Karineia Kaara Akana i Buakomi

“Ko na karinea moan ane unimwane.”​—NAKOAIA IBONGA 19:32, BG.

1. Tera te bwai ae kananokawaki are a kaitaraaki iai te botannaomata?

E BON aki kantaningaia Iehova bwa a na karawawataaki te botannaomata ni mamaaran te kara. Ni kaitaraan anne, bon ana kantaninga ibukia aomata bwa a na kukurei ao ni kororaoi marurungia n te Bwaretaiti. Ma ngkai, a a “uaia ni ngirangira bwaai ni kabane aika karikaki ao a teimatoa ni maraki.” (I-Rom 8:22) Tera am iango n ana namakin te Atua ngkana e taratarai mwin nako te bure irouia aomata? Irarikin anne, a bati kaara ake a a tia n aki mwannanoaki i nanoni maiuia n te tai are a kainnanoa riki iai te ibuobuoki.​—Taian Areru 39:5; 2 Timoteo 3:3.

2. E aera ngkai a tabeakinaki riki kaara irouia Kristian?

² A kakaitau ana aomata Iehova bwa iai kaara n aia ekaretia. Ti kakabwaiaaki mani wanawanaia ao ni kaungaaki n aia katoto ibukin te onimaki. A bati i buakora aika iai aia koraki temanna ke e raka riki i buakoia kaara aika tangiraki akanne. Ma e ngae ngke tao ara koraki ke tiaki taari mwaane ao aine aika kara ma ti mutiakin naba marurungia. (I-Karatia 6:10; 1 Betero 1:22) Ti na bane ni kakabwaiaaki ngkana ti nenera ana iango te Atua ibukia kaara. Ti na iangoi naba tabeia kaain te utu ao ai uana naba ma te ekaretia ni kaineti ma kaara aika tangiraki iroura.

“TAI TEWEAI NAKO”

3, 4. (a) Tera ana bubutii ae kakawaki te tia korea Taian Areru 71 nakon Iehova? (b) Tera ae a kona ni bubutiia te Atua kaara n te ekaretia?

³ E bubutiia te Atua te tia korea Taian Areru 71:9 (BG) are kairaki n te taamnei ni kangai: “Ko na tai teweai nako n au bongi ni kara; Tai kitanai ngkana e a toki korakorau.” E taraa n ae te areru aei bon reitan Taian Areru 70, are e taekina atun te areru ae “Ibukin Tawita.” Ngaia are e bae ni korea te bubutii Tawita are ti warekia n Taian Areru 71:9. E beku ibukin te Atua mangke te roro n rikirake ni karokoa karana ao e kabonganaaki iroun Iehova n aanga aika rangi ni kamimi. (1 Tamuera 17:33-37, 50; 1 Uea 2:1-3, 10) E ngae n anne, e namakinna Tawita bwa e riai ni butiia Iehova bwa e na teimatoa ni kaota akoana.​—Wareka Taian Areru 71:17, 18.

⁴ A bati ni boong aikai aika ai aron Tawita. A teimatoa ni karaoiroa te Atua n aron aia kabanea ni kona n aki ongea karaia ao “boong aika bubuaka.” (Te Minita 12:​1-7, BG) A bati i buakoia ake a bae n aki kona ni karaoi mwakuri ni kabane ake a kakaraoi ngkoa n iterani maiuia aika kakaokoro n ikotaki naba ma te mwakuri ni minita. Ma a kona naba ni bubutiia Iehova bwa e na teimatoa ni kaotiota akoaia ao kawakinaia. A kona kaara aika kakaonimaki akanne ni kakoauaa bwa e na kaekai aia tataro te Atua. Ni koauana, a kaokiokaki n tataro akanne tabeaianga ni koaua aika titeboo ma ake e taekin Tawita ni kairana iroun te Atua.

5. Tera aron taraakia kaara aika kakaonimaki iroun Iehova?

⁵ E kamatataaki raoi n te Baibara bwa a rangi ni kakawaki iroun Iehova kaara aika kakaonimaki ao e kantaningaia ana toro bwa a na karineia. (Taian Areru 22:24-26; Taeka N Rabakau 16:31; 20:29) E taekinaki ae kangai n Nakoaia Ibonga 19:32, (BG): “Ko na tei rake i mwain ane iaia, ao karinea moan ane unimwane, ao ko na maka te Atua: Iehova Ngai.” Eng, bon te mwioko ae kakawaki karineaia kaara n te ekaretia ngke a koreaki taeka akanne n taai akekei ao ni karokoa naba boong aikai. Tera ngkanne ae nanonaki ibukin tabeakinaia? Antai tabena?

TABEN TE UTU

6. Tera te katoto ae karaoia Iesu ibukin tararuaaia kaaro?

⁶ Ti tuangaki n Ana Taeka te Atua ae kangai: “Karinea tamam ma tinam.” (Te Otinako 20:12, BG; I-Ebeto 6:2) E katuruturua Iesu te tua aei ibukini kabuakakaaia Baritaio ao taani koroboki ake a rawa ni karekei baika a kainnanoi aia karo. (Mareko 7:5, 10-13) E boni karaoa te katoto ae raoiroi Iesu. N te katoto, ngke e nangi mate i aon te kai, e mwiokoa Ioane ae te tia rimwina ae tatangiria bwa e na tararuaa tinana are e a riki n te tai anne bwa te aine ae e a tia ni mate buuna.​—Ioane 19:26, 27.

7. (a) Tera te boto n reirei ibukin tararuaaia kaaro are e kamataataa te abotoro Bauro? (b) Tera te boto n iango n ana taeka Bauro?

⁷ E kairaki n te taamnei te abotoro Bauro bwa e na korea ae a riai naake a onimaki ni karekei bwaai ibukia kaain aia auti. (Wareka 1 Timoteo 5:4, 8, 16.) Iangoa te boto n iango n te baere e koreia Bauro nakon Timoteo. E maroroakinna Bauro bwa antai aika tau ao aika aki tau ni karekea boutokaaia te mwane man te ekaretia. E kamataataa raoi bwa taani moan anga te ibuobuoki bon naati aika kaain te onimaki, tibuia ao aia koraki riki tabeman aine aika kara ake a a tia ni mate buuia. Ngaia are akea riaini karawawataan te ekaretia n te mwane. N aron naba anne, te anga teuana ni boong aikai ae a riai Kristian ni kaotiota iai “tangiran te Atua,” boni mani karekeani baika a kainnanoi aia koraki ni maiuia.

8. Tera te wanawana ae katereaki raoi ngkai a aki taekinaki n te Baibara aanga aika onoti ibukin tararuaaia kaara?

⁸ Ni koauana, a kabaeaki Kristian aika naati bwa a na taraia raoi bwa a karekei baika a kainnanoi aia karo ibukini maiuia. E maroroakinia aia koraki aika kaain te onimaki Bauro bwa a aki riai ni kaaki taekaia kaaro ake tiaki kaain te ekaretia ni Kristian. A boni kakaokoro aron aia tararua naati. E aki kona n titeboo ana kangaanga temanna ma temanna. A kakaokoro baika a kainnanoi, anuaia ao marurungia te koraki ake a irekereke n anne. Iai kaara tabeman aika a bati natiia ao tabeman tii temanna. Tabeman a kona ni karekei buokaia man te Tautaeka ao ake tabeman riki a aki. A kakaokoro naba baika a tangiri te koraki ake a kainnanoa tararuaaia. Ngaia are ko aki wanawana ke n tatangira ngkana ko tiriburea aron temanna are e kataia n tararuaia ana koraki aika kara. Ni koauana, e kona Iehova ni kakabwaiaa te motinnano ae aanaki man te Baibara ma ni kanakoraoia ao e noraki koauana man ana tai Mote ni karokoa ngkai.​—Warekaia Iteraera 11:23.

9-11. (a) Baikara kangaanga ake a kaaitarai tabeman? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.) (b) Bukin tera bwa a aki riai naati aika ikawai ni waekoa n iangoa kitanan aia beku are a kabwanina iai aia tai? Kabwarabwaraa.

⁹ E kona ni kangaanga anganakia kaaro aika kara te ibuobuoki ae a kainnanoia ngkana a maeka n taabo aika raroanako ma natiia. Ngkana e karina ni kekerikaaki marurungin te karo temanna, tao imwini bwakana, mwaoton riina ke ruanikai riki tabeua, e bae ni kainnanoaki kawaraia naba ngkekei. Imwin anne, a na bae ni kainnanoa buokaia tao i nanon tii tabeua te bong ke n te tai ae rangi ni maan.a

¹⁰ A kona ni kaitaraaki ma motinnano aika rangi ni kangaanga naake a kabwanina aia tai ni beku ibukin te Atua n taabo ake a raroa ma mwengaia. A bane n iangoi mwiokoaia aika kakawaki te koraki ake a beku n te Betaera, mitinare ao mataniwi aika mwamwananga bwa te kakabwaia mairoun Iehova. Ma e ngae n anne ngkana a aoraki aia karo, a kona n iangoa moa aei: ‘Ti a riai ni kitana moa mwiokoara ao n okirikaki n tararuaia ara karo.’ Ma kam wanawana ngkana kam iaiangoia ao n tataroakinna bwa ngaia anne ae a boni kainnanoia kaaro ke n tangiria. Akea ae riai ni waekoa ni kitana mwiokoana n te ekaretia ao e bon aki riai ni karaoaki anne n taai nako. A kona n ibuobuoki tabeman n aia ekaretia kaaro akanne ngkana a aoraki n te tai ae uarereke?​—Taeka N Rabakau 21:5.

¹¹ N te katoto, iangoa rongorongoia mwaane uoman aika Kristian aika taari ni koaua ake a beku n te tabo ae raroanako ma mwengaia. E mitinare temanna i Amerika Maiaki, ao are temanna e mwakuri ni kautun aia botaki Ana Tia Kakoaua Iehova i Brooklyn, New York. A kainnanoa buokaia aia karo aika kara taari mwaane aikai. A kawara aia karo taari mwaane aikai ma buuia n te aono ae Raroanako i Meang n noria bwa tera te ibuobuoki ae te kabanea n tamaroa ibukia ao aroni karaoana. Tabeua te tai imwina, a iaiangoa kitanani mwiokoaia n okira abaia te taanga are a mena i Aberika Maiaki. Imwina, a a tarebooniaki iroun te tia babaire n te rabwata n unimwaane n te ekaretia are a mena iai aia karo. A a tia unimwaane n te ekaretia anne ni maroroakina te kangaanga ao a tangiriia mitinare akekei bwa a na waakinaanako mwiokoaia n aron aia kona. E kakawaki mwiokoaia te taanga aei irouia unimwaane n te ekaretia ao a motinnanoia bwa a na kabanea aia kona n tararuaia kaaro akanne. A bane kaain te utu ni kakaitau ibukin te mwamwannano anne.

12. Tera ae riai ni baireia te utu ni Kristian ni kaineti ma aia motinnano ibukin tararuaaia kaara?

¹² N aki ongeia bwa tera te babaire ae a na iangoia te utu ni Kristian ibukin tararuaani kainnanoia aia karo aika kara, ma a riai n taraaki raoi babaire ni kabane bwa e na kaotiotaki iai kamoamoaan aran te Atua. Ti aki riai ni katotongia mataniwi n Aaro ake n ana tai Iesu. (Mataio 15:3-6) Ti tangiria bwa e na karineaki te Atua ao te ekaretia n ara motinnano.​—2 I-Korinto 6:3.

TABEN TE EKARETIA

13, 14. E aera ngkai ti kona ni kakoauaa man te Baibara bwa a kukurei ekaretia n tararuaiia kaaina aika kara?

¹³ A aki kona ekaretia ni kabane ni buokiia taan uarongorongo aika a kabwanina aia tai, n aron ae taekinaki imwain aei. Ma e mataata n te baere e riki n te moan tienture bwa a kukurei ekaretia nako n tabeakini kainnanoia taari aika kara ake a rangi n raraoi aroaroia. E taekinaki n te Baibara rongorongoia kaain te ekaretia ake i Ierutarem bwa “akea temanna ae kainnano i buakoia.” Tiaki nanona bwa a bane ni kaubwai. E teretere bwa iai tabeman ake e bon tau aia bwai ma a “tibwatibwaaki baikai nakoia n tatabemania nako, n aroni kainnanon temanna ma temanna.” (Mwakuri 4:34, 35) Imwina, e a manga riki te kangaanga n te kaawa anne. E ribootinaki bwa iai tabeman ‘aine ake a a tia ni mate buuia ake akea tibwaia man te tibwa n amwarake ni katoabong.’ Ngaia are a anga te mwioko abotoro nakoia mwaane aika a tau ake a a karaoi babaire ao n taraia raoi bwa a na reke baike a kainnanoi n te aro ae tau ao n riai aine ake a a tia ni mate buuia. (Mwakuri 6:1-5) E kakoauaaki bwa te babaire ibukin te tibwatibwa ni katoabong, e karaoaki tii i nanon te tai ae uarereke ibukin tabeakinani kainnanoia te koraki ake a a riki bwa Kristian ni Bentekota 33 C.E., ao naake a tiku i nanon te tai ae aki maan i aon Ierutarem ibukini kakorakoraan aia onimaki. E ngae n anne, e kaotaki man aroia abotoro bwa a kona kaain te ekaretia n ibuobuoki ibukin tabeakinani kainnanoia kaaina ake a maiu ni kainnano.

¹⁴ N aron ae taekinaki, e anganaki Timoteo kaetieti irouni Bauro are e kaotaraeaki iai aroia aine aika Kristian ake a a tia ni mate buuia ake a tau n anganaki te ibuobuoki ni baika kainnanoi man te ekaretia. (1 Timoteo 5:3-16) E kakoauaa naba te tia korea te Baibara ae Iakobo are kairaki n te taamnei bwa a kabaeaki Kristian bwa a na tabeakinia ataei aika akea aia karo ao aine ake a a tia ni mate buuia ao tabeman riki ake a tangira buokaia n taai ni kangaanga ke ni baike a kainnanoi. (Iakobo 1:27; 2:15-17) E kabwarabwaraa naba te abotoro Ioane ni kangai: “Ngkana iai ae e reke arona ni bwain te aonnaba aei aika tau ibukini karekeani maiuna, ao e nora tarina bwa e kainnano ma e rawa ni kaota ana nanoanga nakoina, ao e na kanga ni mena tangiran te Atua i nanona?” (1 Ioane 3:17) Ngkana ngaia bwa a kabaeaki Kristian n tatabemania nako ibukin aeka ni mwioko akanne nakoia aika maiu ni kainnano, a aki ngkanne mwiokoaki naba iai ekaretia?

15. Baikara aanga aika kona n irekereke ni buokaia taari mwaane ao aine aika kara?

¹⁵ N aaba tabeua, a tauraoi botaki n tautaeka n anga mwaane n ritaea, kaetieti ibukin taian mwane n ibuobuoki ao taan tararua n te mwenga nakoia kaara ake kaain te aba. (I-Rom 13:6) A aki karaoaki botaki ibukini babaire n aron aikai n taabo tabeua. Mangaia are e kakaokoro mwaitin aia ibuobuoki ni baike a kainnanoi aia koraki ao te ekaretia ni kaineti ma baika a riki nakoia taari aika kara. Ngkana a raroa maekaia naati ake kaain te onimaki ma aia karo, e kona n rotaki iai mwaitin aia ibuobuoki natiia ake a kona n anga. A karaoa ae riai naati ni karekean te itoman n akea te imamaakin ma unimwaane n te ekaretia are a mena iai aia karo bwa a aonga n taraia raoi bwa a bane n atai baika riiriki n te utu. N te katoto, a kona unimwaane n te ekaretia ni buokiia kaaro bwa a na ataia ao ni kakabwaiaaki man te tautaeka ke kaetieti mani botaki riki tabeua n te tabo anne. A kona n tarai naba kangaanga n aron taian taarau ake a tuai ni kabwakaaki ke aroia n aki kabonganai raoi bwainnaoraki ao ni kaongoia natiia ake a ikawai. E kona n totokoaki rikin te kangaanga bwa e na aki korakora man te aeka n reitaki ae baireaki raoi ae irianaki ma te akoi i marenaia ao e kona ni karekei aanga aika manena ibukini katokaia. E teretere ngkanne bwa a kona ni kerikaaki tabeaiangaia kaain te utu irouia taan ibuobuoki ao taan anga taeka n reirei ike a a riki iai bwa aongkoa mataia naati.

16. A kanga Kristian tabeman ni buokiia kaain te ekaretia aika kara?

¹⁶ Ibukin tangiraia kaara, a kukurei Kristian tabeman n anga aia tai ma korakoraia n aron aia kabanea ni kona ni karekei baika a kainnanoi kaara. E kakawaki irouia kaotiotan tabeakinaia riki kaain te ekaretia aika kara. A tibwatibwai tabeia taan anganano ma tabeman riki n te ekaretia ao n uateina tararuaaia kaara. Ngkai a ataia kaain te ekaretia bwa e aki kona naba n reke kabwaninan aia tai n te mwakuri ni minita, a a kukurei ni buokiia naati bwa a na waakinaanako aia beku ae teimaan are a a tia ni motinnanoia n aron aia kona. Ai bon rianakora nanoia taari akanne are a kaotiotia! Ni koauana, ti aki nanona bwa e a anaaki tabeia naati ae a kona ni karaoia ibukia aia karo man aia mwakuri n akoi kaain te ekaretia.

KARINEIA KAARA N TAEKA AIKA KAUNGANANO

17, 18. Tera te aroaro ae riai ni karaoaki ibukin tararuaakia kaara?

¹⁷ A kona ni bane ni kakorakoraia naake a irekereke ma karaoan te mwakuri n tararua bwa e na kakukurei karaoana nakon aia kabanea ni kona. Ngkana iai tabem n aei, karaoia raoi nakon am kabanea n tamaroa ni kateimatoa te nano ae raoiroi. N tabetai, e kona n reke te bwarannano ao te rawawatannano man te kara. Ko riai ngkanne ni kakorakorako ni kaotiota te karinerine ao ni kateimatoa am maroro ae kaunganano ma taari aika kara. A riai ni kamoamoaaki te koraki ake iai rongorongoia aika raoiroi ibukin aia beku ma nanoia ni kabane. E aki mwaninga Iehova baike a a tia ni karaoi n aia beku ibukina ao ai uana naba ma raoia ni Kristian.​—Wareka Maraki 3:16; Ebera 6:10.

¹⁸ Irarikin anne, a kona ni kabebeteaki riki babaire aika kangaanga ibukin te bong teuana ma teuana ngkana iai aia tai ni kakukureia kaara ao taan tararuaiia n tai aika riai. (Te Minita 3:1, 4) A bati kaara ake a iangoia bwa a na aki rangi ni kabinekaau. A ataia bwa a kona n rotaki kakawaraia ao tararuaaia man aroaroia. E rangi n nonoraki irouia naake a kawariia kaara bwa a na taekina aei: “I nako bwa N na kaungaa raoraou ae e a kara ma ai aron ae I namakina kaungaakiu ngke I a kitanna.”​—Taeka N Rabakau 15:13; 17:22.

19. Tera te iango ae kona n reke irouia rooro n rikirake ao kaara ibukin taai aika na roko?

¹⁹ Ti kariariaa te bong are a nang akea iai te rawawata ao mwin nako te aki kororaoi. N te tai moa aei, a riai ana toro te Atua n teimatoa ni kaatuui aia kantaninga i aoni baika teimaan. Ti ataia bwa onimakinan ana berita nako te Atua bon te atinro ni boong aika bubuaka ke ni karawawata aikai. Ti kakaitau n te onimaki anne bwa “e aki bwara nanora [iai], bwa e ngae ngke e a tabe ni mamaara rabwatara, ma e a tabe ni kakorakoraaki riki nanora n te bong teuana ma teuana.” (2 I-Korinto 4:16-18; Ebera 6:18, 19) Irarikini kakorakoraan onimakinan ana berita nako te Atua, tera ae kona ni buokiko ni kaaitarai mwioko ibukin te tararua? A na rinanoaki aanga tabeua aika manena n te kaongora ae imwina.