Kapítulo 18
Kristianokuéra ndojeheʼái ko múndore
1. a) Jesús omano mboyve, mbaʼépa ojerurevaʼekue hemimboʼekuéra rehehápe? b) Mbaʼérepa naiporãi jajeheʼa ko múndore?
PE PYHARE ojejuka mboyve, Jesús oñemboʼe hemimboʼekuéra rehehápe. Oikuaágui Satanás ojopy vaitaha chupekuéra, ojerure Itúvape: ‘Ndajeruréi ndéve renohẽ hag̃ua chupekuéra ko múndogui, pe añáguinte eñangareko hesekuéra. Che ndahaʼeiháicha ko múndo rehegua, upéicha avei haʼekuéra ndahaʼéi’ (Juan 17:15, 16). Mbaʼérepa naiporãi jajeheʼa ko múndore? Oisãmbyhýgui Satanás ko múndo, ha ñande kristianokuéra nañañemoĩséi ipoguýpe (Lucas 4:5-8; Juan 14:30; 1 Juan 5:19).
2. Mbaʼe mbaʼépepa Jesús ndojeheʼaivaʼekue ko múndore?
2 Jesús ndojeheʼaivaʼekue ko múndore. Upéva ndeʼiséi ndohayhuihague umi tapichakuérape. Oporohayhúgui, omonguera hasývape, omoingove jey omanovaʼekuépe, omboʼe mbaʼépa pe Ñandejára Rréino ha omeʼẽ hekove yvyporakuéra rehehápe. Péro ndohayhúi umi mbaʼe ko múndope oñemombaʼéva ha ojejapóva. Upévare, omboʼe idisipulokuérape oñeñangareko hag̃ua heta mbaʼégui, umíva apytépe ani hag̃ua heko vai, oiko pláta rapykuéri, ha oikose tuicha mbaʼéramo ko múndope (Mateo 5:27, 28; 6:19-21; Lucas 20:46, 47). Jahechakuaa avei mbaʼérepa Jesús ndojeheʼaivaʼekue polítikare. Hudíoramo jepe, ndoikeivaʼekue umi hudío ha rromanokuéra joavýpe.
“Che Rréino niko ndahaʼéi ko yvy arigua”
3. a) Mbaʼépa heʼivaʼekue Jesús rehe umi hudiokuéra rrelihión omoakãva oñeʼẽrõ guare Pilato ndive, ha mbaʼérepa? b) Mbaʼéichapa jaikuaa Jesús ndoikoseihague rréiramo ko Yvy ape ári?
3 Ñanemanduʼami mbaʼépa oikovaʼekue umi hudiokuéra rrelihión omoakãva ojagarraukárõ guare Jesúspe, ha oguerahauka Poncio Pilato rendápe, pe mburuvicha Romaygua. Haʼekuéra ipochy Jesús heʼihaguére hesekuéra hovamokõiha. Péro oipotágui pe mburuvicha opuʼã Jesús kóntrape, heʼi hikuái: “Rojuhu ko kuimbaʼépe oporomopuʼãmba oikóvo tetãpýre. Heʼi nañameʼẽivaʼerãha viru mburuvicha guasu Romayguápe. Ha upéi ave heʼi ijehe haʼeha Mesías, pe mburuvicha guasu” (Lucas 23:2). Jaikuaa porã haʼekuéra ijapuhague, ojapógui un áño rupi umi hénte omoĩsevaʼekue Jesúspe rréiramo, ha haʼe ndoipotaivaʼekue (Juan 6:15). Jesús oikuaavaʼekue oikotaha chugui Rréi, péro yvágape (Lucas 19:11, 12). Ha Jehová omoĩta chupe upépe, ndahaʼemoʼãi yvyporakuéra.
4. Mbaʼépa heʼivaʼekue Jesús pe impuésto jepagáre?
4 Tres día ojejagarra mboyve, umi fariséo oñehaʼãvaʼekue omoĩ vai Jesúspe oporandúvo chupe opagavaʼerãpa hikuái pe impuésto. Péro, Jesús heʼi chupekuéra: “Pehechauka chéve viru. Máva raʼanga ha máva réra piko ko oĩva hese?”. Ombohováivo hikuái: “Mburuvicha guasu Romapegua”, heʼi jey chupekuéra: “Néi, pemeʼẽ mburuvicha guasúpe mburuvicha guasu mbaʼéva, ha [Ñandejárape Ñandejára] mbaʼéva” (Lucas 20:20-25).
5. a) Mbaʼépa Jesús omboʼe hemimboʼekuérape ojejagarrárõ guare chupe? b) Mbaʼérepa heʼi Jesús upéicha? c) Mbaʼépa ipahápe ojejapo Jesús rehe?
5 Jesús nomokyreʼỹivaʼekue avavépe opuʼã hag̃ua mburuvichakuérare. Ohórõ guare umi soldádo ha ambue kuimbaʼekuéra ojagarra hag̃ua Jesúspe, Pedro oguenohẽ ijespáda, ha onambiʼo peteĩme. Upévare Jesús heʼi Pédrope: “Emoinge jevy nde kyse puku hyrúpe. Opa umi kyse pukúpe oñorairõva, kyse pukúpe jeýnte omanovaʼerã” (Mateo 26:51, 52). Ha koʼẽ rire omombeʼu Pilátope mbaʼérepa heʼíraʼe upéicha: “Che rréino ndahaʼéi [...] ko yvy arigua. Yvy ariguárire umi chereheguakuérava oñorairõvaʼerãmoʼã ani hag̃ua che añemeʼẽ isrraelitakuéra pópe” (Juan 18:36, BNP). Pilato heʼi avei ‘ndojuhuiha mbaʼeve ivaíva’ ojeʼevaʼekue Jesús rehe. Upéicharamo jepe, ojapo umi hénte pochyete oipotáva ha omoĩuka Jesúspe peteĩ yvyráre (Lucas 23:13-15; Juan 19:12-16).
Jesús remimboʼekuéra ojapo haʼe ojapohaguéicha
6. Mbaʼéichapa ohechaukavaʼekue umi kristiáno ypykue ndoikoiha ko múndope ojeikoháicha péro ohayhuha hapichakuérape?
6 Jesús remimboʼekuéra oikuaavaʼekue mbaʼérepa ojeʼe chupekuéra ndojeheʼaivaʼerãha ko múndore. Haʼekuéra ndoikoivaʼerã ko múndope ojeikoháicha ha ndojapoivaʼerã ivaíva. Umíva apytépe oĩvaʼekue pe ñorairõ ha tieʼỹ, ojehecháva umi circo ha teatro rrománope. Omboykehaguére umichagua vyʼarã, ojeʼe umi kristiánore ndaijaʼeiha hapichakuérare. Péro tuichaiterei ojavy hikuái. Haʼekuéra oñehaʼãmbaitevaʼekue oipytyvõ hapichakuérape ojesalva hag̃ua.
7. a) Mbaʼépa ohasavaʼekue umi kristiáno ypykue ndojeheʼaihaguére ko múndore? b) Mbaʼéichapa ohechavaʼekue hikuái mburuvichakuérape ha umi impuésto jepaga, ha mbaʼérepa?
7 Jesús ha hembiguaikuérape heta vése ombohasa asy vaʼekue umi mburuvicha ndoikuaaporãiva chupekuéra. Upéicharamo jepe, pe áño 56 rupi apóstol Pablo ohai kristianokuéra Romayguápe, ha omokyreʼỹ chupekuéra ‘oñemoĩ hag̃ua umi mburuvicha poguýpe, ndaipórigui autorida ouʼỹva’ Ñandejáragui. Upéva ndeʼiséi Jehová omoĩha umi goviérno, heʼise uvei ohejaha chupekuéra ogoverna Irréino añoite oisãmbyhy peve ko Yvy. Upévare, iporã vaʼekue Pablo oñemoñeʼẽ umi kristiánope omombaʼe hag̃ua mburuvichakuérape ha opaga umi impuésto (Romanos 13:1-7; Tito 3:1, 2).
8. a) Oñemoĩvaʼerãpa kristianokuéra opa mbaʼépe umi mburuvichakuéra poguýpe? b) Mbaʼéichapa umi kristiáno ypykue ojapovaʼekue Jesús ojapohaguéicha?
8 Upéicharõ jepe, ndeʼiséi ñañemoĩvaʼerãha opa mbaʼépe mburuvichakuéra poguýpe. Umi léi yvypóra omoĩva ojoavýramo Ñandejára léi heʼíva ndive, kristianokuéra ojapovaʼerã Jehová heʼíva. Jahechami mbaʼépa heʼi umi kristiáno ypykuére pe lívro On the Road to Civilization–A World History (Camino a la civilización. Historia mundial): “Umi kristianokuéra ndojaposeivaʼekue heta mbaʼe umi Romaygua ojapóva. [...] Chupekuéra g̃uarã pe servísio militár ojoavyvaʼekue ijerovia ndive. Haʼekuéra ndoikeseivaʼekue polítikape ha ndoadoraseivaʼekue pe emperadórpe”. Umi hudío mburuvichakuéra ‘heʼi porãrõ guare’ chupekuéra anive hag̃ua opredika, haʼekuéra heʼi: “Ore oreñeʼẽrenduvaʼerã [Ñandejárape] yvypórape rangue” (Hechos 5:27-29).
9. a) Mbaʼérepa umi kristiáno osẽvaʼekue Jerusaléngui pe áño 66-pe? b) Mbaʼéichapa ohejavaʼekue hikuái peteĩ ehémplo iporãva?
9 Umi kristiáno ndoikeivaʼekue mbaʼeveichagua joavýpe, tahaʼe polítika térã militárpe. Pe áño 66-pe, umi Judeaygua opuʼã pe Mburuvicha guasu Rómape oĩvare, ha pe ehérsito rrománo pyaʼe omongora Jerusalén. Mbaʼépa ojapo umi kristiáno oĩvaʼekue upépe? Imanduʼa Jesús heʼihague osẽvaʼerãha hikuái upégui. Upéi umi rrománo osẽ sapyʼa upégui, ha umi kristiáno ojeʼói umi montáña gotyo oĩva Pélape, pe rrío Jordán mboypýri (Lucas 21:20-24). Ndoikeihaguére mbaʼeveichagua ñorairõme oheja hikuái peteĩ ehémplo kristianokuérape g̃uarã.
Kristianokuéra ndojeheʼái mbaʼeveichagua polítikare
10. a) Mbaʼépa naikaneʼõi ojapo hag̃ua testigos de Jehová, ha mbaʼérepa? b) Mbaʼeichagua joavýpepa haʼekuéra ndoikéi?
10 Oĩpa koʼã ára pahápe peteĩ aty ndojeheʼáiva mbaʼeveichagua polítikare umi kristiáno ypykuéicha? Oĩ, ha umíva hína testigos de Jehová. Haʼekuéra naikaneʼõi omombeʼu hag̃ua Ñandejára Rréino añoite oguerutaha pyʼaguapy, jeiko porã ha vyʼa opaʼỹva umi heko potĩvape (Mateo 24:14). Péro ndoikéi hikuái mbaʼeveichagua tetãnguéra joavýpe.
11. a) Mbaʼérepa ndojoguái testigos de Jehová umi rrelihionkuéra omoakãvape? b) Mbaʼéichapa ohecha testigos de Jehová hapichakuéra ojeheʼáramo polítikare?
11 Ndojoguaiete hikuái umi rrelihión omoakãvape, oiko hatãva polítikape. Sapyʼánte koʼãva oipytyvõ térã opuʼã umi kandidátore. Oĩ katu ombaʼapóva voi goviérnope. Oĩ avei ojeruréva umi polítikope oipytyvõ hag̃ua chupekuéra umi mbaʼe ojaposévape. Péro testigos de Jehová ndoikéi polítikape. Upéicha avei, noñehaʼãi ojoko avavépe ani hag̃ua ojafilia peteĩ partídope, oñemoĩ kandidátoramo térã ovota hag̃ua. Jesús heʼivaʼekue hemimboʼekuéra ndojeheʼaivaʼerãha ko múndore. Upévare, testigos de Jehová ndojeheʼái mbaʼeveichagua polítikare.
12. Mbaʼépa ogueru umi rrelihión oikehaguére umi tetãnguéra ñorairõme?
12 Jesús heʼihaguéicha, tetãnguéra hetáma oñorairõ. Oĩ katu opuʼãva ojuehe pe tetãme voi (Mateo 24:3, 6, 7). Umichahápe umi rrelihión omoakãva oñemoĩ jepi peteĩ tetã térã peteĩ aty ykére, ha oporomokyreʼỹ ojejapo hag̃ua avei upéicha. Mbaʼépa ogueru upéva? Umi oĩva peteĩ rrelihiónpe ojojuka ndahaʼeihaguére peteĩ tetã térã trivuygua. Upéva ndahaʼéi Ñandejára oipotáva (1 Juan 3:10-12; 4:8, 20).
13. Mbaʼépa ohechauka testigos de Jehová ndoikeihaguére umi ñorairõme?
13 Testigos de Jehová katu ndoikéi mbaʼeveichagua ñorairõme. La Atalaya marzo 1940-pe guare heʼi: “Umi oĩva guive Ñandejára ndive ndoikemoʼãi umi tetãnguéra ñorairõme”. Koʼág̃a peve enterove testigos de Jehová ojapo upéicha, tahaʼe haʼéva tetãme. Ndohejái pe polítika térã joavy ko múndope oĩva ombyai pe mborayhu oñandúva iñermanokuérare. ‘Ijespádagui haʼekuéra ojapo arádo, ha umi lánsagui kóga kytĩha’. Ndoikéi hikuái umi ñorairõme, noñehekomboʼevéima oñorairõ hag̃ua (Isaías 2:3, 4; 2 Corintios 10:3, 4).
14. Mbaʼépa ohasa testigos de Jehová ndojeheʼaihaguére ko múndore?
14 Mbaʼépa oiko hesekuéra ndojeheʼaihaguére ko múndore? Jesús heʼivaʼekue: “Che katu poiporavovaʼekue peẽme yvyporakuéra apytégui, ha pévare haʼekuéra ndaijaʼéi penderehe. Peẽ niko ndahaʼeivéima haʼekuéraicha” (Juan 15:19). Heta testigos de Jehová ojegueraha kárselpe oservihaguére Ñandejárape. Oĩ umi ojetorturavaʼekue, ha avei ojejukáva, ojejapohaguéicha umi kristiáno ypykuére. Upéva oiko Satanás, “ko múndo ruvicha”, oñemoĩgui Jehová rembiguaikuérare, ndojeheʼáiva ko múndore (2 Corintios 4:4; Apocalipsis [Revelación] 12:12).
15. a) Mbaʼépa oikóta opa tetãnguéragui? b) Mbaʼérepa ñañehaʼãmbaitevaʼerã ani jajeheʼa ko múndore?
15 Ñande jaservíva Jehovápe javyʼa ndajajeheʼaihaguére ko múndore, jaikuaágui opa tetãnguéra oñehunditaha Armagedónpe (Daniel 2:44; Apocalipsis [Revelación] 16:14, 16; 19:11-21). Ñande nañañehundimoʼãi ndajajeheʼái rupi ko múndore. Jaservi Jehovápe peteĩ ñeʼẽme ñane ermanokuéra ndive, jajepytasógui enterove Ñandejára Rréino yvagapegua ykére. Añete, ndajajeheʼáivo ko múndore, oñembohory ñanderehe ha ñandepersegi hikuái. Péro upéva opáta koʼẽrõite, oñehundítagui ko múndo aña oĩva Satanás poguýpe. Umi oservíva Jehovápe katu oikóta opa ára g̃uarã peteĩ múndo pyahúpe oĩtava Igoviérno poguýpe (2 Pedro 3:10-13; 1 Juan 2:15-17).
Ñanemanduʼa hag̃ua
• Mbaʼéichapa ohechaukavaʼekue Jesús ndajajeheʼaivaʼerãha ko múndore?
• Mbaʼéichapa ohechavaʼekue umi kristiáno ypykue: a) ko múndope ojejaposéva b) umi mburuvichakuéra c) pe impuésto jepaga?
• Mbaʼéichapa testigos de Jehová ohechauka ndojeheʼaiha ko múndore?
[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 165]
Jesús heʼivaʼekue haʼe ha hemimboʼekuéra ndojeheʼaiha ko múndore