1 Reyes

8 Upe tiémpope ningo Salomón ombyaty+ umi kuimbaʼe omoakãva* Israélpe, enterovete umi omoakãvape umi trívu, ha umi omoakãvape ituakuéra ypykue familiarépe Israélpe.+ Haʼekuéra ou rréi Salomón rendápe Jerusalénpe ogueraha hag̃ua Jehová Árka del Pákto pe Siuda de Davídgui,+ térã Sióngui.+ 2 Enterovete umi kuimbaʼe Israelpegua oñembyaty rréi Salomón renondépe ojejapo jave pe fiésta* mes de Etanímpe,* pe séptimo méspe.+ 3 Ha oupaite rire umi kuimbaʼe omoakãva Israel, umi saserdóte ohupi ogueraha pe árka.+ 4 Haʼekuéra ogueru Jehová árka, pe tavernákulo,*+ ha kompletoite umi tembiporu sagrádo oĩ vaʼekue pe tavernákulope. Umi saserdóte ha umi levita oguerupaite koʼã mbaʼe. 5 Rréi Salomón ha enterovete umi israelita oñembyaty vaʼekue, oĩ pe árka renondépe. Ha ojesakrifika hetaiterei ovecha ha tóro,+ upéicha rupi ndaikatúi vaʼekue ni oñekontapa.

6 Upéi umi saserdóte ogueraha Jehová Árka del Pákto hendag̃uáme,+ pe témplope pe koty fondoitepeguápe, upéva hína pe Santísimo, ha omoĩ hikuái umi keruvín*+ pepo guýpe.

7 Umi keruvín pepo ojepyso pe árka oĩha ári, péicha umi keruvín omoʼã isómbrape pe árka kompletoite ha umi yvyra puku oĩva hese.+ 8 Umi yvyra+ ningo ipukueterei ha upévare umi ipúnta ojekuaa pe koty hérava Sánto guive, oĩva pe koty fondoitepegua renondépe, péro ndojehechái oka guive. Ha upépe oĩ koʼag̃aite peve. 9 Pe árka ryepýpe ningo ndaipóri vaʼekue mbaʼevete, sólamente umi mokõi ita ipéva+ Moisés omoĩ vaʼekue+ Horébpe. Upépe ningo Jehová ojapo vaʼekue peteĩ kompromíso+ pe puévlo de Israel ndive osẽrõ guare Egíptogui.+

10 Ha umi saserdóte osẽrõ guare pe lugár sántogui, pe arai+ ojagarrapaite Jehová róga.+ 11 Ha umi saserdóte ndaikatuvéima osegi ojapo hembiapo pe arai káusare, pórke Jehová podér omimbipáva omyenyhẽ Jehová róga.+ 12 Upérõ Salomón heʼi: “Jehová, nde ningo ere vaʼekue reĩtaha pe arai hũme.+ 13 Che ningo ajapopáma ndéve g̃uarã peteĩ óga iporãitereíva, peteĩ lugár reiko hag̃ua pára siémpre”.+

14 Upéi pe rréi ojere ha omaña umi hénte oĩha gotyo ha ovendesi kompletoite umi israelita oñembyaty vaʼekuépe, upérõ guare haʼekuéra oñemboʼy hína kuri upépe.+ 15 Haʼe heʼi: “Toñemombaʼeguasu Jehová Israel Járape, haʼete voi opromete vaʼekue che túa Davídpe ha iporupiete okumpli koʼã mbaʼe. Haʼe heʼi vaʼekue: 16 ‘Aguenohẽha día guive che puévlo Israélpe Egíptogui, neʼĩra gueteri aiporavo peteĩ siuda Israel trivukuéra apytégui, oñemopuʼã hag̃ua peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra,+ péro aiporavóma Davídpe omoakã hag̃ua che puévlo Israel’. 17 Ha che túa David ipyʼaite guive ojapose vaʼekue peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehová Israel Jára réra.+ 18 Péro Jehová heʼi che túa Davídpe: ‘Nde ningo nde pyʼaite guive rejapose peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra, ha oĩ porãiterei la rejapose upéva nde pyʼaite guive. 19 Péro nde neremopuʼãmoʼãi upe óga, síno nde raʼy onasétava, haʼe hína upe omopuʼãtava pe óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra’.+ 20 Ha Jehová okumpli upe opromete vaʼekue, pórke che apyta che túa David rekovia ha aguapy Israel trónope Jehová opromete haguéicha. Ha che amopuʼãma avei pe óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehová Israel Jára réra,+ 21 ha ajapo avei pe árka rendag̃ua, oĩháme umi mokõi ita ipéva orekóva pe kompromíso+ Jehová ojapo vaʼekue ñande tuakuéra ypykuéndi oguenohẽrõ guare chupekuéra Egíptogui”.

22 Upéi Salomón oñemboʼy Jehová altár renondépe, kompletoite umi israelita oñembyatýva renondépe, ha omopuʼã ipo yvága gotyo oñemboʼe hag̃uáicha,+ 23 ha heʼi: “Israel Jára Jehová, ndaipóri ningo ótro Dios ndeichagua+ yvágape ni ko yvy ape ári, nde rekumpli ne kompromíso ha rehechauka nembaʼeporãitereiha*+ umi ndeservívandi ipyʼaite guive.+ 24 Nde ningo rekumpli pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe. Ndete repromete vaʼekue chupe, ha koestedía nde porupiete rekumpli upéva.+ 25 Ha koʼág̃a Jehová Israel Jára, ekumplimína pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe eréramo guare: ‘Nde raʼykuéra oñatendéramo mbaʼéichapa oiko hína, nde rejapóma haguéicha, upéicharõ siémpre oĩta ne familiare oguapýva Israel trónope’.+ 26 Ha koʼág̃a Israel Jára, ekumplimína pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe.

27 Ñandejára, ¿nde piko reikóne ko yvy ape ári?+ ¡Pe yvága ijyvatevéva jepe ningo michĩ ndéve g̃uarã,+ ha mbaʼéicha piko upéicharõ reikóta ko óga amopuʼã vaʼekuépe ndéve g̃uarã!+ 28 Che Jára Jehová, ehendumína koʼág̃a che ñemboʼe ha nembaʼeporãmi chendive, ejapysakamína cherehe ha chepytyvõ, ha ehendumi ko ñemboʼe ajapóva ne renondépe koestedía. 29 Ejesarekomína ko ógare ára ha pyhare, ko lugár rehe ningo nde ere vaʼekue: ‘Che réra amoĩta upépe’,+ ha ehendu nde siérvo oñemboʼe jave ndéve ko lugár gotyo.+ 30 Ha ehendumína nde siérvo ojerurévape ndéve nembaʼeporãmi hag̃ua hendive, ha nde puévlo Israel ojerure asývape ndéve oñemboʼévo ko lugár gotyo, ha ejapysakamína orerehe pe yvága guive,+ pe lugár reikoha guive, orerendu ha oreperdonamína.+

31 Peteĩ kuimbaʼe rehe ojeʼéramo opeka hague hapicha kóntrape, ha pe hapicha heʼi chupe ohura hag̃ua haʼe ndojapói hague,* ha haʼe oúramo ko ógape nde altár renondépe ojapo rupi upe huraménto,*+ 32 upéicharõ, ehendumíkena pe yvága guive ha ehusga nde siervokuérape erévo mávapa pe mbaʼe vai apoha ha epaga chupe upe ojapo vaʼekuére, ha avei erévo inosenteha* pe ihústova ha evendesi chupe ihústo haguére.+

33 Umi enemígo ogana vove nde puévlo Israélpe pórke osegi opeka ne kóntrape,+ ha upéi ojevy hikuái ne rendápe ha omombaʼeguasu nde réra,+ ha oñemboʼe ko ógape ojerure asývo ndéve reipytyvõ hag̃ua chupekuéra,+ 34 upéicharõ ehendumína yvága guive ha eperdona nde puévlo Israel pekádo, ha egueru jey chupekuéra ko yvy remeʼẽ vaʼekuépe umi ituakuéra ypykuépe.+

35 Ha pe yvága oñemboty vove ha ndokyvéi,+ pórke haʼekuéra osegi opeka ne kóntrape,+ ha upéi oñemboʼe hikuái ko lugár gotyo, omombaʼeguasu nde réra ha ojevy hikuái hembiapo vaikuégui pórke nde rejapo chuguikuéra hénte iñumíldeva,*+ 36 upéicharõ ehendumína yvága guive ha eperdona nde siervokuéra pekádo, nde puévlo Israel pekádo, chupekuéra nde remboʼéta+ oguata hag̃ua pe tape porãre, ha embou ama ko yvy ape ári,+ ko yvy ningo nde remeʼẽ vaʼekue nde puévlope iñerensiarã.

37 Oúramo ñembyahýi ko paíspe,+ térã oúramo mbaʼasy, yvytu aku, umi plantasión ivichopa ha oñehundi,+ oúramo hetaiterei tuku, umi tuku hoʼupáva la oĩva guive, térã umi iñenemigokuéra omongoráramo peteĩva umi siuda oĩva ko paíspe,* oúramo oimehaichagua mbaʼe vai térã mbaʼasy,+ 38 tahaʼe haʼéva pe ñemboʼe, tahaʼe jepe raʼe peteĩ kuimbaʼe térã nde puévlo Israel kompletoite upe ojerure asýva ndéve nembaʼeporã hag̃ua+ (pórke káda uno oikuaa porã mbaʼépa oipyʼapy ha okevranta chupe),+ ha upévare omopuʼã hikuái ipo ko óga gotyo oñemboʼe hag̃ua, 39 upéicharõ ehendumíkena yvága guive, pe lugár nde reikoha guive.+ Ha eperdonákena+ ha ejapo tekotevẽva ha emyengovia káda únope asegún pe ojapo vaʼekue,+ pórke nde reikuaa porã mbaʼépa oreko hikuái ikorasõme (nde añoite reikuaa porã káda yvypóra korasõ).+ 40 Péicha okyhyjéta hikuái ndehegui ha nderrespetáta oikove aja entéro ko yvy remeʼẽ vaʼekuépe ore tuakuéra ypykuépe.

41 Avei pe extranhéro ndahaʼéiva nde puévlo Israelgua oúramo koʼápe peteĩ nasión mombyry opytávagui oikuaa rupi nde réra+ 42 (pórke haʼekuéra katuete ohendúta tuichaha nde réra,+ ndepoderosoha ha ndepyapy mbareteha), haʼe oúramo oñemboʼe ko óga gotyo, 43 upéicharõ ehendumíkena yvága guive, pe lugár nde reikoha guive,+ ha ejapomína pe extranhéro ojerure haguéicha ndéve, ikatu hag̃uáicha enterove umi puévlo oĩva ko yvy ape ári oikuaa nde réra,+ okyhyje ndehegui ha nderrespeta ojapoháicha nde puévlo Israel, ha toikuaa hikuái ko óga che amopuʼã vaʼekue omombaʼeguasuha nde réra.

44 Jehová, nde puévlo ohóramo oñorairõ hag̃ua iñenemígondi tahaʼe haʼehápe,+ ha oñemboʼe+ ndéve ko siuda reiporavo vaʼekue+ gotyo ha ko óga che amopuʼã vaʼekue gotyo oñemombaʼeguasu hag̃ua nde réra,+ 45 upéicharõ ehendumína yvága guive iñemboʼekuéra ha ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra, ha ejapókena hustísia hesehapekuéra.

46 Nde puévlo opekáramo ne kóntrape (pórke ndaipóri ningo yvypóra ndopekáiva),+ ha ndepochyeterei hendivekuéra ha reheja rei chupekuéra iñenemígo poguýpe, ha umi iñenemígo ogueraha chupekuéra prisionéroramo hetãme, tahaʼe ag̃ui térã mombyry,+ 47 ha upéi ohechakuaa ojavy hague hikuái pe nasión ojegueraha haguépe prisionéroramo,+ ha ojevy ne rendápe+ ha ojerure asy ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra pe nasión oĩháme prisionéroramo,+ ha heʼi hikuái: ‘Ropeka ha tuicha rofalla, ivaieterei ningo la rojapo vaʼekue’,+ 48 ha oĩ aja pe nasión umi iñenemigokuéra ogueraha haguépe chupekuéra prisionéroramo, ojevy hikuái ne rendápe ipyʼaite guive+ ha hekove* kompletoite reheve, ha oñemboʼe ndéve ko yvy remeʼẽ vaʼekue gotyo umi ituakuéra ypykuépe, ko siuda reiporavo vaʼekue ha ko óga amopuʼã vaʼekue gotyo nde rérape g̃uarã,+ 49 upéicharõ ehendumíkena iñemboʼekuéra yvága guive, pe lugár nde reikoha guive,+ ha avei ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra. Ejapókena hustísia hesehapekuéra, 50 ha eperdonamína nde puévlo opeka vaʼekuépe ne kóntrape, eperdonamína opa mbaʼe vai ojapo vaʼekue ne kóntrape. Ha umi iñenemigokuéra tombyasy ha toiporiahuvereko chupekuéra+ 51 (pórke haʼekuéra ningo nde puévlo ha ne erénsia,+ nde reguenohẽ vaʼekue Egíptogui+ ohasa asy haguépe hikuái oĩramoguáicha tatakua akúpe).*+ 52 Ehendumíkena nde siérvo ha nde puévlo Israélpe ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua,+ siémprekena ehendu chupekuéra ojerure asy jave ndéve.+ 53 Pórke nde reiporavo vaʼekue chupekuéra ne erensiarã entéro umi puévlo oĩvagui ko yvy ape ári,+ ere haguéicha nde siérvo Moisés rupive reguenohẽrõ guare Egíptogui ore tuakuéra ypykuépe, nde ningo ore Jára Jehová ogovernáva opa mbaʼe”.

54 Salomón oñemboʼepamírente Jehovápe, ha ojerure rire chupe imbaʼeporãmi hag̃ua hendivekuéra, opuʼã Jehová altár renondégui, upépe ningo haʼe oñesũ kuri ha omopuʼã ipo yvága gotyo oñemboʼe hag̃ua.+ 55 Upéi oñemboʼy ha ovendesi umi israelita oñembyaty vaʼekuépe, ha hatã heʼi: 56 “Toñemombaʼeguasu Jehovápe omeʼẽ haguére ipuévlo Israélpe peteĩ lugár oiko hag̃ua trankílo ha pyʼaguapýpe, haʼe opromete haguéicha.+ Ni peteĩ mbaʼe opromete vaʼekue isiérvo Moisés rupive ndopytái oñekumpliʼỹre.+ 57 Ñandejára Jehová toĩ ñanendive oĩ haguéicha ñande tuakuéra ypykuéndi.+ Aníkena ñandereja rei ni opoi ñandehegui.+ 58 Haʼe tomomýi ñane korasõ+ jaguata hag̃ua hapére ha ñakumpli hag̃ua umi imandamiénto, irreglamentokuéra ha umi iléi, omanda haguéicha ñande tuakuéra ypykuépe okumpli hag̃ua. 59 Ha koʼã mbaʼe haʼe vaʼekue ajerure asy hag̃ua Jehovápe imbaʼeporã hag̃ua ñanendive, taimanduʼa hese Ñandejára Jehová ára ha pyhare, ikatu hag̃uáicha ojapo hustísia isiérvo ha ipuévlo Israélpe g̃uarã, tekotevẽháicha káda día, 60 ha kompletoite umi puévlo oĩva ko yvy ape ári oikuaa hag̃ua Jehová haʼeha Ñandejára tee.+ Ndaipóri ótro Dios haʼeichagua.+ 61 Peẽ peservi vaʼerã Ñandejára Jehovápe pyʼamokõiʼỹre,*+ peikóvo umi iléi heʼiháicha ha pekumplívo imandamientokuéra pejapoháicha koestedía”.

62 Upéi pe rréi ha kompletoite Israel oofrese hetaiterei sakrifísio Jehová renondépe.+ 63 Salomón ojapo umi ofrénda de paz+ Jehovápe: oofrese 22.000 tóro ha 120.000 ovecha. Péicha pe rréi ha kompletoite umi israelita oinagura Jehová róga.+ 64 Upe díape pe rréi osantifika pe korapy mbyte oĩva Jehová róga renondépe, pórke upépe oofrese kuri umi sakrifísio ojehapýva, umi ofrénda de semílla ha umi ikyrakue oĩva umi ofrénda de paz rehe, pórke pe altár de kóvre+ oĩva Jehová renondépe michĩetereíma ha ndaijapái pype umi sakrifísio ojehapýva, umi ofrénda de semílla ha umi ikyrakue+ oĩva umi ofrénda de paz rehe. 65 Upérõ Salomón ojapo pe fiésta*+ Israel kompletoiténdi. Lebó-Hamat* guive Egipto Yrape*+ peve hetaiterei hénte oñembyaty Ñandejára Jehová renondépe, 7 día aja ha upéi ótro 7 día, péicha en totál 14 día. 66 Al ótro día Salomón omondo pe puévlope, ha haʼekuéra ojerure Ñandejárape ovendesimi hag̃ua pe rréipe, ha oho hikuái hógape. Haʼekuéra oñeñandu porã ha ovyʼa ohóvo ipyʼaite guive entéro mbaʼe porã Jehová ojapo vaʼekuére+ isiérvo David ha ipuévlo Israel rehehápe.