“Kolí Gbò Kànen Mm̀ Bõ̀ònatõ̀ò”

1. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà zógè kọ à nveenìè ka ló gbò e bà gé fã́e ẽ́?

JÌHÓVÀ palàge nvèè ka ló gbò e bà gé fã́e, a beè tú miì a Sã́áná zalmá va. Vó ní ea náa vaá a beè íbá ló gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò kọ bàá ẹ̀b nú ea kil vá ló é. (Tóm 20:28) Bàrì gbĩ́ kọ gbò kànen á tú lé bá ẹ̀bmà nú ea kil ló gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò tõó boo tùle e Jíízọ̀s né va, vaá siè kpóó ló pá vígà kọ bàá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà.​—Àìz. 32:​1, 2.

2. Bà mée ní e Jìhóvà ólò palàge ẹ̀b nú ea kil ló é? (Èzíkiẹ̀l 34:​15, 16)

² Jìhóvà ólò ẹ̀b nú ea kil ló gbò e bà gé fã́e, sõò à ólò palàge ẹ̀b nú ea kil ló gbò e bà gé mon tã̀àgã̀. Jìhóvà ólò tú gbò kànen nvèèmà bá nè gbò e ba beè sí pọ́lọ́. (Bugi Èzíkiẹ̀l 34:​15, 16.) Sõò Jìhóvà di kpènà ló gè nvèè bá nèi tṍó e íè bíi ló nvèè bá. Níì áá gè bàn nvèè bá lọl bá Jìhóvà ní ea gbĩ́ kọ é naa ẽ́ nì, sõò à gbĩ́ nágé kọ é bĩiná nvèè bá lọl bá “gbò kànen” mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.​—Ẹ́fẹ. 4:​11, 12.

3. Mósĩ́ deè ní e gè bugi togó boo tóm e gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò gé sí é dọ bélè nè dénè bẹ̀ì e?

³ Mm̀ nakà togó bel ge nòí, èé ló bel boo bé e Jìhóvà ólò tú gbò kànen nvèèmà bá nèi naa. Èé áálá nágé gbò bíb ea kọ́ọ̀: Mó tṍó ní ea dú bíi kọ é bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ẽ? Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ẽ? Mósĩ́ deè ní e gbò kànen ólò nvèè bá nèi ẽ́? Kọbèè à gá náa vaá è gé fã Jìhóvà leevè vaá née íè bíi ló nvèè bá ea aa bá gbò kànen kátogóá, nakà togó bel ge nòí é nveè bá nèi kọ é kpáá palàge nvèè ka ló bé e Jìhóvà gé tú gbò kànen nvèèmà bá nèi naa. Àé nveè nàgé bá nèi kọ é nyimá ló nú ea dú bíi kọ é naa tṍó e íè bíi ló nvèè bá ea aa bá gbò kànen.

MÓ TṌÓ NÍ EA DÚ BÍI KỌ É BĨINÁ NVÈÈ BÁ LỌL BÁ “GBÒ KÀNEN MM̀ BÕ̀ÒNATÕ̀Ò” Ẽ?

4. Éé ní ea náa vaá è kọọ̀ nú ea di mm̀ kpá Jém̀z 5:​14-16, 19, 20 gé ló bel kilma ló nen ea gbĩ́ gè kpáá zọ̀ Jìhóvà ié lé gbaa ló é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁴ Jém̀z beè baatẽ́ bé e Jìhóvà ólò tú gbò kànen nvèèmà bá nèi naa. A beè emí kọọ̀: “É kọ à íe nen e kpá lóe zọ ea dìí zẹ̀ẹ̀? Á kolí gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.” (Bugi Jém̀z 5:​14-16, 19, 20.) Dọ̀ Kpá Káíá tẹ́lẹ bàlà kẽ kọ Jém̀z géè ló bel kilma ló nen ea gbĩ́ gè kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Níí dú boo béè kọ dọ̀ Kpá Káíá náa kọ́ọ̀ nen e kpá lóe zọ á kolí neǹ dóm biè, tãa vó à kọ́ọ̀ á kolí gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Jém̀z baatẽ́ kọọ̀, kpá ló nen ea géè zọ̀a é válí tṍó e Bàrì ni ia ló a pọ́lọ́ nèe. Sìgà tṍó, nú e bà ólò naa kọbé nen ea sí pọ́lọ́á kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà ólò belí nú e neǹ dóm biè ólò naa ló nen e kpá lóe zọ. Tṍó e kpá lói zọ, è ólò sí ló neǹ dóm biè gé kọ́ bé e kpá lói gé zọ naa nèe, vaá naa gbò nú ea kọ́ é naa. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, be e beè sí pọ́lọ́ vaá è gbĩ́ì ge kpáá zọ̀ Jìhóvà ié lé gbaa ló, èé sí ló gbò kànen gé kọ́ pọ́lọ́ e beè sì nè va, vaá tõó boo gbò dùùlà bá deè tṍ e bà néi lọl mm̀ Kpá Káí.

5. Éé ní ea é nveè bá nèi kọ é nyimá be née íè nà kà lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà ẹ?

⁵ Nú ea di mm̀ kpá Jém̀z 5 togó gé síèi kpóó ló kọ é sí ló gbò kànen kọ̀láá tṍó ea tõoí ló belí kọ née íè lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. À palàge dú bíi kọ é sì gé bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen besĩ́ è kálá naa nú ea é kyọ bẹẹ lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà! Kpá Káí ãanéi kọọ̀ be née íè ọ̀ẹ̀ dẽe, àé láá tõoí ló kọ è íè lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà, boo tṍó e bè níì vó nì. (Jém̀z 1:22) Níà nú ea beè naaá ló sìgà gbò nyòòne nvéè Kráìst e ba beè di bõ̀ònatõ̀ò ea beè di Sádìs e. A beè tõo vá ló belí kọ bà íèè lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà, sõò Jíízọ̀s beè kọ́ nè va kọ bà náa gé náa nú ea léémá Jìhóvà. (Kùùà 3:​1, 2) Éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é nyimá be è íè kà lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà ẹ? Ene kà nú ea é nveè bá nèi dú gè tú bé e géè fã̀ Jìhóvà naa tṍó e beè ãàa dììa múúá, doolé ló bé e gé fã́e naa kátogóí. (Kùùà 2:​4, 5) Èé láá bĩiná bẹẹ bá kọọ̀: ‘É kọ m̀ ólò dé kpéè ló gè bugi Kpá Káí boo nà lóó, vaá bugi togó boo gbò nú em bugì belí bé em beè olòó naa? É kọ m̀ ólò tení boo nú eé nó gbẹá nònù vaá sí nònù dénè dee? Sẹ̀ m̀ ólò sí deé ea taním vaá ním ólò tení boo nú e bà é nó ẽ́? É kọ ním ólò kọ ná kpẹ̀a belí bé em beè olòó naa? É kọ kátogóí m̀ ólò tú gã́bug nà tṍó bùgmà togó boo bé em é náa vaá m̀ íe gã́bug kpègè, èlmà bé em beè olòó naa?’ Be ààla gbò bíbvá dú ẽei, à zógè kọ à íe kĩée e née gé náa leevè, vaá àé láá kyọ̀ bẹẹ gbaa ló kilma ló Jìhóvà be née síì tóm boo. Be née láà sí tóm boo gbò kĩée e ọọ̀ kìl, àbèè kọ e beè sí pọ́lọ́, à dú bíi kọ é bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

6. Éé ní ea bọ́ló kọ gbò e ba beè sí agẹbá pọ́lọ́ á naa ẽ́?

⁶ Gbò e ba ni sí agẹbá pọ́lọ́ ea é láá naa kọ bàá tú va lọl mm̀ bõ̀ònatõ̀ò á sí ló gbò kànen. (1 Kọ́r. 5:​11-13) À dú bíi kọ kọ̀láá nen ea beè sí agẹbá pọ́lọ́ á bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen kọbé à láá kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Kọbé Jìhóvà láá ia ló nèi tení dú ló ú vààa gyọ́ọ̀ Jíízọ̀s, à bọ́ló kọ é ‘labví láb ea zógè kọ e ọ́gá.’ (Tóm 26:20) Be e beè sí agẹbá pọ́lọ́, enè sĩ́deè eé láá zogè kọ e ọ́gá dú gè sí ló gbò kànen gé kọ́ pọ́lọ́ e beè sìa nè va.

7. Bà mée ní e bà kpáá ié nágé bíi ló nvèè bá ea aa bá gbò kànen ẽ́?

⁷ Níì áá gè nvèè bá nè gbò e bà sí agẹbá pọ́lọ́ ní e gbò kànen ólò naa ẽ́ nì, sõò bà ólò nvèè nàgé bá nè gbò e lóó va ni ọọ mm̀ ge fã̀ Bàrì. (Tóm 20:35) Dì belí nu dòòmà bá, àé láá tõo ní ló belí kọ nóo é láá beè pọ́lọ́ tàn ea bã́ ní m èlbá. Àé láá palàge tàvàlà ní ló gè bé pọ́lọ́ tàn èlbá be o beè olòó ṍ pọ́lọ́ biè, ẹ̀b gbò fòtó ea zógè kóló kètẽ́ nen, àbèè ge labví sìgà gbò láb e bè náa õoà besĩ́ ò kalá dààmà togó gè fã̀ Bàrì. Pọ̀ á gá sií ni ló gè bĩiná nvèè bá lọl bá dõona gbò. Òé láá kọ́ nú eo gé téní bá nè neǹ kànen eo nyímà kọ àé pãané ni tṍ ló, nè ni dùùlà bá deè tṍ ea é nveè bá nè ni, vaá naa kọ ó agala boo kọ òé láá kilsĩ́ gè naa nú ea é léémá Jìhóvà be ò kilsĩ́ gè bé gbò pọ́lọ́ tàn ea bã́ ní m. (Ẹ̀klì. 4:12) Be lóó ni ọọ boo béè kọ à íe gbò kĩée e nóo gé náa leevè, gbò kànen é kẽeé ní nyíe kọ nyíè Jìhóvà ẹ́ẹ ní ló boo béè kọọ̀ ò gé piiga boo gè naa nú ea é náa kọ ó ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà vaá nóo dẹẹà boo o bá.​—1 Kọ́r. 10:12.

8. É kọ à dú bíi kọ é kọ́ kọ̀láá kà lọ̀ e íè nè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò?

⁸ Náa dú bíi kọ é kọ́ kọ̀láá kà lọ̀ e íè nè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Dì belí nu dòòmà bá, be ò ló bel ea kyẽ́ neǹ vígà àbèè ge nvèèe súng ló, tãa vó eo síì gé kọ́ nè gbò kànen, òé láá tú dùùlà bá deè tṍ e Jíízọ̀s beè nè ea kil ló gè naa kọ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di zẹ̀ẹ̀ o vígà nè ọ̀ọ̀ siimá tóm. (Máát. 5:​23, 24) Òé láá gbĩ́tẽ́ ló bé eo é láá palàge dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló, ié ĩ̀ìmà, vaá lẹ̀ẹ̀là bel ló o bá naa lọl mm̀ bẹẹ gbò kpá. Sõò be nóo láà kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea bã́ kẽá, òé láá sí ló neǹ kànen kọ á nvèè bá nè ni. Mm̀ kpá lẹ̀ẹ̀la tóm e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí má pá vígà e ba beè di Fílipaì, a beè kọ́ nè ene kà neǹ vígà kọ á nvèè bá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea beè di zẹ̀ẹ̀ Yùódìà nè Síntikì. Vóà naa, òé láá sí ló neǹ kànen ea di mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò kọ á nvèè bá nè ni.​—Fíl. 4:​2, 3. 

ÉÉ NÍ EA NÁA VAÁ À DÚ BÍI KỌ É BĨINÁ NVÈÈ BÁ LỌL BÁ GBÒ KÀNEN Ẽ́?

9. Éé ní ea náa vaá née é zigà kọ kẹ́ẹ á òòmài lọl ló gè bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen ẽ́? (Próvẹẹ̀b 28:13)

⁹ À dú bíi kọ é ié agẹ zìgà nè agẹló kọbé è láá bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen tṍó e síì agẹbá pọ́lọ́, àbèè tṍó e gé piiga boo gè bé èlbá pọ́lọ́ tàn ea bã́í m. Née é zigà kọ kẹ́ẹ á òòmài lọl ló gè bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen. Ló éé? Boo béè kọ tṍó e tõò boo nòònù Jìhóvà, è zógè kọ è dẹlẹ̀ẹ nyíé boo vaá è agàlà boo kọ a dùùlà bá deè tṍ é náa kọ nu á leeí ló. Ge naa vó zógè nàgé kọ è íè bíi ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà kọbé è láá naa nú ea dú lé. (Ps. 94:18) Èé láá agala boo kọ Jìhóvà é ia ló nèi be è kọ́ pọ́lọ́ e beè sì nè gbò kànen, vaá née sí nà pọ́lọ́á.​—Bugi Próvẹẹ̀b 28:13.

10. Éé ní ea é láá naaáí ló tṍó e gṍò pọ́lọ́ e beè sì e?

¹⁰ Tṍó e kọ́ọ̀ pọ́lọ́ e beè sì nè gbò kànen, Jìhóvà é ia ló nèi, vaá vó é náa kọ é láá kpáá ié lé gbaa ló kìlmàe ló. Sõò èé mon tã̀àgã̀ bá pọ́lọ́ e beè sì be è gṍ ló gbò kànen. Tṍó e Méné Dévìd beè gṍ pọ́lọ́ ea beè sì, nyíée beè bììlà, vaá náa beè ié ná lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. (Ps. 32:​3-5) Belí bé e kom ea bã́ ló nen ólò palàge zoogá be nená náa zigà ge bò naaá, níà bé ea é tavàlàí ló gè ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà be née bĩ́ìnà nvèè bá lọl bá gbò kànen naa ẽ́. Jìhóvà gbĩ́ kọ é ié lé gbaa ló kilmàèé ló, níà nú ea náa vaá à kolíi kọọ̀ “Dui mè èé kpóògè dee ló tã̀àgã̀ ea dìí zẹ̀ẹ̀” ẹ. Vóà naa, èé láá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea di zẹ̀ẹ̀ Jìhóvà nè bẹ̀ì tení dú ló gè kọ́ bẹẹ pọ́lọ́ nè gbò kànen.​—Àìz. 1:​5, 6, 18.

11. Mósĩ́ deè ní e dõona gbò é láá mòn tã̀àgã̀ be è gṍ agẹbá pọ́lọ́ e beè sì e?

¹¹ Be è gṍ agẹbá pọ́lọ́ e beè sì, èé láá nvèè tã̀àgã̀ ló dõona gbò. Èé láá naa kọ nyómá káí Jìhóvà á gá di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, vaá vó é láá naa kọ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á gá di zẹ̀ẹ̀ pá vígà. (Ẹ́fẹ. 4:30) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, be è nyímá kọ neǹ vígà beè sí agẹbá pọ́lọ́, à dú bíi kọ é sièe kpóó ló kọ á kọ́ nè gbò kànen.a Be è gṍ pọ́lọ́ e nen beè sì, èé zọ́ẹ dõ̀ònà kpọ̀té ea dú ló. (Lìv. 5:1) Vulè e íè kilma ló Jìhóvà é náa kọ é kọ́ pọ́lọ́ e nená beè sìa nè gbò kànen. Ge naa vó é náa kọ bõ̀ònatõ̀ò á di õ̀òa, vaá àé nveè nàgé bá nè nen ea beè sí pọ́lọ́á kọ á kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà.

MÓSĨ́ DEÈ NÍ E GBÒ KÀNEN ÓLÒ NVÈÈ BÁ NÈI Ẽ́?

12. Mósĩ́ deè ní e gbò kànen ólò nvèè bá nè nen ea beè sí pọ́lọ́ ẹ́?

¹² Kpá Káí kọ́ nè gbò kànen kọ bàá nvèè bá nè gbò e ba beè sí pọ́lọ́ kọbé bà láá kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. (1 Tẹ̀s. 5:14) Be o beè sí pọ́lọ́, bà é láá bĩiná ni sìgà bíb kọbé bà palàge dã́ ból ló nú ea dì ní bùlà. (Pró. 20:5) Kẹ́ẹ é láá naa kọ á tàvàlà ní ló gè kọ́ pọ́lọ́ eo beè sìa nè gbò kànen, sõò ge kọ́ bé e nu beè naaá naa nè va é náa kọ bàá láá nvèè bá nè ni. Pọ̀ á gá sií ni kọ òé láá ló “bel e bè náa bọ́ló é.” (Jóòb 6:3) Tãa vó e gbò kànen dõogẽ beelá ni bel ló, bà é palàge pãané ni tṍ ló kọbé bà láá dã́ ból ló bé e nu beè naaá naa besĩ́ bà kálá nè ni dùùlà bá deè tṍ ea aa mm̀ Kpá Káí. (Pró. 18:13) Gbò kànen nyímá kọ ge nvèè bá nè nen ea beè sí pọ́lọ́ é láá tú tṍó, vóà naa bà é láá zọ̀ ni loá bel gã́bug tṍó kọbé bà láá nvèè bá nè ni.

13. Mósĩ́ deè ní e gbò kànen é láá tú tã̀àgã ló Bàrì nè gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí nvèèmà bá nèi ẽ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹³ Tṍó eo kọ́ọ̀ pọ́lọ́ eo beè sì nè gbò kànen, bà náa ólò ló bel àbèè ge naa nú ea é náa kọ bug ni á bẽgẽ̀ ni bel zelmá kẽ. Tãa vó, bà é tãagã̀ ni ló Bàrì boo. Àé láá bọọ ní ló gè mòn bé e “tã̀àgã ló neǹ lé lab dògò íe kpóó” naa. Tṍó eo kọ́ọ̀ pọ́lọ́ eo beè sì nè gbò kànen, bà é nveè bá nè ni “vaá [tṍ ni] nóo ból boo béè Jìhóvà.” (Jém̀z 5:​14-16) “Nóo” e bà é tṍ ní bólá tõó dọ̀ gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí. Gbò kànen é zọ́ ni loá bel boo gbò dọ̀ Kpá Káí ea é nveè ni nyíé gbàà, vaá nvèè bá nè ni kọ ó kpáá ié lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. (Àìz. 57:18) Gbò dùùlà bá deè tṍ ea aa mm̀ Kpá Káí e bà é né ni é nveè bá nè ni kọ ó beeláfùl ge kilsĩ́ gè naa nú ea dú lé. Gbò kànen é láá nvèè bá nè ni naa ní ea é bélí kọ ò dã́à moǹ Jìhóvà ea gé kọ́ nè ni kọọ̀: ‘Nee é èèlèí. Kyã̀à tení boo.’​—Àìz. 30:21.

14. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Gàlésìà 6:​1, mósĩ́ deè ní e gbò kànen ólò nvèè bá nè nen “ea sí pọ́lọ́” ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁴ Bugi Gàlésìà 6:1. Nen ea gé nyoone nvéè Kráìst “ea sí pọ́lọ́” náa gé náa nú e Jìhóvà gbĩ́. Àé láá dú kọ nená beè nè pọ́lọ́ béèlàfùl, àbèè kọọ̀ a beè sí agẹbá pọ́lọ́. Vulè e gbò kànen íe kìlmàe ló é náa kọ bàá tú ‘gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló nvèèmà bá nèe kọ á òòa kẽ tõo lèlà.’ Bà é láá tu nagé moǹ bel Gríìk e bà tab naamá ‘ge nvèè bá nè nen kọ á òòa kẽ tõo lèlà’ e bà lóómá bel mm̀ dọ̀ Kpá Káíá loomá bel kilma ló bé e bà ólò sĩiná kpóó ea beè eeá kọbé bo náa gbẹá ló nen naa. Dì belí bé e lé neǹ dóm biè ólò palàge ọẹ̀ dẽe tṍó ea gé sĩ́íná kpóó ea beè eeá kọbé nu náa bọọgẹ̀ zọ̀ nen ea gé bó naaá, níà bé e gbò kànen ólò pììgà ge le-le dee bá nen ea beè sí pọ́lọ́ naa ẽ́. Bà ólò le-le dee bá nen ea beè sí pọ́lọ́ mm̀ gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló, kọbé nyíée náa biilà zelmá kẽ. Kpá Káí kọ́ nágé nè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò kọ bàá ‘ẹ̀à ló’ àbèè ge ọẹ̀ dẽe kọbé bà náa sí pọ́lọ́. Gbò kànen ólò nyimá nágé kọ baala náa gbõomàè tṍó e bà gé piiga boo gè nvèè bá nè nen ea beè sí pọ́lọ́. Bà náa ólò ẹ̀b ba bá belí kọ bà léèlìè elìè nen ea beè sí pọ́lọ́á, tãa vó bà ólò kìlmà kpá ló kẽ vaá ié tóè sàn kìlmà vá ló.​—1 Pít. 3:8.

15. Éé ní eé láá naa be à íe tã̀àgã̀ e kpeèsĩ́ ló é?

¹⁵ Èé láá dẹlẹ nyíé boo gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Ba beè bumá va kọ bàá gá ló bel ea di ke gũ̀a nè dõona gbò. Ba beè bumá nágé va kọ bàá tú dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí siimá tóm, tãa vó e bà dẹẹa boo bé e bà ẹb nu naa, nè ge kọ bàá nvèè bá nè pá vígà e bà gé mon tã̀àgã̀. (Pró. 11:13; Gàl. 6:2) Gbò kànen íe kele-kele íb láb, vaá baa téní bá kele-kele íb nu. Èé láá taaá ló bã ló gbò kànen vaá kọ́ gbò nú e gé téní bá nè va, sõò náa bọ́ló kọ é sí ló kele-kele neǹ kànen gé bĩiná dùùlà bá deè tṍ ea kil ló enè íb dìtõ̀ò e kpeèsĩ́ ló dọ̀ọ̀mà tṍó eé mon nen ea é ló bel ea é kpéí tṍ. Be è náa vó, èé bélí gbò e gé gbĩ́ gè dã́ nú ea ‘taníi gè dã̀’ tãa vó e túù “lèlà dòbá nu” ea di mm̀ Kpá Káí. (2 Tím. 4:3) Tṍó e síì ló neǹ kànen gé kọ́ tã̀àgã̀ e gé kpeesĩ́ ló nèe, àé láá bĩinái be e beè zọ̀ dõona kà neǹ kànen loá bel boo. Be e beè naa vó, àé láá bĩiná nágé dùùlà bá deè tṍ e neǹ kànená beè nèi. Kìlmà kpá ló kẽ é láá naa kọ á bĩiná dùùlà bá deè tṍ lọl bá dõona kà neǹ kànen.​—Pró. 13:10.

NÚ EA DÚ BÍI KỌ BUÙ BẸ̀Ì É NAA

16. Éé ní ea dú bíi kọ buù bẹ̀ì é naa ẽ́?

¹⁶ Náa kal ló béè kọ gbò kànen ólò ẹ̀b nú ea kilíí ló, bà náa é ne béèlàfùl nèi. À dú bíi kọ buù bẹ̀ì é zogè kọ è vulè Jìhóvà tení dú ló bel e lóò nè bé e lábvì láb naa. Tení dú ló nvèè bá Jìhóvà, èé láá nè lé béèlàfùl vaá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nèe. (Róm̀ 14:12) Tãa vó e gbò kànen kọ́ nú eé náa nèi, bà ólò nèi gbò dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ Kpá Káí ea é nveè bá nèi. Ge tõó boo gbò dùùlà bá deè tṍá é náa kọ “é láá nyimá ló kele ea di gbàà lé nè pọ́lọ́” kọbé è láá nè lé béèlàfùl.​—Híb. 5:14.

17. Éé ní eé bééláfùl ge naa ẽ́?

¹⁷ Nyíéi palàge ẹẹ kọ Jìhóvà ólò ẹ̀b nú ea kilíí ló! A beè lẹ̀ẹ̀là “lé neǹ kùdẽe ló naanà ból” ea dú Jíízọ̀s kọ á dù gé vaaái gyọ́ọ boo, kọbé è íe nèà deè ge tõó dùm dọ̀ dè-dè. (Jṍòn 10:11) Tení dú ló gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, Jìhóvà a ḿm̀-mè nú ea beè zìgà. A beè zìgà nèi kọọ̀: “Vaá nda é néi gbò kùdẽe ló em palàge vùlè, vaá bà é tú nyìmànù nè tàvẹ̀nù kùùmài dẽe ló.” (Jèr. 3:15) À dú bíi kọ é bĩiná nvèè bá lọl bá gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, tṍó ea íe nú ea é láá kyọ̀ bẹẹ gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Naanii èé bééláfùl ge ié bélè lọl ló gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò e Jìhóvà ólò tú nvèèmà bá nèi deè nieí.