Aron Iehova ni Kabongana te Taamnei ae Raoiroi ni Kakororaoa Iai Ana Kantaninga

“Ai aron naba au taeka ae oti nako mai wiu . . . e na reke konana n are I kanakoa nako iai.”​—ITAIA 55:11, BG.

1. Kabwarabwaraa kaokoron te babaire ma te kantaninga.

I ANGOIA bwa a tabe ni katauraoi uoman mwaane bwa a na karaoi mwanangaia n te kaa. E menterea raoi kawaina teuare temanna nakon ana tabo are e na nako iai. Teuare temanna e ataa raoi te tabo are e na nako iai, ao e atai naba kawai aika bati ake e kona n toui. E tauraoi ni kaetieta kawaina ngkana e kainnanoaki anne ni kaineti ma kangaanga. N aaro tabeua, waaki aika kaokoro aika a karaoi mwaane aika uoman aikai, e kabwarabwaraa kaokoron te babaire ma te kantaninga. Tao e kona ni kabotauaki te babaire ma menterean raoi te kawai, ma tao e kona n irekereke te kantaninga ma ataakin te tia teuana iroun ­temanna ma e tuai ni bairea arona n roko iai.

2, 3. (a) Tera ae irekereke ma ana kantaninga Iehova, ao tera arona ni manga mwakuria mwin aia bure Atam ma Nei Ewa? (b) E aera ngkai ti riai n ataa raoi ana anga Iehova ni kaineti ma waakinan ana kantaninga?

² Ni kaineti ngkanne ma waakinan ana iango Iehova, e kona ni bitaki aroni waakinan ana babaire, ma e na boni kakoroaki bukin ana kantaninga ni waakinakon te tai. (I-Ebeto 3:11) E irekereke te kantaninga aei ma te baere e moan iangoia ibukia aomata ao te aonnaba, ae taekan ae e na karaoaki te aonnaba aei nakon te mwenga ae te bwaretaiti, ike a nang kona ni maeka iai aomata aika kororaoi ma te rau ao te kukurei n aki toki. (Karikani Bwaai 1:28) Ngke a bure Atam ma Nei Ewa, e a manga mwakuria mwin aia bure Iehova ao e karaoi babaire ni kakoauaa raoi bwa e na boni kakoroaki bukin ana kantaninga. (Wareka Karikani Bwaai 3:15.) E baireia Iehova bwa e na kamaunaaki te tia karika te kangaanga ae Tatan iroun “te kariki” ke te Nati are e na bungiaki iroun ana aine ni kaikonaki Iehova, ao e na katoki baika karuanikai ni kabane ake e kauekei Tatan.​—I-Ebera 2:14; 1 Ioane 3:8.

³ Akea te mwaaka i karawa ke i aon te aba ae kona n totokoa te Atua mani kakororaoan te baere e a tia n taekinna bwa e na karaoia. (Itaia 46:9-​11) E aera ngkai ti kona n taekina anne? Ibukina bwa e irekereke iai te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova. ‘E na reke konan’ te mwaaka ane rangi ni korakora anne n te aro ae e na boni kakororaoaki ana kantaninga te Atua. (Itaia 55:10, 11, BG) Ti riai n ataa raoi ana anga te Atua ni kaineti ma waakinan ao karaoan ae boraoi ma ana kantaninga. E boboto ara kantaninga ibukini maiura nakon taai aika a na roko i aoni kakoroani bukin anne. Irarikina, e kakorakoraa te onimaki noran aron Iehova ni kabongana te taamnei ae raoiroi. Ti na maroroakina ngkai taben te taamnei, n taai aika nako, n taai aikai, ao n taai aika a na roko, ni kaineti ma waakinan ana kantaninga Iehova.

Taben te Taamnei ae Raoiroi n Taai Aika Nako

4. E kanga Iehova ni kaota ana kantaninga teutana imwin teutana?

⁴ N taai ake a karakinaki n te Baibara, ao e a kaota ana kantaninga Iehova teutana imwin teutana. N te moantai, e ataaki te Kariki are beritanaki bwa “te bwai ae raba ae tabu.” (1 I-Korinto 2:7) E a tibwa manga taetae ibukin te kariki Iehova 2,000 tabun te ririki imwina. (Wareka Karikani Bwaai 12:7; 22:15-18.) E karaoa te berita Iehova nakon Aberaam, ae e na raababa nako kakoroani bukina. Taeka aika “iroun am kariki” e kaotaki raoi iai bwa e na riki n aomata te Kariki, ae kanoan Aberaam. Ti kona ni koaua raoi bwa e mataku Tatan ma nanona ae korakora ni kan ataa kaotakin nanon te baei. Akea te nanououa bwa akea te bwai ae e tangiria te tia Kakaaitara aei irarikin ae e na tiringia ke ni kabuakakaia kanoan Aberaam, bwa e aonga n totokoaki iai waakiraoin ana kantaninga te Atua. Ma e aki kona n reke anne, bwa e mwamwakuri taamnein te Atua ae aki noraki. N aaro raa?

5, 6. E kanga Iehova ni kabongana taamneina ni kamanoia iai aomata n tatabemania nako ake kaain te kanoa ni karokoa te Kariki?

⁵ E kabongana taamneina Iehova ni kamanoia iai kaain te kanoa aei n tatabemania nako ni karokoa te Kariki. E taku Iehova nakon Aberam (Aberaam): “Otangam Ngai.” (Karikani Bwaai 15:1, BG) Tiaki n ae akea nanon taeka aikai. N te katoto, iangoa te bwai ae riki tao n 1919 B.C.E. ngke a maeka Aberaam ma Tara n aki tiku ni maan i Kera. E aki ataia ueani Kera ae Abimereka ae Tara boni buun Aberaam, ngaia are e a anaia bwa e na riki bwa buuna. Te koaua bwa e karaoi bwaai Tatan n akea ataakina irouia, bwa e kataia n totokoa Tara mani bungian ana kariki Aberaam? E aki taekinaki n te Baibara anne, ma e taekinaki iai bwa e waea anne Iehova. E kauringa Abimereka n te mii bwa e na aki ringa Tara.​—Karikani Bwaai 20:1-18.

⁶ Tiaki tii aei te tai ae e kamanoia iai Iehova. E bati ana tai Iehova ni kamanoa Aberaam ma kaain ana utu. (Karikani Bwaai 12:14-20; 14:13-20; 26:26-29) Mangaia are e a kona ni kangai te tia areru ni kaineti ma Aberaam ao kanoana: “E tuki [Iehova] bainikirinakiia iroun te aomata; Ao E boaiia uea i bukiia; Ao E kangai, Tai ringia au aomata aika kabiraki, Ao tai tabareia au burabeti.”​—Taian Areru 105:14, 15, BG.

7. N aaro raa ake e kamanoa iai te natannaomata ae Iteraera Iehova?

⁷ E kamanoa te natannaomata rimoa ae Iteraera Iehova rinanon taamneina, are e na riki mai iai te Kariki are e beritanaki. E anga ana Tua Iehova nakoia I-Iteraera rinanon taamneina, are e a kateimatoaaki iai te taromauri ae koaua ao a kamanoaki iai I-Iutaia mani kabarekaan aia onimaki, aroaroni maiuia, ao rabwataia. (Te Otinako 31:18; 2 I-Korinto 3:3) E kakorakoraia mwaane tabeman taamnein Iehova n aia tai taani Moti bwa a na kainaomataia I-Iteraera mairouia aia kairiribai. (Taani Motikitaeka 3:9, 10) I nanon tienture akekei ni karokoa bungian Iesu, are te moan uaa n ana kariki Aberaam, e a bon tia n irekereke te taamnei ae raoiroi ma kamanoan Ierutarem, Betereem, ao te tembora, ake bwaai ni kabane ake a na boutokaa kakoroani bukin taian taetae ni burabeti ibukin Iesu.

8. Tera ae kaotia bwa e bon irekereke te taamnei ae raoiroi ma maiun ao ana mwakuri ni minita Natin te Atua?

⁸ E bon irekereke maiun ao ana mwakuri ni minita Iesu ma te taamnei ae raoiroi. Iai te bwai ae tuai mani kakaraoaki ma rimoa, ae kakororaoaki n te taamnei ae raoiroi n rikiraken Iesu i nanoni biroton te teinnaine ae Maria. E a kona iai te aine ae aki kororaoi aei ni kariki ao ni bungia te Nati te Mwaane ae kororaoi, ae aki rotaki n te tuuaa ae te mate. (Ruka 1:26-31, 34, 35) Imwina riki, e a kamanoa te merimeri ae Iesu te taamnei bwa e na aki moantaai ni mate. ( Mataio 2:7, 8, 12, 13) Ngke tao ai 30 ana ririki Iesu, e a kabiraki iroun te Atua n te taamnei ae raoiroi, ao e a rineia bwa te tia bwaibwai n ana kaintokanuea Tawita ao e mwiokoia naba bwa e na uarongorongo. (Ruka 1:32, 33; 4:16-21) E kakorakoraaki Iesu rinanon te taamnei ae raoiroi bwa e na karaoi kakai, n ikotaki naba ma kamaiuaia aoraki, kaamwarakeaia aomata aika uanao, ao kautaia maate. Aeka ni mwakuri aika mwaaka aikai boni bannani kakabwaia aika ti kona ni kantaningai i aan ana kairiri Iesu ngkana e a uea.

9, 10. (a) E kanga n teretere mwamwakurin te taamnei ae raoiroi i aoia taan rimwin Iesu ake n te moan tienture? (b) Tera te rikirake ae kaotaki ibukini kakoroani bukin ana kantaninga Iehova n te moan tienture C.E.?

⁹ Ni moa mani Bentekota 33 C.E., e kamanena taamneina Iehova ni kabiriia iai kaaini kauouani mwakoron ana kariki Aberaam, ake a bati mai buakoia aika tiaki kanoan Aberaam. (I-Rom 8:15-17; I-Karatia 3:29) E teretere mwamwakurin te taamnei ae raoiroi i aoia taan rimwin Iesu ake n te moan tienture, bwa a a kona iai n uarongorongo ma te ingaingannano ao e kakorakoraia naba ni karaoi kakai. (Mwakuri 1:8; 2:1-4; 1 I-Korinto 12:7-11) Rinanoni bwaintangira akana kamimi akanne, e a kaotaki iai taekan te bwai ae boou rinanon te taamnei ae raoiroi ibukini kakoroani bukin ana kantaninga Iehova. E a aki manga tangiriia aomata Iehova bwa a na taromauri n aron naba are e a tia ni kateia n tienture ake rimoa are te waaki n taromauri ae boto i aon te tembora are i Ierutarem. E a moanna n akoaki te ekaretia ni Kristian are e a tibwa tei. Mangkekei ni karokoa ngkai, e a tia Iehova ni kabongana te ekaretia anne ae kaainaki irouia taani kabiraki ibukini kakoroani bukin ana kantaninga.

¹⁰ Aikai aaro tabeua mai buakon ana anga Iehova ake e kamanena iai te taamnei ae raoiroi n taai ake a karakinaki n te Baibara ibukini waakinan ana kantaninga bwa e na boni koro bukina: te kamanomano, te kakorakora, ao te kabiraki n te taamnei. Ma tera aron ara bong aikai? Tera aron Iehova ngkai ni kamanena taamneina ni boutokaa ana kantaninga? Ti riai n ataia bwa ti kani karaoi mwakuri ake a boraoi ma te taamnei. Ti na rinanoi ngkai aanga aika aua ake e kabongana iai taamneina Iehova n taai aikai.

Taben te Taamnei ae Raoiroi n Taai Aikai

11. Tera ae kaotia bwa te taamnei ae raoiroi ae kairiia ana aomata te Atua bwa a na itiaki, ao ko na kanga ni kaotia bwa ko karaoi mwakuri aika boraoi ma te taamnei?

¹¹ Te moan, a kairaki ana aomata te Atua n te taamnei ae raoiroi bwa a na itiaki. A riai ni bwaina te aroaro ni maiu ae riai te koraki ake iai tabeia ni kaineti ma ana kantaninga Iehova. (Wareka 1 I-Korinto 6:9-11.) Tabeman ake a a riki bwa Kristian ni koaua, a boni kakaraoi naba ngkoa mwakuri aika kammaira n aron te wene ni bure, te wene ni kimoa, ao te wene n taanga i marenan te mwaane ma te mwaane ao te aine ma te aine. E kona n rangi ni kangaanga kitanani kaibwabwaru aika karikii mwakuri aika bure. (Iakobo 1:14, 15) Ma e ngae n anne, a a tia aeka n aomata akanne n “tebokaki ni kaitiakaki,” are e kaotaki iai bwa a a tia ni karaoi bitaki ni maiuia ake a riai ibukini kakukureian te Atua. Tera ae e buoka te aomata ae tangira te Atua bwa e na tokanikai n rarawa nakon tangirani kaibwabwaru aika bure? “Taamnein Atuara” ae taekinaki n 1 I-Korinto 6:11. Ngkana ko kateimatoa itiakim ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai, ko kaotia iai bwa ko kariaia te taamnei anne bwa e na kaiririko ni maium.

12. (a) Tera aron Iehova ni kaira ana botaki ni kaineti ma ana miitara Etekiera? (b) Ko na kanga ni kaotia bwa ko mwakuri n te aro ae boraoi ma te taamnei?

¹² Te kauoua, e kabongana taamneina Iehova ni kaira iai ana botaki n te kawai are e tangiria bwa e na nako iai. N ana miitara Etekiera, e kaotaki iteran ana botaki Iehova are i karawa bwa kaanga te kaa ni buaka i karawa ae kangaanga katokani butina ibukini kakororaoan ana kantaninga Iehova. Tera ae e kaira te kaa ni buaka aei bwa e na buti nakon taabo ake a a tia ni katauaki? Bon te taamnei ae raoiroi. (Etekiera 1:20, 21) Ti na uringnga are uoua iteran ana botaki Iehova, teuana i karawa ao teuana i aon te aba. Ngkana e kairaki iterana are i karawa n te taamnei ae raoiroi, ai bon titeboo naba ma iterana ae i aon te aba. Ngkana ko ongeaba ma ni kakaonimaki nakon te kairiri ae rereke man iteran ana botaki te Atua ae i aon te aba, ko kaotia iai bwa ko teimatoa n irira butin ana kaa ni buaka are i karawa Iehova, ao ni mwakuri n te aro ae boraoi ma taamneina ae raoiroi.​—I-Ebera 13:17.

13, 14. (a) Antai kaain “te roro aei” ae e taekinna Iesu? (b) Taekina te katoto ni kaotia bwa ti buokaki n te taamnei ae raoiroi bwa ti na mataata n taiani koaua man te Baibara. (Nora te bwaoki ae “Ko Teimatoa n Irira Rikiraken te Koaua?”)

¹³ Te katenua, e kabongana te taamnei ae raoiroi Iehova ni buokira bwa ti na mataata n taiani koaua man te Baibara. (Taeka N Rabakau 4:18) E a maan ni kabonganaaki te maekatin aei iroun “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana” bwa te kawai ibukini kaotiotan taiani koaua man te Baibara. (Mataio 24:45) N te katoto, iangoa otara irouia te koraki ake kaain “te roro aei” ae taekinaki iroun Iesu. (Wareka Mataio 24:32-34.) Te roro raa ae e taekinna Iesu? E kabwarabwaraaki n te kaongora ae “Menan Kristo ma Aomata​—Tera Nanona Nakoim?” bwa e aki taekinia Iesu aomata aika buakaka, ma bon taekaia taan rimwina ake a nang tauraoi ni kabiraki n te taamnei ae raoiroi.a Taan rimwin Iesu aika kabiraki ake n te moan tienture ao aika n ara bong aikai, boni ngaiia te koraki ake a na aki tii nora te kanikina ma a na ataa naba nanona ae taekan ae “e a kaan [Iesu] bwa bon ae i rarikin te mataroa.”

¹⁴ Tera nanon te kabwarabwara aei ibukira? E ngae ngke ti aki kona ni katautaua raoi maanin maiuia kaain “te roro aei,” ma ti riai n ururingi bwaai tabeua ibukin te taeka ae “te roro”: N angiin te tai e kaineti ma aomata aika kakaokoro roroia aika a maiu n te tai ae titeboo, ae aki rangi n riao maanna ao iai tokina. (Te Otinako 1:6, BG) Ti na kanga ngkanne n ota n ana taeka Iesu ibukin “te roro aei”? E teretere bwa e nanonia te koraki ake a kabiraki ake a maiu ngke e a moanaki te kanikina n 1914, ake a maiu n te tai ae titeboo i nanon teutana te tai ma te koraki aika kabiraki ake a na nora moanakin te rawawata ae korakora. Bon iai moan rikia te roro aei ao e na bae n iai naba tokia. Kakororaoani kanoan te kanikina aika kakaokoro, e kateretereaki raoi iai bwa e a boni kaan te rawawata. Ngkana ko teimatoa n umaki ma ni kamarurungko n tantani, ko kaotia iai bwa ko teimatoa ni karaoi bitaki ni kaineti ma rikiraken otam n ana koaua te Baibara ao ni kairiraki n te taamnei ae raoiroi.​—Mareko 13:37.

15. Tera ae kaotia bwa bon te taamnei ae raoiroi ae kakorakoraira bwa ti na tataekina te rongorongo ae raoiroi?

¹⁵ Te kaaua, e kakorakoraira te taamnei ae raoiroi bwa ti na tataekina te rongorongo ae raoiroi. (Mwakuri 1:8) Tera riki ae kona ni kabwarabwaraaki ni kaineti ma aron te rongorongo ae raoiroi n tia n uarongorongoaki ni katobibia te aonnaba? Iangoia. E bae n ae ngkoe temanna i buakoia te koraki ake tao a iango ni kangai ibukini korakorani maamaaia ke raraomaia, ‘I aki kona n uarongorongo nakon te auti teuana ma teuana!’ Ma e ngae n anne, ko a rangi ni mwakuri korakora ngkai n te mwakuri aei.b A mwaiti taani Kakoaua ibukin Iehova aika kakaonimaki ake a teimatoa n uarongorongo e ngae ngke a kaitaraaki ke a bwainikirinaki. Tii te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua ae kona ni kakorakoraira bwa ti na tokanikai i aoni bwaai n tutuki aika kabwaranano, ao ni karaoi baika ti aki konai n oini korakorara. (Mika 3:8; Mataio 17:20) Ko kaotia ae ko kairiraki n te taamnei anne ngkana ko kabatiaa uataboan te mwakuri n uarongorongo.

Taben te Taamnei n Taai Aika A na Roko

16. E aera ngkai ti kakoauaa raoi bwa e na boni kamanoia ana aomata Iehova n tain te rawawata ae korakora?

¹⁶ N taai aika a na roko, e na kammwakura taamneina Iehova n aaro aika kamimi ibukini kakororaoan ana kantaninga. Iangoa moa taekan te kamanomano. N aron ae ti a tia n noria, e kabongana taamneina Iehova n taai aika nako ni kamanoa iai temanna ma temanna n ikotaki naba ma te botannaomata ni kabane ae Iteraera. Mangaia ae ti riai n onimakina ae e na kabongana naba te taamnei ae rangi ni mwaaka aei ni kamanoia ana aomata n tain te rawawata ae korakora ae e a uakaan. Ti aki riai ni katautaua bwa e na kanga raoi Iehova ni kawakinira. Ma ti kona n tarai taai aika a na roko ma te kakoaua raoi, n ataakin ae naake a tangira Iehova a na boni kawakinaki raoi iroun Iehova ke e na reke irouia taamneina ae raoiroi.​—2 Rongorongo 16:9; Taian Areru 139:7-12.

17. E na kanga Iehova ni kabongana taamneina ae raoiroi n te aonnaba ae boou?

¹⁷ E na kanga Iehova ni kabongana taamneina ae raoiroi n rokon te aonnaba ae boou? A na boutokaaki n te taamnei anne karaoan nira ni boki aika boou ake a na kaukaki n te tai anne. (Te Kaotioti 20:12) Tera kanoani booki aikai? E teretere bwa boni kabwarabwaraan ana tua Iehova ibukira n tain tenga n ririki. Ko babareka nenerani kanoan nira ni boki aikai? Ti bae ni kariaa te aonnaba ae boou ma te ingaingannano. E a riaon ae ti kona n iangoia bwa aekakira te maiu n te tai ni kakabwaia anne, ngkana e a kabongana taamneina ae raoiroi Iehova ni kakoroa bukin ana kantaninga ibukin te aonnaba ao aomata ake a mena iai.

18. Tera ae ko kamatoaa ni motinnanoia?

¹⁸ Ti na aki mwaninga ae e na bon nakoraoi kakoroani bukin ana kantaninga Iehova ni waakinakon te tai, bwa e kabongana taamneina ae raoiroi, ae te kabanea ni mwaakaroiroi i aoni bwaai ni kabane ibukini waakinana. Ko irekereke ma te kantaninga anne. Mangaia ae, kamatoaa ni motinnanoia bwa ko na kakorakorako ni butiia Iehova taamneina, ao karaoa ae boraoi ma ana kairiri te taamnei anne. (Ruka 11:13) Ni karaoan anne, ko kona ni karekea iai kantaningaan te maiu n aki toki n te Bwaretaiti i aon te aba, n aron ae e kantaningaia Iehova bwa a na maeka iai aomata.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• N aaro raa ae e kabongana iai taamneina ae raoiroi Iehova n taai ake a karakinaki n te Baibara ni kateimatoa iai waakinakon ana kantaninga?

• E kanga Iehova ni kabongana taamneina n taai aikai?

• E na kanga Iehova ni kabongana taamneina n taai aika a na roko ni kakororaoa iai ana kantaninga?

[Te Bwaoki n te iteraniba 23]

Ko Teimatoa n Irira Rikiraken te Koaua?

E teimatoa Iehova ni kamataatai koaua man te Baibara ibukia ana aomata. Baikara kamataata tabeua ake a a tia ni boreetiaki n Te Taua-n-Tantani?

▪ Tera te reirei ae kaunga ae kateretereaki n ana kabotau Iesu n irekereke ma te rikirake n te onimaki? (Mataio 13:33)​—Turai 1, 2008, i. 27-28.

▪ E toki n ningai weteaia Kristian nakon te kantaninga i karawa?​—Tianuare 1, 2008, i. 23-24.

▪ Tera ae nanonaki n taromaurian Iehova “n te taamnei”? (Ioane 4:24)​—Tebetembwa 1, 2002, i. 23.

▪ Te oo raa ae a beku iai te koraki ae uanao? (Te Kaotioti 7:15)​—Tebetembwa 1, 2006, i. 23.

▪ E na waaki n ningai kamaenakoaia tiibu ma kooti? (Mataio 25:31-33)​—Mei 1, 1996, i. 10-20.