ESTER

1 Asuero* ogovernaha tiémpope umi 127 distríto,+ India guive Etiopía* peve, 2 haʼe oguapy hína kuri itrónope pe kastíllo* de Súsape,*+ 3 ha pe tercer áño ogoverna haguépe, ojapo peteĩ karu guasu umi prínsipe ha isiervokuérape g̃uarã. Ha pe ehérsito de Persia+ ha Media,+ umi autorida, ha umi prínsipe umi distritopegua ou pe karu guasuhápe, 4 ha haʼe ohechauka chupekuéra heta díare umi rrikésa orekóva, mbaʼeichaitépa pe igoviérno iporã, tuicha ha ipoderóso. Koʼã mbaʼe ohechauka chupekuéra 180 día aja. 5 Ha og̃uahẽvo huʼãme koʼã día, pe rréi ojapo peteĩ karu guasu 7 día aja umi oĩvape g̃uarã pe kastíllo* de Súsape.* Haʼe ojapo ko karu guasu pe palásio hardínpe, umi omanda guasúva ha umi omandaʼívape g̃uarã. 6 Upe hardín korapy oñeadorna vaʼekue kortína de línope, de algodón iporãvape ha téla hovýpe. Koʼãva oñemosaingo hag̃ua, oñemoĩ umi ohál de téla iporãva ha oñembohasa ikuárupi téla puku de lána líla. Ha koʼã téla puku oñeñapytĩ argólla de plátare, umi argólla oñemoĩ kuri umi kolúmna de mármol rehe. Oĩ vaʼekue avei umi tupa ojejapóva pláta ha órogui, koʼãva oĩ vaʼekue peteĩ píso ojejapóva ita pytãvagui ári, hérava pórfido, avei mármol morotĩ, pérla ha mármol hũ ári.

7 Pe víno ojeservi kópa* de órope, ha káda kópa idiferénte ojuehegui. Ha pe rréi hetaiterei voi omoĩ pe víno, pe rréi añoite ikatuháicha omeʼẽ. 8 Avave ndoovligái vaʼerã chupekuéra hoʼu hag̃ua víno, péicha pe rréi omanda vaʼekue upérõ guare. Káda uno ikatu ojapo ojaposéva, pórke pe rréi oñeʼẽmbáma voi kuri umi ofisiál pe palasiopeguándi.

9 Pe rréina Vasti+ ojapo avei peteĩ karu guasu umi kuñanguérape g̃uarã rréi Asuero palásiope.

10 Upéi pe día sietehápe, pe rréi hoʼu rire víno ovyʼa hína kuri, ha oñeʼẽ Mehumán, Biztá, Harboná,+ Bigtá, Abagtá, Zetar ha Carcáspe. Koʼãva hína umi 7 ofisiál ombaʼapóva pe palásiope ha oservíva pe rréi Asuérope añoite. Ha pe rréi heʼi chupekuéra 11 ogueru hag̃ua hendápe rréina Vástipe, ha tomoĩ iñakãre pe adórno* oipurúva umi rréina, ikatu hag̃uáicha haʼe ohechauka pe puévlope ha umi prinsipekuérape mbaʼeichaitépa iporã, pórke haʼe iporãiterei vaʼekue. 12 Pe rréi omondo heta vése umi ofisiál ombaʼapóvape pe palásiope ogueru hag̃ua chupe, péro pe rréina Vasti oñembohepy, ndouséi ha nopenái pe rréi heʼikávare chupe. Upévare pe rréi ipochyeterei ha orrenegaiterei voi.

13 Upémarõ pe rréi oñeʼẽ umi kuimbaʼe iñarandúva ndive, umi oikuaávandi mbaʼéichapa oñesolusiona vaʼerã peichagua situasión,* (pórke pe rréi katuete oporandu jepi opa mbaʼe umi kuimbaʼe oikuaávape pe léi ha oikuaávape mbaʼéichapa ojehusga vaʼerã oĩ jave peteĩ provléma. 14 Ha umi ikonseherokuéra oipytyvõvéva chupe haʼe vaʼekue Carsená, Setar, Admatá, Tarsis, Meres, Marsená ha Memucán. Koʼãva hína umi 7 prínsipe+ de Persia ha Media pyʼỹinte oúva pe rréi rendápe, ha orekóva umi puésto ijyvatevéva pe goviérnope). 15 Ha pe rréi oporandu chupekuéra: “¿Mbaʼépa heʼi pe léi ojejapo vaʼerãha pe rréina Vasti rehe nokumplíri haguére che órden* aguerahaka vaʼekue chupe umi ofisiál palasiopegua rupive?”.

16 Upépe Memucán heʼi pe rréi ha umi prinsipekuérape: “Ndahaʼéi ndévente rréi Asuero la ndeperhudikáva+ pe rréina Vasti, síno operhudika avei enterove umi prinsipekuérape ha enterovete umi hénte oikóvape kompletoite umi distritokuérape. 17 Pórke pe rréina ojapo vaʼekue oikuaapáta umi tembirekokuéra, ha oñepyrũta oapoʼi hikuái iménape, ha heʼíta: ‘Pe rréina Vasti jepe ndohói vaʼekue rréi Asuero rendápe ohenoikárõ guare chupe oho hag̃ua hendápe’. 18 Koestedía voi umi prinsésa de Persia ha Media oikuaáva pe rréina ojapo vaʼekue, heʼíta avei péicha imenakuérape, ha upévare oapoʼietereíta hikuái iménape ha omorrenegaitereíta chupekuéra. 19 Ha oĩ porãramo ndéve g̃uarã rréi, eguenohẽ peteĩ léi ha efirma hese, ha toñemoĩ Persia ha Media leikuéra apytépe, umi léi ndaikatúiva oñekambia.+ Ha pe léi heʼi vaʼerã pe rréina Vasti núnka ndoikevéima vaʼerãha pe rréi Asuero rendápe, ha pe rréi tomoĩ hendaguépe rréinaramo ótro kuñáme, peteĩ ovalevéva chugui. 20 Ha oñehendu vove pe léi reguenohẽ vaʼekue pe território regovernáva tuichakuére, umi tembireko omombaʼéta iménape, tahaʼe pe omanda guasúvape térã pe omandaʼívape”.

21 Ko konsého ogusta pe rréipe ha umi prinsipekuérape, ha pe rréi ojapo Memucán heʼi haguéicha. 22 Upémarõ haʼe omondo kárta kompletoite umi distríto+ oĩvape ipoguýpe, káda distrítope oskrivika iletrakuérape* ha káda puévlope iñidiomaitépe, ikatu hag̃uáicha ojekuaa enterove ména omanda vaʼerãha* hogapýpe ha oñeñeʼẽ vaʼerãha upépe pe idióma haʼe oñeʼẽkuaávape.

2 Oiko rire koʼã mbaʼe, ha rréi Asuero+ ipochyjera riréma, imanduʼa Vasti ojapo vaʼekuére+ ha mbaʼéichapa haʼe odesidi vaʼekue okastiga chupe.+ 2 Upémarõ umi kuimbaʼe oservíva pe rréipe heʼi chupe: “Rréi, ojeheka vaʼerã ndéve g̃uarã umi kuñataĩ vírhen ha iporãva. 3 Ha nde, rréi, reiporavo vaʼerã unos kuánto hénte umi distríto oĩvagui nde poguýpe,+ ha haʼekuéra tombyaty umi kuñataĩ vírhen ha iporãvape, ha togueraha pe kastíllo* de Súsape,* umi kuñanguéra rógape. Ha upépe toñangareko hesekuéra Hegái,+ pe ofisiál palasiopegua* ha pe oñenkargáva umi kuñanguéra rógare, ha tojejapo chupekuéra tratamiénto iporãve hag̃ua.* 4 Ha pe kuñataĩ iporãvéva ndéve g̃uarã rréi, upévape nde reiporavóta rréinaramo Vasti rekovia”.+ Upe konsého ogusta pe rréipe, ha ojapo upéicha.

5 Pe kastíllo* de Súsape*+ oĩ vaʼekue peteĩ judío hérava Mardoqueo,+ haʼe ningo Jaír raʼy, Simeí niéto ha Quis visniéto, peteĩ benjaminita.+ 6 Chupe ojegueraha vaʼekue prisionéroramo Jerusaléngui umi hénte ojegueraha vaʼekuéndi Jeconías*+ ndive, pe rréi de Judá, chupe ogueraha vaʼekue prisionéroramo rréi Nabucodonosor de Babilonia. 7 Mardoqueo ningo omongakuaa* vaʼekue ipríma*+ Hadassápe,* térã Estérpe, pórke haʼe ndorekovéima vaʼekue itúa ni isýpe. Pe mitãkuña ningo imólde porãiterei vaʼekue ha iporãiterei voi, ha itúa ha isy omano rire, Mardoqueo oadopta chupe itajyrarã. 8 Ha osẽrõ guare pe rréi dekréto, ojegueraha hetaiterei kuñataĩ pe kastíllo* de Súsape,* ha oñemoĩ chupekuéra Hegái+ kárgope. Estérpe ojegueraha avei pe rréi palásiope ha opyta Hegái kárgope, haʼe hína pe oñangarekóva kuñanguérare.

9 Hegáipe hoʼa porãiterei Ester ha oguerohoryeterei chupe,* upévare haʼe pyaʼe porã ohecha ojejapo hag̃ua chupe umi tratamiénto iporãve hag̃ua,*+ ha osegi hag̃ua peteĩ diéta. Ha omoĩ avei chupe g̃uarã 7 kuñataĩ pe rréi rogapegua oñangareko hag̃ua hese. Upéi Hegái oguerova Estérpe ha umi 7 kuñataĩ oipytyvõvape chupe, pe lugár iporãvehápe umi kuñanguéra rógape. 10 Ester ndeʼíri moõguápa+ haʼe ni mávapa ihentekuéra, pórke Mardoqueo+ heʼi porã kuri chupe ani hag̃ua omombeʼu mbaʼeve avavépe.+ 11 Káda día Mardoqueo ohasa umi kuñanguéra róga korapy ypýrupi, oikuaa hag̃ua mbaʼéichapa oĩ Ester ha mbaʼéichapa ojetrata chupe.

12 Káda kuñataĩ oreko itúrno oho hag̃ua pe rréi Asuero rendápe. Péva ojapo hikuái osegi rire pe tratamiénto oñemeʼẽva umi kuñanguérape 12 mésere. Umi kuñataĩ osegi péicha pe tratamiénto iporãve hag̃ua:* 6 mése oñemoĩ hesekuéra aséite de mírra+ ha 6 mése aséite perfumádo,*+ ha avei heta kréma ojepurúva oñemoporãve hag̃ua hikuái.* 13 Upe rire pe kuñataĩ oĩma preparáda oho hag̃ua pe rréi rendápe, ha oimeraẽ mbaʼe ojeruréva oñemeʼẽ chupe oho jave umi kuñanguéra rógagui pe rréi rógape. 14 Pe kuñataĩ oike pe rréi rendápe kaʼaruete, ha upéi pyharevete oho jey pe segundo óga oĩháme umi kuñanguéra Saasgaz kárgope, pe ofisiál palasiopegua,*+ ikárgope oĩ avei pe rréi rembirekokuéra.* Pe rréipe ndogustáiramo pe kuñataĩ ha nohenoikavéiramo chupe hérarupi, pe kuñataĩ ndouvéima vaʼerã pe rréi rendápe.+

15 Péicha oprepara vaʼekue hikuái Estérpe, haʼéva Abihail rajy ha Mardoqueo príma, chupe ningo Mardoqueo oadopta vaʼekue itajyrarã.+ Ha otokárõ guare itúrno Estérpe oike hag̃ua pe rréi rendápe, haʼe ndojeruréi mbaʼeve, síno oguerahánte umi mbaʼe heʼi vaʼekue chupe Hegái, pe ofisiál palasiopegua* ha pe oñenkargáva umi kuñanguérare. (Upe aja, entéro ohechávante Estérpe oguerohory chupe). 16 Estérpe ojegueraha vaʼekue rréi Asuero rendápe, pe ipalásiope, pe mes diezhápe, upéva hína mes de Tebet,* 7 áño+ ogoverna haguépe pe rréi. 17 Ha pe rréi oñepyrũ ohayhuve Estérpe enterove umi ótro kuñágui, haʼe oguerohoryeterei Estérpe ha omombaʼetereive* chupe oimeraẽ ótro kuñataĩ vírhengui. Upéicha rupi pe rréi omoĩ iñakãre pe adórno* oipurúva umi rréina, ha péicha omoĩ chupe rréinaramo+ Vasti rekovia.+ 18 Ha pe rréi ojapo peteĩ karu guasu Ester rérape enterove iprinsipekuéra ha isiervokuérape g̃uarã. Upépe pe rréi heʼi oĩtaha liverta* umi idistritokuérape, ha omeʼẽ avei hetaiterei rregálo, pe rréi añoite ikatuháicha omeʼẽ.

19 Ha ojegueru jeýrõ guare 2 veseha umi kuñataĩ vírhenpe,+ Mardoqueo* oguapy hína kuri pe rréi palásio rokẽme. 20 Ester katu ndeʼíri mávapa ihentekuéra ni moõguápa+ haʼe, Mardoqueo heʼi haguéicha chupe. Ester osegi ojapo umi mbaʼe heʼíva chupe Mardoqueo, yma oikórõ guaréicha ipoguýpe.+

21 Umíva umi díape, Mardoqueo oguapy aja pe rréi palásio rokẽme, Bigtán ha Teres, mokõi ofisiál pe rréi palasiopegua oñangarekóva pe palásio rokẽre, ipochy ha oñepyrũ okalkula hikuái mbaʼéichapa ojukáta rréi Asuérope. 22 Péro Mardoqueo oikuaa upéva, ha pyaʼe porã oho omombeʼu rréina Estérpe. Upémarõ Ester oñeʼẽ pe rréipe, Mardoqueo rérape.* 23 Upéi oñeinvestiga upéva ha tiémpo rire ojehecha siérto hague upe mbaʼe, ha umi mokõi kuimbaʼépe oñemosaingo peteĩ yvyra pukúre. Ha entéro koʼã mbaʼe oñeanotapaite pe rréi rovake, pe lívro oñeanotahápe umi mbaʼe oiko vaʼekue upe tiémpope.+

3 Oiko rire koʼã mbaʼe, rréi Asuero omoĩ Hamánpe+ peteĩ puésto iñimportantevévape entéro umi ótro prínsipegui.+ Hamán hína pe agaguita+ Hamedata raʼy. 2 Pe rréi siervokuéra oĩva pe rréi palásio rokẽme oñakãity ha oñesũ Hamán renondépe, pórke pe rréi heʼi kuri ojejapo vaʼerãha upéicha. Péro Mardoqueo noñakãitýi ni noñesũi henondépe. 3 Upémarõ pe rréi siervokuéra oĩva pe rréi palásio rokẽme heʼi Mardoquéope: “¿Mbaʼéreiko nderejapói pe rréi omandáva?”. 4 Káda día haʼekuéra oporandu chupe upéva, péro haʼe nopenái hesekuéra. Upémarõ haʼekuéra oho omombeʼu Hamánpe, ikatu hag̃uáicha ojehecha ojeheja reítantepa Mardoqueo ojapóva,+ pórke Mardoqueo heʼi kuri chupekuéra judioha.+

5 Hamán ohechárõ guare Mardoqueo noñakãitýi ni noñesũiha henondépe, ipochyeterei opytávo.+ 6 Péro oñemombeʼúma rupi Hamánpe Mardoqueo judioha, haʼe ndojukaséi Mardoquéopente, pórke chupe g̃uarã vyroreieterei la ojuka chupe añónte. Upévare Hamán oñepyrũ okalkula mbaʼéichapa ohundíta enterovete umi judío oĩvape Asuero goviérno poguýpe, umi Mardoqueo valleguápe.

7 Pe primer méspe, upéva hína pe mes de Nisán,* 12 áño+ ogoverna haguépe rréi Asuero, oity hikuái Pur,*+ térã pe Suérte, Hamán renondépe, oikuaa hag̃ua mbaʼe día ha mbaʼe méspepa opyta porãvéta ojejukapa hag̃ua umi judíope, ha pe Suérte osẽ pe mes 12-pe opyta porãvetaha ojejapo upéva, upe mes hína Adar.*+ 8 Ha Hamán heʼi rréi Asuérope: “Oĩ peteĩ puévlo isarambíva nde puévlo apytépe+ ha umi nde distríto oĩvape ne goviérno poguýpe,+ ha umi ileikuéra idiferénte enterove umi ótro puévlogui. Haʼekuéra nokumplíri umi nde léi, ha nokonveníri ndéve reheja reínte chupekuéra ojapo upéicha. 9 Ha ndegustáramo rréi, ikatu reguenohẽ peteĩ kárta heʼihápe oñehundipa vaʼerãha chupekuéra. Che ameʼẽta 342.000 kílo* de pláta umi ofisiálpe, ikatu hag̃uáicha omoĩ hikuái pe rréi tesoreríape”.*

10 Upémarõ pe rréi oipeʼa ikuãirũ oipurúva osella hag̃ua+ ha omeʼẽ Hamánpe,+ pe agaguita+ Hamedata raʼýpe, haʼe ningo umi judiokuéra enemígo hína. 11 Pe rréi heʼi Hamánpe: “Pe pláta ha umi hénte opytáma nde kárgope, ejapo ejaposéva chuguikuéra”. 12 Upémarõ oñehenói pe rréi sekretariokuérape+ pe día 13-pe, pe primer méspe. Ha haʼekuéra oskrivi+ Hamán omanda vaʼekue umi governadór liderkuérape,* umi governadór oĩvape umi distrítope, ha umi prínsipe oĩvape umi puévlope. Káda distrítope ojeskrivi iletrakuérape* ha káda puévlope ojeskrivi iñidiomaitépe. Ko kárta ojeskrivi Asuero rérape ha ojesella pe rréi kuãirũme.+

13 Koʼã kárta oñemondo umi mensaherokuéra rupive kompletoite pe rréi distritokuérape. Ha heʼi pype oñehundi vaʼerãha enterovete judíope, tahaʼe imitãva térã ijedáva, umi mitã mimi ha avei umi kuñáme, peteĩchante oñehundipa vaʼerã un diaitépe, pe día 13-pe, pe mes 12-pe, upéva hína mes de Adar.+ Avei heʼi ojepeʼapa vaʼerãha chuguikuéra ikosakuéra.+ 14 Upe heʼívagui upe kártape ojejapo peteĩ léi kompletoite umi distrítope g̃uarã, ha oñeanunsia umi puevlokuérare ikatu hag̃uáicha ojeprepara hikuái upe díape g̃uarã. 15 Pe rréi heʼi umi mensahérope pyaʼe porã+ ogueraha hag̃ua umi kárta. Upe léi osẽ vaʼekue pe kastíllo* de Súsagui.*+ Pe rréi ha Hamán katu oguapy oaperita, péro umi hénte oĩva siuda de Súsape* oñekonfundipa ndoikuaáigui mbaʼépa la oikóva.

4 Upéi Mardoqueo+ oikuaávo opa mbaʼe ojejapo vaʼekue ikontrapekuéra,+ omondoro ijao ha omonde ijao ohechaukáva oñembyasyha ha omoĩmba ijehe tanimbu. Oike pe siudápe, ojaheʼo ha osapukái ohóvo. 2 Haʼe oho pe rréi palásio rokẽ mevénte, pórke avave ndoikéi vaʼerã pe rréi palásio rokẽrupi omondéramo ijao ohechaukáva oñembyasyha. 3 Ha káda distríto+ og̃uahẽhápe pe rréi kárta, enterovete umi judío oñembyasy, oajuna,+ hasẽ ha ojaheʼo. Hetaiterei oĩ omondéva ijao ohechaukáva oñembyasyha ha omoĩmba ijehe tanimbu.+ 4 Ha Ester siervakuéra ha isiervokuéra* omombeʼu rire chupe umi mbaʼe oiko vaʼekue, pe rréina opyta oñekevrantaiterei. Upémarõ oguerahaka Mardoquéope ijaorã anivéma hag̃ua oipuru pe ao ohechaukáva oñembyasyha, péro Mardoqueo ndojagarrái chugui pe ao. 5 Upépe Ester ohenoika Hatácpe, haʼe hína peteĩva umi siérvo* pe rréi omeʼẽ vaʼekue Estérpe oservi hag̃ua chupe. Ha Ester heʼi chupe oho hag̃ua oporandu Mardoquéope mbaʼérepa ojapo péicha ha mbaʼépa la oikóva.

6 Upéi Hatac oho Mardoqueo rendápe, pe siuda plásape oĩva pe rréi palásio rokẽ rovái. 7 Ha Mardoqueo omombeʼupaite chupe umi mbaʼe oiko vaʼekue ha mboýpa+ exáktamente Hamán opromete omeʼẽtaha pe rréi tesoreríape, ojejukapa hag̃ua umi judiokuérape.+ 8 Ha Mardoqueo omeʼẽ avei chupe peteĩva umi kárta osẽ vaʼekue Súsagui*+ ha orekóva pe léi heʼíva ojejukapa vaʼerãha umi judíope. Ha Hatac ohechauka vaʼerã avei Estérpe upe kárta ha omombeʼu chupe la oikóva, ha avei heʼi vaʼerã chupe+ oho hag̃ua pe rréi rendápe, ojerure hag̃ua oiporiahuverekomi hag̃ua ipuévlope ha ojerure hag̃ua diréktamente pe rréipe hesehapekuéra.

9 Upéi Hatac oho jey Ester rendápe ha omombeʼu chupe Mardoqueo heʼi vaʼekue. 10 Ha Ester heʼi Hatácpe mbaʼe mbaʼépa heʼi vaʼerã Mardoquéope:+ 11 “Enterovete pe rréi siervokuéra ha umi hénte oĩva pe rréi distritokuérape, oikuaa porã oimeraẽ kuimbaʼe térã kuña oikéva pe rréi palásio korapýpe+ oñehenoiʼỹre chupe, ojejuka vaʼerãha katuete, pórke upéicha voi heʼi pe léi. Péro pe rréi omopuʼãramo ivastón de óro+ pe persóna oĩha gotyo añoite, ndojejukamoʼãi chupe. Ha koʼág̃a ojapóma hína 30 día pe rréi nacherenoikavéi hague”.

12 Ha oñemombeʼúrõ guare Mardoquéope Ester heʼi vaʼekue, 13 haʼe okontesta Estérpe: “Aníkena reimoʼã reime haguére pe rréi rógape rejesalvatamaha ha neremanomoʼãiha umi ótro judíoicha. 14 Pórke nde rekirirĩramo koʼág̃a, ótro oipytyvõne ha osalváne umi judíope,+ péro nde ha umi ne hentekuéra katuete pemanóta. ¿Ha moõ piko jaikuaa ndahaʼéi voípa koʼã tiémpo ijetuʼúvape g̃uarã oiko hague ndehegui rréina?”.+

15 Upépe Ester okontesta jey Mardoquéope: 16 “Tereho, embyaty enterovete umi judío oĩvape Súsape,* ha peajuna+ cherehehápe. Ani peʼu mbaʼeve ni peyʼu 3 día,+ ára ha pyhare. Che ha che siervakuéra roajunáta avei. Ha upéi aikéta pe rréi rendápe nacherenoikáiramo jepe, ha oĩramo jepe upéva pe léi kóntrape, lomímonte ajapóta ha oiméramo amanóta, tove tamano upéicharõ”. 17 Upémarõ Mardoqueo oho ojapo opa mbaʼe Ester heʼi vaʼekue chupe ojapo hag̃ua.

5 Pe tercer díape,+ Ester omonde umi ao porã oipurúva umi rréina, ha oho oñemboʼy pe rréi palásio korapýpe, pe rréi palásio renondépe. Upérõ pe rréi oguapy hína kuri itrónope hóga ryepýpe, pe entráda rovái. 2 Pe rréi ohechamírente rréina Ester oñemboʼyha hína pe korapýpe, ovyʼaiterei ohechávo chupe, ha pe rréi omopuʼã ivastón de óro+ Ester oĩha gotyo. Upémarõ Ester oñemboja ha opoko pe ivastón púntare.

3 Pe rréi oporandu chupe: “¿Mbaʼéiko ndepyʼapy hína rréina Ester? ¿Mbaʼéiko reikotevẽmi? ¡Ejerure chéve la reipotáva ha ameʼẽta ndéve, tahaʼe jepe raʼe alamita ko che rréino!”. 4 Ha Ester heʼi chupe: “Rréi, ndéve ndegustáramo aipota reho Hamán+ ndive pe karu guasu ajapótavape koestedía ndéve g̃uarã”. 5 Upémarõ pe rréi heʼi isiervokuérape: “Tapeho peje Hamánpe pyaʼeterei ou hag̃ua, Ester ojerure haguéicha”. Upéi pe rréi ha Hamán oho pe karu guasuhápe, Ester oprepara vaʼekuépe.

6 Upe rire, hoʼu aja hikuái víno, pe rréi heʼi Estérpe: “¿Mbaʼéiko reikotevẽmi rréina Ester? ¡Katuete ameʼẽta ndéve! ¡Ejerure chéve la reipotáva ha ameʼẽta ndéve, tahaʼe jepe raʼe alamita ko che rréino!”.+ 7 Ha Ester heʼi chupe: “Ajerurese ningo hína ndéve peteĩ mbaʼe: 8 rréi, oiméramo nde cheguerohory, ha ndegusta la ajerurétava ndéve ha remeʼẽse chéve upe aipotáva, eju jeýna koʼẽrõ nde ha Hamán pe karu guasu ajapótavape peẽme g̃uarã, ha koʼẽrõ haʼéta ndéve la aipotáva”.

9 Upe díape Hamán ovyʼa ha ipyʼarory ohóvo. Péro ohechávo Mardoquéope pe rréi palásio rokẽme, ha noñemboʼyiha henondépe ni ndokyhyjeiha chugui, Hamán orrenegaiterei Mardoquéore.+ 10 Upéicharõ jepe Hamán ojejokopaite ha osẽ oho hógape. Upéi ohenoika iñamigokuérape ha hembireko Zérespe.+ 11 Ha Hamán oñepyrũ oñemombaʼeguasu henondepekuéra ha omombeʼu chupekuéra mbaʼeichaitépa irríko, itaʼýra heta,+ ha pe rréi ombotuicha hague chupe ha omeʼẽ hague chupe peteĩ puésto iñimportantevéva entéro umi ótro prínsipegui ha pe rréi siervokuéragui.+

12 Upéi Hamán osegi heʼi: “Hiʼarive pe rréina Ester cheinvita kuri chéve ha pe rréipe añoiténte roho hag̃ua pe karu guasuhápe.+ Ha cheinvita jey avei koʼẽrõrã aha hag̃ua hendápe pe rréi ndive.+ 13 Péro nañekontentamoʼãi entéro koʼã mbaʼére ahecha aja pe judío Mardoquéope oguapy hína pe rréi palásio rokẽme”. 14 Upémarõ hembireko Zeres ha enterove iñamigokuéra heʼi chupe: “Emopuʼãkána peteĩ yvyra puku orekóva 22 métro 25 sentímetro,* ha koʼẽrõ pyharevete ere pe rréipe oñemosaingo vaʼerãha Mardoquéope upe yvyráre.+ Upéi tereho ehasa porã pe rréi ndive pe karu guasuhápe”. Ko konsého ogusta Hamánpe, upévare omopuʼãka pe yvyra puku.

6 Upe pyharépe pe rréi ndaikatúi oke.* Upémarõ ojerure ojegueru hag̃ua chupe pe lívro oñeanotahápe umi mbaʼe oiko vaʼekue upe tiémpope,+ ha ojelee hag̃ua chupe. 2 Upépe ojetopa Mardoqueo ojapo vaʼekue. Haʼe ningo omombeʼu vaʼekue Bigtana ha Teres, umi ofisiál palasiopegua oñangarekóva pe okẽre, okalkula hague mbaʼéichapa ojukáta rréi Asuérope.+ 3 Pe rréi oporandu: “¿Oñemombaʼe ha ojeagradese piko raʼe Mardoquéope ojapo haguére ko mbaʼe?”. Pe rréi siervokuéra heʼi chupe: “Mbaʼevete ndojejapói hesehápe”.

4 Upe rire pe rréi oporandu: “¿Mávaiko oĩ hína pe korapýpe?”. Upérõ ningo Hamán oike kuri pe rréi palásio korapýpe+ heʼi hag̃ua pe rréipe omosaingo vaʼerãha Mardoquéope pe yvyra pukúre, upe Hamán oprepara vaʼekuére chupe g̃uarã.+ 5 Pe rréi siervokuéra heʼi chupe: “Hamán+ hína la oñemboʼýva amo okápe pe korapýpe”. Upémarõ pe rréi heʼi: “Pegueru chupe koʼápe”.

6 Hamán oike rire, pe rréi heʼi chupe: “Pe rréi ombotuichaséramo peteĩ kuimbaʼépe, ¿mbaʼépa nde ere ojejapo vaʼerãha hese?”. Hamán heʼi ipyʼapýpe: “¿Ha mávape piko ko rréi ombotuichaséta? Oime vaʼerã chéve katuete la chembotuichase hína”.+ 7 Upémarõ Hamán heʼi pe rréipe: “Rréi, pe kuimbaʼe nde rembotuichasévape, 8 ojegueru vaʼerã chupe pe ao nde reipurúva jepi,+ ha peteĩ kavaju nde reipurúva jepi ha toñemoĩ pe kavaju akãre umi adórno iporã porãva. 9 Upéi pe ao ha pe kavaju oñemeʼẽ vaʼerã peteĩva umi prínsipe ojerrespetavévape nde poguýpe, ha upéi omonde vaʼerã hikuái pe ao upe kuimbaʼe pe rréi ombotuichasévare, ha omongorre vaʼerã chupe hikuái kavaju ári pe siuda plásare. Ha umi kuimbaʼekuéra heʼi vaʼerã ohóvo henonderã: ‘¡Péicha ojapo hína pe rréi pe kuimbaʼe ombotuichasévare!’”.+ 10 Ha upepete pe rréi heʼi Hamánpe: “¡Pyaʼéke! Pyaʼe porã tereho ejagarra pe ao ha pe kavaju ha ejapo pe ere hagueichaite Mardoqueo pe judíore, haʼe oime oguapy hína pe rréi palásio rokẽme. Ejapopaitékena opa mbaʼe ere vaʼekue”.

11 Upémarõ Hamán ojagarra pe kavaju ha pe ao, ha oho omonde Mardoquéore+ pe ao, ha omongorre chupe kavaju ári pe siuda plásare, ha heʼi ohóvo henonderã: “¡Péicha ojapo hína pe rréi pe kuimbaʼe ombotuichasévare!”. 12 Upéi Mardoqueo ou jey pe rréi palásio rokẽme, ha Hamán katu pyaʼe porã oho jey hógape, oñembyasy, itindy ha oñakãhoʼi ohóvo. 13 Hamán omombeʼu rire hembireko Zérespe+ ha iñamigokuérape umi mbaʼe oiko vaʼekue hese, umi ikonseherokuéra ha hembireko Zeres heʼi chupe: “Koʼág̃a Mardoqueo orekóma peteĩ puésto iñimportantevéva ndehegui, hiʼarive haʼe hína peteĩ judío, ha nde nandepuʼakamoʼãi hese, ha amo ipahápe nde katuete reñehundíta”.

14 Ha upépe oñemongeta aja gueteri hikuái hendive, og̃uahẽ umi ofisiál pe palasiopegua, ha pyaʼe porã ogueraha Hamánpe pe karu guasuhápe, Ester oprepara vaʼekuépe.+

7 Upéi pe rréi ha Hamán+ oho og̃uahẽ rréina Ester karu guasuhápe. 2 Ha ko segundo díape, hoʼu aja hikuái pe víno, pe rréi heʼi jey Estérpe: “¿Mbaʼéiko reikotevẽmi rréina Ester? ¡Katuete ameʼẽta ndéve! ¡Ejerure chéve la reipotáva ha ameʼẽta ndéve, tahaʼe jepe raʼe alamita ko che rréino!”.+ 3 Ha pe rréina Ester heʼi chupe: “Rréi, oiméramo nde cheguerohory ha oĩ porãramo ndéve g̃uarã ko ajerurétava, esalvamína che rekove* ha che puévlope.+ 4 Pórke che ha che puévlo roñevendéma+ roñehundipa+ hag̃ua. Roñevendérire esklavorã ha esklavarã, akirirĩnte vaʼerãmoʼã kuri, péro ko mbaʼe vaiete nerepermitíri vaʼerã oiko, pórke ndeperhudikáta avei ndéve rréi”.

5 Upépe pe rréi Asuero heʼi rréina Estérpe: “¿Máva piko upe kuimbaʼe hovaʼatãitéva ojapo hag̃ua péicha, ha moõ piko oime?”. 6 Ester heʼi chupe: “Pe ore kontrário ha ore enemígo haʼe hína Hamán, ko kuimbaʼe iñañaitéva”.

Upépe Hamán oryrýi osusũ okyhyjetereígui pe rréi ha pe rréinagui. 7 Pe rréi ipochyeterei ha osẽ oho pe palásio hardínpe, Hamán katu oñemboʼy ha oho ojerure rréina Estérpe oiporiahuverekomi hag̃ua chupe, pórke ohechakuaáma pe rréi noperdonamoʼãiha chupe. 8 Upéi pe rréi ou jey pe palásio hardíngui pe karu guasuhápe, ha ohecha Hamán ojeityha pe tupaʼi Ester oĩháme hína. Upépe pe rréi osẽ heʼi: “¿Revioláta piko avei pe rréinape che renondépe ha che rogaitépe voi?”. Heʼipamírente upéva pe rréi, omoakãhoʼíma* hikuái Hamánpe. 9 Harboná,+ peteĩ ofisiál pe palasiopegua, heʼi pe rréipe: “Hamán oprepara avei kuri peteĩ yvyra puku omosaingo hag̃ua Mardoquéope.+ Upe haʼe omombeʼu vaʼekue ningo ndesalva kuri rréi.+ Upe yvyra oĩ hína Hamán rógape ha oreko 22 métro 25 sentímetro”.* Upépe pe rréi heʼi: “Pemosaingo chupe upévare”. 10 Upéi omosaingo hikuái Hamánpe upe yvyra pukúre, upe haʼe oprepara vaʼekuére Mardoquéope g̃uarã, ha upéi pe rréi ipochyjera ha oñetrankilisa.

8 Upe díape rréi Asuero omeʼẽ rréina Estérpe opa mbaʼe oreko vaʼekue Hamán,+ haʼéva umi judiokuéra enemígo.+ Ha Mardoqueo oike pe rréi rendápe, pórke Ester omombeʼúma kuri chupe haʼekuéra oñoparienteha.+ 2 Upémarõ pe rréi omeʼẽ Mardoquéope ikuãirũ oipurúva osella hag̃ua,+ upe oipeʼa vaʼekue Hamángui. Ha Ester oheja Mardoqueo kárgope opa mbaʼe Hamán oreko vaʼekue.+

3 Avei Ester oñeʼẽ jey pe rréi ndive. Ester oñesũ pe rréi renondépe, ha hesay hováre ojerure asy chupe ojoko hag̃ua pe mbaʼe vaiete okalkula vaʼekue ojapo umi judiokuérare Hamán pe agaguita.+ 4 Pe rréi ohupi ivastón de óro Ester oĩha gotyo,+ upévare Ester opuʼã ha oñemboʼy pe rréi renondépe. 5 Ester heʼi: “Rréi, oĩ porãramo ndéve g̃uarã ha rejaposéramo ko ajerurétava ndéve, ha oiméramo nde cheguerohory ha aĩ porã nendive, tojeskrivi peteĩ dokuménto ikatu hag̃uáicha oñeanula pe kárta omondo vaʼekue Hamán,+ pe kuimbaʼe iñañaitéva, haʼéva pe agaguita+ Hamedata raʼy. Haʼe ningo oskrivi vaʼekue pe kárta heʼíva oñehundipa vaʼerãha umi judío oikóvape nde distritokuérape. 6 ¡Che ningo naaguantamoʼãi ahecha mbaʼéichapa ojehuga vaipa che puévlore ha ojejukapa che hentekuérape!”.

7 Upémarõ rréi Asuero heʼi rréina Estérpe ha Mardoqueo pe judíope: “Peẽ pehecháma voi ameʼẽ hague Estérpe opa mbaʼe oreko vaʼekue Hamán,+ ha amosaingoka hague chupe pe yvyra pukúre,+ pórke haʼe okalkula kuri ohundipa umi judíope. 8 Peẽ ikatu peskrivi koʼág̃a peteĩ kárta pe rréi rérape, ha pemoĩ pype umi mbaʼe okonvenítava umi judíope, ha upéi pesella pe rréi kuãirũme. Pórke peteĩ léi ojeskrivíva pe rréi rérape ha ojeselláva pe rréi kuãirũme, ndaikatuvéima oñekambia”.+

9 Upémarõ pe día 23, pe tercer méspe, upéva hína pe mes de Siván,* oñehenoika pe rréi sekretariokuérape upe tiempopeguápe. Haʼekuéra oskrivi opa mbaʼe Mardoqueo omanda vaʼekue umi judíope, umi governadór liderkuérape,*+ umi governadór, ha umi prínsipe oĩvape umi distrítope,+ India guive Etiopía peve. Omondo umi 127 distrítope, ha káda distrítope ojeskrivi iletrakuérape* ha káda puévlope ojeskrivi iñidiomaitépe, ha umi judíope ojeskrivi iletrakuéra* ha iñidiomaitépe avei.

10 Haʼe oskrivika upéva pe rréi Asuero rérape ha osella pe rréi kuãirũme,+ ha oguerahaka umi kárta ojeskrivi vaʼekue. Koʼãva ogueraha umi mensahéro kavaju arigua, haʼekuéra oho umi kavaju iñakuãva ári, umi oñemongakuaa vaʼekue ojepuru hag̃ua pe rréi servísiope. 11 Koʼã kártape heʼi pe rréi omeʼẽha permíso enterovete judío oĩvape umi diferénte siudápe, oñembyaty ha oñedefende hag̃ua, ha ohundipa hag̃ua oimeraẽ ehérsito oúva umi puévlo térã distrítogui oataka hag̃ua chupekuéra, toĩ jepe raʼe ijapytepekuéra kuña ha mitã, ha oúva oipeʼapa hag̃ua chuguikuéra ikosakuéra.+ 12 Koʼã mbaʼe oikóta kuri peteĩ diaitépe, kompletoite pe rréi Asuero distritokuérape, pe día 13-pe, pe mes 12-pe, upéva hína mes de Adar.*+ 13 Upe heʼívagui upe kártape ojejapo peteĩ léi, kompletoite umi distrítope g̃uarã. Upéva ojekuaaukáta enterovete umi puevloháre, péicha umi judío oĩta preparádo oñedefende hag̃ua iñenemigokuéragui+ og̃uahẽvo upe día. 14 Umi mensahéro kavaju arigua pyaʼe porã ogueraha umi kárta pe rréi omanda haguéicha. Haʼekuéra oho umi kavaju iñakuãva ári, umi oñemongakuaa vaʼekue ojepuru hag̃ua pe rréi servísiope. Upe léi oñeguenohẽ vaʼekue pe kastíllo* de Súsagui.*+

15 Ha Mardoqueo oho pe rréi renondégui ha oreko ijehe umi ao porã umi rréi oipurúva, ojejapóva téla hovy ha morotĩvagui. Avei oipuru peteĩ koróna de óro omimbipáva ha peteĩ kápa ojejapóva téla iporãitereívagui, lána lílagui.+ Ha pe siuda de Súsape* umi hénte osapukaipa vyʼágui, 16 pórke umi judíope g̃uarã oĩ esperánsa,* avei ovyʼa, ipyʼarory ha koʼág̃a oñemombaʼe chupekuéra. 17 Ha enterovete umi distrítope ha umi siudápe, entéro umi lugár oñemog̃uahẽhápe pe rréi dekréto ha iléi, umi judío ovyʼa ha ipyʼarory, ojapo karu guasu ha ofesteha joa. Heta hénte ótro nasiongua* jepe oñepyrũ heʼi ijehe judioha,+ okyhyjégui umi judíogui.

9 Pe día 13, pe mes 12-pe, upéva hína mes de Adar,*+ upe díape oñekumplíta kuri pe rréi heʼi vaʼekue ha iléi.+ Upe día ningo umi judiokuéra enemígo ohaʼarõ vaʼekue ojukapa hag̃ua chupekuéra, péro ndoikói upéicha, upéva rangue umi judío ojukapa umi ndaijaʼéivape hesekuéra.+ 2 Enterove umi judío oñembyaty umi isiudakuérape, rréi Asuero distritokuérape+ oataka hag̃ua umi ojaposévape hesekuéra mbaʼe vai. Ha ni peteĩ kuimbaʼe ndaipuʼakái hesekuéra, pórke enterove umi puévlo okyhyjepa chuguikuéra.+ 3 Enterove umi prínsipe umi distritopegua, umi governadór liderkuéra,*+ umi ótro governadór ha umi oñenkargáva opa mbaʼe oĩvare pe rréi poguýpe, oñemoĩ umi judío favórpe, pórke okyhyje hikuái Mardoquéogui. 4 Mardoqueo ningo tuicha omanda pe rréi palásiope,+ ha ojekuaa chupe umi distríto tuichakuére, Mardoqueo ipoderosove rupi ohóvo.

5 Upe díape umi judío ogana iñenemigokuérape, ojuka chupekuéra espádape ha ohundipaite chupekuéra. Umi judío ojapo ojaposéva umi ndaijaʼéivare hesekuéra.+ 6 Pe kastíllo* de Súsape*+ umi judío ojuka 500 persónape. 7 Haʼekuéra ojuka avei Parsandatá, Dalfón, Aspatá, 8 Poratá, Adalía, Aridatá, 9 Parmastá, Arisái, Aridái ha Vaizátape. 10 Koʼã 10 kuimbaʼe hína Hamán raʼykuéra. Haʼe hína Hamedata raʼy, umi judiokuéra enemígo.+ Péro umi judío ojuka rire chupekuéra, ndoipeʼái ni ndoguerahái mbaʼevete chuguikuéra.+

11 Upe díape oñemombeʼu pe rréipe mboýpa ojejuka pe kastíllo* de Súsape.*

12 Pe rréi heʼi rréina Estérpe: “Pe kastíllo* de Súsape* ningo umi judío ojuka ha ohundíma 500 persónape ha avei 10 Hamán raʼykuérape. Ha oiméramo hetaitépema ojejuka koʼápe, ¿mboýmapa oiméne ojejuka umi ótro distrítope?+ ¿Ha mbaʼépa koʼág̃a reipotave ojejapo? Ejeruréntema chéve la reipotáva ha ameʼẽta ndéve. Katuete ojejapóta upe reipotáva”. 13 Ester heʼi pe rréipe: “Rréi, oĩ porãramo ndéve g̃uarã,+ epermitína umi judío oĩvape Súsape* tokumpli jey koʼẽrõ pe léi koestediagua,+ ha toñemosaingo yvyra pukúre Hamán raʼykuéra retekue”.+ 14 Upémarõ pe rréi omanda ojejapo hag̃ua upéicha. Ha peteĩ léi oñeguenohẽ Súsape* ha oñemosaingo yvyráre umi 10 kuimbaʼépe, Hamán raʼykuérape.

15 Umi judío oĩva Súsape* oñembyaty jey pe día 14 de Adar,+ ha ojuka 300 persónape Súsape,* péro ndoipeʼái ni ndoguerahái mbaʼevete chuguikuéra.

16 Umi ótro judío oĩva pe rréi distritokuérape oñembyaty avei ha oñedefende.+ Haʼekuéra ohundi iñenemigokuérape+ ha ojuka 75.000 ndaijaʼéivape hesekuéra, péro ndoipeʼái ni ndoguerahái mbaʼevete chuguikuéra. 17 Upéva oiko pe día 13 de Adar, ha opytuʼu ha noñorairõvéi hikuái pe día 14, ha upe díape ojapo peteĩ karu guasu ha ovyʼapa hikuái.

18 Umi judío oĩva Súsape* oñembyaty oñorairõ hag̃ua iñenemigokuérandi pe día 13+ ha 14,+ ha opytuʼu ha noñorairõvéi hikuái pe día 15, ha upe díape ojapo peteĩ karu guasu ha ovyʼapa hikuái. 19 Péro umi judío noĩriva pe siudápe ha oikóva umi kampañaháre mombyrymbyry umi distrítore, ojapo peteĩ karu guasu ha ovyʼapa+ hikuái pe día 14, pe mes de Adárpe. Haʼekuéra omboarete upe día ha okonvida hapichakuérape tembiʼu.+

20 Mardoqueo+ oanotapaite koʼã mbaʼe ha omondo kárta kompletoite umi judío oikóvape rréi Asuero distritokuérape, tahaʼe umi oikóvape ag̃ui térã mombyry. 21 Haʼe omanda chupekuéra omboarete vaʼerãha káda áño pe día 14 ha 15, pe mes de Adárpe, 22 pórke koʼã díape entéro umi judío opytuʼu iñenemigokuéragui, ha upe méspe ovyʼa hikuái oñembyasy rangue,+ ha ojapo peteĩ fiésta upe día hasẽmoʼã haguépe hikuái umi omanóvare. Haʼekuéra omboarete vaʼerã umi día, ha ovyʼa vaʼerã ha ojapo karu guasu, avei oguerahaka vaʼerã ojupe tembiʼu ha omeʼẽ vaʼerã rregálo umi imboriahúvape.

23 Ha umi judío heʼi osegitaha omboarete ko fiésta omoñepyrũ vaʼekue, ha ojapotaha hikuái Mardoqueo oskrivi haguéicha chupekuéra. 24 Pórke Hamán,+ pe agaguita+ Hamedata raʼy, umi judiokuéra enemígo, okalkula kuri ohundipaite umi judíope.+ Haʼe oityka avei Pur,*+ térã pe Suérte, omongyhyje ha ohundi hag̃ua chupekuéra. 25 Péro Ester ohórõ guare pe rréi rendápe, pe rréi heʼi ojeskrivi+ hag̃ua ko mbaʼe: “Tojere hese ko mbaʼe vai ojaposéva umi judíore”,+ ha oñemosaingo chupe ha itaʼyrakuérape yvyra pukúre.+ 26 Upévare ombohéra hikuái ko arete fiésta de Purim, ombohéra upéicha Pur*+ rérape. Péicha umi mbaʼe oskrivi vaʼekuére ikártape Mardoqueo, ha umi mbaʼe ohecha vaʼekuére hikuái ha opa mbaʼe oiko vaʼekuére hesekuéra, 27 umi judío oñemoĩ peteĩ ñeʼẽme katuete omboaretetaha koʼã día, haʼekuéra, ifamiliare ha enterove umi omoirũ vaʼekue chupekuéra.+ Avei okumpli hag̃ua itiempoitépe káda áño upe ojeskrivi vaʼekue chupekuéra. 28 Koʼã día ningo omboarete ha ogueromanduʼa vaʼerã hikuái káda henerasión, káda família, káda distríto ha káda siuda. Ko fiésta de Purim siémpre omboarete vaʼerã umi judío, ha umi ifamiliare osegi vaʼerã ogueromanduʼa.

29 Upéi pe rréina Ester, Abihail rajy, ha Mardoqueo pe judío, pe autorida orekóva reheve hikuái oskrivi pe segunda kárta okonfirma hag̃ua pe kárta oñeʼẽva pe Purim rehe. 30 Ha oñemondo pe kárta enterovete umi judío oikóvape umi 127 distrítope+ oĩva pe rréi Asuero poguýpe.+ Ha pe kártape oñemoĩ umi mbaʼe oporombopyʼaguapýva ha siertoguáva, 31 ikatu hag̃uáicha oñekonfirma oñemboarete vaʼerãha pe Purim itiempoitépe, heʼi haguéicha chupekuéra Mardoqueo pe judío ha rréina Ester.+ Ha umi judío ha ifamiliare oñekompromete voi kuri ojapotaha upéicha,*+ avei oajuna+ ha oñemboʼetaha Ñandejárape.+ 32 Ko mbaʼe omanda vaʼekue Ester okonfirma umi mbaʼe oñeʼẽva pe Purim+ rehe, ha upéva oñeanotapaite peteĩ lívrope.

10 Pe rréi Asuero omombaʼapo pohýi umi hénte oikóvape iterritório tuichakuére, ha umi oikóvape umi ísla oĩvape pe márpe.

2 Ha entéro mbaʼe guasu ha ipoderósova ojapo vaʼekue, oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe ojapo vaʼekue upe tiémpope+ umi rréi de Media ha Persia.+ Ha upépe oñemombeʼu avei mbaʼéichapa pe rréi ombotuicha+ vaʼekue Mardoquéope.+ 3 Pórke Mardoqueo pe judío haʼe vaʼekue pe segundo omandavéva, pe rréi Asuero añoite omandave vaʼekue chugui. Haʼe tuicha omanda vaʼekue* umi hetãygua apytépe ha hetaiterei judío oguerohory ha orrespeta chupe, pórke haʼe ombaʼapo ipuévlo rehehápe ha oñehaʼã ohupyty iporãva* enterove judío familiarépe g̃uarã.