekereke ma baika tabu. A na kamateaki ngkana a ringa te maunga are e anganaki te aba iai Tuua ake Tebwina. Ngaia are, n te tai anne, ao e iangoaki te Maunga ae Tinai bwa e tabu. (Te Otinako 19:12, 23) A tabu naba, te waaki n ibonga, te umwa n rianna ao bwain nanona. (Te Otinako 30:26-30) Tera aroaroia kaain te ekaretia?
10, 11. E aera ngkai e kona n taekinaki te ekaretia ni Kristian ae kaainaki irouia taani kabiraki bwa e tabu, ao tera aron rotakia iai “tiibu tabemang”?
10 E tabu i matan Iehova aia ekaretia Kristian ake a kabiraki. (1 I-Korinto 1:2) Ni koauana, a a tia ni kabotauaki Kristian aika kabiraki aika i aon te aba aika maiu n te tai teuana ma teuana bwa te tembora ae tabu, e ngae ngke tiaki ngaiia ana tembora n taamnei Iehova ae kakannato. E maekana te tembora anne Iehova rinanon taamneina ae raoiroi. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “E bane ni kaboraoaki te kateitei i Rouna, ao e riki rake ba te maneaba ae tabu i nanon te Uea; are kam kateaki naba i nanona ba nen te Atua ni maeka, i nanon te Tamnei.”—I-Ebeto 2:21, 22; 1 Betero 2:5, 9.
11 Irarikin anne e a manga korea ae kangai Bauro nakoia Kristian aika kabiraki: “Kam aki ataingkami ba maneaban te Atua ngkami, ao E maeka Tamnein te Atua i nanomi? . . . E tabu maneaban te Atua, are boni ngkami.” (1 I-Korinto 3:16, 17) E “mamaeka” Iehova i buakoia te koraki ake a kabiraki rinanon taamneina ao e “nakonako i buakoia.” (2 I-Korinto 6:16) E teimatoa ni kairira ana “toro” ae kakaonimaki. (Mataio 24:45-47) E kakawaki irouia “tiibu tabemang” kakabwaiaaia ae te kona n iraorao ma te koraki ake a “kabiraki.”—Ioane 10:16; Mataio 25:37-40.
Baika Tabu ni Maiura ni Kristian
12. Baikara baika tabu ni maiura ao bukin tera?
12 Ti aki kubanako ngkai a mwaiti baika a irekereke ma maiuia kaain te ekaretia ni Kristian aika kabiraki ma raoia, ake a atongaki bwa a tabu. Bon te bwai ae tabu naba ara iraorao ma Iehova. (1 Rongorongo 28:9; Taian Areru 36:7) E rangi ni kakawaki iroura, ngaia are ti aki kariaia te bwai teuana ke te aomata temanna bwa e na kamamaaraa ara iraorao ma Atuara ae Iehova. (2 Rongorongo 15:2; Iakobo 4:7, 8) E rangi ni kakawaki te tataro ibukini kateimatoan ara iraorao ae kaan ma Iehova. E rangi n tabu te tataro iroun te burabeti are Taniera n te aro are e a teimatoa ni kakaonimaki n tatataro, e ngae naba ngke e a ruanikai maiuna iai. (Taniera 6:7-11) E katiteboaki “aia tataro ake a itiaki” ke Kristian aika kabiraki, ma taiani karea ake a kabonganaki n te tembora ibukin te taromauri. (Te Kaotioti 5:8; 8:3, 4; Nakoaia Ibonga 16:12, 13) E kamatataaki n te kaikonaki aei tabun te tataro. Bon te kakabwaia te konaa n itoman ma te tia Tautaeka i aoni bwaai ni kabane! Maroaka ae ti iaiangoa te tataro bwa te bwai ae tabu ni maiura!
13. Tera te mwaaka ae tabu, ao ti na kanga ni kariaia mwamwakurina ni maiura?
13 Iai te mwaaka ae kairiia Kristian aika kabiraki ma raoia ake a taku bwa e tabu naba, are bon te taamnei are raoiroi. Te taamnei anne, boni mwaakan Iehova ae mwamwakuri, ao kioina ngkai e mwamwakuri n taai nako ni kaineti ma nanon te Atua ae tabu, e a atongaki ngkanne bwa te “Tamnei are Raoiroi,” ke “te taamnei ae itiaki.” (Ioane 14:26; I-Rom 1:4) E angania ana toro te Atua te korakora n tataekina te rongorongo ae raoiroi, rinanon te taamnei ae raoiroi. (Mwakuri 1:8; 4:31) E anga taamneina Iehova nakoia “akana ira nanona,” nakoia te koraki ake a teimatoa n “nakonako iroun te Tamnei,” ma tiaki ake a tou mwin ana kaibwabwaru te rabwata. (Mwakuri 5:32; I-Karatia 5:16, 25; I-Rom 8:5-8) Te mwaaka ae korakora aei, e kona ni kairia Kristian bwa a na kaotiotii “uaan te Tamnei” aika aroaro aika raraoi, ao ni karaoi mwakuri aika “itiaki ma n tangira te Atua.” (I-Karatia 5:22, 23; 2 Betero 3:11) Ngkana e tabu te taamnei ae raoiroi iroura, ti na kararoai ngkanne baika kona ni karawawataa te taamnei anne, ke n tuuka mwamwakurina ni maiura.—I-Ebeto 4:30.
14. Tera mwiokoaia te koraki ake a kabiraki are a atongnga bwa e tabu, ao e kanga n uataboaki te mwioko aei irouia tiibu tabemwaang?
14 E rangi n tabu iroura mwiokoara ae tataekinan aran te Atua ae tabu, ae Iehova, ao rikira bwa taani Kakoaua ibukina. (Itaia 43:10-12, 15) A a tia ni katauaki Kristian aika kabiraki iroun Iehova bwa “tan reirei n te berita nabangkai.” (2 I-Korinto 3:5, 6) Ni kaineti ma anne, a mwiokoaki bwa a na uarongorongoa “euangkerion uean te Atua aei” ao ni “kakiritiania botanaomata ni kabaneia.” (Mataio 24:14; 28:19, 20) A a tabe ngkai ni waakina karaoani mwiokoaia aei ma te kakaonimaki ao mirion ma mirion aomata aika ai aroia tiibu aika a kangai nakoia te koraki ake a kabiraki n te aro ni kaikonaki: “Ti na airi ma ngkami, ba ti ongo ba E memena te Atua i roumi.” (Tekaria 8:23) A kukurei aomata aika nimamannei aikai ni beku ni kaineti ma aia onimaki n riki bwa taan ununiki ao taan “ribana” n te nne ni kurebe” ibukia “ana tia makuri Atuara” aika minita aika kabiraki. Ao n te aro anne, e a korakora aia ibuobuoki tiibu tabemwaang nakoia te koraki ake a kabiraki ni kataubobongan aia mwakuri ni minita ae taabangaki n te aonnaba aei.—Itaia 61:5, 6.
15. Tera te mwakuri are e taekinna te abotoro Bauro bwa e tabu, ao bukin tera bwa titeboo ara iango iai?
15 Te abotoro Bauro bon temanna ae e iangoa naba ana mwakuri ni minita i mataia aomata bwa te bwai ae tabu. E taku bwa bon ‘ana minita Iesu Kristo ngaia nakoia Tientaire, ni mwakuriia nakoan te ibonga n ana euangkerio te Atua.’ (I-Rom 15:16) Ngke e kororeta Bauro nakoia Kristian ake i Korinto, ao e taekina ana mwakuri ni minita bwa te “bwai ae kakawaki.” (2 I-Korinto 4:1, 7) Ti kabutaa nako “ana taeka te Atua,” rinanon ara mwakuri ni minita. (1 Betero 4:11) Mangaia are, ngkana tao ngaira kaain te koraki ake a kabiraki ke tiibu tabemwaang, ti bon iangoia naba bwa e tabu mwiokoara ae uataboan te mwakuri ibukin tataekinan te koaua.
“Koro Raoi n te Maka te Atua”
16. Tera ae kona ni buokira bwa ti na aki riki bwa aomata aika “aki karinea ae e tabu”?
16 E kauringia raona ni Kristian te abotoro Bauro bwa a na aki riki bwa aomata aika “aki karinea ae e tabu.” Ma e reireinia bwa a na ukoukora te ‘maiu ae e raoiroi,’ ao n ‘tarataraia . . . ba e na akea temanna ae e na riki bwa kaanga te aroka ae e kamamate ae a na nganga iai aomata aika mwaiti.’ (Ebera 12:14-16, BK) Taeka aika “aroka ae e kamamate” e nanonaki iai aomata tabeman i nanon te ekaretia ni Kristian ake a kona n tiriburei aroni karaoani bwaai. N te katoto, tao a kona n rawa ni butimwaea ana iango Iehova ibukin tabun te mare ke n tangiran te aroaro ni maiu ae itiaki. (1 I-Tetaronike 4:3-7; Ebera 13:4) Ke tao boni ngaiia aika kabuti nako rongorongo aika kabwaouaa te koaua aika “taiani barantiko aika aki itiaki” aika a anganaki irouia te koraki ake a a tia ni “kitana te koaua.”—2 Timoteo 2:16-18.
17. Bukin tera ngkai e kainnanoaki te kakorakora n taai nako irouia te koraki ake a kabiraki, ibukin kaotiotan ana iango Iehova ni kaineti ma ae tabu?
17 E korea ae kangai Bauro nakoia tarina aika kabiraki: “Raou aika kam tangiraki . . . ti na kaitiakira mani kamwaran te rabata ma te tamnei ni kabanea, n riki ni koro raoi n te raoiroi n te maka te Atua.” (2 I-Korinto 7:1) E kaotaki n taeka aikai, bwa Kristian aika kabiraki ake a “weteaki mai karawa,” a riai ni kakorakoraia ni kaotia bwa a kaotiota ana iango Iehova ni kaineti ma te itiaki ni maiuiia ni kabane. (Ebera 3:1) N aron naba anne, e kaungaia tarina ake taani kabiraki te abotoro Betero ni kangai: “Ngkai natin te ongeaba ngkami, ao kam na tai katotong aroni kaibabaru ake a mena n ron nanomi ngkoa: ma kam na raoiroi n aroaromi ni maeka ni kabane, ni kakairi iroun Teuare raoiroi are weteingkami.”—1 Betero 1:14, 15.
18, 19. (a) A na kanga te koraki ake kaain te “koraki ae uanao” ni kaotia bwa a iaiangoi baika tabu n aron iaiangoaia iroun Iehova? (b) Baikara riki anuani maiura ni Kristian aika tabu aika a na rinanoaki n te kaongora are imwina?
18 Tera aroia kaain te “koraki ae uanao” aika a na kamaiuaki man “te rawawata are korakora”? A riai naba te koraki akanne ni kaotia bwa a iaiangoi baika tabu n aron iaiangoaia iroun Iehova. A taekinaki n te boki ae Te Kaotioti bwa a “toro” iroun Iehova n oon ana tembora n taamnei. A a tia n onimakina ana karea ni kaboomwi Kristo, n te aro are a “teboki niniraia, ao a kamainainai n raraan te Tiibutetei” n te aro ni kaikonaki. (Te Kaotioti 7:9, 14, 15) Maikai, are a a kona iai n tei i matan Iehova ao ni karekea mwiokoaia are a na ‘kaitiakiia mani kamwaran te rabwata ma te taamnei ni kabanea, n riki ni koro raoi n te raoiroi n te maaka te Atua.’
19 Anuani maiuiia Kristian aika kabiraki ma raoraoia ae moan te kakawaki, bon te katoa tai n iri bobotaki n taromauri ibukin Iehova ao reiakinan ana Taeka. E iangoia Iehova bwa bobotakiia ana aomata bon te bwai ae tabu. E na maroroakinaki n te kaongora are imwina, arora ni kona n iaiangoi baika tabu n aron iaiangoaia iroun Iehova ni kaineti ma te bwai ae kakawaki aei, ao bukin tera bwa ti riai ni karaoa anne.
Te Kauring
• Tera aia iango kaain te aonnaba ae a aki ibuokanibwai ma ngaia ana toro Iehova?
• E aera ngkai Iehova bon Nibwan baika tabu ni kabane?
• Ti na kanga ni kaotia bwa ti karinea tabun Kristo?
• Baikara bwaai aika ti na atong bwa a tabu i nanoni maiura?
[Taamnei n iteraniba 19]
A atongaki bwa a tabu baikai i aon Iteraera ngkoa, te waaki n ibonga, te umwa n rianna ao bwain nanona
[Taamnei n iteraniba 20]
A riki Kristian aika kabiraki aika i aon te aba bwa kaain te tembora ae tabu
[Taamnei n iteraniba 21]
Boni mwioko aika tabu te tataro ao ara mwakuri ni minita