SEGUNDO LÍVRO DE LOS REYES

1 Acab omano rire, Moab+ opuʼã Israel kóntrape.

2 Upéi peteĩ díape Samáriape, Ocozías hoʼa hóga terrásagui, pe rrehílla de madéra paʼũrupi, ha oñelastima. Upévare omondo mensahéro, ha heʼi chupekuéra: “Tapeho peporandu Baal-Zebúbpe, pe dios de Ecrónpe,+ peikuaa hag̃ua ajerrekuperátapa ko gólpegui”.+ 3 Péro Jehová ánhel heʼi Elías*+ pe tisbítape: “Epuʼã tereho ehug̃uaitĩ pe rréi de Samaria mensaherokuérape ha ere chupekuéra: ‘¿Ndaipóri mbaʼe piko Ñandejára Israélpe ajeve peho hína peporandu hag̃ua Baal-Zebúbpe, pe dios de Ecrónpe?+ 4 Upévare Jehová heʼi kóicha: “Nde nerepuʼãmoʼãvéima nde rupágui, pórke katuete remanóta”’”. Upéi Elías osẽ oho.

5 Ha umi mensahéro ou jeýrõ guare pe rréi rendápe, upepete haʼe heʼi chupekuéra: “¿Mbaʼére piko peju jeýma?”. 6 Haʼekuéra heʼi chupe: “Oĩ peteĩ kuimbaʼe ou vaʼekue orerug̃uaitĩ, ha heʼi oréve: ‘Tapeho jey pe rréi penembou vaʼekue rendápe ha peje chupe: “Jehová heʼi kóicha: ‘¿Ndaipóri mbaʼe piko Ñandejára Israélpe ajeve remondo hína reporanduka hag̃ua Baal-Zebúbpe, pe dios de Ecrónpe? Upévare, nde nerepuʼãmoʼãvéima nde rupágui, pórke katuete remanóta’”’”.+ 7 Upépe haʼe oporandu chupekuéra: “¿Mbaʼe pínta piko oreko raʼe pe kuimbaʼe penerug̃uaitĩ vaʼekue ha heʼi peẽme koʼã mbaʼe?”. 8 Upémarõ haʼekuéra heʼi chupe: “Upe kuimbaʼe oreko kuri ao ojejapo vaʼekue animál raguekuégui+ ha oreko ikuʼáre peteĩ sínto de kuéro”.+ Upepete pe rréi osẽ heʼi: “Upéva hína Elías pe tisbita”.

9 Upémarõ pe rréi omondo hendápe peteĩ kuimbaʼe omoakãva 50 soldádope umi 50 isoldádo reheve. Ha ojupírõ guare Elías rendápe, haʼe oguapy hína kuri pe montáña ruʼãme. Ha heʼi chupe: “Ñandejára siérvo,+ pe rréi heʼika ndéve: ‘Eguejy’”. 10 Péro Elías heʼi pe kuimbaʼe omoakãvape 50 soldádo: “Oiméramo che Ñandejára siérvo, toguejy tata yvágagui+ ha tanerundi ndéve ha umi 50 nde soldádope”. Ha oguejy tata yvágagui ha ohundi pe kuimbaʼépe ha umi 50 isoldádope.

11 Upémarõ pe rréi omondo jey hendápe ótro kuimbaʼe omoakãva 50 soldádope umi 50 isoldádo reheve. Haʼe oho ha heʼi Elíaspe: “Ñandejára siérvo, pe rréi heʼika ndéve: ‘Pyaʼéke eguejy’”. 12 Péro Elías heʼi chupekuéra: “Oiméramo che Ñandejára siérvo, toguejy tata yvágagui ha tanerundi ndéve ha umi 50 nde soldádope”. Ha Ñandejára ombou tata yvágagui ha ohundi pe kuimbaʼe ha umi 50 isoldádope.

13 Upémarõ pe rréi omondo jey hendápe 3 veseha peteĩ kuimbaʼe omoakãva 50 soldádope, umi 50 isoldádo reheve. Péro ko kuimbaʼe omoakãva 50 soldádope oho ha oñesũ Elías renondépe ha ojerure asy chupe imbaʼeporã hag̃ua hendive, ha heʼi chupe: “Ñandejára siérvo, anínati chejuka ha anína rejuka avei koʼã 50 soldádope, ore ningo nde siérvo hína. 14 Oguejýma ningo kuri tata yvágagui ha ohundi umi mokõi kuimbaʼe omoakãvape 50 soldádo, ha avei umi mokõi grúpo de 50 soldádo ou vaʼekuépe hendivekuéra, péro koʼág̃a ajerure ndéve animínte hag̃ua chejuka”.

15 Upépe Jehová ánhel heʼi Elíaspe: “Eguejy katu hendive. Ani rekyhyje chugui”. Upémarõ Elías oguejy ha oho hendive pe rréi rendápe. 16 Upémarõ Elías heʼi pe rréipe: “Jehová heʼi kóicha: ‘Emondo ningo kuri mensahéro oporandu hag̃ua Baal-Zebúbpe, pe dios de Ecrónpe.+ ¿Ndaipóri mbaʼe piko Ñandejára Israélpe?+ ¿Mbaʼére piko nereporandúi raʼe chupe? Upévare, nde nerepuʼãmoʼãvéima nde rupágui, pórke katuete remanóta’”. 17 Upéi pe rréi omano, heʼi haguéicha Jehová Elías rupive. Ha Ocozías ndaitaʼýrai vaʼekue, upévare iñermáno Jehorámgui*+ oiko rréi hekovia, 2 áño ogoverna haguépe Jehoram+ rréi de Judá, haʼéva Jehosafat raʼy.

18 Ocozías+ istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe haʼe ojapo vaʼekue.

2 Jehová ogueraha potaitérõ guare Elíaspe+ yvágape* peteĩ yvytu atãme,+ Elías ha Eliseo+ osẽ oho Guilgálgui.*+ 2 Elías heʼi Eliséope: “Epytána koʼápe, pórke Jehová chemondo Betélpe”. Péro Eliseo heʼi chupe: “Che ndorohejamoʼãi, ha ahura ndéve upéva Ñandejára Jehová oikovévare ha nderehe* avei”. Upéi haʼekuéra ovahea ha oho Betélpe.+ 3 Upéi peteĩva umi proféta* oĩva Betélpe ou Eliseo rendápe ha heʼi chupe: “¿Reikuaa piko koestedía Jehová oipeʼataha upe nemoakãvape ha nereimemoʼãveimaha ipoguýpe?”.+ Upépe haʼe heʼi: “Aikuaáma, anínte peje mbaʼeve”.

4 Upéi Elías heʼi Eliséope: “Eliseo, epytána nde koʼápe, pórke Jehová chemondo Jericópe”.+ Péro haʼe heʼi chupe: “Che ndorohejamoʼãi, ha ahura ndéve upéva Ñandejára Jehová oikovévare ha nderehe* avei”. Upémarõ oho hikuái Jericópe. 5 Upéi peteĩva umi proféta raʼy oĩva Jericópe ou Eliseo rendápe ha heʼi chupe: “¿Reikuaa piko koestedía Jehová oipeʼataha upe nemoakãvape ha nereimemoʼãveimaha ipoguýpe?”. Upépe haʼe heʼi: “Aikuaáma, anínte peje mbaʼeve”.

6 Upéi Elías heʼi Eliséope: “Eliseo, epytána nde koʼápe, pórke Jehová chemondo Jordánpe”. Péro haʼe heʼi chupe: “Che ndorohejamoʼãi, ha ahura ndéve upéva Ñandejára Jehová oikovévare ha nderehe* avei”. Upémarõ mokõivéva osẽ oho. 7 Ha 50 proféta raʼy oho avei, ha upéi opyta hikuái oñemboʼy ha omaña hesekuéra mombyrymi guive mokõivéva oñemboʼy aja pe Jordán oríllape. 8 Upéi Elías ojagarra ijao,*+ oipoka ha oinupã pype pe y, upépe pe rrío ojeavri ha ohasa hikuái pe yvy isekohárupi.+

9 Ha ohasamírente hikuái, Elías heʼi Eliséope: “Ejerure chéve la reipotáva ajapo nderehehápe, Ñandejára chepeʼa mboyve ndehegui”. Upémarõ Eliseo heʼi: “¿Ikatu piko remeʼẽ chéve el dóvle*+ pe espíritu Ñandejára omeʼẽ vaʼekuégui ndéve?”.+ 10 Elías heʼi chupe: “Ijetuʼu la rejeruréva. Ág̃a cherecháramo Ñandejára chepeʼa vove ndehegui, oikóta upe rejeruréva, péro ndacherecháiramo ndoikomoʼãi upéva”.

11 Ha haʼekuéra oguata ha oñemongeta aja ohóvo, upeichaháguinte osepara chupekuéra ojuehegui peteĩ kárro de gérra hendypáva+ ha oitiráva umi kavaju hendypáva, ha Elías ojupi yvágape* peteĩ yvytu atãme.+ 12 Eliseo ohecha aja la oikóva, osapukái: “¡Che ruvicha, che ruvicha!* ¡Emañamína, Israel kárro de gérra ha umi isoldádo kavaju arigua!”.+ Ha ndaikatuvéi rire ohecha chupe, haʼe omondoro ijao mbytépe.+ 13 Upe rire ohupi pe ao+ hoʼa vaʼekue Elíasgui, ha ou jey opyta pe Jordán oríllape. 14 Upémarõ oinupã pe y Elías aokuépe ha heʼi: “¿Moõ piko oĩ Jehová, Elías Jára?”. Ha oinupãvo pe y, ojeavri pe rrío, ha Eliseo ohasa upérupi.+

15 Ha umi proféta raʼy oĩva Jericópe ohechávo chupe mombyrymi guive, heʼi: “Elías espíritu oñemeʼẽ Eliséope”.+ Upémarõ haʼekuéra oho ohug̃uaitĩ chupe ha oñesũ ha oñakãityete henondépe. 16 Haʼekuéra heʼi chupe: “Koʼápe ore apytépe ningo oĩ 50 kuimbaʼe ivaléva. Ehejána koʼãva toho toheka nde ruvichápe, ikatu oime Jehová espíritu* ohupi raʼe chupe ha ogueraha oity peteĩva umi montáñape térã umi ñúme”.+ Péro Eliseo heʼi chupekuéra: “No, anínte pemondo”. 17 Péro haʼekuéra heʼi jey jey chupe, ha upéi haʼe otĩma chuguikuéra, upévare heʼi: “Pemondo katu upéicharõ”. Upémarõ omondo hikuái umi 50 kuimbaʼépe, ha haʼekuéra oheka chupe 3 día aja, péro ndotopái hese. 18 Ou jeýrõ guare hikuái, Eliseo opyta hína kuri Jericópe.+ Ha haʼe heʼi chupekuéra: “Chéko haʼe voi kuri peẽme ani hag̃ua peho”.

19 Tiémpo rire, umi kuimbaʼe upe siudapegua heʼi Eliséope: “Ore ruvicha, nde ningo rehecha ko siuda oĩha peteĩ lugár porãme,+ péro la y ikyʼa ha ko yvy ndoprodusíri mbaʼeve”.* 20 Upépe haʼe heʼi chupekuéra: “Pegueru chéve peteĩ mbaʼyru ipyahúva ha pemoĩ pype juky”. Upémarõ ogueru chupe hikuái. 21 Upéi haʼe oho pe ykua yvu oĩháme ha oity pype pe juky,+ ha heʼi: “Péicha heʼi Jehová: ‘Che amopotĩma ko y, upévare ndojukamoʼãvéima avavépe ha ndaiporimoʼãvéima kuña ikatuʼỹva imemby’”.* 22 Ha pe y opyta ipotĩ koʼag̃aite peve, Eliseo heʼi hagueichaite.

23 Upéi Eliseo osẽ upégui ha oho Betélpe. Ha oarrivávo pe tapére, unos kuánto mitãʼi osẽ pe siudágui ha oñepyrũ oñembohory Eliséore,+ ha heʼi chupe hikuái: “¡Tereho koʼágui ne mbaʼe akã perõ! ¡Tereho koʼágui ne mbaʼe akã perõ!”. 24 Upémarõ haʼe ojere omaña umi mitãre ha Jehová rérape omaldesi chupekuéra. Upéi osẽ pe kaʼaguýgui mokõi ósa+ ha odeskuartisa 42 mitãme umi mitãnguéra apytégui.+ 25 Haʼe okontinua la hape ha oho Sérro Carmélope,+ ha upégui ou jey Samáriape.

3 Ha 18 áño ogoverna haguépe Jehosafat rréi de Judá, Acab raʼy Jehorámgui+ oiko rréi Samáriape ogoverna hag̃ua Israel, ha 12 áñore ogoverna vaʼekue Israélpe. 2 Haʼe ojapo meme vaʼekue ivaíva Jehová renondépe, péro ndahaʼéi itúa ha isy ojapo hagueichaite, pórke haʼe oipeʼa pe kolúmna sagráda itúa ojapo vaʼekue Baálpe g̃uarã.+ 3 Péro haʼe ojapo umi mbaʼe vai, Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, Jeroboán ningo ojapoka vaʼekue avei Israélpe umi mbaʼe vai haʼe ojapo vaʼekue.+ Jehoram osegi vaʼekue ojapo umi mbaʼe vai.

4 Pe rréi de Moab hérava Mesá ningo oreko vaʼekue heta ovecha, ha opaga hag̃ua impuésto rréi de Israélpe omeʼẽ jepi 100.000 ovecha raʼyrusu ha 100.000 ovecha mácho oñeñapĩʼỹre. 5 Acab omano riremínte,+ rréi de Moab opuʼã pe rréi de Israel kóntrape.+ 6 Upémarõ pe rréi Jehoram osẽ upe tiémpope Samáriagui, ha ombyaty kompletoite Israélpe oho hag̃uáicha oñorairõ. 7 Haʼe heʼika avei rréi Jehosafat de Judápe: “Rréi de Moab ningo opuʼã che kóntrape, ¿nderehoséi piko chendive ñañorairõ hag̃ua Moab kóntrape?”. Upépe haʼe heʼi chupe: “Che aháta añorairõ nde ykére,+ che puévlo ha che kavajukuéra reheve”.+ 8 Upéi oporandu: “¿Mbaʼe tapérupi piko jaháta?”. Ha Jehoram heʼi chupe: “Jahána pe tape ohasávare Edom desiértorupi”.

9 Upémarõ pe rréi de Israel osẽ oho pe rréi de Judá ha pe rréi de Edom ndive.+ Upéi oviaha rire hikuái 7 día, opa la y pe ehérsitope g̃uarã ha hymbakuérape g̃uarã. 10 Ha pe rréi de Israel heʼi: “¡Ivaiete ningo la oikóva! ¡Jehová ombyaty mbohapy rréipe ontrega hag̃ua chupekuéra Moab pópe!”. 11 Upépe Jehosafat osẽ heʼi: “¿Ndaipóri piko koʼápe Jehová proféta jajevale hag̃ua hese ha ñaporandu Jehovápe?”.+ Ha peteĩva pe rréi de Israel siervokuéra heʼi chupe: “Oĩ hína Eliseo,+ Safat raʼy, haʼe ningo oñohẽmi vaʼekue y Elías póre ojepohéi hag̃ua”.*+ 12 Jehosafat heʼi: “Haʼe ikatu heʼi ñandéve mbaʼépa Jehová oipota jajapo”. Upémarõ pe rréi de Israel, pe rréi de Edom ha rréi Jehosafat ovahea Eliseo rendápe.

13 Ha Eliseo heʼi pe rréi de Israélpe: “¿Mbaʼéreiko reju che rendápe?*+ Terehóna eporandu nde túa profetakuérape ha nde sy profetakuérape”.+ Péro pe rréi de Israel heʼi chupe: “No, pórke Jehová ombyaty mbohapy rréipe ontrega hag̃ua chupekuéra Moab pópe”. 14 Upépe Eliseo heʼi chupe: “Ahura ndéve Ñandejára Jehová oikovévare, umi ehérsito yvagapegua ruvicha, che aservi hína chupe,* ha hérape haʼe ndéve, ndahaʼéirire rréi Jehosafat+ de Judá rehehápe, namañamoʼãi ni napenái vaʼerãmoʼã nderehe.+ 15 Koʼág̃a pegueru chéve peteĩ arpísta”.*+ Oñepyrũmírente ombopu pe árpa, Jehová espíritu* oguejy Eliseo ári.+ 16 Ha Eliseo heʼi chupekuéra: “Jehová heʼi kóicha: ‘Pejoʼo heta yvykua ko ñúme,* 17 pórke péicha heʼi Jehová: “Ndaiporimoʼãi yvytu ni ama, péro henyhẽta y ko ñúme,*+ ha peyʼúta peẽ ha pene rymbakuéra”’. 18 Péro koʼã mbaʼe vyroreiete hína Jehovápe g̃uarã,+ pórke haʼe ontregáta avei ndéve nde pópe Moábpe.+ 19 Peẽ pehundi vaʼerã entéro siuda imurallapáva+ ha umi siuda iñimportánteva, peitypa vaʼerã umi yvyramáta iporãva, pejoko umi ysyry, ha pemosarambipa vaʼerã ita umi yvy iporãvape anive hag̃ua oprodusi mbaʼeve”.+

20 Upéi pyhareve, ojeofreseha órape pe ofrénda de semílla pyharevegua,+ Edómguio ládo ou y ha omyenyhẽte pe ñu.

21 Kompletoite umi moabita ohendúrõ guare umi mbohapy rréi ou hague oñorairõ hag̃ua ikontrapekuéra, oñehenói ha oñembyaty umi kuimbaʼe ikatúvape oñorairõ* ha oho oñemoĩ hikuái pe frontérape. 22 Ha opuʼãrõ guare hikuái pyharevete, pe kuarahy ohesape pe ýre ha omimbi, ha umi moabita oĩva pe ótro ládo ohecha pe y pytãha tuguýicha. 23 Ha heʼi hikuái: “¡Péva ningo tuguy! Katuete oiméne umi rréi ojojukapa raʼe espádape. Upévare peẽ moabitakuéra: ¡jaha katu jasakea chupekuéra!”.+ 24 Ha oikévo hikuái umi israelita kampaméntope, umi israelita opuʼã ha oñepyrũ ojuka umi moabítape, ha haʼekuéra katu odipara chuguikuéra.+ Umi israelita oike Moab territóriope ha ojuka ohóvo umi moabítape. 25 Haʼekuéra ohundipaite umi siuda, ha káda uno opoi peteĩ ita umi yvy iporãháme, ha péicha omyenyhẽte umíva itágui. Avei ojoko hikuái umi ysyry,+ ha oitypaite umi yvyramáta iporãva.+ Ipahápe hemby Quir-Haréset+ murallakuéra añoite, ha umi soldádo oipurúva ónda* omongora upe siuda ha oataka oitypa peve.

26 Pe rréi de Moab ohechakuaárõ guare operdeha ohóvo, ojagarra ogueraha hendive 700 kuimbaʼe oipurukuaáva espáda, mbaretépe ohasa hag̃uáicha rréi de Edom+ oĩha gotyo, péro ndaikatúi. 27 Upémarõ pe rréi de Moab ojagarra itaʼýra ypykue, pe opytáta vaʼekue hekovia rréiramo ha oofrese chupe sakrifísio ojehapývaramo+ pe murálla ári. Ha Israel enemigokuéra ipochyeterei ikóntrape,* upémarõ pe ehérsito ojerretira ha oho jey hikuái hetãme.

4 Peteĩva umi proféta raʼy+ rembireko osapukái Eliséope ha heʼi: “Che ména ningo omano, ha nde reikuaa porã haʼe siémpre okyhyje ha orrespeta hague Jehovápe.+ Ha koʼág̃a peteĩ karai orembodeve vaʼekue ou ogueraha hag̃ua ijesklavorã mokõive che membýpe”. 2 Upépe Eliseo heʼi chupe: “¿Mbaʼépa ikatu ajapo nderehehápe? Eremína chéve, ¿mbaʼe piko ereko nde rógape?”. Ha pe kuñakarai heʼi chupe: “Che ningo ndarekói mbaʼevete che rógape che karai, peteĩ hyru aséitente la arekóva”.+ 3 Upémarõ Eliseo heʼi chupe: “Tereho ne vesinakuéra rendápe ha ejerure chupekuéra umi mbaʼyru nandíva. Egueru heta porã, la ikatumíva guive. 4 Upéi peike pende rógape, nde ha ne membykuéra ha emboty pe okẽ. Upéi emyenyhẽ aséite umi mbaʼyru regueru vaʼekuépe ha eaparta umi henyhẽmava”. 5 Upéi pe kuñakarai oheja chupe ha oho.

Ha haʼe oikérõ guare imembykuéra reheve hógape ha omboty hokẽ, umi imembykuéra ombohasa chupe umi mbaʼyru, ha haʼe okarga pype aséite.+ 6 Ha umi mbaʼyru henyhẽmbárõ guare, haʼe heʼi peteĩva imembýpe: “Egueruve chéve ótro mbaʼyru”.+ Péro imemby heʼi chupe: “Opáma la mbaʼyru”. Upépe opa avei pe aséite.+ 7 Upéi pe kuñakarai oho ha omombeʼu upéva Ñandejára siérvope, ha Eliseo heʼi chupe: “Tereho evende pe aséite ha epaga nde deveha, ha upéi nde ha ne membykuéra peipuru pe pláta hembýva peñemantene hag̃ua”.

8 Peteĩ díape Eliseo oho Sunémpe,+ upépe oĩ vaʼekue peteĩ kuñakarai iñimportánteva, ha upe kuñakarai heʼi jey jey chupe opyta hag̃ua okaru.+ Ha haʼe ohasa jave upérupi, opyta katuete okaru upépe. 9 Upémarõ pe kuñakarai heʼi iménape: “Che ningo aikuaa pe kuimbaʼe oúva jepi ñande rógape haʼeha Ñandejára proféta. 10 Jajapóna peteĩ kotyʼi pe terrásape+ ha ñamoĩ chupe peteĩ tupa, peteĩ mesa, peteĩ sílla ha peteĩ kandelávro. Upéicharõ ou jave ñane rendápe, haʼe ikatúta opyta upépe”.+

11 Peteĩ díape, Eliseo og̃uahẽ ha oho oñeno pe koty yvateguápe. 12 Upéi heʼi iñajudánte Guehazípe:+ “Ehenoimína pe kuñakarai sunamítape”.+ Upémarõ haʼe oho ohenói chupe ha pe kuñakarai ou hendápe. 13 Upéi Eliseo heʼi Guehazípe: “Ikatu piko eremi chupe: ‘Nde ningo heta mbaʼéma rejapo orerehehápe,+ ¿mbaʼépa ikatu ajapo nderehehápe?+ ¿Reipotápa añeʼẽ nde favórpe pe rréipe+ térã pe ehérsito ruvichápe?’”. Péro pe kuñakarai heʼi chupe: “Che ningo aiko trankílo porã koʼápe che puévlope”. 14 Upéi Eliseo heʼi Guehazípe: “Upéicharõ, ¿mbaʼépa ikatu ajapo hesehápe?”. Ha Guehazí heʼi chupe: “Haʼe ningo naimembýi+ ha iména katu itujáma”. 15 Upepete Eliseo heʼi: “Ehenói chupe”. Upémarõ Guehazí ohenói chupe, ha pe kuñakarai ou oñemboʼy pe okẽme. 16 Upémarõ Eliseo heʼi: “Koʼã tiémpope pe áño oúvape nde reguerekótama nde jyva ári peteĩ mitãʼi”.+ Péro pe kuñakarai heʼi chupe: “¡Che karai, nde ningo Ñandejára siérvo! Anína péicha ndejapu chéve”.

17 Upéi pe kuñakarai hyeguasu ha oreko peteĩ mitãʼi pe áño sigiénte, pe tiémpo Eliseo heʼi haguépe chupe. 18 Upéi pe mitã okakuaa, ha peteĩ díape oho itúandi, haʼe ningo oĩ hína kuri umi okosechávandi. 19 Ha pe mitã manterei heʼi itúape: “¡Cheakã rasy, cheakã rasyeterei!”. Upémarõ itúa heʼi iñajudántepe: “Ehupi ha egueraha isýpe”. 20 Upémarõ haʼe ohupi chupe ha ogueraha isy rendápe, ha pe mitã oguapy isy rapypaʼũme mediodía peve, ha upéi omano.+ 21 Upéi pe kuñakarai ojupi pe koty yvateguápe ha ogueraha omoñeno chupe Ñandejára siérvo rupápe,+ omboty pe okẽ ha osẽ oho. 22 Upéi ohenoika iménape ha heʼi chupe: “Emboumína che rendápe peteĩva umi nde siérvope ha peteĩ vúrro, ha epermitimína chéve taha pyaʼe porã Ñandejára siérvo rendápe, ha upéi aju jeýta”. 23 Péro iména heʼi chupe: “¿Mbaʼéreiko rehóta hendápe koestedía? Ndahaʼéi ningo jasy raʼy+ ni sábado”. Péro haʼe heʼi chupe: “Ani rejepyʼapy, ndoikóiko mbaʼeve”. 24 Upémarõ pe kuñakarai onsilla hymba vúrro ha heʼi pe isiérvope: “Pyaʼéke jaha. Aníke reho mbegueve che ndaʼéiramo ndéve”.

25 Upémarõ haʼe oho Ñandejára siérvo rendápe pe Sérro Carmélope. Ha Ñandejára siérvo ohechávo chupe mombyrymi guive, heʼi iñajudánte Guehazípe: “¡Emañami! Amoite ou pe kuñakarai Sunemgua. 26 Ediparána tereho ehug̃uaitĩ ha eporandu chupe mbaʼéichapa oĩ haʼe, ha mbaʼéichapa oĩ iména ha imemby”. Ha pe kuñakarai heʼi chupe: “Trankilopánte hína”. 27 Ha pe kuñakarai og̃uahẽvo Ñandejára siérvo rendápe pe montáñape, pyaʼe voi oho oñakarama Eliseo pýre.+ Upépe Guehazí oñemboja omyaña hag̃uáicha chupe, péro Ñandejára siérvo heʼi: “Ehejánte chupe, haʼe ningo oñembyasyeterei,* ha che ndaikuaái mbaʼérepa, pórke Jehová nomombeʼúi chéve mbaʼeve”. 28 Upémarõ pe kuñakarai heʼi chupe: “¿Che piko ajerure raʼe ndéve che karai peteĩ mitã? ¿Ndaʼéi piko raʼe ndéve: ‘Anína péicha cheilusiona rei’?”.+

29 Upepete Eliseo heʼi Guehazípe: “Eñapytĩ nde ao nde kuʼáre+ ha ejagarra che vastón ha tereho. Rejotopáramo algúnondi, anínte resaluda chupe, ha oĩramo ndesaludáva, anínte rekontesta chupe. Tereho ha emoĩ che vastón pe mitã rova ári”. 30 Upépe pe mitã sy heʼi: “Che ndorohejamoʼãi, ha ahura ndéve upéva Ñandejára Jehová oikovévare ha nderehe* avei”.+ Upémarõ haʼe opuʼã oho hendive. 31 Guehazí oho púntape ha omoĩ pe vastón pe mitã rova ári, péro ndoikói mbaʼeve.+ Ha Guehazí oho jey ohug̃uaitĩ Eliséope ha heʼi chupe: “Pe mitã ndopáyri”.

32 Ha Eliseo og̃uahẽrõ guare pe ógape, pe mitã omano vaʼekue oĩ hína kuri pe tupápe.+ 33 Haʼe oike pe kotýpe ha omboty pe okẽ. Haʼe ha pe mitã añónte oĩ pe kotýpe, ha Eliseo oñepyrũ oñemboʼe Jehovápe.+ 34 Upéi haʼe ojupi pe tupápe ha oñeno pe mitã ári ha omboja ijuru pe mitã jurúre, hesa omboja pe mitã resáre, ha ipo omoĩ pe mitã po ári, ha opyta ojepyso hiʼári, ha pe mitã retekue oñepyrũ haku jey.+ 35 Eliseo ou ha oho pe ógape, ha ojupi jey ojepyso pe mitã ári. Ha pe mitã iñatĩa 7 vése, ha upéi oavri hesa.+ 36 Upémarõ Eliseo ohenói Guehazípe ha heʼi chupe: “Ehenói isýpe”. Ha Guehazí oho ohenói pe kuñakaraípe ha haʼe ou Eliseo rendápe. Upépe Eliseo heʼi chupe: “Ehupi ne membýpe”.+ 37 Ha pe kuñakarai oike oñesũ ha oñakãityete henondépe, upéi ohupi imemby ha osẽ.

38 Upéi Eliseo ou jeýrõ guare Guilgálpe, oĩ vaʼekue peteĩ ñembyahýi guasu upe territóriope.+ Ha umi proféta raʼykuéra+ oguapy hína kuri henondépe, ha haʼe heʼi iñajudántepe:+ “Emoĩ pe ólla guasu tatápe ha ejapo peteĩ káldo ñamongaru hag̃ua koʼã proféta raʼykuérape”. 39 Upémarõ peteĩva osẽ oho pe ñúre ogueru hag̃ua málva, ha otopa peteĩ andai kaʼaguy máta ha oipoʼo chugui hiʼa ha omyenyhẽte ijao ruguáipe. Upéi ou jey, omboʼi ha omoĩ pe káldope, péro haʼe ndoikuaái kuri mbaʼépa. 40 Upéi haʼekuéra oservi umi profetakuérape hoʼu hag̃ua, ha hoʼúvo hikuái pe káldo, heʼi joa: “¡Eliseo, ko óllape ningo oĩ venéno!”. Ha ndaikatúi hoʼu hikuái pe tembiʼu. 41 Upémarõ Eliseo heʼi: “Pegueru michĩmi arína”. Upéi haʼe omoĩ arína pe óllape ha heʼi: “Peservi katu umi héntepe”. Ha ndaiporivéima mbaʼeve ivaíva upe óllape.+

42 Peteĩ kuimbaʼe ou Baal-Saliságui+ ha ogueru Ñandejára tee siérvope 20 pan de seváda,+ ojejapo vaʼekue umi seváda tenonderãite ojekosecha vaʼekuégui, ha ogueru avei chupe una vólsa umi semílla ipyahuetévagui.+ Upéi Eliseo heʼi: “Emeʼẽ umi héntepe toʼu”. 43 Péro pe iñajudánte heʼi chupe: “Kóva ningo ndohupytymoʼãi 100 kuimbaʼépe g̃uarã”.+ Upépe Eliseo heʼi: “Emeʼẽ katu umi héntepe toʼu, pórke péicha heʼi Jehová: ‘Haʼekuéra hoʼúta ha hemby jeýta’”.+ 44 Upémarõ haʼe omeʼẽ chupekuéra hoʼu hag̃ua ha upéi hemby jey,+ Jehová heʼi haguéicha.

5 Naamán haʼe vaʼekue pe kuimbaʼe omoakãva rréi de Siria ehérsito, haʼe ningo ipláta ha pe rréipe g̃uarã haʼe vaʼekue peteĩ kuimbaʼe iñimportánteva, pórke haʼe rupive Jehová osalva* vaʼekue umi síriope iñenemigokuéragui. Naamán ningo peteĩ gerréro ipoderóso ha oñorairõkuaáva, péro oreko vaʼekue lépra.* 2 Peteĩ jey umi sirio ohórõ guare oataka Israel, ojagarra hikuái peteĩ mitãkuñaʼi, ha upévagui oiko vaʼekue Naamán rembireko siérva. 3 Ko mitãkuñaʼi heʼi ipatrónape: “¡Che patrón ohóramo ovisita pe proféta+ oĩvape Samáriape, haʼe katuete omongueráne chupe ilépragui!”.+ 4 Upémarõ haʼe* oho pe rréi rendápe ha omombeʼu chupe pe mitãkuñaʼi israelita heʼi vaʼekue.

5 Upépe pe rréi de Siria heʼi Naamánpe: “¡Tereho katu! Che amondóta peteĩ kárta rréi de Israélpe”. Upémarõ haʼe oho ha oraha 342 kílo* de pláta, 6.000 monéda* de óro, ha 10 par ao ipyahúva. 6 Haʼe ogueru pe rréi de Israélpe pe kárta heʼíva: “Ko kárta reheve amondo ndéve hína che siérvo Naamán emonguerami hag̃ua chupe ilépragui”. 7 Pe rréi de Israel oleepamírente pe kárta, omondoro ijao ha heʼi: “¿Che piko Ñandejára mbaʼe aporojuka hag̃ua térã aporomoingove hag̃ua?+ ¡Pe rréi ningo ombou che rendápe ko kuimbaʼe, ha ojerure chéve amonguera hag̃ua chupe ilépragui! Peẽ pehecha porã hína haʼe oiko vaisenteha chendive”.

8 Péro Eliseo, Ñandejára siérvo, oikuaárõ guare pe rréi omondoro hague ijao, ensegída heʼika pe rréipe: “¿Mbaʼére piko remondoro nde ao? Ehejána tou che rendápe, haʼe oikuaa hag̃ua oĩha peteĩ proféta Israélpe”.+ 9 Upémarõ Naamán oho umi ikavaju ha ikárro de gérra reheve, ha opyta oñemboʼy Eliseo róga entrádape. 10 Péro Eliseo omondo hendápe peteĩ mensahéro ha heʼika chupe: “Tereho eñapymi 7 vése+ pe rrío Jordánpe,+ ha nde pire okueráta ha nepotĩtama”. 11 Upépe Naamán orrenegaiterei ha ohopa hese heʼívo: “Chéngo haʼe hína kuri che pyʼapýpe: ‘Haʼe osẽta che rendápe, ha oñemboʼýta koʼápe che renondépe ha oipurúta Ijára Jehová réra, ha omonguʼéta ipo ápe ha pépe pe lépra ári chemonguera hag̃ua’. 12 Umi rrío oĩva Damáscope,+ pe Abaná ha Farpar ningo iporãiteve umi rrío oĩvagui Israélpe, ¿ndaikatúi mbaʼe piko aha añapymi umívape ha apyta chepotĩ?”. Upépe osẽ oho ha orrenegaiterei.

13 Upéi isiervokuéra oñemboja hendápe ha heʼi chupe: “Ore ruvicha,* pe proféta heʼírire ndéve rejapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ijetuʼúva, ¿nderejapomoʼãi piko kuri? Koʼytevéntema upéicharõ rejapo vaʼerã pe ojeruréva ndéve, si haʼéngo heʼínte ndéve: ‘Tereho eñapymi ha nepotĩtama’”. 14 Upémarõ haʼe oguejy pe Rrío Jordánpe ha oñapymi upépe 7 vése, heʼi haguéicha Ñandejára siérvo.+ Upéi okuera ha ipire opyta mitãraʼy piréicha,+ ha haʼe opytáma ipotĩ.+

15 Upe rire haʼe ha kompletoite umi isoldádo* oho jey Ñandejára siérvo rendápe,+ oñemboʼy henondépe ha heʼi chupe: “Koʼág̃a ae aikuaa ndaiporiha Ñandejára ótro ládo ko yvy ape ári, síno Israélpe añoite.+ Ha koʼág̃a ejagarrána ko rregálo* nde siérvogui”. 16 Péro Eliseo heʼi: “Ahura Ñandejára Jehová oikovévare, chupe che aservi hína,* ha hérape haʼe ndéve ndajagarramoʼãiha ndehegui mbaʼeve”.+ Haʼe heʼi jey jey chupe ojagarra hag̃ua, péro Eliseo ndoaseptái. 17 Upéi Naamán heʼi: “Upéicharõ toñemeʼẽmína nde siérvope vosápe yvy Israelpegua agueraha hag̃uáicha mokõi mburika ári, pórke che ndajapomoʼãvéima ofrénda ojehapýva térã sakrifísio oimeraẽ ótro dióspe, síno Jehovápe añoiténte. 18 Péro peteĩ mbaʼénte aipota Jehová cheperdonami: ág̃a che ruvicha oike vove Rimón témplope* oñesũ hag̃ua, ha haʼe ojejoko che jyváre, che añesũmante vaʼerã avei Rimón témplope. Ha aipotaite ningo Jehová cheperdona añesũ haguére Rimón témplope”. 19 Upépe Eliseo heʼi chupe: “Tereho katu pyʼaguapýpe”. Haʼe osẽ upégui, ha oho riréma mombyrymi, 20 Guehazí,+ Ñandejára siérvo+ Eliseo ajudánte, heʼi ipyʼapýpe: “Che ruvicha ningo oheja oho ko sirio Naamánpe,+ ha ndojagarrái chugui umi mbaʼe ogueru vaʼekue. Ahura Ñandejára Jehová oikovévare che adiparataha hapykuéri ha ajagarrataha chugui algúna kósa”. 21 Upémarõ Guehazí omuña Naamánpe. Ha Naamán ohechávo oĩha odiparáva hapykuéri, oguejy ikárrogui ha ohug̃uaitĩ chupe ha heʼi: “¿Trankilopa piko hína?”. 22 Upépe Guehazí heʼi chupe: “Trankilopánte hína. Che ruvicha chembou ha heʼika ndéve: ‘Koʼangete ningo og̃uahẽ mokõi mitãrusu Efraín montañakuéragui, umíva ningo umi proféta raʼykuéra ha ou che rendápe. Emeʼẽmína chupekuéra g̃uarã 34 kílo 200 grámo* de pláta ha mokõi par ao pyahu’”.+ 23 Upémarõ Naamán heʼi chupe: “Tereho katu ejagarra 68 kílo 400 grámo* de pláta”. Naamán heʼi jey jey chupe ojagarra hag̃ua upéva,+ upémarõ haʼe ojagarra 68 kílo 400 grámo* de pláta ha mokõi par ao pyahu ha omoĩ mokõi vosápe. Upéi omeʼẽ mokõi isiérvope ogueraha hag̃ua henonderã.

24 Og̃uahẽvo Ofélpe,* ojagarra umi kuimbaʼégui umi mbaʼe ogueru vaʼekue ha oñongatu peteĩ ógape, ha upéi omondo jey umi kuimbaʼépe. Ha oho rire hikuái, 25 haʼe oho Eliseo rendápe ha oñemboʼy upépe. Ha Eliseo heʼi chupe: “¿Moõgui piko reju Guehazí?”. Ha haʼe heʼi chupe: “Che ningo ndahái moõve che ruvicha”.+ 26 Eliseo heʼi chupe: “¿Nde piko repensa che ndaikuaaiha nde reho hague pe kuimbaʼe rapykuéri, ha haʼe oguejy hague ikárrogui nerug̃uaitĩ hag̃ua? ¿Nde piko repensa iporãha hína koʼã tiémpope jajagarra pláta, ao porã, olivoty, parralty, ovecha, vaka, siérvo térã siérva?+ 27 Ha koʼág̃a pe lépra oreko vaʼekue Naamán+ ováta nderehe ha ne familiare rehe opa ára g̃uarã”. Upépe Guehazí ensegída osẽ oho henondégui ha pe lépra eládaicha morotĩmba hese.+

6 Umi proféta raʼykuéra+ heʼi Eliséope: “Ko lugár jaikoha ningo michĩeterei ñandéve g̃uarã, 2 epermitína oréve toroho pe Jordánpe, ha káda uno roguerúta peteĩ yvyra ha rojapóta peteĩ lugár jaiko hag̃ua”. Haʼe heʼi chupekuéra: “Tapeho katu”. 3 Peteĩva osẽ heʼi: “¿Ikatúne piko reho orendive?”.* Haʼe heʼi: “Aháta”. 4 Upémarõ oho hendivekuéra, ha og̃uahẽ hikuái pe Jordánpe ha oity umi yvyramáta. 5 Peteĩva oity aja peteĩ yvyramáta, hoʼa chugui ýpe pe hácha akã. Ha haʼe oñemoĩ osapukái: “¡Anínati che ruvicha, péva ningo ojepurukánte kuri chéve!”. 6 Ñandejára siérvo heʼi: “¿Moõ piko hoʼa?”. Haʼe ohechauka chupe moõpa. Upémarõ Ñandejára siérvo oikytĩ peteĩ yvyra pedáso ha opoi upe ohechauka haguépe chupe, ha pe hácha akã oñepyrũ ovevýi. 7 Haʼe heʼi: “Ejagarra katu”. Upémarõ haʼe ipojái hese ha ojagarra.

8 Upéi pe rréi de Siria oho oñorairõ hag̃ua Israel kóntrape.+ Haʼe oporandu ikonseherokuérape, ha upéi heʼi chupekuéra moõpa omoĩta ikampaménto hendivekuéra. 9 Ha Ñandejára siérvo+ heʼika pe rréi de Israélpe: “Eñatendéke rehasa hag̃ua ko lugár rupi, pórke upérupi ovahea hína umi sirio ndeataka hag̃ua”. 10 Upémarõ pe rréi oavisaka umi hénte oikóvape pe lugár heʼi vaʼekuére chupe Ñandejára siérvo. Haʼe ningo heta vése* voi oavisa pe rréipe oñatende hag̃ua,+ upémarõ haʼe oñemomombyry pe lugár heʼi vaʼekuégui chupe.

11 Upéva ombopochyeterei pe rréi de Síriape, upémarõ ohenoika ikonseherokuérape ha heʼi chupekuéra: “Pejemi chéve, ¿mávaiko pende apytépe oĩ hína pe rréi de Israel favórpe?”. 12 Upépe peteĩva ikonsehéro heʼi chupe: “¡Ni peteĩ ore apytégui che ruvicha! Pe proféta Eliseo oĩva Israélpe ningo la omombeʼupáva rréi de Israélpe umi mbaʼe eréva nde koty ryepýpe jepe”.+ 13 Pe rréi heʼi: “Tapeho ha peaverigua ñandéve moõpa oĩ, ikatu hag̃uáicha amondo umi kuimbaʼe ojagarra hag̃ua chupe”. Upéi oñemombeʼu chupe oĩha Dotánpe.+ 14 Pyaʼe porã haʼe omondo upépe hetaiterei soldádo, kavaju ha kárro de gérra. Haʼekuéra og̃uahẽ pyharekue ha omongora pe siuda.

15 Eliseo ajudánte opuʼãrõ guare pyharevete ha osẽ okápe, ohecha peteĩ ehérsito orekóva kavaju ha kárro de gérra omongoráva hína pe siuda. Ha ensegída pe iñajudánte heʼi: “¡Anínati che ruvicha! ¿Mbaʼe piko jajapóta koʼág̃a?”. 16 Péro Ñandejára siérvo heʼi: “¡Ani rekyhyje!+ Pórke hetave hína umi oĩva ñanendive umi oĩvagui hendivekuéra”.+ 17 Upépe Eliseo oñepyrũ oñemboʼe ha heʼi: “Jehová, ehesapeʼamína chupe ohecha hag̃ua opa mbaʼe”.+ Upepete Jehová ohesapeʼa Eliseo ajudántepe, ha haʼe ohecha oĩha pe montáñare hetaiterei kavaju ha kárro de gérra hendypáva,+ kompletoite Eliseo jerére.+

18 Umi sirio oúrõ guare Eliseo oĩha gotyo, haʼe oñemboʼe Jehovápe ha heʼi: “Emohesatũmína koʼã héntepe”.*+ Upémarõ haʼe ombosiégo chupekuéra Eliseo ojerure haguéicha. 19 Upéi Eliseo heʼi chupekuéra: “Pejavy ningo la pende rape ha kóva ndahaʼéi pe siuda pehekáva. Pechesegi katu ha pogueraháta pe kuimbaʼe pehekáva rendápe”. Péro haʼe ogueraha chupekuéra Samáriape.+

20 Ha og̃uahẽvo hikuái Samáriape, Eliseo heʼi: “Jehová, ehesapeʼamína chupekuéra ohecha hag̃ua”. Upémarõ Jehová oavri chupekuéra hesa, ha haʼekuéra ohechakuaa oĩha pe siuda de Samaria mbytépe. 21 Pe rréi de Israel ohechárõ guare chupekuéra heʼi Eliséope: “¿Ajukapáta piko chupekuéra che ruvicha?”. 22 Péro haʼe heʼi: “Ndovaléi rejuka chupekuéra. ¿Rejukapa vaʼerã piko umi rejagarra vaʼekuépe prisionéroramo nde espádape, nde árko ha nde flécha reheve? Emeʼẽ chupekuéra pan ha y hoʼu hag̃ua+ ha emondo jey koʼã héntepe huvichakuéra rendápe”. 23 Upépe haʼe ojapo peteĩ karu guasu chupekuéra g̃uarã ha okarupa rire hikuái, haʼe omondo jey chupekuéra huvichakuéra rendápe. Ha upéi ni una ves ndoikevéima ni peteĩ ehérsito sirio+ Israel territóriope.

24 Upéi Ben-Hadad pe rréi de Siria ombyaty ijehérsito kompletoite ha ou omongora Samaria.+ 25 Upéicha rupi ijakáso la hiʼupy+ Samáriape ha umi hénte iñembyahyipa, ha umi sirio omongora areterei rupi pe siuda, peteĩ vúrro akãngue+ ovale 80 monéda* de pláta, ha 2 púño* palóma rekaka ovale 5 monéda* de pláta. 26 Upéi pe rréi de Israel oguata ohóvo pe murálla ári, ha peteĩ kuñakarai osapukái chupe: “¡Rréi, chepytyvõmína!”. 27 Upépe haʼe heʼi chupe: “Jehováma ningo nanepytyvõi, ¿ha mbaʼéichaiko che roipytyvõta? ¿Nde piko reimoʼã che ikatuha ameʼẽ ndéve hiʼupy, víno térã aséite?”. 28 Ha pe rréi oporandu chupe: “¿Mbaʼéiko ojehu ndéve?”. Ha haʼe heʼi: “Ko kuñakarai ningo heʼi chéve: ‘Emeʼẽna ne memby jaʼu hag̃ua koestedía, ha koʼẽrõ katu jaʼúta la che memby’.+ 29 Upémarõ rokosina la che memby ha roʼu.+ Al ótro día haʼe chupe: ‘Emeʼẽna la ne memby jaʼu hag̃ua’. Péro haʼe oñomíma pe imemby”.

30 Pe rréi ohendumírente pe kuñakarai heʼíva omondoro ijao.+ Ha oguatávo ohóvo pe murálla ári, umi hénte ohecha haʼe orekoha ijao guýpe pe ao ohechaukáva oñembyasyha. 31 Ha upéi heʼi: “¡Koestedía voi añakãʼóta pe Safat raʼy Eliséope,+ ha Ñandejára tachekastiga heta vése ndajapóiramo upéicha!”.

32 Eliseo oguapy hína kuri hógape, ha umi kuimbaʼe omoakãva* pe puévlo oguapy avei hendive. Pe rréi omondo kuri peteĩ mensahéro henonderã, péro og̃uahẽ mboyve pe mensahéro, Eliseo heʼi umi kuimbaʼe omoakãvape pe puévlo: “Ko asesíno raʼy+ ningo ombou peteĩ kuimbaʼe cheakãʼo hag̃ua. Peñatendéke, ág̃a og̃uahẽ vove pe mensahéro pemboty pe okẽ, ha aníke peavri chupe, pórke huvicha ou hína hapykuéri”. 33 Haʼe oñeʼẽ aja gueteri og̃uahẽ pe mensahéro, ha pe rréi heʼi: “Koʼã mbaʼe vai ningo ou voi hína Jehovágui. ¿Mbaʼére piko che ahaʼarõvéta Jehová chepytyvõ?”.

7 Upéi Eliseo heʼi: “Pehendu mbaʼépa heʼi Jehová. Kóicha heʼi Jehová: ‘Koʼẽrõ koʼã órape Samaria rokẽme,* 1 sea* arína iporãvéva ovaléta 11,4 grámo de pláta,* ha 2 sea* seváda ovaléta 11,4 grámo de pláta’”.*+ 2 Upépe pe rréi ajudánte de konfiánsa heʼi Ñandejára siérvope: “Ni Jehová oavríramo pe yvága rokẽ, ndoikoichéne upéva”.+ Upépe Eliseo heʼi chupe: “Ndete rehecháta ág̃a,+ péro ndereʼumoʼãi mbaʼeve upévagui”.+

3 Oĩ vaʼekue 4 kuimbaʼe iléprava oguapýva pe siuda rokẽ entrádape,+ ha heʼi hikuái ojupe: “¿Mbaʼére piko japyta vaʼerã jaguapy koʼápe ñamano meve? 4 Jaháramo jaike pe siudápe oĩ aja ñembyahýi guasu upépe,+ katuete ñamanóta pe siudápe. Ha japytárõ jaguapy koʼápe, ñamanótante avei. Péro jaháramo umi sirio kampaméntope, ikatu mbaʼe nañandejukái hikuái, ha jasegíta jaikove, péro ñandejukáramo, tañamano upéicharõ”. 5 Upémarõ opuʼã hikuái kaʼaruete pytũmbýrupi ha oho oike hag̃ua umi sirio kampaméntope. Ha og̃uahẽ mbotávo pe kampaméntope, ndaiporivéima avavete upépe.

6 Jehová ningo ohenduka kuri umi sirio kampaméntope ku ourõguáicha peteĩ ehérsito tuichaitereíva, ohendu hikuái umi kárro de gérra ha umi kavaju ryapu.+ Upévare heʼi hikuái ojupe: “¡Pe rréi de Israel opaga raʼe umi rréi hitita ha umi rréi de Egíptope ou hag̃ua ñandéve!”. 7 Ha upepete haʼekuéra opuʼã odipara pe kaʼaruete pytũmbýrupi, ha ohejapa umi hóga karpakuéra, umi ikavaju, hymba vúrro, ha entéro mbaʼe oreko vaʼekue pe kampaméntope, ha odipara hikuái ani hag̃ua omano.*

8 Umi lepróso og̃uahẽrõ guare pe kampaméntope, oike peteĩ óga kárpape ha oñemoĩ okaru ha omokõ hikuái. Upéi ogueraha upégui pláta, óro ha ao, ha oho oñongatu hikuái. Upéi haʼekuéra ou jey ha oikéma ótro óga kárpape ha ogueraha avei upégui heta mbaʼe ha oho jey oñongatu.

9 Upéi hasypeve heʼi hikuái ojupe: “Noĩporãi ningo ko jajapóva hína. ¡Ñamombeʼu vaʼerã ko notísia porãite! Pórke ñamakaneáramo ha ñahaʼarõ koʼẽmba pota peve, katuete jajekastigáta. Jaha katu koʼág̃a ñamombeʼu pe rréi palásiope”. 10 Upémarõ oho hikuái ha ohenói umi guárdia oñangarekóvape okẽre ha omombeʼu chupekuéra: “Roho ningo roike umi sirio kampaméntope, péro avavete ndaipóri, norohendúi voi mbaʼevete upépe. Umi kavaju ha hymba vurrokuéra oñeñapytĩ vaʼekuénte oĩ upépe, ha umi hóga karpakuéra katu oĩ ojeheja hagueichaiténte”. 11 Ha pyaʼe porã umi guárdia oñangarekóva okẽre osapukái ha omombeʼu upéva umi héntepe pe rréi palásiope.

12 Upepete pe rréi opuʼã upe pyharépe ha heʼi ikonseherokuérape: “Haʼemíta peẽme mbaʼépa umi sirio okalkula hína ojapo. Haʼekuéra oikuaa ñande ñaneñembyahyipamaha,+ ha upévare oheja hikuái pe kampaménto ha oho okañy pe ñúre, ha heʼi: ‘Osẽta hína hikuái pe siudágui ha jajagarráta chupekuéra ha jaikéta pe siudápe’”.+ 13 Upémarõ peteĩva umi ikonsehéro heʼi chupe: “Tojeporavóna unos kuánto kuimbaʼe ha togueraha 5 kavaju umi hembývagui pe siudápe. Chupekuéra ningo ohaʼarõ la mísma kósa ohaʼarõva umi israelita hembývape koʼápe. Pórke haʼekuéra ohóramo térã opytáramo, lomímonte omanóta umi ótro israelítaicha. Upévare ñamondóna chupekuéra ha jahecha mbaʼépa oiko”. 14 Upémarõ umi kuimbaʼe ojagarra ogueraha mokõi kárro de gérra kavaju reheve, ha pe rréi omondo chupekuéra umi sirio kampaméntope, ha heʼi: “Tapeho pehecha”. 15 Haʼekuéra oho Jordán peve hapykuerikuéra, ha pe tape pukukuére ohecha hikuái atyraite ao ha tembiporu umi sirio omombopa vaʼekue odiparárõ guare oñemondýi rupi. Upéi umi kuimbaʼe ou jey ha omombeʼu pe rréipe la ohecha vaʼekue.

16 Upémarõ pe puévlo osẽ ha oguerahapaite entéro mbaʼe oĩ vaʼekue umi sirio kampaméntope, ha péicha 1 sea* arína iporãvéva ovale 11,4 grámo de pláta,* ha 2 sea* seváda ovale 11,4 grámo de pláta,* heʼi haguéicha Jehová.+ 17 Pe rréi omoĩ kuri iñajudánte de konfiánsape oñenkarga hag̃ua pe siuda rokẽre, péro umi hénte ohasapa hiʼári pe entrádape ha ojuka chupe. Oiko Ñandejára siérvo heʼi hagueichaite pe rréipe ohórõ guare hendápe. 18 Koʼã mbaʼe oiko Ñandejára siérvo heʼi hagueichaite pe rréipe: “Koʼẽrõ koʼã órape Samaria rokẽme, 1 sea* arína iporãvéva ovaléta 11,4 grámo de pláta,* ha 2 sea* seváda ovaléta 11,4 grámo de pláta”.*+ 19 Péro pe ajudánte heʼi kuri Ñandejára siérvope: “Ni Jehová oavríramo pe yvága rokẽ, ndoikoichéne upéva”. Ha upépe Eliseo heʼi kuri chupe: “Ndete rehecháta ág̃a, péro ndereʼumoʼãi mbaʼeve upévagui”. 20 Ha upeichaite oiko, pórke umi hénte ohasakuévo pe okẽrupi opyrũmbaite hese ojuka peve chupe.

8 Upéi Eliseo heʼi pe kuñakarai omoingove jey vaʼekuépe chupe imemby:*+ “Epuʼã ha tereho peteĩ lugár ikatuhápe nde ha nde rogaygua peiko extranhéroicha, pórke Jehová heʼíma outaha peteĩ ñembyahýi guasu+ ko paíspe 7 áñore”. 2 Upémarõ pe kuñakarai ojapo Ñandejára siérvo heʼi vaʼekue. Haʼe ha hogayguakuéra oho umi filisteo territóriope,+ ha opyta oiko upépe 7 áñore.

3 Upéi 7 áño haguépe ou jey umi filisteokuéra territóriogui, ha oho ojerure pe rréipe oñemeʼẽ jey hag̃ua chupe hóga ha ijyvy. 4 Ha pe rréi oñemongeta hína kuri Guehazíndi, Ñandejára siérvo ajudántendi, ha heʼi chupe: “Emombeʼumína chéve umi mbaʼe guasuete ojapo vaʼekue Eliseo”.+ 5 Guehazí omombeʼu javete pe rréipe mbaʼéichapa Eliseo omoingove jey vaʼekue peteĩ omanóvape,+ og̃uahẽ oúvo pe kuñakarai oñemoingove jey vaʼekue chupe imemby. Haʼe ou ojerure pe rréipe oñemeʼẽ jey hag̃ua chupe hóga ha ijyvy.+ Upépe ensegída heʼi Guehazí: “Che ruvicha, kóva hína pe kuñakarai, ha kóva haʼe hína pe imemby omoingove jey vaʼekue Eliseo”. 6 Upépe pe rréi ojerure pe kuñakaraípe omombeʼu hag̃ua chupe umi mbaʼe oiko vaʼekue. Upéi pe rréi heʼi peteĩ ofisiál ombaʼapóvape pe palásiope: “Emeʼẽ jey pe kuñakaraípe entéro mbaʼe imbaʼéva voi, ha emeʼẽ avei chupe pe pláta oganáta vaʼekue oñemitỹrire ikokuépe, pe ohejaha día guive ijyvy koʼág̃a peve”.

7 Eliseo oho kuri Damáscope,+ hasykatúrõ guare Ben-Hadad+ rréi de Siria. Upémarõ ojeʼe pe rréipe: “Ñandejára siérvo+ oime ou koʼápe”. 8 Upépe pe rréi heʼi Hazaélpe:+ “Ejagarra peteĩ rregálo ha tereho Ñandejára siérvo rendápe.+ Ha ere chupe toporandu Jehovápe akuerátapa ko mbaʼasýgui”. 9 Hazael oho hendápe ha ogueraha chupe rregálo 40 kaméllo ári entéro mbaʼe iporãva oĩva Damáscope. Haʼe og̃uahẽ, oñemboʼy henondépe ha heʼi: “Nde raʼy* Ben-Hadad, pe rréi de Siria, chembou ne rendápe ha oporanduka ndéve: ‘¿Akueráta piko ko mbaʼasýgui?’”. 10 Eliseo heʼi chupe: “Tereho ere chupe: ‘Rekueráta’, péro Jehová ohechauka chéve omanotaha katuete”.+ 11 Ha haʼe osegi omaña hovaitére, upéi Hazael oñepyrũma otĩ chugui. Ha Ñandejára siérvo oñemoĩ hasẽ soro. 12 Hazael oporandu chupe: “¿Mbaʼére piko nerasẽ che ruvicha?”. Eliseo heʼi chupe: “Pórke aikuaa rejapotaha heta mbaʼe ivaíva Israel rehe.+ Rehapýta umi siuda imurallapáva, rejukáta espádape umi soldádo imbaretevévape, rejapetéta yvýre rejuka hag̃ua umi mitã mimi ha reavríta umi kuña hyeguasúva rye”.+ 13 Ha Hazael heʼi: “Che ningo che ruvicha ndahaʼeiete voi mbaʼeve,* ¿mbaʼe piko che ajapóta umíva?”. Péro Eliseo heʼi: “Jehová ohechaukáma chéve oikotaha ndehegui rréi de Siria”.+

14 Upéi Hazael oheja Eliséope ha oho jey huvicha rendápe. Pe rréi oporandu chupe: “¿Mbaʼéiko heʼi ndéve Eliseo?”. Haʼe heʼi: “Haʼe heʼi chéve katuete rekuerataha”.+ 15 Péro al ótro día Hazael ojagarra peteĩ sovrekáma, omoinge ýpe ha ojopy pe rréi rováre ombopytupa peve chupe ha omano.+ Ha Hazaélgui oiko rréi hekovia.+

16 Ha 5 áño ogoverna haguépe Jehoram,+ pe rréi de Israel haʼéva hína Acab raʼy, Jehorámgui+ oiko rréi Judápe, haʼe hína Jehosafat raʼy. Upérõ Jehosafat ogoverna gueteri upépe. 17 Jehoram oreko kuri 32 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 8 áño aja ogoverna Jerusalénpe. 18 Haʼe ojapo entéro mbaʼe ojapo vaʼekue umi rréi de Israel+ ha ojapo haguéicha Acab rogaygua,+ pórke Acab rajy haʼe vaʼekue hembireko.+ Ha haʼe osegi ojapo umi mbaʼe ivaíva Jehová renondépe.+ 19 Péro Jehová nohundiséi Judá, isiérvo David rehehápe,+ pórke haʼe opromete kuri chupe ifamiliare siémpre ogovernataha.*+

20 Jehoram ogovernaha tiémpope, Edom opuʼã Judá kóntrape,+ ha oiporavo hikuái irreirã.+ 21 Upémarõ Jehoram okrusa ha oho Zaírpe ikárro de gérra reheve. Ha umi edomita omongora chupe ha umi kuimbaʼe omanehávape umi kárro de gérra, péro Jehoram opuʼã pyharekue, oataka ha ogana chupekuéra, ha pe ehérsito odipara ha oho ikampamentokuérape. 22 Péro umi edomita osegi opuʼã Judá kóntrape koʼag̃aite peve. Libná+ avei opuʼã hesekuéra upe tiémpope.

23 Jehoram istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 24 Upéi Jehoram omano,* ha oñeñotỹ chupe ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe,+ ha itaʼýra Ocozíasgui+ oiko rréi hekovia.

25 Ha 12 áño ogoverna haguépe Jehoram, Acab pe rréi de Israel raʼy, Ocozíasgui oiko rréi Judápe,+ haʼe hína Jehoram raʼy. 26 Ocozías oreko vaʼekue 22 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna Jerusalénpe un áñore. Isy héra vaʼekue Atalía,+ haʼe hína pe rréi de Israel Omrí niéta.*+ 27 Haʼe ojapo umi mbaʼe ojapo vaʼekue Acab+ rogaygua, ha osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe, ojapo haguéicha Acab rogaygua, pórke itúa omenda vaʼekue peteĩ kuña haʼévare Acab rogaygua.+ 28 Upémarõ Ocozías oho Acab raʼy Jehoram ndive, oñorairõ hag̃ua rréi Hazael de Siria kóntrape Ramot-Galaádpe,+ péro umi sirio ojapi Jehorámpe fléchape.+ 29 Ha rréi Jehoram oho jey Jezreélpe+ ojerrekupera hag̃ua ijerídagui, pórke umi sirio ojapi kuri chupe Ramápe* oñorairõrõ guare rréi Hazael de Siria kóntrape.+ Upéi Jehoram raʼy, Ocozías pe rréi de Judá, ovahea Jezreélpe ohecha hag̃ua Acab raʼy Jehorámpe, pórke ojejapi kuri chupe.*

9 Upéi Eliseo ohenói peteĩva umi proféta raʼykuérape ha heʼi chupe: “Eñapytĩ nde ao nde kuʼáre ha pyaʼe ejagarra ko aséite ryru ha tereho Ramot-Galaádpe.+ 2 Reg̃uahẽ vove upépe eike pe kotýpe ha ehenói Jehúpe,+ haʼe oĩ hína umi kuimbaʼe* omoakãvandi pe ehérsito. Ha toho nendive pe koty fondopeguápe, mombyry umi oĩhágui. 3 Upéi ejagarra pe aséite ryru ha eñohẽ iñakãre, ha ere chupe: ‘Péicha heʼi Jehová: “Che romoĩ* rréiramo Israélpe”’.+ Upe rire pyaʼe porã esẽ pe kotýgui”.

4 Upémarõ pe proféta osẽ oho Ramot-Galaádpe. 5 Og̃uahẽrõ guare, umi kuimbaʼe omoakãva pe ehérsito oguapy hína kuri upépe. Pe proféta heʼi: “Aguereko peteĩ mensáhe ndéve g̃uarã che ruvicha”. Ha Jehú oporandu: “¿Mavaitévape g̃uarã piko hína?”. Haʼe heʼi: “Ndéve g̃uarã che ruvicha”. 6 Upémarõ Jehú opuʼã ha oike pe óga ryepýpe, ha pe proféta oñohẽ iñakãre pe aséite ha heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová Israel Jára: ‘Che ronombra rréiramo regoverna hag̃ua Jehová puévlo Israélpe.+ 7 Rehundi vaʼerã nde ruvicha Acab rogayguápe, ha che añevengáta Jezabel rehe oñohẽ haguére che profetakuéra ruguy, ha enterovete umi ótro Jehová siervokuérare ojuka vaʼekuére.+ 8 Ha ahundíta kompletoite Acab rogayguápe, ahundíta enterovete kuimbaʼe* Acab familiarégui, umi iñarruinadovéva ha ikangyvéva jepe Israélpe.+ 9 Ajapóta Acab rogayguáre ajapo haguéicha Nebat raʼy Jeroboán rogayguáre,+ ha ajapo haguéicha Ahíya raʼy Baasá rogayguáre.+ 10 Ha Jezabel rehe katu haʼe heʼi umi jagua hoʼutaha chupe Jezreel yvýpe,+ ha avave noñotỹmoʼãiha chupe’”. Upéi pe proféta oavri pe okẽ ha osẽ odipara.+

11 Jehú osẽ jeýrõ guare oĩháme umi ótro kuimbaʼe omoakãva pe rréi ehérsito, haʼekuéra oporandu chupe: “¿Trankilopánte piko? ¿Mbaʼéreiko ou ne rendápe pe tavyrón?”. Haʼe heʼi chupekuéra: “Peẽ ningo peikuaa koʼãichagua kuimbaʼe vyroreínte voi heʼiha”. 12 Péro haʼekuéra heʼi: “¡Ani ndejapu! Emombeʼu katu oréve”. Upépe Jehú omombeʼu chupekuéra mbaʼépa heʼi pe kuimbaʼe. Ha omombeʼu avei mbaʼépa heʼive chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Che ronombra rréiramo regoverna hag̃ua Israel’”.+ 13 Upépe káda uno pyaʼe porã ojagarra ijao ha oipyso umi grádape henonderãme+ ha ombopu hikuái umi turu, ha heʼi: “¡Jehúgui oiko rréi!”.+ 14 Upéi ñemihaitépe Jehú+ opuʼã Jehoram rehe.

Jehoram ha kompletoite Israel ehérsito odefende hína kuri Ramot-Galaad,+ rréi Hazael+ de Síriagui. 15 Upe rire rréi Jehoram oho jey Jezreélpe+ ojerrekupera hag̃ua ijerídagui, pórke umi sirio ojapi kuri chupe oñorairõrõ guare rréi Hazael de Siria kóntrape.+

Upéi Jehú heʼi: “Peiméramo che ládo,* aníke peheja avave osẽ pe siudágui okañy hag̃ua ha oho Jezreélpe omombeʼu la oikóva”. 16 Upémarõ Jehú ojupi ikárro de gérrape ha oho Jezreélpe, pórke Jehoram oñeno hína kuri upépe pe ijerída káusare, ha rréi Ocozías de Judá ovahea kuri ohecha hag̃ua Jehorámpe. 17 Pe guárdia oñatendéva pe siudáre oñemboʼy hína kuri Jezreel tórre ári, ha ohecha oñemoag̃uimbaitemaha oúvo atyraite kuimbaʼe Jehúndi. Ha ensegída heʼi: “Ahecha atyraite kuimbaʼe oúva hína”. Ha Jehoram heʼi: “Emondo peteĩ soldádo kavaju arigua tohug̃uaitĩ ha teʼi chupe: ‘¿Reju piko hína pyʼaguapýpe?’”. 18 Upémarõ peteĩ soldádo kavaju arigua oho ohug̃uaitĩ chupe ha heʼi: “Péicha heʼi pe rréi: ‘¿Reju piko hína pyʼaguapýpe?’”. Péro Jehú heʼi chupe: “¿Nde piko mbaʼe reñeʼẽta chéve pyʼaguapýre? ¡Ehasa katu che atukupe gotyo ha eju che rapykuéri!”.

Upépe pe guárdia oñatendéva pe siudáre heʼi: “Pe mensahéro ningo ohug̃uaitĩ chupekuéra péro ndouvéi”. 19 Upémarõ omondo jey ótro soldádo kavaju arigua, ha oho ohug̃uaitĩ chupekuéra ha heʼi: “Péicha heʼi pe rréi: ‘¿Reju piko hína pyʼaguapýpe?’”. Péro Jehú heʼi chupe: “¿Nde piko mbaʼe reñeʼẽta chéve pyʼaguapýre? ¡Ehasa katu che atukupe gotyo ha eju che rapykuéri!”.

20 Upépe pe guárdia oñatendéva pe siudáre heʼi: “Pe mensahéro ohug̃uaitĩ chupekuéra péro ndouvéi, ha pe oúva omaneha lája pe kárro ojogua Jehúpe, haʼéva Nimsí niéto,* pórke itarovávaicha voi omaneha”. 21 Ha Jehoram heʼi: “¡Ejokua ñandéve pe kárro de gérra!”. Upémarõ ojokua chupe hikuái ikárro ha Jehoram rréi de Israel ha Ocozías+ rréi de Judá, osẽ káda uno ikárrope ohug̃uaitĩ hag̃ua Jehúpe. Haʼekuéra ohug̃uaitĩ chupe pe jezreelita Nabot yvýpe.+

22 Jehoram ohechamírente Jehúpe, heʼi chupe: “Jehú, ¿reju piko hína pyʼaguapýpe?”. Péro haʼe heʼi: “¡Mbaʼe pyʼaguapy piko oĩta nde sy Jezabel hekovai*+ ha ojapo aja oikóvo heta paje!”.+ 23 Upepete Jehoram ombojere ikárro odipara hag̃uáicha, ha heʼi Ocozíaspe: “¡Ocozías, ñanetraisiona hikuái!”. 24 Jehú katu ojagarra hiʼárko ha ojapi Jehorámpe ilómo mbytetépe ha pe flécha ovandea ha osẽ ikorasõ rupi. Ha haʼe hoʼa omano ikárrope. 25 Upéi Jehú heʼi iñajudánte Bidcárpe: “Ehupi chupe ha egueraha emombo pe jezreelita Nabot yvýpe.+ Nemanduʼáke: ñande jaha vaʼekue oñondive kárrope Acab rapykuéri Jehová heʼírõ guare koʼã mbaʼe ikóntrape:+ 26 ‘Jehová heʼi: “Kuehe ahecha Nabot ha itaʼyrakuéra ojejuka hague”.+ Ha Jehová heʼi avei: “Che ahura ndéve repagataha+ pe rejapo vaʼekuére ko yvýpe”’. Upévare ehupi ha egueraha emombo chupe upe yvýpe, Jehová heʼíma haguéicha”.+

27 Rréi Ocozías+ de Judá ohechárõ guare la oikóva, okañy ha oho pe tape ohasávare pe hardín* guasúrupi. (Upe rire Jehú omuña avei chupe ha heʼi: “¡Pejuka avei chupe!”. Upémarõ ojapi chupe hikuái ikárrope oarrivakuévo Gúrpe, oĩva Ibleam+ ypýpe. Péro haʼe osegi oho Meguidó peve ha omano upépe. 28 Upémarõ isiervokuéra ogueraha chupe ikárrope Jerusalénpe, ha oñotỹ chupe isepultúrape ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe.+ 29 Ocozíasgui+ oiko vaʼekue rréi Judápe, 11 áño ogoverna haguépe Jehoram, Acab raʼy).

30 Jehú og̃uahẽrõ guare Jezreélpe,+ Jezabel+ oikuaa upéva. Upémarõ haʼe oñemakilla ha opinta hesa,* oarregla iñakãrangue ha oñemoĩ omaña yvy gotyo iventána guive. 31 Ha Jehú oikévo pe okẽrupi, haʼe heʼi chupe: “¿Osẽ porãmba piko rakaʼe Zimrípe ojukárõ guare huvichápe?”.+ 32 Ha Jehú omañávo yvate, pe ventána gotyo, heʼi: “¿Mávapa oĩ che ládope? ¿Mávapa?”.+ Upepete mokõi térã mbohapy ofisiál palasiopegua omaña yvy gotyo hese. 33 Jehú heʼi: “¡Peity chupe upégui!”. Upémarõ haʼekuéra oity chupe, ha hoʼávo pe huguykue ohypyipa pe pare ha umi kavaju. Upéi Jehú omopyrũmbaite hese ikavajukuéra. 34 Upe rire haʼe oike okaru ha hoʼu víno. Upéi haʼe heʼi: “Peñenkargána ko kuña desgrasiádare ha tapeho peñotỹ chupe. Amo ipahápe ningo haʼe peteĩ rréi rajy hína”.+ 35 Péro ohórõ guare hikuái oñotỹ hag̃ua chupe, otopántema iñakãngue, ipo ha ipykue.+ 36 Upéi ou jeýrõ guare hikuái ha omombeʼu Jehúpe, haʼe heʼi: “Oñekumpli Jehová heʼi vaʼekue+ isiérvo Elías pe tisbita rupive, heʼírõ guare: ‘Umi jagua hoʼúta Jezabélpe Jezreel yvýpe,+ 37 ha Jezabel retekue isarambíta Jezreel yvy tuichakuére animál rekakáicha, ani hag̃ua voi avave heʼi: “Kóva hína Jezabel”’”.

10 Acab+ ningo oreko vaʼekue 70 itaʼýra Samáriape. Upéi Jehú oskrivi kárta ha oguerahaka Samáriape, umi ofisiál omanda guasúvape oĩva Jezreélpe, umi kuimbaʼe omoakãvape*+ pe puévlo ha umi oñangarekóvape Acab raʼykuérare. Ha heʼi kóicha: 2 “Ko kárta og̃uahẽ vove peẽme, pende ruvicha raʼykuéra oĩta penendive ha avei umi kárro de gérra, umi kavaju, umi armakuéra ha peiméta pe siuda imurallapávape. 3 Peiporavo pe ivalevéva ha ikatupyryvéva pende ruvicha raʼykuéra apytégui ha pemoĩ chupe oguapy hag̃ua itúa trónope. Upéi peñorairõ ha pedefende pende ruvicha róga”.

4 Péro haʼekuéra okyhyjeterei ha heʼi ojupe: “Mokõi rréi ndaikatúi kuri ipuʼaka hese,+ ¿ha mbaʼéicha piko ñande ñandepuʼakáta hese?”. 5 Upémarõ pe oñenkargáva pe palásiore, ha pe governadór pe siudapegua, umi omoakãva pe puévlo ha umi oñangarekóva Acab raʼykuérare, omondo ko mensáhe Jehúpe: “Ore ningo nde siérvo ha rojapóta entéro mbaʼe eréva oréve. Ore noromoĩmoʼãi ótrope rréiramo. Ore roiméta nde ykére opa mbaʼe rejapóvape”.

6 Upémarõ Jehú oskrivi jey chupekuéra ótra kárta, ha heʼi: “Peẽ peiméramo che ládo ha peime pejapo hag̃uáicha haʼéva peẽme, upéicharõ pegueru chéve pende ruvicha raʼykuéra akãngue, ha peju che rendápe koʼẽrõ koʼã órape Jezreélpe”.

Ha umi 70 rréi raʼy oĩ hína kuri umi kuimbaʼe iñimportántevandi pe siudápe, umi omongakuaa vaʼekuéndi chupekuéra. 7 Ha og̃uahẽmírente chupekuéra pe kárta, ojagarra ojuka hikuái pe rréi raʼykuérape, umi 70 itaʼýrape+ ha umi iñakãngue omoĩ hikuái kanástope ha oguerahaka Jehúpe, Jezreélpe. 8 Pe mensahéro oike Jehú rendápe ha heʼi chupe: “Haʼekuéra ogueru hína pe rréi raʼykuéra akãngue”. Upémarõ haʼe heʼi: “Pemoĩ ojoʼári mokõi hendápe pe siuda entrádape ha topyta upépe koʼẽrõ pyhareve peve”. 9 Ha Jehú osẽrõ guare pyharevete, oñemboʼy pe puévlo renondépe ha heʼi: “Peẽ ndapejapói mbaʼeve ivaíva.* Che la apuʼã vaʼekue ñemiháme che ruvicháre ha ajuka chupe,+ ¿péro máva piko ojuka raʼe koʼãvape? 10 Peikuaa porãke Jehová ñeʼẽ oñekumpliha katuete, ni peteĩ mbaʼe Jehová heʼi vaʼekue Acab rogayguáre ndopytamoʼãi oñekumpliʼỹre.+ Jehová ojapo upe heʼi vaʼekue isiérvo Elías rupive”.+ 11 Upéi, Jehú ojuka avei enterovete Acab rogaygua hembývape Jezreélpe, kompletoite umi kuimbaʼe iñimportántevape, umi isaserdotekuéra ha Acab amigokuérape,+ ha ni peteĩ ndojesalvái chugui.+

12 Upéi Jehú opuʼã oho Samáriape, ha tapére oĩ pe óga oñeñapytĩha umi ovechakuéra.* 13 Upépe Jehú otopa pe rréi Ocozías+ de Judá ermanokuérare ha heʼi chupekuéra: “¿Peẽ piko máva hína?”. Ha haʼekuéra heʼi chupe: “Ore ningo Ocozías ermanokuéra, ha rovahea hína rohecha hag̃ua oĩ porãntepa hína pe rréi raʼykuéra ha avei pe rréina membykuéra”. 14 Ensegída heʼi Jehú: “¡Pejagarra chupekuéra, péro ani pejuka!”. Upémarõ ojagarra chupekuéra hikuái ha ogueraha ojuka umi 42 kuimbaʼépe pe alhíve* ypýpe, oĩva pe óga oñeñapytĩháme umi ovechakuéra. Ha ni peteĩ ndojesalvái Jehúgui.+

15 Haʼe osẽvo upégui, ojotopa Jehonadab+ ndive, haʼéva Recab+ raʼy, oúva hína ohug̃uaitĩ hag̃ua chupe. Ha Jehú osaludávo* chupe, heʼi: “¿Ndépa cheapoja nde pyʼaite guive, che roapojaháicha che pyʼaite guive?”.

Ha Jehonadab heʼi: “Si, che roapoja”.

Upémarõ Jehú heʼi chupe: “Oiméramo upéicha, embohasa chéve nde po”.

Ha haʼe ombohasa chupe ipo ha Jehú oitira chupe ojupi hag̃ua hendive ikárrope. 16 Upéi Jehú heʼi chupe: “Eju jaha chendive ha tahechauka ndéve mbaʼéichapa ndahejái avave opuʼã Jehová kóntrape”.+ Upémarõ Jehú ogueraha chupe hendive ikárro de gérrape. 17 Upéi Jehú og̃uahẽ Samáriape ha ojukapaite Acab rogaygua hembývape Samáriape, ha péicha ohundipaite chupekuéra,+ Jehová heʼi hagueichaite Elías rupive.+

18 Jehú ombyatypaite avei umi héntepe ha heʼi: “Acab ndojapói vaʼekue opa ikatúva oadora hag̃ua Baálpe,+ péro che, Jehú, katu ajapóta ikatumíva entéro aadora hag̃ua chupe. 19 Upévare pehenoika enterovete Baal profetakuérape,+ enterove umi oadorávape chupe ha kompletoite isaserdotekuérape.+ Aníkena ofalta ni peteĩ, pórke ajapose peteĩ sakrifísio tuicháva Baálpe g̃uarã. Oimeraẽ ofaltáva, ojejukáta”. Péro Jehú omoñuhãnte hína kuri chupekuéra ikatu hag̃uáicha ohundi umi oadorávape Baálpe.

20 Upéi Jehú heʼi: “Tojejapo* peteĩ rreunión sagráda Baálpe g̃uarã”. Upémarõ oanunsia hikuái upéva. 21 Upéi Jehú omondo peteĩ mensáhe Israel tuichakuére, ha kompletoite umi oadoráva Baálpe oupaite. Haʼekuéra oikepaite Baal témplope,*+ ni peteĩ ndopytái okápe, ha Baal témplo henyhẽte. 22 Ha Jehú heʼi pe kuimbaʼe oñenkargávape pe kotýre oñeñongatuhápe ao: “Emeʼẽ ijaorã enterovete umi oadorávape Baálpe”. Upémarõ oguenohẽ ha omeʼẽ chupekuéra umi ao. 23 Upéi Jehú ha Jehonadab,+ Recab raʼy, oike Baal témplope, ha heʼi umi oadorávape Baálpe: “Peheka porãke ndaipóripa hína koʼápe umi oadoráva Jehovápe, umi oadoráva Baálpe añoiténte oĩ vaʼerã”. 24 Upéi hasypeve oho hikuái oofrese hag̃ua sakrifísio ha ojapo hag̃ua ofrénda ojehapýva. Jehú omoĩ kuri okápe 80 kuimbaʼe ha heʼi chupekuéra: “Peẽ pehejáramo odipara pendehegui peteĩva koʼã kuimbaʼe, upéicharõ peẽ pemanóta hekovia”.*

25 Ha ojapopamírente hikuái pe ofrénda ojehapýva, Jehú heʼi umi guárdia ha umi ajudántepe: “¡Peike ha pejuka chupekuéra! Aníke peheja ni peteĩ okañy”.+ Upémarõ umi guárdia* ha umi ajudánte ojuka chupekuéra espádape ha omombo umi hénte reʼongue okápe, ha oho hese hikuái Baal témplo ruguaite peve, oĩháme pe santuário.* 26 Upéi haʼekuéra oguenohẽ umi kolúmna sagráda+ oĩva Baal témplope ha ohapypaite hikuái.+ 27 Haʼekuéra oity avei Baal kolúmna sagráda+ ha oitypaite Baal témplo.+ Upéi ojapo chugui hikuái váño púvliko ha péicha opyta koʼag̃aite peve.

28 Péicha Jehú ohundi Baálpe Israélgui. 29 Péro Jehú osegi ojapo umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue Jeroboán, Nebat raʼy, haʼe omboliga vaʼekue Israélpe oadora hag̃ua umi vaka raʼy raʼanga de óro oĩva Betel ha Dánpe.+ 30 Upévare Jehová heʼi Jehúpe: “Rejapo rupi iporãva ha umi mbaʼe che aguerohorýva, rekumplívo entéro mbaʼe adesidi vaʼekue ajapo Acab rogayguáre,+ upévare ne familiare, pe cuarta henerasión peve oguapýta Israel trónope”.+ 31 Péro Jehú noñatendéi oiko hag̃ua ipyʼaite guive Israel Jára Jehová léi heʼiháicha.+ Haʼe osegi ojapo umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue Jeroboán ha ojapoka vaʼekue avei Israélpe.+

32 Upe tiémpope Jehová oheja vaʼekue ojejagarra* Israel território párte por párte. Ha Hazael osegi oataka chupekuéra Israel território tuichakuére,+ 33 oñepyrũ éste gotyo pe Jordán guive, Galaad território kompletoite, oĩháme umi trívu de Gad, Rubén ha Manasés,+ ha Aroer guive, oĩva Arnón Ñu* ypýpe, Galaad ha Basán peve.+

34 Jehú istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼeichaitépa ipoderóso. 35 Jehú omano ha oñeñotỹ chupe Samáriape, ha itaʼýra Jehoacaz+ opyta rréiramo hekovia. 36 Jehú ogoverna vaʼekue Israel 28 áñore Samaria guive.

11 Upéi, Ocozías sy Atalía+ ohechávo imemby omanomaha,+ ojuka kompletoite pe rréi familiarépe.*+ 2 Péro Jehoseba, haʼéva pe rréi Jehoram rajy ha Ocozías ermána, ojagarra Jehoáspe+ haʼéva Ocozías raʼy, ha ogueraha chupe ñemiháme pe rréi raʼykuéra apytégui ojejukátarõ guare chupekuéra. Haʼe oreko vaʼekue kañyháme peteĩ kotýpe pe mitãme ha pe kuñakarai oñangarekóvape hese. Haʼekuéra heta oñehaʼã oreko hag̃ua chupe kañyháme Atalíagui, upéicha rupi ndojejukái chupe. 3 Ha pe mitã opyta hendive 6 áño Jehová rógape, Atalía ogoverna aja upe país.

4 Ha pe séptimo áñope, Jehoiadá ohenoika umi héfe de 100 soldádope. Haʼekuéra omoakã hína pe rréi guardiakuérape* ha umi guárdia palasiopeguápe,*+ ha heʼi chupekuéra ou hag̃ua hendápe Jehová rógape. Ojapo hendivekuéra peteĩ kompromíso ha ojapoka chupekuéra peteĩ huraménto Jehová rógape, ha upéi ohechauka chupekuéra pe rréi raʼy.+ 5 Haʼe heʼi chupekuéra: “Peẽ pejapo vaʼerã péicha: umi ombaʼapótava ha orekóva itúrno ko sábado ojedividi vaʼerã en 3 grúpo. Pe primer grúpo oñatende porã vaʼerã pe rréi palásiore.+ 6 Pe segundo grúpo oñatende vaʼerã pe Simiénto Rokẽme, ha pe tercer grúpo oñatende vaʼerã pe okẽme umi guárdia palasiopegua rapykuépe. Peẽ peñoturnáta peñatende hag̃ua pe témplore. 7 Umi mokõi grúpo ndorekomoʼãiva kuri itúrno ombaʼapo hag̃ua ko sábado, oñatende porãta Jehová rógare oprotehe hag̃ua pe rréipe. 8 Peẽ pemongora vaʼerã pe rréipe peprotehe hag̃ua chupe, ha káda uno pereko vaʼerã pene árma pende pópe. Ha oimeraẽ oikéva pene mbytépe, ojejuka vaʼerã. Peho vaʼerã pe rréi ndive toho ohohápe”.*

9 Umi héfe de 100 soldádo+ ojapo pe saserdóte Jehoiadá heʼi hagueichaite chupekuéra. Upémarõ káda uno ogueraha umi kuimbaʼe oĩva ipoguýpe orekóvape itúrno ombaʼapo hag̃ua pe sábado, ha ogueraha avei umi ndotokáivape ombaʼapo upe sábado, ha oho pe saserdóte Jehoiadá rendápe.+ 10 Pe saserdóte omeʼẽ pe héfe de 100 soldádope umi lánsa ha eskúdo apuʼa rréi David mbaʼekue. Koʼã mbaʼe oĩ kuri Jehová rógape. 11 Ha umi guárdia palasiopegua+ oñemoĩ pe lugár ojeʼe haguépe chupekuéra, ha káda uno oreko hiʼárma ipópe, ha oñemoĩ hikuái pe témplo a la derécha guive a la iskiérda peve, pe altár+ ha pe témplo ykére, upéicha omongora hikuái pe rréipe. 12 Upéi Jehoiadá oguenohẽ pe rréi raʼýpe+ ha omoĩ iñakã ári pe koróna. Ojoko avei iñakã ári* pe lívro de la léi,*+ ha haʼekuéra omoĩ chupe rréiramo ha onombra* chupe. Upéi oñepyrũ ojepopete hikuái ha heʼi: “¡Toñevendesi* pe rréipe!”.+

13 Atalía ohendúrõ guare umi hénte odiparaha ha osapukaiha hína, upepete voi oho umi hénte oĩháme, Jehová rógape.+ 14 Ha haʼe ohecha pe rréipe oñemboʼyha pe kolúmna ykére, ojepokuaaháicha ojapo umi rréi.+ Umi kuimbaʼe omoakãva umi guárdiape ha umi ombopúva trompéta+ oĩ pe rréi ndive, ha kompletoite umi hénte oikóva upe lugárpe ovyʼa joa ha ombopu hikuái umi trompéta. Upépe Atalía omondoro ijao ha osapukái: “¡Traisión! ¡Traisión!”. 15 Péro pe saserdóte Jehoiadá heʼi umi héfe de 100 soldádope,+ umi oñenkargávape pe ehérsitore: “¡Peguenohẽ koʼágui Atalíape, ha oĩramo osegíva chupe, pejuka espádape!”. Pórke pe saserdóte heʼi kuri chupekuéra: “Aníke pejuka chupe Jehová rógape”. 16 Upémarõ haʼekuéra ojagarra Atalíape ha ogueraha pe lugár oikehárupi umi kavaju pe rréi palásiope,+ ha ojuka chupe hikuái upépe.

17 Upe rire Jehoiadá ojapo peteĩ kompromíso Jehovándi, pe rréi ha pe puévlo ndive+ haʼekuéra osegitaha Jehová puévloramo. Ha ojapo avei peteĩ kompromíso pe rréi ha pe puévlo ndive.+ 18 Upéi pe puévlo kompletoite oho Baal témplope* ha oitypaite umi ijaltár+ ha omonguʼipaite umi Baal raʼanga,+ ha umi altár renondépe ojuka hikuái Matánpe, haʼéva Baal saserdóte.+

Ha pe saserdóte Jehoiadá onombra umi kuimbaʼe oñenkargátavape Jehová rógare.+ 19 Upéi haʼe ogueraha hendive umi héfe de 100 soldádope,+ pe rréi guardiakuérape,* umi guárdia palasiopeguápe,+ ha kompletoite umi hénte oikóvape upe lugárpe omoirũ hag̃ua pe rréipe, ha ovahea hikuái Jehová rógagui ha og̃uahẽ pe rréi palásiope. Haʼekuéra oho pe tape ohasávare umi guardiakuéra palasiopegua rokẽrupi. Upéi pe rréi oguapy pe tróno oguapyhápe umi rréi.+ 20 Ha entéro umi hénte oikóva upe lugárpe ovyʼa joa ha pe siuda opyta trankílo, pórke ojuka hikuái Atalíape espádape pe rréi róga ypýpe.

21 Jehoás+ oreko vaʼekue 7 áño oikórõ guare chugui rréi.+

12 Ha 7 áño ogoverna haguépe Jehú,+ Jehoásgui+ oiko rréi, ha ogoverna 40 áñore Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Zibíah, haʼe hína Beer-Sebagua.+ 2 Jehoás ojapo meme vaʼekue iporãva Jehová renondépe, pe saserdóte Jehoiadá ohekomboʼe ha oakonseha aja entéro chupe. 3 Péro ndoipeʼapái umi lugár yvate,+ ha pe puévlo osegi ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe.

4 Jehoás heʼi umi saserdótepe: “Pejagarra kompletoite pe pláta ojeguerúva Jehová rógape ofrénda sagrádaramo:+ pe impuésto káda uno opaga vaʼerã,+ pe pláta ojepaga vaʼerã asegún pe promésa ojapo vaʼekue peteĩ persóna* ha pe pláta káda uno omeʼẽva ipyʼaite guive Jehová rógape g̃uarã.+ 5 Peẽ saserdóte voi pejagarráta pe pláta umi oguerúvagui ha peipurúta pemyatyrõ hag̃ua pe óga oñembyaihápe”.*+

6 Péro 23 áño ogoverna haguépe rréi Jehoás, umi saserdóte neʼĩra gueteri omyatyrõ pe óga oñembyaiha.+ 7 Upémarõ rréi Jehoás ohenoika pe saserdóte Jehoiadápe+ ha umi ótro saserdótepe, ha heʼi chupekuéra: “¿Mbaʼére piko napemyatyrõi pe óga oñembyaihápe? Upévare, ndapeipurumoʼãirõ pe pláta pemyatyrõ hag̃ua pe óga, anivéma pejagarra umi héntegui”.+ 8 Upémarõ umi saserdóte odesidi ndojagarramoʼãveimaha pláta pe puévlogui ha nomyatyrõmoʼãiha pe óga.

9 Upéi pe saserdóte Jehoiadá ojagarra peteĩ káha+ ha ombokua pe itápa ha omoĩ pe altár ykére, a la derécha gotyo jaikévo Jehová rógape. Umi saserdóte ombaʼapóva de guárdia pe okẽme omoĩmba upépe pe pláta oikéva Jehová rógape.+ 10 Ha haʼekuéra ohecha jave henyhẽmaha pláta pe káhape, oavisa pe rréi sekretáriope ha pe súmo saserdótepe, upémarõ ou hikuái ombyaty* ha okonta pe pláta ojegueru vaʼekue Jehová rógape.+ 11 Haʼekuéra omeʼẽ pe pláta oñekontapáma vaʼekue umi oñenkargávape pe traváho ojejapóvare Jehová rógape. Ha koʼãva opaga umi karpintéro ha konstruktór ombaʼapóvape Jehová rógape.+ 12 Opaga avei hikuái umi alvañílpe ha umi ombaʼapóvape kantérape. Haʼekuéra ogueru avei umi madéra ha ita oñekytĩ ha oñemoldea pyréva oñemyatyrõ hag̃ua Jehová róga oñembyaihápe, ha oipuru avei hikuái pe pláta okuvri hag̃ua entéro umi ótro gásto oĩva oñemyatyrõ haguére pe óga.

13 Péro ni michĩmi pe pláta ojegueru vaʼekue Jehová rógape ndojepurúi ojejapo hag̃ua umi palangána de pláta, umi pínsa oñembogueha umi lamparaʼi, umi tasón, umi trompéta+ térã oimeraẽ ótra kósa de óro térã de pláta Jehová rógape g̃uarã.+ 14 Haʼekuéra omeʼẽ pe pláta umi oñenkargávape añoite pe traváhore, ha upéva rupive haʼekuéra omyatyrõ Jehová róga. 15 Haʼekuéra nokontrolái mbaʼéichapa ojepuru pe pláta omeʼẽ vaʼekue umi kuimbaʼe oñenkargávape opaga hag̃ua umi ombaʼapóvape, pórke ikatu oñekonfia hesekuéra.+ 16 Péro pe pláta ojeguerúva ojejapo hag̃ua umi ofrénda por la kúlpa+ ha umi ofrénda ojepaga hag̃ua umi pekádore, noñemeʼẽi oñemyatyrõ hag̃ua Jehová róga, pórke koʼãva umi saserdóte mbaʼerã hína.+

17 Upérõ Hazael+ rréi de Siria oho ha oñorairõ Gat kóntrape,+ ha ojagarra rire upe siuda, odesidi oataka Jerusalén.+ 18 Upépe Jehoás rréi de Judá ojagarra oguerahaka Hazael rréi de Síriape kompletoite umi ofrénda sagráda osantifika vaʼekue umi ituakuéra ypykue Jehosafat, Jehoram ha Ocozías, koʼãva hína umi rréi de Judá. Ha oguerahaka avei chupe umi ofrénda haʼe voi osantifika vaʼekue, ha kompletoite pe óro oĩ vaʼekue Jehová róga tesoreríape ha pe rréi palásio tesoreríape.+ Upémarõ Hazael oho Jerusaléngui.

19 Jehoás istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 20 Péro umi ijofisialkuéra palasiopegua oñomoirũ ha opuʼã Jehoás rehe ñemiháme+ ha ojuka chupe pe lugár héravape Miló,*+ pe tape ovaheávare Silápe. 21 Umi ijofisialkuéra palasiopegua Jozacar haʼéva Simeat raʼy, ha Jehozabad haʼéva Somer raʼy, oataka ha ojuka Jehoáspe.+ Upéi oñeñotỹ chupe umi ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe, ha itaʼýra Amasíasgui oiko rréi hekovia.+

13 Jehoás haʼe hína Ocozías+ pe rréi de Judá raʼy, ha 23 áño ogoverna haguépe Jehoás,+ Jehoacázgui oiko rréi. Jehoacaz haʼe hína Jehú raʼy,+ ha ogoverna Israel 17 áñore Samaria guive. 2 Jehoacaz ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, ha ojapo avei opa mbaʼe Nebat raʼy Jeroboán ojapo haguéicha, haʼe voi ningo ojapoka vaʼekue Israélpe umi mbaʼe vai haʼe ojapo vaʼekue.+ Haʼe osegi vaʼekue ojapo upéicha. 3 Upéicha rupi Jehová ipochy+ ha orrenegaiterei umi israelítare,+ ha ontrega chupekuéra rréi Hazael de Siria pópe,+ ha avei Ben-Hadad,+ Hazael raʼy pópe, oikove aja pukukue Jehoacaz ha umi israelita.

4 Tiémpo rire Jehoacaz ojerure asy Jehovápe imbaʼeporã hag̃ua hendive, ha Jehová ohendu chupe, pórke haʼe ohecha kuri mbaʼeichaitépa pe rréi de Siria ojopy ha ombohasa asy umi israelítape.+ 5 Upémarõ Jehová omeʼẽ umi israelítape peteĩ osalva vaʼerã chupekuéra+ umi sirio poguýgui, ha péicha umi israelita oiko jey pyʼaguapýpe* yma guaréicha. 6 (Péro haʼekuéra osegi ojapo ivaíva ojapo haguéicha Jeroboán rogayguakuéra, haʼe ningo ojapoka vaʼekue Israélpe umi mbaʼe vai haʼe ojapo vaʼekue.+ Haʼekuéra osegi ojapo umi mbaʼe vai,* ha pe póste sagrádo+ osegi oĩ Samáriape). 7 Jehoacázpe hemby vaʼekue peteĩ ehérsito orekóva 50 kuimbaʼe kavaju arigua, 10 kárro de gérra ha 10.000 soldádo yvyrupigua, pórke pe rréi de Siria ohundi vaʼekue umi ótrope.+ Ha oñepyrũháicha pe yvýre oñemopotĩha tiémpope pe semílla,+ haʼe opyrũmbaite hesekuéra ha omonguʼi chupekuéra opyta peve yvytimbóicha.

8 Jehoacaz istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼeichaitépa ipoderóso. 9 Upéi Jehoacaz omano ha oñeñotỹ chupe Samáriape,+ ha itaʼýra Jehoás opyta rréiramo hekovia.

10 Ha 37 áño ogoverna haguépe Jehoás rréi de Judá, Jehoacaz raʼy Jehoásgui+ oiko rréi de Israel Samáriape, ha ogoverna 16 áñore. 11 Haʼe osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe, ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka vaʼekue Israélpe umi mbaʼe vai haʼe ojapo vaʼekue.+ Haʼe osegi vaʼekue ojapo* upéicha.

12 Jehoás istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue, mbaʼeichaitépa ipoderóso ha mbaʼéichapa oñorairõ vaʼekue rréi de Judá Amasías kóntrape.+ 13 Upéi Jehoás omano ha Jeroboán*+ oguapy itrónope. Jehoáspe oñeñotỹ Samáriape umi rréi de Israel oñeñotỹhápe.+

14 Ha Eliseo+ ou hasykatu, ojagarra chupe pe mbaʼasy upe rire ojuka vaʼekue chupe, upérõ ovisita chupe Jehoás rréi de Israel, haʼe hasẽ ha oañuã chupe heʼívo: “¡Che ruvicha, che ruvicha!* ¡Ñaikotevẽ ningo pe kárro de gérra oĩva Israélpe ha umi isoldádo kavaju arigua!”.*+ 15 Upéi Eliseo heʼi chupe: “Ejagarra peteĩ árko ha umi flécha”. Upémarõ haʼe ojagarra peteĩ árko ha umi flécha. 16 Ha Eliseo heʼi pe rréi de Israélpe: “Ejagarra nde pópe pe árko”. Upémarõ haʼe ojagarra ipópe pe árko, ha Eliseo omoĩ ipo pe rréi po ári. 17 Upéi Eliseo heʼi chupe: “Eavri pe ventána éste gotyo”. Upémarõ haʼe oavri. Ha Eliseo heʼi: “Epoi nde flécha”. Ha haʼe opoi iflécha. Upépe Eliseo heʼi: “¡Jehová flécha oganáta,* pe iflécha oganáta Síriape!* Afécpe+ nde reganáta Síriape, rehundiete peve”.

18 Eliseo heʼi avei: “Ejagarra umi flécha”. Ha haʼe ojagarra umíva. Upémarõ heʼi pe rréi de Israélpe: “Einupã pe yvy”. Upémarõ haʼe oinupã pe yvy 3 vése ha upéi ojedeháma. 19 Upépe Ñandejára siérvo ipochyeterei hendive ha heʼi: “¡Nde ningo reinupã vaʼerã kuri pe yvy 5 térã 6 vése! Péicha reganáta kuri Síriape rehundiete peve, péro koʼág̃a reganáta Síriape 3 vésente”.+

20 Upe rire Eliseo omano ha oñeñotỹ chupe. Oĩ vaʼekue umi moabita ehérsito+ oikéva jepi ipaispekuéra oñepyrũvo pe áño.* 21 Ha upérõ unos kuánto kuimbaʼe oho oñotỹ hag̃ua peteĩ kuimbaʼe omano vaʼekuépe, ha upe jave ohecha hikuái pe ehérsitope. Upémarõ pyaʼe porã omombo hikuái pe teʼongue Eliseo sepultúrape ha osẽ odipara. Ha pe kuimbaʼe reʼongue ojávo Eliseo kanguekuére, oikove jey+ ha opuʼã oñemboʼy.

22 Pe rréi de Siria Hazael+ ningo ojopy ha ombohasa asy Israélpe+ Jehoacaz ogoverna aja entéro. 23 Péro Jehová imbaʼeporã hendivekuéra, oiporiahuvereko+ ha ojepyʼapy hesekuéra, pe kompromíso ojapo vaʼekue rehehápe Abrahán,+ Isaac+ ha Jacob+ ndive. Haʼe nohundiséi chupekuéra ha nomosẽi chupekuéra henondégui koʼag̃aite peve. 24 Ha rréi Hazael de Siria omanórõ guare, itaʼýra Ben-Hadádgui oiko rréi hekovia. 25 Upémarõ Jehoacaz raʼy Jehoás ojagarra jey Hazael raʼy Ben-Hadádgui umi siuda Hazael ojagarra vaʼekue Jehoacázgui oñorairõrõ guare hikuái. Jehoás ogana Ben-Hadádpe 3 vése+ ha orrekupera jey umi siuda de Israel.

14 Jehoacaz raʼy haʼe hína Jehoás,+ pe rréi de Israel, ha 2 áño ogoverna haguépe Jehoás, Amasíasgui oiko rréi. Amasías hína Jehoás raʼy, pe rréi de Judá. 2 Amasías oreko vaʼekue 25 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna 29 áñore Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Jehoadín Jerusalengua.+ 3 Amasías ojapo meme iporãva Jehová renondépe, péro ndahaʼéi itúa ypykue David+ ojapo haguéicha. Haʼe ojapo entéro mbaʼe ojapo vaʼekue itúa Jehoás.+ 4 Péro ndoipeʼapái umi lugár yvate,+ ha pe puévlo osegi ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe.+ 5 Upéi Amasías goviérno imbarete rire ipoguýpe, ensegída ojuka umi isiervokuéra ojuka vaʼekuépe itúape, pe rréipe.+ 6 Péro haʼe ndojukái umi asesíno raʼykuérape, Jehová omanda haguéicha, pórke upéicha ojeskrivi voi Moisés lívro de la léipe: “Tuakuérape ndojejukái vaʼerã itaʼýra pekadokuére, ha umi taʼyrakuérape ndojejukái vaʼerã itúa pekadokuére. Peteĩ persónape ojejuka vaʼerã ipekádore añoite”.+ 7 Amasías ojuka umi edomítape+ pe Válle de Sálpe,+ 10.000 kuimbaʼépe ojuka, ha oñorairõrõ guare ojagarra Sela,+ ha upéi oñembohéra Jocteel koʼag̃aite peve.

8 Upémarõ Amasías omondo mensahéro Jehoás rendápe, haʼéva hína Jehoacaz raʼy ha Jehú pe rréi de Israel niéto, ha heʼika chupe: “Eju ñañorairõ oñondive”.*+ 9 Ha rréi Jehoás de Israel heʼika pe rréi de Judá Amasíaspe: “Pe ñuatĩ oĩva pe Líbanope heʼika pe sédrope oĩva pe Líbanope: ‘Emeʼẽna nde rajy che raʼýpe hembirekorã’. Péro peteĩ animál salváhe oĩva pe Líbanope ohasa ha opyrũmbaite pe ñuatĩre. 10 Nde ningo rehundíma Edómpe+ añete, upévare reñemombaʼeguasu. Evyʼa katu umi mbaʼe guasu rehupytývare, péro epytánte nde palásiope. ¿Mbaʼére piko rejapo vaʼerã sarambi ha eperde, ha ehundi avei nde rapykuéri Judápe?”. 11 Péro Amasías nopenái hese.+

Upémarõ rréi Jehoás de Israel oho ha oñorairõ rréi de Judá Amasías ndive Bet-Sémespe,+ opytáva Judápe.+ 12 Israel ogana Judápe, upémarõ káda uno osẽ oho hógape.* 13 Ha Bet-Sémespe pe rréi Jehoás de Israel ojagarra rréi de Judá Amasíaspe, haʼéva Jehoás raʼy ha Ocozías niéto. Upéi ou hikuái Jerusalénpe ha haʼe oity Jerusalén murálla Efraín Rokẽ+ guive pe Okẽ Eskinapegua+ peve, en totál 178 métro.* 14 Haʼe ojagarra kompletoite pe óro, pláta ha entéro mbaʼe oĩ vaʼekue Jehová rógape ha pe rréi palásio tesoreríape, ha ogueraha avei heta prisionéro. Upéi haʼe oho jey Samáriape.

15 Jehoás istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue, mbaʼeichaitépa ipoderóso ha mbaʼéichapa oñorairõ vaʼekue rréi de Judá Amasías kóntrape. 16 Upéi Jehoás omano ha oñeñotỹ chupe Samáriape+ umi rréi de Israel oñeñotỹhápe, ha itaʼýra Jeroboángui*+ oiko rréi hekovia.

17 Amasías,+ haʼéva pe rréi de Judá Jehoás raʼy, oikove 15 áño omano rire Jehoás,+ pe rréi de Israel Jehoacaz raʼy.+ 18 Amasías istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe haʼe ojapo vaʼekue. 19 Upe rire oĩ opuʼãva ñemiháme Amasías kóntrape+ Jerusalénpe, ha haʼe oho okañy Lakíspe, péro oñemondo hapykuéri unos kuánto kuimbaʼe ha ojuka chupe hikuái Lakíspe. 20 Upémarõ ogueraha chupe hikuái peteĩ kárrope ojetiráva kavajúpe, ha oñeñotỹ chupe umi ituakuéra ypykuéndi Jerusalénpe pe Siuda de Davídpe.+ 21 Upéi pe puévlo de Judá kompletoite omoĩ rréiramo Azaríaspe*+ itúa Amasías rekovia,+ upérõ Azarías oreko vaʼekue 16 áño.+ 22 Rréi Amasías omano rire, haʼe omopuʼã jey Elat+ ha omoĩ jey Judá poguýpe.+

23 Ha 15 áño ogoverna haguépe Amasías, pe rréi de Judá Jehoás raʼy, Jeroboángui+ oiko rréi Samáriape. Haʼe hína rréi de Israel Jehoás raʼy, ha ogoverna 41 áñore. 24 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 25 Haʼe orrekupera jey Israel frontéra, Lebó-Hamat*+ guive Mar de Arabá*+ peve, Israel Jára Jehová heʼi haguéicha isiérvo Jonás+ rupive, haʼe hína Amitái raʼy, Jonás ningo hína pe proféta Gat-Hefergua.+ 26 Jehová ohecha kuri mbaʼeichaitépa osufri ha oñembyasy Israel.+ Ndaipóri vaʼekue avavete ikatúva oipytyvõ Israélpe, ni peteĩ iñarruinádova ni ikangýva jepe. 27 Péro Jehová opromete vaʼekue ndoipeʼaitemoʼãiha Israel réra ko yvy ape árigui.+ Upémarõ osalva chupekuéra Jehoás raʼy Jeroboán rupive.+

28 Jeroboán istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue, mbaʼeichaitépa ipoderóso ha mbaʼéichapa oñorairõ ha orrekupera vaʼekue Damasco+ ha Hamat+ oĩ jey hag̃ua Judá poguýpe Israélpe. 29 Upéi Jeroboán omano ha oñeñotỹ chupe umi rréi de Israel oñeñotỹhápe, ha itaʼýra Zacarías+ opyta rréiramo hekovia.

15 Ha 27 áño ogoverna haguépe rréi de Israel Jeroboán,* Azaríasgui*+ oiko rréi, haʼe hína rréi Amasías+ de Judá raʼy.+ 2 Azarías oreko vaʼekue 16 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna 52 áñore Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Jecolías Jerusalengua. 3 Ha Azarías ojapo vaʼekue iporãva Jehová renondépe, ojapo haguéicha itúa Amasías.+ 4 Péro ndoipeʼapái umi lugár yvate,+ ha pe puévlo osegi ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe.+ 5 Upéi Jehová ombohasy pe rréipe ha ojagarra chupe lépra,+ ha opyta upéicha omanoha día peve. Haʼe oiko vaʼekue peteĩ óga apártepe,+ ha upe aja Jotán,+ pe rréi raʼy, oñenkarga pe palásiore ha ohusga umi hetãyguápe.+ 6 Azarías istória+ oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 7 Upéi Azarías omano+ ha oñeñotỹ chupe umi ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe, ha itaʼýra Jotángui oiko rréi hekovia.

8 Ha 38 áño ogoverna haguépe rréi Azarías+ de Judá, Zacaríasgui+ oiko rréi de Israel Samáriape ha ogoverna 6 mése aja. Zacarías hína Jeroboán raʼy. 9 Umi ituakuéra ypykue ojapo haguéicha haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 10 Upémarõ Salum haʼéva Jabés raʼy opuʼã Zacarías rehe ñemiháme ha oataka+ chupe Ibleámpe.+ Ha Salum ojuka rire chupe, oiko chugui rréi hekovia. 11 Zacarías istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe haʼe ojapo vaʼekue. 12 Péicha oñekumpli Jehová heʼika vaʼekue Jehúpe: “Ne familiare, pe cuarta henerasión+ peve, oguapýta Israel trónope”.+ Ha peichaite oiko vaʼekue.

13 Ha 39 áño ogoverna haguépe rréi Uzías*+ de Judá, oiko rréi Salúmgui ha ogoverna un mes aja entéro Samáriape. Salum hína Jabés raʼy. 14 Upéi Gadí raʼy Menahem osẽ Tirzágui+ ha oho Samáriape. Ha haʼe oataka Jabés raʼy Salúmpe+ Samáriape. Ojuka rire chupe, Menahem opyta rréiramo hekovia. 15 Salum istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼéichapa haʼe opuʼã vaʼekue ñemiháme pe rréire. 16 Upérõ Menahem osẽ Tirzágui ha oho oataka Tifsá, umi oĩvape upépe ha avei iterritório kompletoite, pórke haʼekuéra ndoavríri kuri chupe pe siuda rokẽ. Menahem ohundi chupekuéra ha oavri enterovete umi kuña hyeguasúva rye.

17 Ha 39 áño ogoverna haguépe rréi Azarías de Judá, Menahémgui oiko rréi de Israel ha ogoverna 10 áñore Samáriape. Menahem hína Gadí raʼy. 18 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, oikove aja entéro ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 19 Upéi pe rréi Pul+ de Asiria oike Israel territóriope, ha Menahem omeʼẽ chupe 34.200 kílo* de pláta oipytyvõ hag̃ua chupe, ikatu hag̃uáicha imbarete pe goviérno ipoguýpe.+ 20 Ha omeʼẽ hag̃ua pe pláta pe rréi de Asíriape, Menahem oovliga umi kuimbaʼe iñimportántevape ha ipláta hetávape oĩva Israélpe+ omeʼẽ hag̃ua káda uno 570 grámo* de pláta. Upémarõ pe rréi de Asiria oho jey ha ndoatakái chupekuéra. 21 Menahem istória+ oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 22 Upéi Menahem omano ha itaʼýra Pecahíasgui oiko rréi hekovia.

23 Ha 50 áño ogoverna haguépe rréi Azarías de Judá, Pecahíasgui oiko rréi, ha 2 áñore ogoverna Israel Samaria guive. Pecahías hína Menahem raʼy. 24 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 25 Upéi iñajudánte Pécah,+ haʼéva Remalías raʼy, opuʼã ñemiháme Pecahías rehe ha oataka chupe Argob ha Arié ndive Samáriape, pe tórre oĩvape pe rréi palásiope. Pécah oreko vaʼekue hendive 50 kuimbaʼe Galaadgua, ha ojuka rire Pecahíaspe, oiko chugui rréi hekovia. 26 Pecahías istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.

27 Ha 52 áño ogoverna haguépe rréi Azarías de Judá, Pécahgui+ oiko rréi, ha 20 áñore ogoverna Israel Samaria guive. Pécah hína Remalías raʼy. 28 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, ndohejái umi mbaʼe vai Nebat raʼy Jeroboán ojapo vaʼekue, haʼe ningo ojapoka Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 29 Ogoverna aja rréi Pécah de Israel, Tiglat-Piléser+ rréi de Asiria ou ha ojagarra umi siuda hérava Ijón, Abel-Bet-Maacá,+ Janóah, Quedes,+ Hazor, Galaad+ ha avei Galilea, upéva hína Neftalí+ território kompletoite. Haʼe ogueraha avei prisionéroramo umi héntepe Asíriape.+ 30 Upéi Hosea,+ Elá raʼy opuʼã ñemiháme Pécah kóntrape, oataka ha ojuka chupe. Pécah hína Remalías raʼy. Upéi haʼe opyta rréiramo hekovia, 20 áño ogoverna haguépe Uzías raʼy, Jotán.+ 31 Pécah istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.

32 Ha 2 áño ogoverna haguépe Pécah, haʼéva pe rréi de Israel Remalías raʼy, oiko rréi Jotángui,+ pe rréi Uzías+ de Judá raʼy. 33 Jotán oreko vaʼekue 25 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna 16 áñore Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Jerusá, Sadoc rajy.+ 34 Ha Jotán ojapo meme iporãva Jehová renondépe, ojapo haguéicha itúa Uzías.+ 35 Péro ndojepeʼái umi lugár yvate, ha pe puévlo osegi ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe.+ Jotán ojapo vaʼekue Jehová róga rokẽ ijyvatevéva.+ 36 Jotán istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue. 37 Upe tiémpope Jehová omondo Judá kóntrape Rezín rréi de Síriape, ha Pécahpe,+ Remalías raʼýpe.+ 38 Upéi Jotán omano ha oñeñotỹ chupe umi ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe, haʼe hína itúa ypykue. Ha itaʼýra Acázgui oiko rréi hekovia.

16 Ha 17 áño ogoverna haguépe Pécah, haʼéva Remalías raʼy, oiko rréi Acázgui,+ pe rréi Jotán de Judá raʼy. 2 Acaz oreko vaʼekue 20 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 16 áñore ogoverna Jerusalénpe. Haʼe ndojapói vaʼekue iporãva Ijára Jehová renondépe itúa ypykue David ojapo haguéicha.+ 3 Upéva rangue, haʼe ojapo meme umi mbaʼe ojapo vaʼekue umi rréi de Israel,+ ha hiʼarive ohapy itaʼýrape sakrifísioramo,*+ ha péicha ojapo umi mbaʼe oporombojeguarúva ojapoháicha umi nasión+ Jehová omosẽ vaʼekue umi israelita renonderãgui. 4 Haʼe osegi avei ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe,+ umi sérrope ha umi yvyramáta guasu guýpe.+

5 Upérõ pe rréi Rezín de Siria ha Pécah, haʼéva rréi de Israel Remalías raʼy, oho oñorairõ hag̃ua Jerusalén kóntrape.+ Haʼekuéra omongora pe siuda oĩháme Acaz, péro ndaikatúi ojagarra hikuái pe siuda. 6 Upe tiémpope rréi Rezín de Siria omoĩ jey Elat+ Edom poguýpe. Upe rire omosẽ umi judíope* Elátgui. Ha umi edomita oike Elátpe ha opyta upépe koʼag̃aite peve. 7 Upémarõ Acaz omondo mensahéro rréi de Asiria Tiglat-Piléser+ rendápe, ha heʼika chupe: “Che ningo nde siérvo ha nde raʼy.* Ejumína chesalva pe rréi de Síriagui ha pe rréi de Israélgui, haʼekuéra ningo cheataka hína”. 8 Upéi Acaz ojagarra pe pláta ha óro oĩva Jehová rógape ha pe rréi palásio tesoreriakuérape ha oguerahaka rréi de Asíriape okoimea* hag̃ua chupe.+ 9 Ha pe rréi de Asiria ojapo upe ojerure haguéicha chupe. Haʼe oho Damáscope, ojagarra upe siuda ha ogueraha umi héntepe prisionéroramo Quírpe,+ ha ojuka Rezínpe.+

10 Upémarõ pe rréi Acaz oho ojotopa rréi de Asiria Tiglat-Piléser ndive Damáscope. Ha ohechárõ guare pe altár oĩva Damáscope, pe rréi Acaz oguerahaka pe saserdóte Uríyape pe altár raʼanga ha ipláno ohechaukáva mbaʼe modélopa oreko ha mbaʼéichapa ojejapo kuri.+ 11 Ha pe saserdóte Uriya+ ojapo peteĩ altár+ heʼiháicha pe informasión ogueruka vaʼekue rréi Acaz Damáscogui. Pe saserdóte Uriya ojapopáma pe altár ou mboyve rréi Acaz Damáscogui. 12 Pe rréi ou jeýrõ guare Damáscogui ha ohecha pe altár, haʼe oñemboja pe altár rehe ha ojapo ofrénda hiʼári.+ 13 Ha upe altár ári haʼe osegi omotimbo umi iñofrénda ojehapýva ha umi iñofrénda de semílla, oñohẽ avei iñofrénda líkida ha ohypýi pe altár umi animál ruguykuépe, umi oipuru vaʼekue ojapo hag̃ua iñofrénda de paz. 14 Upéi haʼe oguerova pe altár de kóvre+ oĩ vaʼekue Jehová renondépe, haʼe oguerova pe témplo renondégui ha omoĩ nórte gotyo pe ijaltárgui. Pe altár de kóvre ningo oĩ kuri éntre Acaz altár ha Jehová róga. 15 Rréi Acaz omanda pe saserdóte Uríyape:+ “Emotimbo pe ofrénda ojehapýva pyharevegua pe altár guasu ári,+ avei pe ofrénda de semílla kaʼarugua,+ pe rréi ofrénda ojehapýva ha iñofrénda de semílla. Upéicha avei umi ofrénda ojehapýva, ofrénda de semílla ha ofrénda líkida ojapóva pe puévlo kompletoite. Ehypýi vaʼerã avei pe altár kompletoite umi animál ruguykuépe, umi ojepuru vaʼekue ojejapo hag̃ua umi ofrénda ojehapýva ha umi ótro sakrifísio. Ha pe altár de kóvre katu ehejánte chéve tadesidi mbaʼépa ajapóta chugui”. 16 Ha pe saserdóte Uriya ojapopaite omanda haguéicha chupe rréi Acaz.+

17 Avei pe rréi Acaz odesarmamba umi karretílla+ ha oikytĩ en pedáso umi iñarmáhe, ha oipeʼa chugui umi palangána.+ Oipeʼa avei pe Palangána Guasu* de kóvre oĩva umi tóro de kóvre+ ári ha omoĩ peteĩ píso de piédra ári.+ 18 Haʼe oipeʼapa avei pe lugár itechopáva ojepurúva jepi sabadokue, ha ojejapo vaʼekue pe témplo ryepýpe, ha oguerova avei pe okẽ oipurúva umi rréi oike hag̃ua Jehová témplope, haʼe ojapo koʼã mbaʼe pe rréi de Asiria káusare.

19 Acaz istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue.+ 20 Upéi Acaz omano ha oñeñotỹ umi ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe, ha itaʼýra Ezequíasgui*+ oiko rréi hekovia.

17 Ha 12 áño ogoverna haguépe rréi Acaz de Judá, Hoséagui+ oiko rréi, ha 9 áñore ogoverna Israélpe Samaria guive. Hosea hína Elá raʼy. 2 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, péro ndahaʼéi umi ótro rréi de Israel oĩ vaʼekue haʼe mboyve ojapo hagueichaite. 3 Rréi de Asiria Salmanasar ou oataka hag̃ua chupe,+ ha Hosea oñepyrũ oservi ha opaga chupe impuésto.+ 4 Péro pe rréi de Asiria oikuaa Hosea opuʼãha hína hese ñemiháme, pórke omondo kuri mensahéro rréi So de Egipto+ rendápe, ha ndoguerahakavéi pe impuésto rréi de Asíriape ojapoháicha kuri oikóvo umi áño ohasa vaʼekuépe. Upémarõ pe rréi de Asiria ojagarra ha oreko chupe ñapytĩháme kárselpe.

5 Pe rréi de Asiria ojagarra pe país kompletoite, ha ou omongora Samaria 3 áñore. 6 Ha 9 áño ogoverna haguépe Hosea, pe rréi de Asiria ojagarra Samaria.+ Upémarõ ogueraha umi israelítape hetãgui+ Asíriape, ogueraha chupekuéra oiko hag̃ua Halá ha Habórpe, oĩva rrío Gozán kóstape,+ ha umi medokuéra siudápe.+

7 Upéva oiko umi israelita opeka rupi Ijára Jehová kóntrape, haʼe hína upe oguenohẽ vaʼekue chupekuéra Egíptogui, pe faraón rréi de Egipto poguýgui.+ Haʼekuéra oadora vaʼekue umi ótro dióspe,*+ 8 ha ojapo umi mbaʼe ojepokuaáva ojapo umi nasión Jehová omosẽ vaʼekue umi israelita renonderãgui. Haʼekuéra okontinua avei ojapo umi kostúmbre omoñepyrũ vaʼekue umi rréi de Israel.

9 Umi israelita ojapo kuri oikóvo umi mbaʼe naiporãiva Ijára Jehová renondépe. Haʼekuéra omopuʼã kompletoite isiudakuérape umi lugár yvate,+ pe tórre ojepurúva guive oñemaña hag̃ua pe siuda imurallapáva peve.* 10 Haʼekuéra osegi omopuʼã umi kolúmna sagráda+ ha umi póste sagrádo entéro umi sérrope, ha avei umi yvyramáta guasu guýpe.+ 11 Ha kompletoite umi lugár ijyvatehápe haʼekuéra omotimbo isakrifísio, ojapo haguéicha umi nasión Jehová omosẽ vaʼekue henonderãkuéragui.+ Haʼekuéra osegi ojapo umi mbaʼe vai ombopochy hag̃ua Jehovápe.

12 Avei osegi oadora hikuái umi dios puerkésape,*+ Jehová heʼíramo jepe chupekuéra: “¡Animoʼãke peadora umíva!”.+ 13 Jehová osegi oavisa Israel ha Judápe umi iprofetakuéra rupive, ha umi kuimbaʼe ohecháva visión+ rupive, heʼívo: “¡Pejevýna pende rape vaígui!+ Pekumplína umi che mandamientokuéra ha umi mbaʼe haʼéva peẽme, opa mbaʼe oĩva che léipe ameʼẽ vaʼekue umi pende tuakuéra ypykuépe, ha amog̃uahẽ vaʼekue peẽme umi che profetakuéra rupive”. 14 Péro haʼekuéra nopenái hese, ha osegi irrevélde ha ikaprichóso umi ituakuéra ypykuéicha, umíva ningo ndojeroviái vaʼekue Ijára Jehováre.+ 15 Haʼekuéra osegi orrechasa umi iléi ha pe kompromíso+ ojapo vaʼekue umi ituakuéra ypykuéndi, ha avei umi mbaʼe tekotevẽva imanduʼa ani hag̃ua oiko hesekuéra ivaíva,+ ha osegi oadora hikuái umi dios ndovaléiva mbaʼeverã.+ Péicha haʼekuéra avei ou ndovalevéi mbaʼeverã,+ pórke ojapo hikuái umi nasión oĩva ijererekuéra ojapoháicha ha Jehová heʼi porã vaʼekue chupekuéra ani hag̃ua osegi umíva ehémplo.+

16 Haʼekuéra osegi omboyke Ijára Jehová mandamientokuéra kompletoite, ha ojapo hikuái mokõi vaka raʼy raʼanga de metál,+ peteĩ póste sagrádo,+ ha oñesũ opa mbaʼe oĩva yvágape+ renondépe ha oservi hikuái Baálpe.+ 17 Haʼekuéra ohapy avei itaʼýra ha itajýrape sakrifísioramo,*+ ojapo adivinasión,+ oĩ voi opredesíva mbaʼépa oikóta, ha osegi ojapo hikuái ivaíva* Jehová renondépe ombopochy hag̃ua chupe.

18 Upéicha rupi Jehová ipochyeterei Israel ndive,+ ha upévare oipeʼa chupekuéra hesa renondégui. Pe trívu de Judá añoite oheja, ha ni peteĩ umi ótro ndohejái.

19 Ni umi Judagua nokumplíri Ijára Jehová mandamientokuéra,+ haʼekuéra osegi umi kostúmbre Israel oreko vaʼekue.+ 20 Jehová orrechasa enterovete Israel familiarépe, omotĩ ha ontrega chupekuéra umi mondaha pópe omosẽmba peve chupekuéra henondégui. 21 Haʼe oipeʼa Israélpe David rogayguágui, ha haʼekuéra omoĩ rréiramo Nebat raʼy Jeroboánpe.+ Péro Jeroboán ohejaka chupekuéra Jehová rape, ha ojapoka chupekuéra peteĩ pekádo ivaietereíva. 22 Ha Israel puévlo osegi ojapo umi mbaʼe vai Jeroboán ojapo vaʼekue.+ Haʼekuéra nomboykéi umíva, 23 ha amo ipahápe Jehová oipeʼa Israélpe hesa renondégui, heʼi haguéicha umi iprofetakuéra rupive.+ Upéicha rupi, umi israelítape ojegueraha prisionéroramo Asíriape,+ ha upépe opyta hikuái koʼag̃aite peve.

24 Upéi pe rréi de Asiria ogueru umi hénte Babilóniagui, Cutá, Avá, Hamat ha Sefarváimgui,+ ha ogueraha chupekuéra oiko hag̃ua umi siuda oĩvape Samáriape umi israelita rekovia. Haʼekuéra ojagarra Samaria ha opyta oiko umi siudápe. 25 Haʼekuéra ndokyhyjéi vaʼekue Jehovágui* oñepyrũrõ guare oiko upépe. Upévare Jehová omondo chupekuéra león,+ ha koʼãva ojuka unos kuánto héntepe. 26 Upéva oñemombeʼu rréi de Asíriape ha ojeʼe chupe: “Umi nasión regueru vaʼekue prisionéroramo hetãgui ha remoĩ oiko hag̃ua umi siuda de Samáriape, ndoikuaái pe rrelihión* ni pe Dios upe paispegua. Upévare haʼe osegi omondo león chupekuéra, ha umíva ojuka umi héntepe, pórke ni peteĩ ndoikuaái pe rrelihión ni pe Dios upe paispegua”.

27 Upémarõ pe rréi de Asiria omanda ha heʼi: “Pegueraha jey peteĩva umi saserdóte pegueru vaʼekue prisionéroramo upégui ha toikuaauka chupekuéra pe rrelihión ha pe Dios upe paispegua”. 28 Upémarõ peteĩva umi saserdóte ojegueraha vaʼekue prisionéroramo Samáriagui ou jey oiko Betélpe,+ ha oñepyrũ omboʼe chupekuéra mbaʼéichapa okyhyje vaʼerã hikuái Jehovágui.*+

29 Péro káda nasionpegua ojapo idiosrã,* ha omoĩ hikuái umi témplo oĩvape umi lugár yvatépe, umi samaritano ojapo vaʼekuépe. Káda nasiongua ojapo upéicha umi siuda oikohápe. 30 Upémarõ umi kuimbaʼe Babiloniagua ojapo Sucot-Benot raʼanga, umi kuimbaʼe Cutgua ojapo Nergal raʼanga, umi kuimbaʼe Hamatgua+ ojapo Asimá raʼanga, 31 umi aveo ojapo Nibhaz ha Tartac raʼanga, umi sefarvita katu ohapy itaʼyrakuéra umi dios Adramélec ha Anamélecpe, koʼãva hína umi dios Sefarvaimgua.+ 32 Ha orrespeta ha okyhyjéramo jepe hikuái Jehovágui, haʼekuéra onombra saserdóte ipuévlogui voi umi lugár yvatépe g̃uarã, ha koʼãva ombaʼapo chupekuéra g̃uarã umi témplo oĩvape umi lugár yvatépe.+ 33 Haʼekuéra orrespeta ha okyhyje Jehovágui, péro oadora umi idióspe, ojejepokuaaháicha ojejapo pe rrelihión oĩvape umi nasiónpe, upe lugár ojegueru haguégui chupekuéra prisionéroramo.+

34 Haʼekuéra koʼag̃aite peve osegi irrelihionkuéra* anteve guare. Ni peteĩ ijapyteguikuéra ndoadorái Jehovápe,* nokumplíri heʼíva chupekuéra, umi mbaʼe ihústova haʼe ojeruréva, umi iléi ni pe mandamiénto Jehová voi omeʼẽ vaʼekue Jacob raʼykuérape. Jacóbpe ningo haʼe okambia vaʼekue héra ha omoĩ chupe Israel.+ 35 Ha Jehová ojapórõ guare peteĩ kompromíso Israel ndive,+ haʼe omanda chupekuéra: “Peẽ ndapekyhyjéi vaʼerã umi ótro diósgui, ha napeñesũi vaʼerã henondepekuéra, ndapeadorái ni ndapejapói vaʼerã chupekuéra sakrifísio.+ 36 Upéva rangue, Jehovágui la peẽ pekyhyje vaʼerã,+ peñesũ henondépe ha pejapo chupe umi sakrifísio, haʼe hína upe peneguenohẽ vaʼekue Egipto poguýgui pyapy mbarete ha tuicha podér reheve.+ 37 Pekumpli vaʼerã umi rreglaménto, umi mbaʼe ihústova haʼe ojeruréva, umi léi ha pe mandamiénto haʼe oskrivi vaʼekue peẽme g̃uarã.+ Peẽ peñatende porã vaʼerã siémpre pekumpli hag̃ua koʼã mbaʼe ha ndapeadorái vaʼerã umi ótro dióspe. 38 Ha napenderesaráiri vaʼerã pe kompromíso ojapo vaʼekuégui penendive,+ ha ndapeadorái vaʼerã umi ótro dióspe. 39 Upéva rangue peẽ pekyhyje vaʼerã pende Jára Jehovágui, pórke haʼe hína upe pendesalvátava entéro pene enemigokuéra poguýgui”.

40 Péro haʼekuéra naiñeʼẽrendúi ha osegi pe irrelihión* anteve guare.+ 41 Péicha koʼã nasión orrespeta ha okyhyje Jehovágui,+ péro oservi avei hikuái umi idioskuéra raʼangápe. Koʼag̃aite peve umi itaʼyrakuéra ha inietokuéra ojapo avei umi ituakuéra ypykue ojapo hagueichaite.

18 Ha 3 áño ogoverna haguépe Hosea,+ pe rréi de Israel Elá raʼy, oiko Ezequíasgui+ rréi, haʼe hína pe rréi Acaz+ de Judá raʼy. 2 Ezequías oreko vaʼekue 25 áño oñepyrũrõ guare ogoverna, ha 29 áñore ogoverna Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Abí,* haʼe hína Zacarías rajy.+ 3 Ezequías ojapo vaʼekue iporãva Jehová renondépe,+ ojapo haguéicha itúa ypykue David.+ 4 Haʼe oipeʼa vaʼekue umi lugár yvate,+ omonguʼi umi kolúmna sagráda ha oikytĩ pe póste sagrádo.+ Haʼe omonguʼi avei pe mbói raʼanga de kóvre Moisés ojapo vaʼekue,+ pórke upe tiémpo peve pe puévlo de Israel osegi omotimbo chupe sakrifísio, ha upe taʼangápe oñehenói vaʼekue mbói raʼanga de kóvre.* 5 Ezequías ojerovia Israel Jára Jehováre,+ ndaipóri vaʼekue haʼe mboyve ni upe rire ótro rréi haʼeichagua umi rréi de Judá apytépe. 6 Haʼe oñakarama hatã vaʼekue Jehováre,+ ha siémpre iñeʼẽrendu chupe. Haʼe osegi vaʼekue okumpli umi mandamiénto Jehová omeʼẽ vaʼekue Moiséspe. 7 Jehová oĩ hendive, ha opa mbaʼe ojapóvape ohechauka iñaranduha. Haʼe oñemoĩ vaʼekue pe rréi de Asiria kóntrape ha ndoserviséi chupe.+ 8 Haʼe ogana vaʼekue avei umi filistéope+ Gaza peve ha ojagarra iterritório, pe tórre ojepurúva guive oñemaña hag̃ua, pe siuda imurallapáva peve.*

9 Ha 4 áño ogoverna haguépe rréi Ezequías, ha 7 áño ogoverna haguépe Hosea,+ haʼéva hína Elá raʼy pe rréi de Israel, pe rréi Salmanasar de Asiria ou Samaria kóntrape ha oñepyrũ omongora pe siuda.+ 10 Upéi 3 áño haguépe umi asirio ojagarra Samaria,+ upérõ ojapo 6 áño ogoverna hague Ezequías, ha ojapo 9 áño rréi Hosea de Israel ogoverna hague. 11 Upéi pe rréi de Asiria ogueraha prisionéroramo umi israelítape hetãgui Asíriape,+ ogueraha chupekuéra oiko hag̃ua Halá ha Habórpe, oĩva rrío Gozán kóstape, ha umi medokuéra siudápe.+ 12 Péicha oiko pórke haʼekuéra naiñeʼẽrendúi Ijára Jehovápe, síno osegínte okumpliʼỹre pe kompromíso ojapo vaʼekue hendivekuéra, ha avei ndojapói entéro mbaʼe omanda vaʼekue chupekuéra Jehová siérvo Moisés.+ Haʼekuéra nopenái umívare ni nokumplíri.

13 Ha 14 áño ogoverna haguépe rréi Ezequías, pe rréi de Asiria Senaquerib+ oho ojagarrapaite umi siuda imurallapáva oĩva Judápe.+ 14 Upémarõ rréi Ezequías de Judá omondo mensahéro Lakíspe, ha heʼika pe rréi de Asíriape: “Che ningo afalla. Upévare tereho jeýntena ha anive repuʼã cherehe, ha ameʼẽta ndéve la rejeruréva guive chéve”. Ha pe rréi de Asiria ojerure rréi Ezequías de Judápe opaga hag̃ua 10.260 kílo* de pláta ha 1.026 kílo* de óro. 15 Upémarõ Ezequías omeʼẽ kompletoite pe pláta otopa vaʼekue Jehová rógape ha pe rréi palásio tesoreriakuérape.+ 16 Upérõ Ezequías oipeʼa* Jehová témplo rokẽnguéra,+ ha umi okẽ márko pe rréi Ezequías de Judá voi orrevesti vaʼekue órope,+ ha omeʼẽ pe rréi de Asíriape.

17 Upéi pe rréi de Asiria omondo Lakís+ guive pe tartánpe,* pe rabsarís* ha pe rabsaquépe* ha peteĩ ehérsito tuichaitereíva rréi Ezequías rendápe Jerusalénpe.+ Haʼekuéra oho Jerusalénpe ha oñemoĩ pe kanál ohasahárupi pe y oúva pe piléta oĩvagui yvate gotyo. Upépe oĩ hína pe tape ohóva pe ojaojohéiva ñúme.+ 18 Ha ohenóirõ guare hikuái pe rréipe osẽ hag̃ua, osẽ hendapekuéra Eliaquim+ haʼéva Hilquías raʼy ha oñenkargáva pe rréi palásiore, avei Sebná+ pe rréi sekretário, ha Joá pe oanotáva umi mbaʼe oikóva, haʼéva hína Asaf raʼy.

19 Upéi pe rabsaqué heʼi chupekuéra: “Pejemína Ezequíaspe: ‘Pe rréi ipoderósova, pe rréi de Asiria heʼika ndéve: “¿Mbaʼe piko la nembopyʼaguasuetéva?+ 20 Ndéngo eiko ere: ‘Areko peteĩ plan ha podér añorairõ hag̃ua’. Péro vyrorei la eréva. ¿Mávare piko la rejerovia ajeve reñanima repuʼã che kóntrape?+ 21 ¡Emañamína! Ndéngo rejerovia Egíptore,+ haʼe ningo peteĩ takuarílla opẽ mbotáva, ha peteĩ kuimbaʼe oñakaramáramo hese ojejoko hag̃ua oikutúta chupe ha ovandeáta ipóre. Péicha hína faraón rréi de Egipto umi ojeroviávape g̃uarã hese. 22 Ha pejéramo chéve: ‘Ore rojerovia Jehová ore Járare’.+ ¿Ndahaʼéi piko chugui la Ezequías oipeʼapa vaʼekue umi lugár yvate ha umi altár?+ Ha heʼi Judá ha Jerusalénpe: ‘Pe altár oĩva Jerusalénpe, upéva renondépe peñesũ vaʼerã’”’.+ 23 Upévare, pejodesafia che ruvicha pe rréi de Asiria ndive: che ameʼẽta ndéve 2.000 kavaju, jahecha reguerekópa umi kuimbaʼe hiʼári g̃uarã.+ 24 Egipto omeʼẽramo jepe ndéve heta kárro de gérra ha kuimbaʼe kavaju arigua, ¿nde piko repensa reganataha pe governadór ikangyvévape jepe oservíva che ruvichápe? 25 Ha avei, ¿che piko ikatúta kuri aju ahundi hag̃ua ko lugár Jehová nopermitíriramo chéve? Jehová voi ningo heʼi chéve: ‘Tereho katu ko país kóntrape ha ehundi’”.

26 Upépe Eliaquim, haʼéva Hilquías raʼy, ha Sebná+ ha Joá heʼi pe rabsaquépe:+ “Eñeʼẽna oréve idióma araméope,*+ pórke ore rontende upéva. Ani reñeʼẽ judiokuéra idiómape pórke ontendepáta umi hénte oĩva pe murálla ári”.+ 27 Péro pe rabsaqué heʼi chupekuéra: “¿Peẽ piko peimoʼã che ruvicha chembou hague haʼe hag̃ua koʼã mbaʼe peẽme ha pende ruvichápente? Ko mensáhe ningo haʼe avei umi kuimbaʼe oguapývape g̃uarã pe murálla ári. Haʼekuéra ningo peẽicha avei hoʼúta hína hekaka ha ity”.

28 Upéi pe rabsaqué oñemboʼy ha hatã heʼi umi judío idiómape: “Pehendu mbaʼépa heʼi pe rréi ipoderósova, pe rréi de Asiria.+ 29 Péicha heʼi pe rréi: ‘Aníke peheja Ezequías penembotavy, pórke haʼe ndaikatumoʼãi pendesalva chehegui.+ 30 Ha aníke Ezequías káusare pejerovia Jehováre, heʼígui peẽme: “Jehová katuete ñandesalváta, ha ko siuda noñentregamoʼãi pe rréi de Asiria pópe”.+ 31 Aníkena pehendu Ezequíaspe, pórke pe rréi de Asiria heʼi kóicha: “Peñentrega ha peiko porã chendive,* ha káda uno peẽ peʼúta parrál pende parraltýgui ha ígo pende ígo mátagui, ha peyʼúta pende alhívegui.* 32 Péicha peikóta che aju peve ha pogueraha peteĩ yvy ojoguávape ko pende yvýpe,+ peteĩ yvy oprodusívape trígo, seváda ha parrál pejapo hag̃ua pan ha víno pyahu, peteĩ yvy oĩháme olivoty ha eirete. Upéicharõ peẽ pejesalváta ha napemanomoʼãi. Aníkena pehendu Ezequíaspe, pórke haʼe penembotavy hína heʼívo peẽme: ‘Jehová ñandesalváta’. 33 ¿Oĩ piko raʼe peteĩ dios umi ótra nasiongua osalva vaʼekue ipaíspe pe rréi de Asiria poguýgui? 34 ¿Moõ piko oime umi dios de Hamat+ ha Arpad? ¿Moõ piko oime umi dios de Sefarvaim,+ Hená ha Ivá? ¿Haʼekuéra piko osalva raʼe Samáriape che poguýgui?+ 35 ¿Máva piko umi dios ótra nasiongua apytégui osalva vaʼekue che poguýgui inasiónpe, ajeve pepensa Jehová osalvataha Jerusalénpe che poguýgui?”’”.+

36 Péro umi hénte okirirĩnte chugui ha ndeʼíri chupe mbaʼevete, pórke pe rréi heʼi kuri chupekuéra: “Aníke pekontesta chupe”.+ 37 Péro Eliaquim haʼéva Hilquías raʼy, pe oñenkargáva pe rréi palásiore, avei Sebná pe rréi sekretário, ha Joá pe oanotáva umi mbaʼe oikóva, haʼéva Asaf raʼy, omondoro ijao ha oho hikuái Ezequías rendápe, ha omombeʼupaite chupe umi mbaʼe heʼi vaʼekue pe rabsaqué.

19 Rréi Ezequías ohendumírente upéva, omondoro ijao ha omonde ao ohechaukáva oñembyasyha, ha oho oike Jehová rógape.+ 2 Upéi omondo proféta Isaías+ rendápe Eliaquímpe, pe oñenkargáva pe rréi palásiore, Sebná pe rréi sekretáriope, ha avei umi kuimbaʼe omoakãvape* umi saserdotekuérape. Ha oho hag̃ua omonde hikuái ao ohechaukáva oñembyasyha. Isaías hína Amoz raʼy. 3 Haʼekuéra heʼi Isaíaspe: “Péicha heʼi Ezequías: ‘Koestedía haʼe hína peteĩ día rohasa asyha, roñemaltrataha* ha roñemotĩháme, pórke ore rojogua peteĩ kuña imemby potaitévape, péro ikangyetereíva hína imemby hag̃ua.+ 4 Ikatu mbaʼe ningo Ñandejára Jehová ohendu umi mbaʼe heʼi vaʼekue pe rabsaqué, pe huvicha rréi de Asiria ombou kuri chupe oñembohory hag̃ua Ñandejára oikovévare.+ Ha tokastiga chupe Ñandejára Jehová umi mbaʼe heʼi vaʼekuére. Upévare eñemboʼemíkena+ umi hénte hembývare gueteri’”.

5 Ha pe rréi Ezequías siervokuéra ohórõ guare Isaías rendápe,+ 6 Isaías heʼi chupekuéra: “Péicha peje vaʼerã pende ruvichápe: ‘Kóicha heʼi Jehová: “Ani rekyhyje+ umi mbaʼe ojeʼe vaʼekuégui ndéve, umi mbaʼe heʼíva ndéve pe rréi de Asiria siervokuéra oñembohory hag̃ua cherehe.+ 7 Che amoĩta peteĩ idéa* pe rréi akãme, ha ág̃a haʼe ohendu vove peteĩ infórme oho jeýta hetãme, ha upépe che ajukaukáta chupe espádape hetãme voi”’”.+

8 Upéi pe rabsaqué ohendu pe rréi de Asiria ohóma hague Lakísgui,+ upémarõ haʼe oho jey hendápe ha otopa hese oñorairõha hína Libná kóntrape.+ 9 Upéi pe rréi ohendu ojeʼeha pe rréi Tirhacá de Etiopía osẽ hague oñorairõ hag̃ua ikóntrape. Upémarõ omondo jey mensahéro+ rréi Ezequías rendápe, ha heʼi chupekuéra: 10 “Péicha peẽ peje vaʼerã pe rréi Ezequías de Judápe: ‘Aníke reheja nembotavy nde Jára rejeroviaha heʼívo ndéve: “Jerusalénpe noñemeʼẽmoʼãi pe rréi de Asiria pópe”.+ 11 Nde ningo rehendúma umi rréi de Asiria ojapo vaʼekue entéro nasiónre, haʼe ohundipaite chupekuéra.+ ¿Ha nde añoite guaʼu piko la rejesalvátava? 12 Umi che tuakuéra ypykue ohundírõ guare umi ótra nasiónpe, ¿idioskuéra piko osalva rakaʼe chupekuéra? ¿Moõ piko oime Gozán, Harán,+ Rézef ha pe puévlo de Edén oĩ vaʼekue Tel-Asárpe? 13 ¿Moõ piko oime pe rréi de Hamat, pe rréi de Arpad ha pe rréi siuda Sefarvaimpegua, pe rréi Henapegua ha pe rréi Ivapegua?’”.+

14 Ezequías ojagarra umi kárta umi mensahérogui ha olee. Upéi Ezequías oho Jehová rógape ha oipyso umi kárta Jehová renondépe.+ 15 Ha Ezequías oñemoĩ oñemboʼe+ Jehová renondépe ha heʼi: “Israel Jára Jehová, reguapýva ne trónope umi keruvín* ári,*+ nde añoite hína Ñandejára tee oĩva yvateve entéro umi ótro goviérnogui ko yvy ape ári.+ Nde ningo rejapo vaʼekue pe yvága ha ko yvy. 16 Jehová, eñatendemína cherehe ha cherendumi.+ Jehová, emañamína+ ha ehecha. Ñandejára oikovéva, ehendumína umi mbaʼe heʼikáva Senaquerib ndedesafia ha oñembohory hag̃ua nderehe. 17 Jehová, péicha oiko hína, umi rréi de Asiria ohundipáma umi nasión ha umi ijyvykuéra.+ 18 Ha opoi hikuái tatápe umi idioskuérape, pórke umíva ndahaʼéi vaʼekue voi dios,+ síno yvypóra ojapo vaʼekuénte+ yvyra ha itágui. Upévare haʼekuéra ikatu kuri ohundi umi dióspe. 19 Péro koʼág̃a ore Jára Jehová, oresalvamína upe rréigui, ikatu hag̃uáicha kompletoite umi goviérno oĩva ko yvy ape ári oikuaa nde añoite Jehová haʼeha pe Dios verdadéro”.+

20 Upémarõ Isaías, haʼéva Amoz raʼy, heʼika Ezequíaspe: “Péicha heʼi Jehová Israel Jára: ‘Ahendúma umi mbaʼe ere vaʼekue ne ñemboʼépe+ pe rréi Senaquerib de Asiria heʼívare.+ 21 Upévare, che Jehová, haʼe koʼã mbaʼe ikóntrape:

“Pe siuda de Sion ndedespresia, oñembohory nderehe.

Pe siuda de Jerusalén oñakãmbovava ne renondépe.

22 ¿Mávape piko nde redesafia hína? ¿Mávarepa reñembohory ha reñeʼẽ vai?+

¡Israel Jára* kóntrape!+

23 Umi ne mensaherokuéra+ rupive redesafia Jehovápe ha reñembohory hese+ erévo:

Ha mombyryvehápe aikéta umi lugár oñekañyháme, umi ikaʼaguyvehápe jepe.

25 ¿Nde piko nerehendúi raʼe? Che adesidíma vaʼekue ymaite guive ajapotaha upéva.+

Ymaite guivéma che aprepara* upéva.+

Ha koʼág̃a ajapóta upéicha.+

Umi siuda imurallapáva rehundipáta ha opytáta nandi vera.+

28 Pórke ahendu ndepochyetereiha che kóntrape+ ha mbaʼéicha ayvúpe sarambi rejapo.+

29 Ha péicha nde, Ezequías, reikuaáta koʼã mbaʼe oikotaha: ko áñope peʼúta umi mbaʼe okakuaáva haʼeño rei,* ha pe segundo áñope peʼúta trígo heñói vaʼekue umívagui,+ péro pe tercer áñope peñotỹta trígo ha pekosecháta, ha peñotỹta parrál ha peʼúta hiʼakue.+ 30 Umi ojesalva vaʼekue+ Judá puévlogui,* umi plántaicha oñembohapóta ha hiʼáta. 31 Peteĩ grúpo hembýva osẽta Jerusaléngui, ha umi ojesalva vaʼekue osẽta Sérro Sióngui. Jehová, umi ehérsito yvagapegua ruvicha, odesidíma ojapotaha katuete upéva.+

32 Upévare Jehová heʼi kóicha rréi de Asíriare:+

“Ndoikemoʼãi ko siudápe.+

Ndopoimoʼãi ni peteĩ flécha koʼápe.

Ndoumoʼãi eskúdo reheve ko siudápe.

Ni nomopuʼãmoʼãi peteĩ rrámpa oataka hag̃ua ko siuda.+

35 Upe pyharépe voi Jehová ánhel ou ha ojuka 185.000 kuimbaʼépe umi asirio kampaméntope.+ Ha umi hénte opuʼãvo pyharevete ohecha kompletoite umi teʼongue.+ 36 Upémarõ rréi Senaquerib de Asiria oho jey Nínivepe+ ha opyta upépe.+ 37 Upéi haʼe oñesũ aja hína idiós Nisroc témplope,* umi itaʼýra teete Adramélec ha Sarézer ojuka chupe espádape,+ upéi okañy hikuái ha oho Ararátpe.+ Ha itaʼýra Esar-Hadóngui+ oiko rréi hekovia.

20 Upe tiémpope Ezequías ou hasyete ha oĩ omano hag̃uáicha.+ Ha proféta Isaías, haʼéva Amoz raʼy, og̃uahẽ ha heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Ere umi nde rogayguápe* mbaʼépa reipota ojapo hikuái, pórke nderekueramoʼãi, ha remanóta’”.+ 2 Upépe Ezequías oñemolómo ha omaña pe pare ládo, ha oñepyrũ oñemboʼe Jehovápe. Haʼe heʼi: 3 “Jehová, ajerure asy ndéve nemanduʼami hag̃ua mbaʼéichapa cheñeʼẽrendu ha ajapo che pyʼaite guive ne rembipota, ha ajapo entéro mbaʼe iporãva ne renondépe”.+ Ha Ezequías oñemoĩ hasẽ soro.

4 Isaías osẽ mboyve pe palásio korapýgui, Jehová heʼi chupe:+ 5 “Tereho jey ha ere Ezequíaspe, pe omoakãvape che puévlo: ‘David ningo nde túa ypykue, ha Jehová Ijára heʼika ndéve péicha: “Ahendu ne ñemboʼe, ha ahecha nde resay.+ Ha koʼág̃a romonguera hína ne mbaʼasýgui,+ ha déntro de 3 día rehóta Jehová rógape.+ 6 Che apermitíta ndéve reikove 15 áño mas, ha rosalváta ndéve ha ko siudápe pe rréi de Asíriagui.+ Ha adefendéta ko siuda che réra rehehápe ha che siérvo David rehehápe”’”.+

7 Upémarõ Isaías heʼi pe rréi siervokuérape: “Pegueru pe pomáda ojejapo vaʼekue ígogui”.* Upéi haʼekuéra ogueru ha omoĩ pe rréire pe kuru vaíre, ha upéi haʼe mbeguekatúpe okuera ohóvo.+

8 Ezequías oporandu kuri Isaíaspe: “¿Mbaʼe señál+ piko oñemeʼẽta chéve aikuaa hag̃ua Jehová chemonguerataha ha 3 día haguépe ahataha Jehová rógape?”. 9 Isaías heʼi chupe: “Jehová omeʼẽta ndéve peteĩ señál ohechauka hag̃ua Jehová okumplitaha heʼíva: ¿reipotápa pe kuarahyʼã ohove 10 gráda* pe eskalérape térã oguevi 10 gráda?”.+ 10 Ezequías heʼi: “Ndahasyiete ningo pe kuarahyʼã ohove hag̃ua 10 gráda, péro ijetuʼúta oguevi hag̃ua 10 gráda”. 11 Upémarõ proféta Isaías oñemboʼe Jehovápe, ha Haʼe omboguevi pe kuarahyʼã 10 gráda Acaz eskalérape.+

12 Upe tiémpope, pe rréi de Babilonia Berodac-Baladán, haʼéva Baladán raʼy, omondo kárta ha peteĩ rregálo Ezequíaspe, pórke oikuaa kuri Ezequías hasykatu hague.+ 13 Ha Ezequías orresivi* ha ohechauka chupekuéra pe óga oĩháme itesorokuéra:+ pláta, óro, umi aséite perfumádo,* ha umi ótro aséite iporãva, umi armakuéra ha entéro mbaʼe oĩva itesoreríape. Ezequías ohechauka chupekuéra opa mbaʼe orekóva ipalásiope ha igoviérno poguýpe.

14 Upe rire proféta Isaías oike rréi Ezequías rendápe ha oporandu chupe: “¿Mbaʼéiko heʼi raʼe umi kuimbaʼe ha moõgui piko ou?”. Upépe Ezequías heʼi chupe: “Mombyrýgui ou hikuái, Babilóniagui”.+ 15 Upéi oporandu jey chupe: “¿Mbaʼe piko oike ohecha raʼe hikuái nde palásiope?”. Ezequías heʼi: “Ohecha hikuái entéro mbaʼe oĩva che palásiope. Ahechauka chupekuéra entéro mbaʼe oĩva che tesoreríape”.

16 Upépe Isaías heʼi Ezequíaspe: “Ehendu mbaʼépa heʼi Jehová:+ 17 ‘Og̃uahẽta peteĩ día, ha entéro mbaʼe oĩva nde palásiope, ha entéro mbaʼe umi nde tuakuéra ypykue ombyaty vaʼekue koestedía peve ojegueraháta Babilóniape.+ Mbaʼevete ndopytamoʼãi’, péicha heʼi Jehová. 18 ‘Ha umi nde raʼykuéra onasétava apytégui oĩta ojegueraháva prisionéroramo,+ ha oikóta chuguikuéra ofisiál pe rréi de Babilonia palásiope’”.+

19 Upépe Ezequías heʼi Isaíaspe: “Opa mbaʼe Jehová heʼíva oĩ porã”.+ Upéi heʼive: “Iporã upéva, oiméramo che aikove aja oĩta pyʼaguapy ha ojeikóta kyhyjeʼỹme”.+

20 Ezequías istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu mbaʼeichaitépa ipoderóso ha mbaʼéichapa ojapo vaʼekue pe piléta,+ pe kanál ha mbaʼéichapa omog̃uahẽ y pe siudápe.+ 21 Upéi Ezequías omano+ ha itaʼýra Manasés+ opyta rréiramo hekovia.+

21 Manasés+ oreko vaʼekue 12 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 55 áñore ogoverna Jerusalénpe.+ Isy héra vaʼekue Hefziba. 2 Manasés ojapo vaʼekue ivaíva Jehová renondépe, ojapo meme umi mbaʼe oporombojeguarúva ojapóva umi nasión+ Jehová omosẽ vaʼekue Israel renonderãgui.+ 3 Haʼe omopuʼã jey umi lugár yvate itúa Ezequías ohundi vaʼekue,+ omopuʼã avei umi altár Baálpe g̃uarã, ha ojapo peteĩ póste sagrádo,+ ojapo haguéicha Acab pe rréi de Israel.+ Avei haʼe oñesũ opa mbaʼe oĩva yvágape renondépe ha oservi umívape.+ 4 Haʼe omopuʼã avei umi altár Jehová rógape,+ upe lugár rehe Jehová heʼi vaʼekue: “Amoĩta che réra Jerusalénpe”.+ 5 Haʼe omopuʼã umi altár umi mokõi korapy oĩvape Jehová rógape,+ umíva haʼe ojapo vaʼekue opa mbaʼe oĩvape g̃uarã yvágape.+ 6 Ha ohapy itaʼýra teépe sakrifísioramo.* Ojapo máhia, oporandu umi opredesívape mbaʼépa oikóta,+ omoĩ umi espiritísta ha adivíno.+ Haʼe ojapo hetaiterei mbaʼe ivaíva Jehová renondépe ombopochy hag̃ua chupe.

7 Ha pe dios raʼanga, upéva hína pe póste sagrádo+ haʼe ojapo vaʼekue, omoĩ pe óga ryepýpe. Upe lugár rehe Jehová heʼi vaʼekue Davídpe ha itaʼýra Salomónpe: “Ko ógape ha Jerusalénpe amoĩta siémpre che réra,+ ko lugár aiporavo umi trívu de Israel apytégui. 8 Che arakaʼeve ndahejamoʼãi Israélpe oñemosẽ pe yvy ameʼẽ vaʼekuégui umi ituakuéra ypykuépe,+ upearã haʼekuéra okumpli porãnte vaʼerã entéro mbaʼe amanda vaʼekue chupekuéra,+ kompletoite pe léi che siérvo Moisés heʼi vaʼekue chupekuéra ojapo hag̃ua”. 9 Péro haʼekuéra naiñeʼẽrendúi, ha Manasés osegi ogueraha chupekuéra tape vaíre. Haʼe ojapoka chupekuéra umi mbaʼe ivaietereíva, ivaive voi umi ojapo vaʼekuégui umi ótra nasión Jehová ohundi vaʼekue Israel renonderãgui.+

10 Jehová osegi oñeʼẽ umi iprofetakuéra rupive,+ ha heʼi: 11 “Manasés, pe rréi de Judá, ojapo entéro koʼã mbaʼe oporombojeguarúva, haʼe ojapo heta mbaʼe ivaivéva kompletoite umi amorreo+ oĩ vaʼekuégui haʼe mboyve,+ ha ojapoka ivaíva Judápe umi idiós puerkésa* renondépe. 12 Upévare, Israel Jára Jehová heʼi kóicha: ‘Aguerúta peteĩ sarambi guasu Jerusalén+ ha Judá ári, ha oimeraẽ ohendúva opytáta ijapysa ryapupa.+ 13 Ha aipysóta Jerusalén ári pe piolín amedi hag̃ua+ ojepuru vaʼekue Samáriare+ ha aipurúta pe plomáda* ojepuru vaʼekue oñenivela hag̃ua Acab róga,+ ha amopotĩta Jerusalén oñemopotĩháicha peteĩ tasón ha upéi oñemoĩ ovapývo.+ 14 Aheja reíta umi hembývape che erénsiagui+ ha antregáta chupekuéra umi iñenemígo pópe, ha ogueraháta chupekuéra prisionéroramo ha umi iñenemígo oipeʼapáta chuguikuéra la orekóva.+ 15 Pórke haʼekuéra ojapo vaʼekue ivaíva che renondépe ha osegi chembopochy umi ituakuéra ypykue osẽha día guive Egíptogui koʼag̃aite peve’”.+

16 Manasés avei oñohẽ hetaiterei hénte inosénte ruguy. Haʼe ojuka hetaitereípe Jerusalénpe, peteĩ púnta guive ótra púnta peve.+ Haʼe ojapo vaʼekue ivaíva ojapokávo umi mbaʼe vai Judápe Jehová renondépe. 17 Manasés istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue. 18 Manasés omano ha oñeñotỹ chupe ipalásio hardínpe, pe Uzá hardínpe,+ ha itaʼýra Amóngui oiko rréi hekovia.

19 Amón+ oreko vaʼekue 22 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna 2 áñore Jerusalénpe.+ Isy héra vaʼekue Mesulémet, haʼe hína Haruz Jotbagua rajy. 20 Amón ojapo meme ivaíva Jehová renondépe ojapo haguéicha itúa Manasés.+ 21 Haʼe osegi ojapo entéro mbaʼe vai itúa ojapo vaʼekue, ha okontinua oservi ha oñesũ umi dios puerkésa renondépe, umívape itúa oservi vaʼekue avei.+ 22 Péicha haʼe oheja Jehovápe, umi ituakuéra ypykue Járape, ha ndoguatái Jehová rapére.+ 23 Tiémpo rire, Amón siervokuéra opuʼã hese ñemiháme, ha ojuka hikuái pe rréipe hogaitépe voi. 24 Péro umi hénte upe lugarpegua ojukapaite umi opuʼã vaʼekuépe ñemiháme pe rréi Amón kóntrape, ha omoĩ hikuái hekovia rréiramo itaʼýra Josíaspe.+ 25 Amón istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe haʼe ojapo vaʼekue. 26 Upéi oñeñotỹ chupe isepultúrape oĩva Uzá hardínpe,+ ha itaʼýra Josías+ opyta rréiramo hekovia.

22 Josías+ oreko vaʼekue 8 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 31 áñore ogoverna Jerusalénpe.+ Isy héra vaʼekue Jedidá, haʼe hína Adaya Bozcatgua+ rajy. 2 Josías ojapo vaʼekue iporãva Jehová renondépe ha oiko David itúa ypykue rapére,+ haʼe ndojedesviái vaʼekue upe tapégui a la derécha ni a la iskiérda.

3 Ha 18 áño ogoverna haguépe rréi Josías, haʼe omondo pe sekretário Safánpe Jehová rógape.+ Safán hína Azalías raʼy ha Mesulam niéto. Ha pe rréi heʼi chupe: 4 “Tereho pe súmo saserdóte HiIquías+ rendápe, ha haʼe tombyaty kompletoite pe pláta ojeguerúva Jehová rógape,+ upéva ombyaty vaʼekue umi héntegui umi guárdia oñangarekóva okẽre.+ 5 Upéi tomeʼẽ hikuái umi oñenombra vaʼekuépe oñenkarga hag̃ua pe traváho ojejapóvare Jehová rógape. Upéi haʼekuéra omeʼẽta pe pláta umi ombaʼapóvape Jehová rógape omyatyrõ hag̃ua oñembyaihápe pe óga.+ 6 Oñemeʼẽ vaʼerã umi artesánope, umi konstruktór ha umi alvañílpe. Haʼekuéra oipuru vaʼerã pe pláta ojogua hag̃ua umi yvyra ha ita oñekytĩ ha oñemoldea pyréva oñemyatyrõ hag̃ua pe óga.+ 7 Péro natekotevẽi oñekontrola chupekuéra mbaʼéichapa oipuru pe pláta oñemeʼẽva chupekuéra, pórke ikatu oñekonfia hesekuéra”.+

8 Upéi Hilquías pe súmo saserdóte heʼi pe sekretário Safánpe:+ “Atopa pe lívro de la léi+ Jehová rógape”. Upémarõ Hilquías omeʼẽ pe lívro Safánpe, ha haʼe oñepyrũ olee.+ 9 Upéi pe sekretário Safán oho pe rréi rendápe ha heʼi chupe: “Nde siervokuéra oguenohẽma pe pláta oĩ vaʼekue pe ógape, ha omeʼẽ umi oñenombra vaʼekuépe oñenkarga hag̃ua pe traváhore Jehová rógape”.+ 10 Pe sekretário Safán heʼi avei pe rréipe: “Pe saserdóte Hilquías ningo otopa kuri peteĩ lívro+ ha omeʼẽ chéve”. Ha Safán oñepyrũ olee pe lívro pe rréi renondépe.

11 Pe rréi ohendupamírente umi mbaʼe heʼíva pe lívro de la léipe, omondoro ijao.+ 12 Upémarõ pe rréi omanda pe saserdóte Hilquíaspe, Ahicam,+ haʼéva Safán raʼy, Acbor, haʼéva Micaya raʼy, pe sekretário Safánpe ha Asaya pe rréi siérvope: 13 “Tapehóna cherehehápe, pe puévlo rehehápe ha kompletoite Judá rehehápe, ha peporandu Jehovápe umi mbaʼe heʼívare ko lívro ojetopa vaʼekuépe. Pórke Jehová orrenega ha ipochyeterei hína ñanendive+ umi ñande tuakuéra ypykue ndojapói haguére umi mbaʼe heʼíva ko lívrope, ha nokumplíri rupi umi mbaʼe ojeskrivi vaʼekue pype ñandéve g̃uarã”.

14 Upémarõ pe saserdóte Hilquías, Ahicam, Acbor, Safán ha Asaya oho pe profetísa Huldá+ rendápe. Haʼe hína Salum rembireko, Salum hína Ticvá raʼy, ha Ticvá katu Harhás raʼy hína. Salum oñenkarga vaʼekue pe kotýre oñeñongatuhápe umi ao. Huldá oiko vaʼekue Jerusalénpe, pe lugár ipyahuvévape, ha umi kuimbaʼe omombeʼu chupe mbaʼépa heʼi pe rréi.+ 15 Pe profetísa heʼi chupekuéra: “Péicha heʼi Israel Jára Jehová: ‘Peje pe kuimbaʼe penembou vaʼekuépe che rendápe: 16 “Péicha heʼi Jehová: ‘Amboúta heta mbaʼe vai ko lugárpe ha umi hénte oikóvape koʼápe. Oñekumplíta kompletoite umi mbaʼe oĩva pe lívro olee vaʼekuépe pe rréi de Judá.+ 17 Pórke peẽ pechereja rei ha pemotimbo hína sakrifísio umi ótro dióspe+ pechembopochy hag̃ua entéro mbaʼe pejapóva rupive,+ upévare che pochykue amboúta tatáicha ko lugárpe ha ndoguemoʼãi’”.+ 18 Péro pe rréi de Judá penembou vaʼekuépe pembaʼeporandu hag̃ua Jehovápe, peje vaʼerã kóicha: “Péicha heʼi Israel Jára Jehová: ‘Nde rehendu kuri umi mbaʼe oikótava, 19 ha rehechauka ne korasõ porãha* ha reñemomirĩha+ Jehová renondépe, ha rehendu umi mbaʼe che haʼe vaʼekue oikotaha ko lugár rehe ha umi héntere, umi maldisión oútava chupekuéra ha mbaʼéichapa okyhyjéta hikuái umívagui, upévare remondoro nde ao+ reñembyasýgui ha nerasẽ che renondépe. Upéicha rupi avei che rohendúma, heʼi Jehová. 20 Upévare che ndahejamoʼãi rehecha entéro mbaʼe vai aguerútava ko lugárpe, pórke remanóta umi nde tuakuéra ypykuéicha* ha reñeñotỹta nde sepultúrape pyʼaguapýpe’”’”. Upéi haʼekuéra oho heʼi pe rréipe mbaʼépa ojeʼe chupekuéra.

23 Upémarõ pe rréi heʼika oñembyaty hag̃ua enterove umi kuimbaʼe omoakãva* Judá ha Jerusalén.+ 2 Upéi pe rréi oho Jehová rógape enterove umi kuimbaʼe Judagua ndive, enterove oikóvandi Jerusalénpe, umi saserdóte ha umi profétandi, oho avei kompletoite pe puévlo, umi ijedáva ha umi mitã mimi jepe. Ha haʼe olee chupekuéra hatã porã opa mbaʼe heʼíva pe lívro+ del kompromíso*+ ikatu hag̃uáicha ohendu enterove, upe lívro ojetopa vaʼekue Jehová rógape.+ 3 Pe rréi oñemboʼy pe kolúmna ykére ha ojapo peteĩ kompromíso Jehová ndive,+ ha haʼe oñekompromete oservitaha Jehovápe ha okumplitaha umi imandamientokuéra, umi iléi ha umi mbaʼe tekotevẽva imanduʼa. Avei ojapotaha ipyʼaite guive ha hekove* kompletoite reheve umi mbaʼe heʼíva ko kompromíso ojeskrivi vaʼekue ko lívrope. Ha pe puévlo kompletoite heʼi oĩ porãha upe kompromíso.+

4 Upéi pe rréi omanda pe súmo saserdóte Hilquíaspe,+ umi ótro saserdótepe ha umi guárdia oñangarekóvape okẽre, oguenohẽ hag̃ua Jehová témplogui kompletoite umi tembiporu ojejapo vaʼekue Baálpe g̃uarã, pe póste sagrádope+ g̃uarã ha entéro mbaʼe oĩvape g̃uarã yvágape. Upéi haʼe oguenohẽ umíva Jerusaléngui ha ohapy Cedrón Ñúme, ha ogueraha itanimbukue Betélpe.+ 5 Péicha mbaretépe omosẽmba umi dios extranhéro saserdotekuérape, umívape umi rréi de Judá onombra vaʼekue omotimbo hag̃ua sakrifísio umi lugár yvatépe oĩva umi siuda de Judápe ha Jerusalén jerére. Ha avei umi omotimbóvape sakrifísio Baálpe, pe kuarahýpe, jasýpe, umi grúpo de estréllape ha kompletoite umi mbaʼe oĩvape yvágape.+ 6 Haʼe oipeʼa pe póste sagrádo+ Jehová rógagui ha ogueraha okápe Jerusaléngui, Cedrón Ñúme. Haʼe ohapy upéva+ Cedrón Ñúme ha omonguʼipaite, polvoite oheja, ha pe ikuʼikue omosarambi umi hénte mboriahu sepultúra ári.+ 7 Haʼe oitypaite avei umi prostitúto*+ koty oĩva Jehová rógape, upépe ningo umi kuña ojapómi vaʼekue umi ogaʼi de téla pe póste sagrádope g̃uarã.

8 Upéi oguerupaite umi saserdóte oĩvape umi siuda de Judápe, ha oheja ojepuruʼỹ hag̃uáicha umi lugár yvate ojepurúva ojeadora hag̃ua, umíva umi lugárpe umi saserdóte omotimbo vaʼekue oikóvo umi sakrifísio. Péicha haʼe ojapo Gueba+ guive Beer-Seba+ peve. Oitypaite avei umi lugár yvate oĩva Josué rokẽ entrádape, haʼe hína upe omoakãva pe siuda, upéva opyta hína a la iskiérda ojeikévo pe siuda rokẽme. 9 Umi saserdóte oservívape umi lugár yvatépe noñepermitíri vaʼekue oservi Jehová altárpe Jerusalénpe,+ péro oñepermiti chupekuéra hoʼu umi pan ilevaduraʼỹva umi iñirũnguéra saserdótendi.* 10 Pe rréi oheja ojepuruʼỹ hag̃uáicha avei pe lugár ojeadoraha hérava Tófet,*+ oĩva Hinón Raʼykuéra Ñúme,*+ péicha avave ndohapymoʼãvéima itaʼýra térã itajýrape sakrifísioramo* Mólekpe.+ 11 Ha heʼi avei anivéma hag̃ua oñemoinge Jehová rógape, Natán-Mélec komedór rupi, umi kavaju Judá rreikuéra oofrese* vaʼekue pe kuarahýpe. Natán-Mélec haʼe hína pe ofisiál palasiopegua ha oĩ vaʼekue pe entráda orekóvape pilár ha techoʼi. Ha pe rréi ohapy avei umi kárro ojeofrese vaʼekue pe kuarahýpe.+ 12 Pe rréi oitypaite avei umi altár umi rréi de Judá omoĩ vaʼekue Acaz koty yvategua terrásape.+ Oitypaite avei umi lugár yvate Manasés omoĩ vaʼekue umi mokõi korapy oĩvape Jehová rógape.+ Haʼe omonguʼipaite umíva, polvoite oheja, ha omosarambi pe ikuʼikue Cedrón Ñúme. 13 Ha pe rréi oheja ojepuruʼỹ hag̃uáicha umi lugár yvate ojepurúva ojeadora hag̃ua oĩva Jerusalén rovái, umíva opyta vaʼekue sur gotyo pe Sérro Ojejapohápe Ivaíva.* Umíva ningo Salomón, pe rréi de Israel, ojapo vaʼekue Astorétpe, haʼéva hína umi sidoniokuéra diosa oporombojeguarúva, avei Kemóspe, haʼéva hína umi moabitakuéra dios oporombojeguarúva, ha Milcómpe,+ haʼéva hína umi ammonitakuéra dios oporombojeguarúva.+ 14 Haʼe omonguʼi umi kolúmna sagráda ha oikytĩmba umi póste sagrádo+ ha omyenyhẽ umi lugár umi hénte kanguekuégui. 15 Haʼe oity avei pe altár oĩva Betélpe, pe lugár yvate ojapo vaʼekue Jeroboán, Nebat raʼy, ojapoka hag̃ua ivaíva Israélpe.+ Ha oity rire upe altár ha pe lugár yvate, ohapy upe lugár yvate ha omonguʼipaite, polvoite oheja, upéi ohapy avei pe póste sagrádo.+

16 Upéi Josías ojere ha ohecha umi sepultúra pe montáñape, ha oguenohẽka umi sepultúragui umi hénte kanguekue ha ohapy pe altár ári, péicha pe altár opytáma ojepuruʼỹ hag̃uáicha ojeadora hag̃ua. Péicha oiko asegún upe Jehová heʼi vaʼekue iproféta rupive.+ 17 Upémarõ Josías heʼi: “Ahecha ningo amoite peteĩ sepultúra, ¿máva sepultúra piko amóva?”. Upépe umi kuimbaʼe upe siudapegua heʼi chupe: “Amóva ningo Ñandejára siérvo Judagua+ sepultúra, haʼe heʼi vaʼekue oikotaha umi mbaʼe rejapo vaʼekue pe altár oĩvare Betélpe”. 18 Upémarõ haʼe heʼi: “Ani peheja avave opoko ikanguekuére, pehejaiténte upe oĩháme”. Upévare ndopokói hikuái umi ikanguekuére, ha ndopokói avei pe proféta ou vaʼekue Samáriagui kanguekuére.+

19 Josías oipeʼapaite avei umi óga oĩva umi lugár yvatépe ojepurúva ojeadora hag̃ua, oĩva umi siuda de Samáriape.+ Umíva hína umi rréi de Israel omopuʼã vaʼekue ombopochy hag̃ua Ñandejárape, ha haʼe ojapo umívare ojapo haguéicha umi lugár yvate oĩ vaʼekuére Betélpe.+ 20 Upémarõ haʼe osakrifika umi altár ári enterovete umi saserdóte oservívape umi lugár yvate oĩvape upépe, ha ohapy umi altár ári umi hénte kanguekue.+ Upe rire oho jey Jerusalénpe.

21 Upéi pe rréi omanda pe puévlo kompletoitépe: “Pemboarete peteĩ Páskua*+ pende Jára Jehovápe, heʼiháicha ko lívro del kompromíso”.+ 22 Peichagua Páskua ndojejapóiva gueteri umi hués ohusgaha tiémpo guive Israélpe ha ndojejapóiva peichagua Páskua kompletoite umi rréi de Israel ha umi rréi de Judá tiémpope.+ 23 Péro 18 áño ogoverna haguépe rréi Josías, ko Páskua ojejapo Jehovápe g̃uarã Jerusalénpe.

24 Josías oipeʼapaite avei umi espiritístape, umi adivínope,+ umi dios raʼanga,*+ umi dios puerkésa* ha kompletoite umi mbaʼe oporombojeguarúva ojuhu vaʼekue Judá ha Jerusalén territóriope, ikatu hag̃uáicha okumpli pe léi+ ojeskrivi vaʼekue pe lívro otopa vaʼekuépe pe saserdóte Hilquías Jehová rógape.+ 25 Haʼe mboyve ndaipóri vaʼekue ótro rréi haʼeichagua, haʼe ojevy Jehovápe ipyʼaite guive ha hekove*+ kompletoite reheve heʼiháicha Moisés léi, ha ndaipóri vaʼekue avei haʼeichagua upe rire.

26 Péro Jehová ndaipochyjerái Judá kóntrape, haʼe orrenegaiterei ha ipochyeterei hendivekuéra pórke Manasés ojapo vaʼekue hetaiterei mbaʼe vai ombopochy hag̃ua chupe.+ 27 Jehová heʼi: “Aipeʼáta avei che resa renondégui Judápe+ aipeʼa haguéicha Israélpe,+ ha arrechasáta Jerusalénpe, ko siuda aiporavo vaʼekuépe ha pe óga haʼe vaʼekuére: ‘Che réra amoĩta upépe’”.+

28 Josías istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 29 Upe tiémpope faraón Nekó, pe rréi de Egipto ou ojotopa hag̃ua pe rréi de Asiria ndive pe Rrío Éufrates ypýpe, ha rréi Josías ou oñorairõ hag̃ua hendive, péro Nekó ohechárõ guare Josíaspe, ojuka chupe Meguidópe.+ 30 Upémarõ umi isiervokuéra ogueraha Josías retekue peteĩ kárrope Meguidógui Jerusalénpe, ha oñotỹ chupe hikuái isepultúrape. Upéi umi hénte Judagua ojagarra Josías raʼy Jehoacázpe ha onombra* ha omoĩ chupe rréiramo itúa rekovia.+

31 Jehoacaz+ oreko vaʼekue 23 áño oikórõ guare chugui rréi ha ogoverna 3 mésere Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Hamutal,+ haʼe hína Jeremías Libnagua rajy. 32 Jehoacaz ojapo vaʼekue ivaíva Jehová renondépe, ojapo haguéicha umi ituakuéra ypykue.+ 33 Faraón Nekó+ oheja chupe préso Riblápe,+ Hamat territóriope, anive hag̃ua ogoverna Jerusalénpe, ha upéi oovliga upe paíspe opaga hag̃ua chupe impuésto 3.420 kílo* de pláta ha 34 kílo 200 grámo* de óro.+ 34 Avei faraón Nekó omoĩ rréiramo Josías raʼy Eliaquímpe itúa Josías rekovia, ha okambia chugui héra ha ombohéra chupe Jehoiaquim. Péro Jehoacázpe ojagarra ha ogueraha Egíptope+ ha upéi haʼe omano upépe.+ 35 Jehoiaquim omeʼẽ pe pláta ha óro faraónpe, péro upearã omoĩ peteĩ impuésto umi héntepe opaga hag̃ua pe faraónpe pe pláta ojeruréva. Haʼe oexihi vaʼekue peteĩ kantida de pláta ha óro káda uno umi hénte oikóvape upe territóriope, ikatu hag̃uáicha omeʼẽ faraón Nekópe.

36 Jehoiaquim+ oreko vaʼekue 25 áño oikórõ guare chugui rréi, ha ogoverna 11 áñore Jerusalénpe.+ Isy héra vaʼekue Zebidá, haʼe hína Pedaya Rumagua rajy. 37 Haʼe ojapo meme ivaíva Jehová renondépe+ ojapo haguéicha umi ituakuéra ypykue.+

24 Jehoiaquim tiémpope rréi Nabucodonosor+ de Babilonia ou Jerusalén kóntrape ha Jehoiaquim opyta ipoguýpe 3 áño. Upéi Jehoiaquim opuʼã hese. 2 Ha Jehová oñepyrũ omondo Jehoiaquim kóntrape una partída soldádo caldeo,+ sirio, moabita ha ammonita. Jehová osegi omondo chupekuéra ohundi hag̃ua Judápe, haʼe heʼi hagueichaite+ iprofetakuéra rupive. 3 Koʼã mbaʼe oiko Judáre pórke Jehová voi omanda oiko hag̃ua upéicha, ikatu hag̃uáicha oipeʼa chupekuéra hesa renondégui+ entéro umi mbaʼe vaiete ojapo vaʼekuére Manasés,+ 4 ha avei oñohẽ haguére hetaiterei hénte inosénte ruguy,+ pórke haʼe ojuka vaʼekue hetaitereípe Jerusalénpe, peteĩ púnta guive ótra púnta peve, ha Jehová noperdonaséi kuri upéva.+

5 Jehoiaquim istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.+ 6 Upéi Jehoiaquim omano+ ha itaʼýra Joaquíngui oiko rréi hekovia.

7 Pe rréi de Egipto nomondovéi ijehérsito ótro ládo iterritóriogui, pórke pe rréi de Babilonia ojagarrapaite vaʼekue umi território haʼe vaʼekue pe rréi de Egipto mbaʼe,+ pe Egipto Yrape*+ guive Rrío Éufrates peve.+

8 Joaquín+ oreko vaʼekue 18 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 3 mésere ogoverna Jerusalénpe.+ Isy héra vaʼekue Nehustá, haʼe hína Elnatán Jerusalengua rajy. 9 Joaquín ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, haʼe ojapo entéro mbaʼe itúa ojapo hagueichaite. 10 Upe tiémpope ou Jerusalén kóntrape rréi Nabucodonosor de Babilonia ehérsito, ha omongora pe siuda.+ 11 Rréi Nabucodonosor de Babilonia ou pe siudápe, ijehérsito omongora aja pe siuda.

12 Rréi Joaquín de Judá osẽ pe rréi de Babilonia rendápe+ isýndi, isiervokuérandi, umi iprinsipekuérandi ha umi ofisiál palasiopeguándi,+ ha oñentrega hikuái. Pe rréi de Babilonia ojagarra ha ogueraha chupe prisionéroramo, 8 áño ogoverna haguépe pe rréi de Babilonia.+ 13 Upéi haʼe ogueraha kompletoite umi tesóro oĩ vaʼekue Jehová rógape ha pe rréi palásiope.+ Pe rréi de Babilonia ombojaʼopaite umi tembiporu de óro Salomón ojapo vaʼekue Jehová témplope g̃uarã.+ Koʼã mbaʼe oiko Jehová heʼi hagueichaite. 14 Pe rréi de Babilonia ogueraha prisionéroramo kompletoite umi hénte oĩvape Jerusalénpe, enterovete umi prinsipekuérape,+ kompletoite umi gerréro ipoderósova, ha enterovete umi artesáno ha errérope,+ haʼe ogueraha en totál 10.000 persónape. Umi imboriahúvape añoiténte ojeheja, ha upéi avavetépe ndojehejái Jerusalénpe.+ 15 Péicha haʼe ogueraha Babilóniape+ prisionéroramo Joaquínpe,+ isýpe, pe rréi rembirekokuérape, umi ijofisiál palasiopeguápe, ha umi kuimbaʼe iñimportantevévape. Oraha chupekuéra Jerusaléngui prisionéroramo Babilóniape. 16 Pe rréi de Babilonia ogueraha vaʼekue prisionéroramo Babilóniape enterove umi gerrérope, en totál 7.000, avei 1.000 artesáno ha errérope, enterovete koʼã kuimbaʼe ipoderóso ha oñorairõkuaa vaʼekue. 17 Ha pe rréi de Babilonia omoĩ Mataníaspe rréiramo Joaquín rekovia, haʼe hína Joaquín tio.+ Upéi pe rréi okambia Mataníaspe héra, ha ombohéra chupe Sedequías.+

18 Sedequías oreko vaʼekue 21 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 11 áñore ogoverna Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Hamutal,+ haʼe hína Jeremías Libnagua rajy. 19 Sedequías ojapo meme ivaíva Jehová renondépe, haʼe ojapo entéro mbaʼe Jehoiaquim ojapo haguéicha.+ 20 Koʼã mbaʼe oiko Jerusalén ha Judápe Jehová ipochy ha orrenegaiterei rupi, péicha oiko haʼe oipeʼa peve chupekuéra hesa renondégui.+ Upéi Sedequías opuʼã pe rréi de Babilóniare.+

25 Ha 9 áño ogoverna haguépe rréi Sedequías, pe día 10 del décimo mes, rréi Nabucodonosor+ de Babilonia og̃uahẽ Jerusalénpe kompletoite ijehérsito reheve.+ Haʼe omoĩ ikampaménto oñorairõ hag̃ua Jerusalén kóntrape ha omopuʼã peteĩ murálla ijerére ojagarra hag̃ua pe siuda.+ 2 Ha 11 áño ogoverna haguépe rréi Sedequías, upe áño peve oñemongora pe siuda. 3 Pe día 9 del cuarto mes, pe ñembyahýi guasu+ ivaieterei pe siudápe, ha ndaiporivéima hiʼupy umi hénte oikóvape g̃uarã upe lugárpe,+ 4 upérõ oñembokua pe siuda murálla.+ Ha umi caldeo omongora aja pe siuda, enterove umi soldádo okañy pyharekue ha ohasa pe okẽ oĩvarupi umi mokõi murálla mbytépe, upéva oĩ hína pe rréi hardín ypýpe. Ha pe rréi osẽ avei oho pe Arabá rapérupi.+ 5 Péro umi caldeo ehérsito opersegi pe rréipe ha isoldadokuérape, ha ohupyty chupekuéra Jericó desiértope, ha pe rréi soldadokuéra isarambipa ha oheja chupe. 6 Upéi ojagarra hikuái rréi Sedequíaspe+ ha ogueraha chupe pe rréi de Babilonia rendápe Riblápe, ha ohusga chupe hikuái upépe. 7 Haʼekuéra ojuka Sedequías raʼykuérape hesa renondetépe, upéi Nabucodonosor ohesaʼo Sedequíaspe, ha oipokua ha oipykua chupe kadéna de kóvrepe ha ogueraha Babilóniape.+

8 Pe día 7 del quinto mes, upérõ ningo 19 áño ogoverna hague rréi Nabucodonosor de Babilonia, og̃uahẽ Jerusalénpe+ Nebuzaradán,+ haʼe hína umi guardiakuéra kapitán ha pe rréi de Babilonia siérvo. 9 Haʼe ohapy Jehová róga,+ pe rréi palásio,+ entéro umi óga oĩva Jerusalénpe,+ ha ohapy avei entéro umi kuimbaʼe iñimportánteva róga.+ 10 Umi caldeo ehérsito oĩva umi guardiakuéra kapitán ndive, oitypaite ha omonguʼi pe murálla omongoráva Jerusalén.+ 11 Nebuzaradán, haʼéva hína umi guardiakuéra kapitán, oguerahapaite prisionéroramo umi hénte ojeheja vaʼekuépe pe siudápe, umi ohasa vaʼekuépe pe rréi de Babilonia ládope, ha umi ótro hénte hembývape.+ 12 Péro umi guardiakuéra kapitán oheja unos kuánto hénte imboriahuvévape upe lugárpe, ombaʼapo hag̃ua parraltýpe ha ojeovliga hag̃ua chupekuéra ombaʼapo hag̃ua kokuépe.+ 13 Ha umi caldeo ombojaʼopa umi pilár de kóvre+ oĩva Jehová rógape, umi karretílla+ ha pe Palangána Guasu de kóvre+ oĩva Jehová rógape, ha oguerahapaite hikuái pe kóvre Babilóniape.+ 14 Ogueraha avei hikuái umi válde ojegueraha hag̃ua tanimbu, umi pála, umi pínsa oñembogueha umi lamparaʼi, umi kópa ha kompletoite umi tembiporu de kóvre ojepurúva témplope. 15 Umi guardiakuéra kapitán ogueraha umi mbaʼyruʼi ojepurúva oñemoĩ hag̃ua umi mécha tujakue ha umi tasón, koʼãva ojejapo vaʼekue óro puroitégui+ ha plátagui.+ 16 Ha hetaiterei vaʼekue pe kóvre Salomón oipuru vaʼekue ojapo hag̃ua umi mokõi pilár, pe Palangána Guasu ha umi karretílla Jehová rógape g̃uarã. Upéicha rupi ndaikatúi vaʼekue ojepesa pe kóvre ojepuru vaʼekue umívare.+ 17 Káda pilár ijyvate vaʼekue 8 métro,*+ ha umi apuʼa guasu* oñemoĩva adórnoramo umi pilár akãre ojejapo de kóvre ha oreko 1 métro 33 sentímetro imédio.* Pe rred joguaha, ha umi granáda oñemoĩva alrrededór umi adórno oĩvare umi pilár akãre, entéro koʼã mbaʼe ojejapo vaʼekue de kóvre.+ Mokõive pilár ojejapo vaʼekue peteĩchaite.

18 Umi guardiakuéra kapitán ojagarra avei Seráyape,+ haʼe hína pe saserdóte prinsipál,* ha Sofoníaspe,+ haʼe hína pe segundo saserdóte, ha umi mbohapy kuimbaʼe oñangarekóvape okẽre.+ 19 Ha ojagarra avei peteĩ ofisiál ombaʼapóvape palásiope, haʼe oñenkarga vaʼekue umi soldadokuérare, avei 5 kuimbaʼe haʼéva pe rréi konsehéro oĩ vaʼekuépe upe siudápe. Avei ojagarra pe ehérsito ruvicha sekretáriope, haʼe hína pe ombyaty vaʼekue umi hénte oikóvape upe lugárpe oho hag̃ua gerrahápe, ha 60 kuimbaʼe imboriahúvape oĩva gueteri pe siudápe. 20 Nebuzaradán,+ umi guardiakuéra kapitán, ojagarra ha ogueraha chupekuéra rréi de Babilonia rendápe Riblápe.+ 21 Pe rréi de Babilonia ojuka chupekuéra Riblápe, opytáva Hamat territóriope.+ Péicha Judápe ojegueraha prisionéroramo hetãgui.+

22 Rréi Nabucodonosor de Babilonia omoĩ Guedalíaspe,+ haʼéva Ahicam+ raʼy ha Safán+ niéto, oñenkarga hag̃ua umi hénte ojeheja vaʼekuére Judápe.+ 23 Ha umi kuimbaʼe omoakãva pe ehérsito ha umi oĩva ipoguypekuéra, oikuaárõ guare pe rréi de Babilonia onombra hague Guedalíaspe, ensegída ou hikuái Guedalías rendápe Mizpápe. Umi omoakãva pe ehérsito hína Ismael haʼéva Netanías raʼy, Johanán haʼéva Caréah raʼy, Seraya haʼéva pe netofatita Tanhúmet raʼy, Jaazanías haʼéva pe maacatita raʼy, ha hendivekuéra oĩ kuri umi kuimbaʼe oĩva ipoguypekuéra.+ 24 Guedalías ojapo peteĩ huraménto chupekuéra ha umi kuimbaʼe oĩvape ipoguypekuéra, ha heʼi: “Ani pekyhyje peñemoĩ hag̃ua umi caldeo poguýpe. Peiko katu ko yvýpe ha peservi pe rréi de Babilóniape, ha péicha peiko porãta”.+

25 Ha séptimo méspe, Ismael,+ haʼéva Netanías raʼy ha Elisamá niéto, haʼéva umi rréi familiare,* ou 10 kuimbaʼéndi ha ojuka hikuái Guedalíaspe, umi judíope ha umi caldeo oĩvape hendive Mizpápe.+ 26 Upe rire entéro umi hénte, umi kakuaa ha mitã mimi jepe, avei umi kuimbaʼe omoakãva pe ehérsito, osẽ oho Egíptope,+ pórke okyhyjeterei hikuái umi caldéogui.+

27 Ha 37 áño ojegueraha rire prisionéroramo rréi Joaquín+ de Judápe, pe día 27, pe mes 12-pe, rréi Evil-Merodac de Babilonia oguenohẽ kárselgui rréi Joaquín de Judápe.+ Rréi Evil-Merodac ojapo upéva pe áño oiko haguépe chugui rréi. 28 Haʼe imbaʼeporã rréi Joaquín ndive ha omeʼẽ chupe peteĩ puésto ijyvatevéva* umi ótro rréi oĩvagui hendive Babilóniape. 29 Ha Joaquín okambia ijao oipuru vaʼekue kárselpe, ha okaru jepi pe rréi mesápe oikove aja entéro. 30 Pe rréi omeʼẽka chupe hembiʼurã káda día, haʼe oikove aja entéro.