Uaekaki Kiing Ibukin Kateimatoan te Mare

1, 2. (a) E na maanra tain te mare ae e baireaki? (b) E na kanga ni kona n reke aei?

NGKE a moan reitaki te moan mwaane ao te moan aine iroun te Atua n te mare, e aki oti bwa e na iai tokin tain te reitaki arei. Atam ao Nei Ewa a na bon reitaki n aki toki i nanoni maiuia. (Karikani Bwaai 2:24) Ana kaetieti te Atua ibukin te mare ae rine, boni katiteuanakiia temanna te mwaane ma temanna te aine. Te wene ni bure iroun te rao temanna i nanon te mare ke tao boni ngaiia ni kauoman, bon tii ngaia bukina are e kaotaki n te Baibara bwa e kona ni kariaiakaki iai te buu-raure ma kariaiakan te manga mare.​—Mataio 5:32.

² A kona n uaia ni maeka ma te kukurei aomata aika uoman n te tai ae aki ataaki bwa maanra? Eng, e kona n riki anne, ao te Baibara e katereterei bwaai aika uoua aika a kakawaki, ke kiing, aika a na ibuobuoki ni kakoroa nanon te baei. Ngkana a uaia ni kabonganai bwaai aikai, te buu-te-mwaane ao te buu-te-aine, a na boni kauka iai te mataroa nakon te kakukurei ao kakabwaia aika bati. Baikara kiing aikai?

TE MOANI KIING

3. Baikara rinanin te tangira aika tenua, ake a riai ni karikirakei taanga ni mare?

³ Te moani kiing bon te tangira. Boni iai aekakin nako te tangira aika a kakaokoro ake a kateretereaki n te Baibara. Teuana bon tatangiran temanna iroum, ae te aekaki n tangira are e rereke irouia te koraki ake a rangi n reitaki n aia itangitangiri. (Ioane 11:3) Are teuana, bon te tangira are e rikirake i buakoia kaain te utu. (I-Rom 12:10) Te katenua bon te tangira ae reke irouia raao aika a kakaokoro aroia n aron te aine ao te mwaane. (Taeka N Rabakau 5:15-20) A riai ni karikirakei aaro aikai ni kabane te buu-te-mwaane ao te buu-te-aine. Ma bon iai riki te aeka n tangira ae te kaaua ae e kakawaki riki nakon aikai.

4. Tera te kaaua n rinan n tangira?

⁴ N te taetae ae moani kabonganaki n te Baibara ni Kristian n te taetae n Erene, te taeka ibukin te aeka n tangira ae te kaaua aei, bon a·gaʹpe. Te taeka aei e kabonganaki n 1 Ioane 4:8, ike ti a tuangaki iai ae kangai: “Te Atua bon te tangira.” N te koaua ni koaua, “ti tangiria, ba [te Atua] E tangirira moa.” (1 Ioane 4:19) Te Kristian e karikirakea te aeka n tangira aei moa ibukin Iehova ae te Atua, ao ngkanne, ibukiia aomata. (Mareko 12:29-31) Te taeka ae a·gaʹpe e kabonganaki naba n I-Ebeto 5:2, ao e kangai taekana: “Kam na nakonako n te tangira, n ai aroni Kristo ngke E tangirira naba, ao E anga boni Ngaia nakon te Atua i bukira.” E taku Iesu bwa a kona ni kinaaki iai taan rimwina n te aeka n tangira aei: “Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri [a·gaʹpe].” (Ioane 13:35) Nora naba aron kabonganaan a·gaʹpe n 1 I-Korinto 13:13: “Ma a tiku n teimatoa te onimaki, ma te kaantaninga, ma te tangira, aikai, aika tenua; ma e kakanato riki te tangira [a·gaʹpe] i buakoia.”

5, 6. (a) Bukin tera ngkai te tangira e kakannato riki nakon te onimaki ao te kaantaninga? (b) Tera bukina tabeua ake a kaotia bwa te tangira e na boni buoka kateimatoan te mare?

⁵ Tera ae e karika te aeka n tangira aei ae te a·gaʹpe, bwa e na rietata riki nakon te onimaki ao te kaantaninga? E boni kairaki n taiani kaetieti​—aika kaetieti ao reirei aika riai​—aika a kuneaki n ana Taeka te Atua. (Taian Areru 119:105) Bon te anga-nano n tabeakina aron karaoan ae eti ma n raoiroi nakoia aomata tabemwaang, ae boraoi ma ana iango te Atua, n aki ongeia bwa e tau te aomata temanna ni karaoaki anne nakoina, ke e aki. N te tangira naba aei are a kona iai raao ni mare ni kakairi n ana reirei te Baibara: “Kam na uaia n taotaon nanomi ngkana tao iai te bobuaka i marenami; kam na uaia ni kakabarai ami bure: kam na katotonga te Uea ae e a tia ni kabarai naba ami bure.” (I-Korote 3:13, BK) Taanga aika a uaia n tangiriia, a a tia ni “kabatiai [aia] i-tangitangiri [a·gaʹpe], ba e rabuni buure aika uanao te tangira.” (1 Betero 4:8) Mutiakinna bwa te tangira e rabuni buure. E aki kamaunai, kioina ngkai aomata aika a aki-kororaoi a aki kona n inaaomata man te kairua.​—Taian Areru 130:​3, 4; Iakobo 3:2.

⁶ Ngkana e karikirakeaki raoi tangiran te Atua n ikotaki ma te itangitangiri i bon irouia taanga ni mare, e na bon teimatoa iai aia mare ao e na kakukurei, bwa “e bon aki bwaka te tangira.” (1 I-Korinto 13:8) Te tangira “e na katiteuanaingkami n te aro ae e kororaoi.” (I-Korote 3:14, BK) Ngkana ko a mareaki, ko na kanga ngkoe ma raom ni karikirakea te aeka n tangira aei? Kam na uaia ni wareware n ana Taeka te Atua, ao mamaroroakinna. Reiakina ana katoto Iesu ibukin te tangira ao kataia ni katotongnga, n iangoia, ao ni mwakuri n ai arona. N reitaki ma anne, kaakaei botaki ni Kristian, ike e na reiakinaki iai ana Taeka te Atua. Ao tataro ibukin ana ibuobuoki te Atua bwa ko na karikirakea te aeka n tangira ae rietata aei, are boni ngaia teuana mai buakon uaan te taamnei ae raoiroi.​—Taeka N Rabakau 3:5, 6; Ioane 17:3; I-Karatia 5:22; Ebera 10:24, 25.

TE KAUOUA NI KIING

7. Tera te karinerine, ao antai ae e riai ni kaota te karinerine n te mare?

⁷ Ngkana a bon itangitangiri ni koaua te taanga ni mare, ao a na uaia naba n i karinerine, bwa te karinerine boni ngaia te kauoua ni kiing nakon karekean te kukurei n te mare. Te karinerine e kabwarabwaraki bwa, “mwannanoakiia tabeman ni kaaomataiia.” Ana Taeka te Atua e reireiniia Kristian ni kabane, n ikotaki ma buu-mwaane ao buu-aine: “Kam na biri rimoa n i karinerine.” (I-Rom 12:10) Te abotoro Betero e korea ae kangai: “Ao ngkami aika mwaane, kam na tekateka naba ma buumi ma te nanowanawana, n anga te karineaki nakon te aine ba kaanga te mangko ae mamara riki.” (1 Betero 3:7) Te buu-te-aine e reireinaki bwa “e na karinea buna.” (I-Ebeto 5:33) Ngkana ko tangiria ni kani karinea temanna, ko na boni bae n akoi nakon te aomata anne, ni kaaomataa ao ni butimwaea ana iango are e kaotia, ma n tauraoi ni kakoroi bukin bwaai ake e butiiko iai, aika riai.

8-10. Baikara kawai tabeua ae te karinerine e na buoka te mare bwa e na teimatoa te reitaki iai, ao e na kakukurei?

⁸ Te koraki ake a tangiria ni kani karekea aia mare ae kakukurei, a riai ni kaota te karinerine nakoia raoia n aron ae a ‘aki mutiakin oin aia bwai, ma a mutiakin naba aia bwai raoia.’ (I-Biribi 2:4) A aki iangoi baika a raraoi tii ibukiia​—bwa e bangaaomata te aro anne. N onean mwiina, a iangoia naba bwa baikara bwaai aika a raraoi riki ibukiia raoia. N te koaua ni koaua, a boni moanibwaii moa nanoia raoia.

⁹ Te karinerine e na buokiia raao ni mare bwa a na kariaia kaokoron te iango i aon bwaai tabeua. E aki riai kaantaningan ae e na titeboo aia iango aomata aika uoman i aoni bwaai ni kabane. Te bwai ae e rangi ni kakawaki iroun te buu-te-mwaane, e kona n aki rangi ni kakawaki iroun te buu-te-aine, ao te bwai ae tangiraki iroun te buu-te-aine e kona n aki tangiraki iroun te buu-te-mwaane. Ma ngaiia n tatabemaniia nako, a na riai ni karinea ana iango ma ana rinerine raoia, ngkana iango akanne a aki riaon ana tua Iehova ma ana reirei. (1 Betero 2:16; kabotaua ma Biremon 14.) N reitaki ma anne, a riai ni kaaomataia raoia n te aro are a na aki karaoa ae aki riai ke ni bwainingare nakoia, ngkana a mena i buakon te koraki, ke ngkana tii ngaiia.

¹⁰ Eng, tangiran te Atua ao te i tangitangiri i marenaia, n ikotaki ma te uaia n i karinerine, boni ngaai kiing ake a rangi ni kakawaki ake uoua ibukin te mare bwa e na nakoraoi. A na kanga ngkanne ni maiuakinaki n iteran waakin te maiu n taanga tabeua aika kakawaki riki?

TE KAIRIRI AE AI ARON ANA KAIRIRI KRISTO

11. N rongorongon te Baibara, antai atun te mare?

¹¹ Te Baibara e tuangira bwa te mwaane e karikaki ma aroaro aika a na karikia bwa atun te utu ae nakoraoi. N te aro anne, e mwiokoaki iroun Iehova te mwaane, bwa e na tabe ma marurungin buuna ao natiia n te maiu n taamnei ao n rabwata. E riai ni karaoi ana moti aika raraoi ni kaboraoia ma nanon Iehova ao n riki bwa te bwai ni katoto ae raoiroi n aroni maiuna ae boraoi ma nanon te Atua. “Ainenuma, kam na iriri nanoia bumi, n ai aron te ira nanon te Uea. Ba atun te aine te mwane, n ai aron naba Kristo ngkai atun te ekaretia.” (I-Ebeto 5:22, 23) Ma te Baibara e taku bwa bon iai naba atun te buu-te-mwaane, are Teuare mwaaka i aona. Te abotoro Bauro e korea ae kangai: “Ao I tangiringkami ba kam na ataia ba bon atun te aomata nako Kristo; ao atun te aine te mwane; ao atuni Kristo te Atua.” (1 I-Korinto 11:3) Te buu-te-mwaane ae wanawana e reireinna aron te kairiri man ana katoto ana tia kairiri, are Kristo Iesu.

12. Tera te katoto ae raoiroi are e karaoia Iesu n aron te aantaeka ao te mwakuri ni kairiri?

¹² Bon iai naba atun Iesu ae Iehova, ao e bon aantaeka Irouna. E taku Iesu: “I aki ukoukora tauan au taeka, ma I ukoukora tauan ana taeka Teuare kanakomaiai.” (Ioane 5:30) Ai tamaroa ra te katoto anne! Iesu bon “te moa ni bung i buakoni baika karikaki ni bane.” (I-Korote 1:15) Boni ngaia are e riki bwa te Mesia. E riki naba bwa Atun te ekaretia ae kaainaki irouia Kristian aika kabiraki ao te Uea naba ae rineaki ibukin kabutan Ana Tautaeka n Uea te Atua, ae e karietataki riki i aoia anera ni kabane. (I-Biribi 2:9-11; Ebera 1:4) Irarikin rietatan nakoana ma rietan arona, te mwaane ae Iesu e aki iowawa, e aki rarawa ni kariaia aia iango aomata tabeman, ao e aki rangi n umwanikabea n ana babaire. E aki kairiri ma te motikitaeka buaka, ma e teimatoa ni kakauringiia taan rimwina are a na riai n ongo irouna. Iesu e bon tatangira ao e nanoanga, ao ai moarara riki nakoia ake a karawawataaki. E taku: “Bane mai nako Iu, ngkami akana kam kua ao kam rawawata, ao N na motiki rawami. Amoa amou i aomi, ao reirei i Rou; ba I nimamanei ao I nanorinano; ao e na reke i roumi iai motikan rawaia tamneimi. Ba e aoraoi amou, ao e bebete uotau.” (Mataio 11:28-30) Bon te bwai ni kakukurei ngkana ko raonna.

13, 14. E na kangaa aron ana kairiri te buu-te-mwaane ae tatangira ni katotonga Iesu?

¹³ Te buu-te-mwaane ae e tangira te maiu n utu ae kakukurei, e karaoa ae raoiroi ngkana e iangoi aroaron Iesu aika raraoi. Te buu-te-mwaane ae raoiroi e aki iowawa ao e aki kairibuaka naba, ke ni bure ni kabongana ana kairiri n ai aron te kai n oro are e na karawawata buuna iai. E bon tangira buuna ao e karinea. Ngkana e bwaina te “nanorinano” Iesu, e na riai ngkanne ni kabatiaa riki te nanorinano te buu-te-mwaane, ibukina bwa e aki katotonga Iesu ni kororaoi bwa e kona ni manga karaoa te kairua rimwi riki. Ngkana e karaoa aei e kainnanoa nanoangakina iroun buuna te aine. Ngaia are, te buu-te-mwaane ae nanorinano e kariaia kairuana, e ngae ngke e kona ni kangaanga irouna atongan te taeka ae “kabwara au bure, bwa ko bon eti.” E na kai reke riki iroun te buu-te-aine karinean te tia kairiri ae te buu-te-mwaane ae e ataia bwa iai tian mwaakana ao e nanorinano, nakon are e kamoamoa ao e imanono. Irarikina, te buu-te-aine are e karinerine naba, e kona ni kabwarabure ngkana boni ngaia are e kairua.

¹⁴ Te Atua e karika te aine ma aroarona aika raraoi ae e kona ni kabonganai ibukin kanakoraoan kakukurein te mare. Te buu-te-mwaane ae wanawana e oota n aei, ao e na aki katoka inaaomatana. Angiia aine a kakai nanoanga ao a kakai rotaki, aika aroaro aika a kainnanoaki ibukin tabeakinan te utu ao ibukin karikirakean te itoman i marenaia aomata. N angiin te tai, te aine e rangi ni mwaatai ni karaoan te mwenga bwa e na riki bwa te tabo ni maeka ae tikiraoi. A bati aroarona aika a katitika ao ana taarena aika tamaroa, ‘te buu-te-aine ae riai’ ae kabwarabwaraki n Taeka N Rabakau mwakorona 31, ao kaain ana utu a rangi ni kabwaia mai iai. Bukin tera? Ibukina bwa “e onimakinaki [neierei] irouni buna.”​—Taeka N Rabakau 31:10, 11, BK.

15. E na kangaa te buu-te-mwaane ni katotonga ana aeka n tangira Kristo ao n i karinerine nakoni buuna?

¹⁵ I aan katei tabeua, e rangi ni kaatuuaki iai mwaakan te buu-te-mwaane, n te aro are e iangoaki bwa e kamatauninga naba tabekan te titiraki nakoina. Tao e kaira buuna n ai aron te kaaunga. Aron te kairiri ae bure aei e na bon aki tii karekea te aki nakoraoi ma buuna, ma i marenana naba ma te Atua. (Kabotaua ma 1 Ioane 4:20, 21.) N te itera are teuana, tabeman buu-mwaane a rawa ni karaoa te kairiri, ao a kariaia buuia bwa a na waakina tauan aroia kaain te utu. Te buu-te-mwaane ae e aantaeka raoi iroun Kristo, e aki kabongana buuna bwa e na tii kakukureia oin nanona ke n rawa ni kaaomataa. N oneani mwiina, e katotonga aron raoiroin ana tangira Iesu, ao e karaoa are e taku Bauro: “Mwaane, kam na tangiriia bumi, n ai aron naba Kristo ngke E tangira te ekaretia, ao E anga boni Ngaia, i bukina.” (I-Ebeto 5:25) Kristo Iesu e rangi n tangiriia taan rimwiina, n te aro are e mate naba ibukiia. Te buu-te-mwaane ae raoiroi e na kataia ni katotonga te katei ane e aki bangaaomata anne, ni waakina ae raoiroi ibukin buuna, ao e na aki umwanikabeanna. Ngkana e karinanoa te buu-te-mwaane i aan ana kairiri Kristo ma ni kamanenai raoi ana aeka n tangira Kristo ao n i karinerine, ao buuna e na bon iraraang naba irouna ao e na kukurei n aantaeka irouna.​—I-Ebeto 5:28, 29, 33.

ANA AANTAEKA TE BUU-TE-AINE

16. Baikara aroaro aika e riai ni kaotiotii te buu-te-aine n ana iraorao ma buuna?

¹⁶ Tabeua te tai imwin karikan Atam, “ao E taku Iehova ae te Atua, E aki riai te aomata aei ni mena n ti ngaia; N na karaoa te tia buobuokia ba raona ae riai.” (Karikani Bwaai 2:18) Te Atua e karika Nei Ewa bwa te ‘rao ae riai,’ ao tiaki te tia kaiangatoa. Te mare bon tiaki ai aron te kaibuke ae uoman kaabenna aika a kaiangatoa. Te buu-te-mwaane e na kairiri n te tangira, ao te buu-te-aine e riai ni kaota raoi te tangira, te karinerine, ao te kukurei n aantaeka.

17, 18. Baikara kawai tabeua ake e na kona n riki te buu-te-aine iai bwa te tia ibuobuoki ni koaua nakon buuna?

¹⁷ Ma e ngae n anne, e bati riki aron te buu-te-aine ae raoiroi, nakon ae tii te aantaeka. E kataia n riki bwa te tia ibuobuoki ni koaua, ae e boutokoa buuna, ni mooti ake e bairei. Te koaua bwa e bebete riki karaoan anne iroun neiei ngkana e boraoi ana iango ma ana moti buuna. Ma e ngae ngkana e aki botau ana kaantaninga neiei ma ana babaire buuna, ngkanne ana boutoko neiei, e na kona ni buoka ana moti buuna ni kanakoraoia riki.

¹⁸ Te buu-te-aine e kona ni buoka buuna bwa e na riki bwa te tia kairi ae raoiroi n itera tabeua. E kona naba ni kaota raoi namakinan raoiroin ana waaki buuna i nanon ana tai ni kairiri, n onea mwiin are e na kabuakakaa ke e na karaoa te mwakuri are e na namakinna iai te buu-te-mwaane bwa e aki kona n rauaki neiere buuna n ana kairiri. N reitakina ma buuna n te aro ae riai, te buu-te-aine e riai n ururinga are “te nano ae nimamanei ae rau ae kakawaki i matan te Atua,” ao tiaki tii i matan buuna. (1 Betero 3:3, 4; I-Korote 3:12) Tera ngkanne, ngkana te buu-te-mwaane bon tiaki kaain te onimaki? Ngkana kaaina ke tiaki, ma te Baibara e kaungaia buu-aine bwa “a na tangiriia buia, ao ba a na tangiriia naba natiia, a na wanawana, a na itiaki, a na tabe ni mamakuri ni bataia, a na atataiaomata, a na iri nanoia oini buia, ba e aonga n aki taetaebuakaki ana taeka te Atua.” (Tito 2:4, 5) Ngkana iai bwaai aika a riai ni baireaki n oini mataniwin nanon te buu-te-aine, te buu-te-mwaane are tiaki kaain te onimaki e kona riki ni karinea ana iango buuna ngkana e kaota nanona n te “nimamanei ma te maku.” Tabeman buu-mwaane aika a aki onimaki a manga bitaki nanoia e ngae “ngkai akea te taeka, ao a na anaaki nanoia n aroaroia buuia ni maeka: ngkana a nora [aroaroia] ni maeka ae itiaki ae raonaki n te maku.”​—1 Betero 3:1, 2, 15; 1 I-Korinto 7:13-16.

19. Tera ae e na karaoaki ngkana te buu-te-mwaane e tuanga buuna bwa e na urua ana tua te Atua?

¹⁹ Tera ngkanne ngkana te buu-te-mwaane e tuanga buuna bwa e na karaoa te bwai ae e tabuia te Atua? Ngkana e riki anne, te buu-te-aine e riai n ururinga are te Atua boni ngaia ana Mataniwi ae rietata riki. E na anaa te katoto are a karaoia abotoro ngke a tuangaki irouia mataniwi bwa a na urua ana tua te Atua. Mwakuri 5:29 e taekina ae kangai: “Ao Betero ma taan tuatua a kaeka ni kangai, E riai riki iran nanon te Atua nakon iran nanoia aomata.”

TE UAIA NI MAMARORO AE NAKORAOI

20. Tera te waaki teuana ae kakawaki are e rangi ni kainnanoaki iai te tangira ao te karinerine?

²⁰ Te tangira ao te karinerine boni moan te kakawaki ibukin waakinan iteran te mare teuana​—ae te uaia ni mamaroro. Te buu-te-mwaane ae tatangira e riai ni kakarabakau ma buuna ibukin ana mwakuri neiere buuna, ana kangaanga, ao ana iango i aon bwaai aika kakaokoro nako. E rangi ni kainnanoa aei neiei. Te buu-te-mwaane are e kakarekea ana tai n taetae nikawai ma buuna ao e kakauongo raoi nakon te bwai are e taekinna, e kaota raoi ana tangira ao ana karinerine nakoina. (Iakobo 1:19) Tabeman buu-aine a tanginako n aroia buuia ae e karako aia tai ni maroro ma ngaiia. E kananokawaki anne. Te koaua bwa n taai ni katabetabe aikai, buu-mwaane a kona ni mwakuri ni kamaaniia i tinanikun te mwenga, ao ibukin aki taun te mwane, e kona ngkanne n reke iai ae buu-aine a manga mwakuri naba. Ma taanga ni mare, a riai ni bairea aia tai i bon ibukiia. Bwa ngkana a aki, ao a kona ni moanna n inaaomata i bon irouia. E kona n reke iai te kangaanga ae korakora ngkana a namakinna bwa a riai ni kakaaea te iraorao i tinanikun te mare.

21. E na kanga te taetae nikawai ae riai, ni kanakoraoa te mare bwa e na kakukurei?

²¹ E kakawaki aroia buu-aine ao buu-mwaane n uaia ni mamaroro i marenaia. “Taeka aika raraoi, a kangkang iroun te tamnei, ao mauriia naba rii.” (Taeka N Rabakau 16:24) Ngkana raom boni kaain te onimaki ke tiaki, ma e manena ana reirei te Baibara ae kangai: “A na raonaki ami taeka n te akoi, ao a na taarinaki n taari,” are nanona bwa e na bwainaki te taetae nikawai ae riai. (I-Korote 4:6) Ngkana e rawawata temanna n te bongina, a kona n rangi n ibuobuoki taeka n nanoanga ao n iraorao tabeua mairoun raona. “Te taeka ae atongaki n te tai ae riai ai aron abora aika koora i nanoni bwaene aika tirewa.” (Taeka N Rabakau 25:11) Moan te kakawaki aron tangin te bwanaa ma rinean raoi kibuntaeka. Te katoto teuana, n te katei n taumatoa mani karawawata, temanna e kona n tuanga raona ni kangai: “Kaina te mataroa anne!” Ma ai raoiroi ra riki taeka aika a “taarinaki n taari” aika a taekinaki ma te nimamanei ao te bwanaa n ataa ae riai, aika, “Ko kukurei ngkana ko kaina te mataroa anne bwa I a butiiko?”

22. Baikara kaantaninga aika a riai ni bwaini taanga, ibukin kateimatoan te nakoraoi n aroia n uaia ni mamaroro?

²² Te uaia ni mamaroro ae nakoraoi e rikirake n raoiroi riki n te taetae nikawai ae nimamannei, ma te mata n akoi ao te iraorao, te atataiaomata, te ataa ae riai, ao te aamarau. Ngkana a kakorakoraia ni kateimatoaa te nakoraoi n aroia n uaia ni mamaroro raoi, ngkanne taanga a na uaia n namakina inaaomataia ni kaotii kainnanoia, ao a kona n uaia ni karaui nanoia ao n ibuobuoki i marenaia ngkana iai bwaai aika a aki nako raoi ke a rawawata iai. “Kam na kabebeteia akana a kai toki nanoia,” e kaungaunga ana Taeka te Atua. (1 I-Tetaronike 5:14) E na bon iai taai tabeua ake e na rawawata iai te buu-te-mwaane, ao taai ake e na manga rotaki iai te buu-te-aine. A kona ngkanne ni maroro ni ‘kabebeteia,’ ma n uaia ni kateimatoaia.​—I-Rom 15:2.

23, 24. E na kanga te tangira ao te karinerine n ibuobuoki ngkana iai te aki nakoraoi? Anga te katoto.

²³ Raao ni mare aika a kaotiota raoi te tangira ao te karinerine, a na aki iangoi aki boraoin nanoia ni kabane, bwa taiani kangaanga. A kona ni mwakuri korakora bwa a “na tai unun” i bon irouia. (I-Korote 3:19) A riai n uaia n ururinga are “e raira nako te un te kaeka ae nimamanei.” (Taeka N Rabakau 15:1) Taratara raoi bwa ko na aki kakeaa raom ke ni kabuakakaa, ngkana e kaota raoi ana namakin. N onean mwina, tarai taeka aikai bwa am tai ni karekea ataakin ana iango raom iai. Uaia ni kekeiaki ni kaetii aki nakoraoimi, ao kataia ni karekea te boonnano iai.

²⁴ Uringa karakinan Nei Tara ngke e taetae nakon buuna are Aberaam, ni kaota ana iango i aon te bwai ae e na kaeta iai te kangaanga teuana, ma e bobuaka ma ana iango teuare buuna. E boni ngae n anne ma te Atua e tuanga Aberaam: “Ko na ira nanoni bwanan Tara.” (Karikani Bwaai 21:9-12) E karaoa anne Aberaam, ao e kakabwaiaki iai. N aron naba anne, ngkana te buu-te-aine e katereterea te bwai ae kaokoro ma are e iangoia buuna, e bon riai n ongora te buu-te-mwaane. Ma e ngae n anne, te aine e aki riai n taua aona n te maroro, ma e riai naba n ongora n te bwai are e taekinna buuna. (Taeka N Rabakau 25:24) Ngkana e iangoia te buu-te-aine ke te buu-te-mwaane bwa a na karaoa are bon oin nanoia n taai nako, a boni kaotiia iai bwa a aki itangitangiri ao a aki karinerine i marenaia.

25. E na kanga te uaia ni mamaroro ae nakoraoi ni boutokoa te kakukurei ni kaineti ma aia tai raao ni wene n taanga?

²⁵ Te uaia ni mamaroro ae nakoraoi, e kakawaki naba ni kaineti ma aroia ni wene n taanga. Te bangaaomata ao te aki-taotaonakinnano e kona ni karekea te kangaanga ae kakaiaki n tain te iraorao aei, irouia taanga ni mare. Moan te kainnanoaki iai te uaia n inanoi ni maroro ma te taotaonakinnano n akea te imamaakin. Ngkana a uaia n tabeakina nanon temanna irouia, ao a na karako kangaanga aika a na riki ni kaineti ma te wene n taanga. N te itera aio n ai aron itera tabeua riki, “e na aki ukoukora ana bwai te aomata i bon i bukina, ma e na ukoukora ae e na kabaia iai raona.”​—1 I-Korinto 7:3-5; 10:24.

26. E ngae ngke a rinanon ae raoiroi ao ae nakobuaka maare ni kabane, ma e na kanga te ongora nakon ana Taeka te Atua ni buokiia taanga ni mare bwa a na kunea te kakukurei?

²⁶ Ai tamaroa ra reirei aikai aika a kaotaki nakoira, man Ana Taeka te Atua! Ni koauana, maare ni kabane a boni ngae n tia n rinanon ae raoiroi ao ae nakobuaka. Ma ngkana taanga a karinanoia i aan ana iango Iehova ae kaotaki n te Baibara, ao a kabotoa aia iraorao i aon te tangira ae kairaki n te riai ao te karinerine, ao a kona ngkanne ni kakoauaa raoi bwa e na bon teimatoa ma ni kakukurei aia mare. A aki tii i karinerine irouia, ma a karinea naba te tia Karika te mare, ae Iehova ae te Atua.