Buokiia Aomata Bwa A Na “Uti”
“Kam bon ataa te tai aei bwa ai te tai n uti.”—I-ROM 13:11.
KO KONA NI KABWARABWARAA?
E aera ngkai e kakawaki bwa a na teimatoa Kristian n tantani n te aro n taamnei?
E aera ngkai a riai minita aika a tantani ni kakauongo ao n taratara raoi?
E aera ngkai ti riai ni bwaina te akoi n ara mwakuri ni minita?
1, 2. N te aro raa ae a riai n uti iai aomata aika bati?
A MATE ni katoa ririki aomata aika nga ma nga ibukina bwa a nimatutu ke a matunako n aia tai n turaiua. Ake tabeman riki, a bua aia mwakuri ibukina bwa a aki uti n te tai ae riai ibukini kaean aia mwakuri ke a matu n tain te mwakuri. Ma e kona n rangi ni kakaiaki riki mwin te nimatutu n te aro n taamnei. E taekinaki te rongorongo ae kakawaki aei n te Baibara ni kangai: “E a kukurei ane teimatoa n tantani.”—Te Kaotioti 16:14-16.
2 A nimatutu n te aro n taamnei aomata ni kabane ngkai e a uakaan ana bong Iehova ae kakannato. A taekinia naba aia nanai tabeman mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia, bwa ‘kaanga aintoa aika tabe ni matu.’ Tera te nimatutu n te aro n taamnei? E aera ngkai e kakawaki bwa a na teimatoa n tantani Kristian ni koaua? Ti na kanga ni buokiia tabemwaang bwa a na uti man te aeka ni matu anne?
TE NIMATUTU N TE ARO N TAAMNEI —TERA AE NANONAKI IAI?
3. Ko na kanga ni kabwarabwaraa te aomata ae aki teimatoa n tantani n te aro n taamnei?
3 N angiin te tai, a aki bati ni kakammwakuri aomata aika matu. Ni kaitaraan anne, a kona n rangi ni kakammwakuri te koraki ake a matu n te aro n taamnei ma tiaki ibukin te Atua. A kona n rangi n tabetabe ni katabeaiangan te maiu ni katoabong ke ukerani kukureia, karineaia ke kaubwaia. E karako kaotan tabeakinani baika a kainnanoi ibukin aia onimaki mani karaoani baikai ni kabane. Ma a ataia aomata aika teimatoa n tantani bwa ti a mena ngkai “ni kabaneani boong,” ngaia are a a teimatoa ni mwamwakuri ibukini karaoan nanon te Atua n aron aia konaa.—2 Betero 3:3, 4; Ruka 21:34-36.
4. Tera kakawakin te reirei ni kairiri ae kangai: “Ti na tai matunako n aroia tabemwaang”?
4 Wareka 1 I-Tetaronike 5:4-8. E kaumakia ikai raao n onimaki te abotoro Bauro bwa a na aki “matunako n aroia tabemwaang.” Tera ae nanonna iai? Te anga teuana ae ti kona ni “matunako” iai boni katinanikuan ana kaetieti Iehova ibukin te aroaro ni maiu ae riai. Te anga riki teuana ae ti kona ni “matunako” iai boni katinanikuan te koaua are e a uakaan ana tai Iehova ni kamaunaia aomata aika aki karinea. Ti riai n taraia raoi aomata aika aki karinea te Atua aikai bwa ti na aki iraraang irouia ni kakairi n aia katei ao aroaroia.
5. Baikara aroaro ake a kinaaki iai tabeman ake a matunako n te aro n taamnei?
5 A kona n iangoia tabeman bwa akea te Atua are e na motiki taekaia. (Taian Areru 53:1) Ake tabeman a iangoia bwa e aki tabeakinira te Atua, ngaia are akea manenan ae ti na tabeakinna. Ma tabeman riki, a namakinna bwa a na riki bwa raoraon te Atua mani kaainakin te Aro. A matunako n te aro n taamnei aomata ni kabane aikai. A bon riai n uti. Ti na kanga ni buokiia?
TI RIAI N TEIMATOA N UTI
6. E aera ngkai a riai ni kakorakoraia Kristian n teimatoa n uti n te aro n taamnei?
6 Ti bon riai n uti moa ngkana ti na riki bwa taani kautiuti. Tera ae irekereke ma anne? E kairekerekeaki te matu n te aro ni kaikonaki n Ana Taeka te Atua ma “ana mwakuri nako te rotongitong” n aroni bukamaru, te mamanging, te wene ni bure, te aroaro ae kammaira, te kairiribai ao te bakantang. (Wareka I-Rom 13:11-14.) E kona ni kangaanga te rarawa nakon aroaro aikai. E rangi ni kakawaki te taratara raoi. E kona n ruanikai maiun te turaiua ae e kakeai bongani kauring ibukin te kangaanga ae na riki, ni matunakona i aon ana bwe. Ai kakawakira ataakin ae e kamamate te matu n te aro n taamnei iroun te Kristian!
7. Ti na kanga n rotaki n aia iango ae kairua aomata?
7 N te katoto, e kona te Kristian n iangoia ae a bane n rarawa kaain ana aono ni butimwaea te rongorongo ae raoiroi. (Taeka N Rabakau 6:10, 11) E kona n iango ni kangai: ‘Ngkana akea ae kan ongora, e aera ngkanne ngkai ti a kakorakoraira n roko irouia aomata ke ni buokiia?’ Ni koauana, a bati ngkai aika a matu n te aro n taamnei, ma a kona ni bitaki aroaroia mani baika riiriki nakoia. Iai tabeman aika a uti ao a kan ongora. Ao ti kona ni buokiia ngkana ti teimatoa n tantani n aron are ti kataia n ukeri aanga aika boou, ake ti na tataekina iai rongorongon te Tautaeka n Uea n te aro ae anainano. E irekereke kainnanoan teimatoara n tantani ma kauringara ae e rangi ni kakawaki ara mwakuri ni minita.
BUKIN TERA BWA E KAKAWAKI ARA MWAKURI NI MINITA?
8. E aera ngkai e rangi ni kakawaki ara mwakuri ni minita ni Kristian?
8 Uringnga bwa n aki ongei aroia aomata ni butimwaea te bae ti uarongorongoia, ma e kamoamoaaki Iehova iai, ao e irekereke naba ma kakororaoan ana kantaninga. N te tai ae waekoa, a nang rinanon te rekenikai ae motikan taekaia te koraki ake a aki ira nanon te rongorongo ae raoiroi. E na boto motikan taekaia man aroia ni butimwaea te bae ti uarongorongoia. (2 I-Tetaronike 1:8, 9) Irarikin anne, bon te kairua naba ngkana e iangoia te Kristian bwa akea riain te kakorakora n uarongorongo, ibukina bwa “a na boni mangauti akana raoiroi ma akana aki raoiroi.” (Mwakuri 24:15) Ti ataia man Ana Taeka te Atua bwa a na “kamaunaaki n aki toki” te koraki ake a na motikaki taekaia bwa “kooti.” Ti tataekina ana nanoanga te Atua n te bae ti uarongorongoia bwa e aonga ni kauka te kawai ibukia aomata, e na bitii maiuia ao ni kona ni karekea “te maiu are aki toki.” (Mataio 25:32, 41, 46; I-Rom 10:13-15) E na kanga n reke aia tai aomata n ongoraea te rongorongo ae na karekea maiuia, ngkana arona bwa ti aki uarongorongoia?
9. Ko na kanga ni kakabwaiaaki ma aomata ake ko tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia?
9 Ti kakabwaiaaki n tataekinan te rongorongo ae raoiroi. (Wareka 1 Timoteo 4:16.) Ko a aki namakina kakorakoraan am onimaki ao tangiran te Atua, ngkai ko tataekina rongorongon Iehova ao te kantaninga ibukin te Tautaeka n Uea? E aki buokiko ni karikirakei aroaro ni Kristian? E aki karekea kukureim, kaotiotan tangiran te Atua rinanon uataboan te mwakuri ni minita? A bati ake a mwiokoaki bwa a na reireinia aomata te koaua, ake a a tia ni kimwareirei n noran taamnein te Atua ni buokiia ake a reirei ma ngaiia ni kanakoraoi maiuia.
BWAINA TE TARATARA RAOI
10, 11. (a) A kanga Iesu ma Bauro ni kaotiia bwa a taratara raoi? (b) Kabwarabwaraa aroni katamaroaan ara mwakuri ni minita man arora n taratara raoi.
10 E kona ni kakaokoro aroni kauekeani kan ongoraeia aomata n tatabemania n te rongorongo ae raoiroi. Ngaia are a riai minita aika Kristian ni bwaina te taratara raoi. Bon ara banna ni katoto Iesu. Ibukini kororaoina, e kona n ataa unin te Baritaio i nanona, ana raraoma ni koaua te aine ae te tia bure, ao aroaron te aine ae mate buuna n anga ana bwai ni kabane. (Ruka 7:37-50; 21:1-4) E kona Iesu n angania te bwai ae a kainnanoia n aia onimaki. Ma e ngae n anne, e kona naba n taratarai raoi aroaroia aomata ana toro te Atua e ngae ngke e aki kororaoi. E boni kabwarabwaraa naba anne te abotoro Bauro. E kaangaraoa ana kabwarabwara bwa e aonga n rotii nanoia ao aroaroia aomata n aekaia nako.—Mwakuri 17:22, 23, 34; 1 I-Korinto 9:19-23.
11 Ti kona n ataa te anga ae te kabanea n raoiroi ibukini kauekean kan ongoraeia akana ti kaitiboo ma ngaiia, ngkana ti kakairi iroun Iesu ao Bauro ni kakorakoraira n taratara raoi. N te katoto, ngkana ko kawariia aomata nako taratarai baika kona n ibuobuoki ake e na oti iai kateia, te bwai ae a kan ongoraeia ke te bae riki n te utu. Tao ko kona n nora te bae a tabe ni karaoia ao ko a taetae naba nakoia ma te karinerine ni moana am maroro.
12. E aera ngkai ti riai ni bwaina te iango raoi n ara maroro ngkana ti karaoa ara mwakuri ni minita?
12 E kataia n rarawa nakoni baika a na katabetabea ana iango te aomata ae taratara raoi. E kona ni kateimatoaira te maroro ma toara n te mwakuri ni minita. Ma ti riai n uringnga ae bukini karaoan te mwakuri ni minita bon te uarongorongo nakoia aomata nako. (Te Minita 3:1, 7) Ngaia are ti riai ni bwaina te iango raoi bwa e na aki kanakobuakaa ara mwakuri ni minita ara maroro man te auti teuana ma teuana. Te kawai teuana ae raoiroi ibukini kaatuuan ara boto n iango, boni maroroakinani baika ti kan tibwai nako ma akana kan ongora. E ngae naba ngkai e kona ni buoka kanakoraoan ara mwakuri ni minita te tareboon ae uouotaki, ma ti riai n taraia raoi bwa e na aki uruaka ara maroro ma kaain te auti.
KAOTA TABEAKINAIA AOMATA
13, 14. (a) Ti na kanga n ataa te bae e kan ongora iai te aomata? (b) Tera ae kona ni kauekea kan ongoraeia aomata ni bwaai n taamnei?
13 A taratara raoi minita aika tantani ao a kakauongo raoi nakoia akana kaitiboo ma ngaiia. Baikara titiraki ake ko kona n tabeki ngkana ko tangira te aomata bwa e na kaota nanona? E tabeaianga ni mwaitin taian Aro, te iowawa n ana kaawa, ke kabwakaia tautaeka ni kairiri? Ko kona ni kauekea kan ongorana ni bwaai n taamnei n taekini kamimin karaoani baika maiu ke te taeka n reirei ae n te Baibara ae rangi ni manena? N angiin aaba, e kakaongora irouia aomata maroroakinan te tataro, ao irouia naba tabeman ake a taku bwa akea te Atua. A bati aika a iangoia bwa iai ae e ongoraei tataro ke akea. A kona n anaaki nanoia tabemwaang n te titiraki ae kangai: E ongoraei tataro ni kabane te Atua? Ngkana ngaia bwa e aki, tera ae ti riai ni karaoia bwa e aonga n ongoraei ara tataro te Atua?
14 Tao e bati ae ti kona n reiakinna ibukin aroni moanakin te maroro mani kamwatauan aron te tia uarongorongo ae mwaatai ni karaoa aei. Nora aroia n tabeki titiraki aika a na aki kauna te aomata ke tao ni kekeraanako rongorongona. A kanga teini bwanaaia ao ubuia ni kaotaki iai nanoia ni kani kaotaia n aia iango kaain te auti?—Taeka N Rabakau 15:13.
TE AKOI AO TE RABAKAU NI MWAKURI
15. E aera ngkai ti riai ni kaotiota te akoi ngkana ti uarongorongo?
15 Ko kani kautaki ngkana ko matunako? A bati aika aki kaekako raoi ngkana a karina ni kautaki. E tangiraki n angiin te tai te taetae ma te akoi. Anne naba ae riki ni kautaia aomata n te aro n taamnei. N te katoto, ngkana e bwanaa n un ni kaekako temanna, tera te anga ae te kabanea n tamaroa ae ko riai ni karaoia? Kaotia bwa ko kakoauaa ana iango, kaitaua ni kaotan raoi nanona ao karaurau kitanna. (Taeka N Rabakau 15:1; 17:14; 2 Timoteo 2:24) E kona ni butimwaeaki raoi te tia Kakoaua are e na manga roko, ni bwainakin te akoi.
16, 17. Ti na kanga ni bwaina te wanawana n ara mwakuri ni minita?
16 Tao n tabetai, ko kona n rabakau n anai nanoia ake a rawa ni butimwaea am rongorongo. Tao e kona ni kangai temanna: “Ko rabwa, bon iai au Aro.” Ke “I aki kan ongora.” E karaoa aei tii ibukini kabebetean katokan te maroro. Ma e ngae n anne, ibukina bwa ko rabakau ni mwakuri ao ko bwaina te akoi, ko bae n tabeka te titiraki ae kakannongora, ae na kauekea kan ongoran te aomata anne ni bwaai n taamnei.—Wareka I-Korote 4:6.
17 N tabetai, ngkana ti boo ma aomata aika a kaotia bwa a rangi n tabetabe ao n aki reke aia tai n ongora, e rangi n tamaroa riki butimwaean anne ao kitania. Ma n te taina, tao ane ko na namakinna bwa ko kona n taekina am rongorongo ae manena mani kimototo. A mwaatai taari tabeman ni kamanena aia Baibara ni wareka te kibu ae kammwakura te iango ao ni katuka te titiraki irouia kaain te auti. A karaoi baikai ni kabane tii i nanon teuana te miniti. E a tia ni kauekea n tabetai te kan ongora ae korakora aia uarongorongo ae rangi ni kimototo ao e kukurei iai te aomata are e tabetabe ni butimwaea te maroro ae kimototo. E aera ko aki kataia ni karaoa anne ngkana e angaraoi?
18. Tera ae ti kona ni karaoia bwa e aonga n uaana riki ara uarongorongo n te tai ae aki baireaki?
18 N angiin te tai, ti kona ni kauekea kan ongoraeia aomata aika ti boo ma ngaia ni karaoan ara mwakuri ni katoabong, ngkana ti bwaina te tauraoi n uarongorongo n te tai ae aki baireaki. A bati taari mwaane ao taari aine ake a uouotii maekatin ao booki tabeua ni buuan aia kunnikai ke n aia baeki. A kona naba n ururinga te kibu teuana man te Baibara, bwa a aonga n tibwaia nako ngkana e reke aia tai. Ko kona ni maroro ma te mataniwi ibukin te mwakuri ke bwaiania n am ekaretia ibukini katauraoam ni karaoan anne.
BWAINAN TE AKOI NI KAUEKEAN KAN ONGORAEIA ARA KORAKI
19. E aera ngkai ti riai n aki kakerikaaka ara kakorakora ni buokiia ara koraki?
19 Ni koauana, ti kani buokia ara koraki bwa a na butimwaea te rongorongo ae raoiroi. (Iotua 2:13; Mwakuri 10:24, 48; 16:31, 32) Ngkana a rawa n ongora n ara moantai n uarongorongo, e na kerikaaki iai ingaingan nanora ni kani karaoia riki. Ti kona n iaiangoia bwa e karako ae ti kona ni karaoia ke n taekinna bwa e aonga ni bitaki aroaroia. Ma a kona ni bitaki maiuia ara koraki ao aia iango ni baika riiriki nakoia. Ke tao e a nakoraoi riki rabakaum ni kabwarabwaraa te koaua, ngaia are e a kaokoro iai uaan am mwakuri ma are mai mwaina.
20. E aera ngkai e kakawaki bwainan te akoi ngkana ti taetae ma ara koraki?
20 Ti kani buokiia ara koraki bwa a aonga n rairi nanoia n aron are e a tia ni karaoia te Atua nakoira. (I-Rom 2:4) Tiaki ti riai ni kataetaeia ma te akoi n aron ae ti karaoia nakoia ake ti kaitiboo ma ngaiia n te mwakuri n uarongorongo? Taetae ma te nimamannei ao te karinerine. Tao ko aki riai n tataekina te koaua n taai nako nakoia am koraki. (I-Ebeto 4:23, 24) Taekinna n te aro ae mataata aron Iehova ni kanakoraoa maium n “reireiko arom ae ko na kabaia iai.” (Itaia 48:17, BG) A bia nora katoton te maiu ni Kristian iroum am koraki.
21, 22. Taekina te rongorongo teuana ae kaotaki iai, kakawakin te botumwaaka ni kakorakora ni buokiia ara koraki n aia onimaki.
21 E korea ae kangai te tari te aine temanna n taai aika tibwa nako: “I a tia ni kataia n taai nako n uarongorongo n au taetaenikawai ma kateiu nakoia tariu ma mwaaneu aika 13 mwaitiia. I aki kona ni katibanakoa teuana te ririki ni kororeta nakoia ni kabane. Ma e ngae n anne, bon tii ngai naba te tia Kakoaua n au utu i nanon 30 te ririki.”
22 E tomaia ni kangai te tari te aine aei: “N te bong teuana, ao I tareboonia tariu temanna ae maeka n te raroa ae bubua ma bubua te maire. E tuangai bwa e butiia mataniwin ana Aaro bwa e na reirei ma ngaia n te Baibara ma e aki karaoia teuarei. Ngke I tuangnga bwa I kukurei ni buokia, ao e taku: ‘Ngaia, ma N na tuangko: N na bon aki kona n riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova.’ Imwini kanakoan ana boki ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara?, I a taobong n tareboonia. Ma e tuai mani kauka naba ana boki. N tokina, I a tuangnga n te tareboon bwa e na anaa ana boki ao ti wareki ma ni maroroakini kiibu tabeua akana kaotaki iai, n te maan ae tao 15 te miniti. Imwin reireina i nanon tabeua te tai, e a kani kaananaua riki ana reirei nakon 15 te miniti. Imwin anne, e a manga tareboon nakoiu ibukin ana reirei, n tabetai ngkana I tuai n uti n te ingabong ke uatai n te bongina. N te ririki are imwina, e a bwabetitoaki ao e a moana ana bwaiania.”
23. E aera ngkai ti aki riai ni bwarannano ngkai ti kekeiaki ni kautiia aomata man te matu n te aro n taamnei?
23 Ti kainnanoa kamanenaan te rabakau ao te teimatoa ni kekeiaki ni buokiia aomata bwa a na uti man te matu n te aro n taamnei. Ma a teimatoa aomata aika nimamannei ni butimwaea ara kakorakora ni kautiia. E katautauaki bwa e raka i aon 20,000 mwaitiia aomata aika bwabetitoaki ao n riki bwa taani Kakoaua ibukin Iehova. Ngaia are ti bia mutiakin ana reirei ni kairiri Bauro nakon tarira n te onimaki n te moan tienture ae Arekibo aikai: “Ko na teimatoa n tataraa raoi am mwakuri ni minita are ko butimwaeia ngkai te tia rimwin te Uea ngkoe, ao ko na kakororaoia.” (I-Korote 4:17) N te kaongora ae imwina, ti na bane ni buokaki iai n nora kakawakin te bae nanonaki n te taningamarau n uarongorongo.
[Bwaoki n te iteraniba 13]
AROM N TEIMATOA N UTI
▪ Teimatoa ni katabetabeko ni karaoa nanon te Atua
▪ Rarawa ni karaoi mwakuri aika bwain te rotongitong
▪ Taratara raoi mani karuanikain te matu n te aro n taamnei
▪ Kateimatoa te iango ae raoiroi ibukia aomata akana n am aono
▪ Katai aanga aika boou n uarongorongo iai nakoia aomata
▪ Ururinga kakawakin am mwakuri ni minita