KAPÍTULO 24

¿Mbaʼépa ajapokuaa che tuakuéra oiko vaíramo?

¿Ojodiskutípa nde tuakuéra nde rovake? ¿Mbaʼérepa ojodiskuti jepi hikuái?

□ Plátare

□ Umi tembiapo ogapypeguáre

□ Ihentekuéra káusare

□ Nde káusare

¿Mbaʼéichapa ikatu reexplika nde tuakuérape ndeafektaha haʼekuéra ojodiskuti jave?

․․․․․

KATUETE ningo ojapo vaieterei nderehe nde tuakuéra ojodiskutíramo. ¿Mbaʼérepa? Pórke rehayhu chupekuéra, ha reipota nepytyvõ ha ndeapoja hikuái. Upévare oiméne hoʼa nde pyʼa yvýre rehecháramo haʼekuéra oñorairõha. Oiméne katuete rentende mbaʼéichapa oñeñandu María, haʼe heʼi: “Ijetuʼu chéve arrespeta hag̃ua che tuakuérape, pórke ahecha haʼekuéra voi ndojorrespetaiha”.

Oiméne nemitãvépe repensa rakaʼe nde tuakuéra haʼeha perfékto, péro upéi rehechávo ojodiskutiha hikuái repilla ndahaʼeieteha upéicha, ha upéva katuete nemoñeñandu vaíta. Oiméne sapyʼánte rekyhyje repensávo mbaʼépepa ikatu opa umi diskusión. Por ehémplo, nde tuakuéra pyʼỹi oiko vaírõ, oiméne ndepyʼapy oúramo g̃uarã ojesepara térã ojedivorsia hikuái. María heʼi avei: “Che tuakuéra oñepyrũ jave ojodiskuti, apensáma voi ojedivorsiataha hikuái ha tekotevẽtaha adesidi mávandipa aikóta. Ha avei akyhyje ndahechavéirõ g̃uarã che ermanokuérape upe rire”.

¿Mbaʼére oiméne umi omendáva oiko vai? ¿Ha mbaʼépa ikatu rejapo oiméramo nde tuakuéra oñorairõ jepi?

Mbaʼérepa oiko vai jepi hikuái

La Biblia heʼi umi omendáva ‘oñoaguanta vaʼerãha mborayhúpe’ (Efesios 4:2). Péro heʼi avei: “Enterove opeka ha ni peteĩva ndaikatúi ohechauka umi kualida porã Ñandejára ojapoháicha” (Romanos 3:23). Nde tuakuéra ningo iñimperfékto avei, upévare ani reñesorprende oiméramo sapyʼapyʼa haʼekuéra noñontendéi peteĩ mbaʼépe, térã oñepyrũ voi ojodiskuti.

Hiʼarive, ñane tiémpope ‘pe situasión ijetuʼu ha ipeligróso’ (2 Timoteo 3:1). Upévare umi sy ha túape okevranta jepi heta mbaʼe. Por ehémplo, oiméne ijetuʼu chupekuéra omoĩ hag̃ua ifamíliape hemikotevẽ ha opaga umi kuénta. Avei ombohovái vaʼerã hikuái heta mbaʼe ijetuʼúva itravahohápe. Ha mokõivéva ombaʼapórõ, oiméne sapyʼánte ijetuʼu chupekuéra oñemoĩ hag̃ua peteĩ ñeʼẽme odesidíta jave mávapa ojapóta umi tembiapo ogapypegua.

Péro iñimportánte avei reikuaa nde tuakuéra sapyʼánte noñontendéiramo jepe, upéva ndeʼiseiha katuete opataha la imatrimónio. Pórke oguerekóramo jepe peichagua provléma, oiméne osegi gueteri ojoayhu hikuái.

Ñantende hag̃ua upéva ñamoĩmi peteĩ ehémplo: rehechárõ peteĩ pelíkula ne amigokuérandi, ¿ndépa ere katuete ogustataha enterovépe peteĩchaite? ¿Ajépa nahániri? Umi oñoamigoitéva jepe sapyʼánte nopensái peteĩcha. Ha nde tuakuéra ningo upeichaiténte avei. Por ehémplo, katuete mokõivévape g̃uarã iñimportánte omeʼẽ peẽme opa mbaʼe peikotevẽva, péro káda uno opensa diferénte mbaʼéichapa ojepuru vaʼerã pe pláta. Térã ikatu mokõivéva oipotaiterei oho porã ndéve nde koléhiope, péro káda uno opensa diferénte mbaʼéichapa nepytyvõ vaʼerã rehupyty hag̃ua upéva.

Jahechaháicha, mokõi persóna ojoayhuetereíva jepe ikatu sapyʼánte nopensái peteĩcha opa mbaʼépe. Péro jaikuaáramo jepe upéva, oiméne lomímonte ijetuʼu jepi ndéve rehecha jave nde tuakuéra ojodiskutiha. ¿Mbaʼépa ikatu rejapo oikóramo nderehe upéva? Jahechamína.

Mbaʼépa ikatu rejapo

Errespeta chupekuéra. Nde tuakuéra ningo omeʼẽ vaʼerã ndéve ehémplo porã, upévare oiméne nemorrenega ojodiskuti jave hikuái. Péro upe haguére rehechaukáramo ndererrespetaiha nde tuakuérape, upéva ombopochyvétantema chupekuéra. Avei, nemanduʼákena Jehová voi ojerureha rerrespeta hag̃ua nde tuakuérape ha rejapo hag̃ua haʼekuéra heʼíva sapyʼánte ijetuʼúramo jepe (Éxodo 20:12; Proverbios 30:17).

Péro, ¿mbaʼépa rejapokuaa ojodiskutírõ hikuái peteĩ mbaʼe ndeafektávare ndéve? Por ehémplo, ñamoĩ chupe nde sy haʼeha Testígo péro nde túa ndahaʼéi. Ikatu sapyʼánte ndogustái chupe heta mbaʼe jajapóva jaservi hag̃ua Jehovápe, ha tekotevẽtamante rehechauka reimeha Jehová ládo ha reapoja nde sýpe (Mateo 10:34-37). Péro la Biblia ohechauka rejapo vaʼerãha upéva pyʼaguapýpe porãnte, ha avei rehechauka vaʼerãha rerrespetaha nde túape nde pyʼaite guive. Haʼe ohechávo rejapoha upéicha ikatu hína kon el tiémpo okambia ha oñepyrũ oservi Jehovápe (1 Pedro 3:15).

Anínte reñemoĩ ni peteĩva ládope. ¿Mbaʼépa rejapokuaa nde tuakuéra ojodiskutíramo peteĩ témare, ha ojerure ndéve ere hag̃ua mávapa oreko la rrasón? Upéicha jave iporãvéta nereñentremetéinte. Upearã ikatu erénte: “Chéngo pohayhueterei mokõivépe. Péro ndaikatumoʼãi añemoĩ ni peteĩva ládo. Chéverõ g̃uarã iporãvéta peẽnte pehecha oñondive ko téma”.

Ere chupekuéra mbaʼéichapa reñeñandu. Emombeʼu nde tuakuérape mbaʼéichapa ndeafekta ojodiskuti jave hikuái. Epensa mbaʼe moméntopepa opyta porãvéta reñemongeta hag̃ua hendivekuéra, ha eexplika chupekuéra mbaʼérepa ndepyʼapy, ndepochy, térã nemondýi voi haʼekuéra oiko vai jave (Proverbios 15:23; Colosenses 4:6).

Mbaʼépa ndovaléi rejapo

Ani reakonsehase chupekuéra. Nemitãiterei rupi, nereiméiti preparádo resolusiona hag̃ua umi provléma oguerekóva nde tuakuéra. Ñamoĩmína peteĩ ehémplo: eñeimahinamína rehoha hína peteĩ avionétape ha upéi pe pilóto ha pe kopilóto oñepyrũ ojodiskuti. ¿Mbaʼéichapa reñeñandúta? Katuete nemonerviósota la oikóva, péro upéva ndeʼiséi ikatuha ere chupekuéra mbaʼéichapa omaneha vaʼerã pe avionéta ni ikatuha ejagarra ndete voi remaneha, pórke upéva katuete opa vaivéta.

Upéicha avei, reñentremetérõ ha ere nde tuakuérape mbaʼéichapa osolusiona vaʼerã iprovlemakuéra, rembyaivéta pe situasión. Upévare la Biblia heʼi: “Umi oñemombaʼeguasúva katuete oike provlémape, umi iñarandúva katu ohendu umi konsého” (Proverbios 13:10). Iporãvéta rehejánteramo nde tuakuérape toñemongeta oñondive osolusiona hag̃ua umi provléma orekóva (Proverbios 25:9).

Ani reñentremete. Ndaigústoi ñahendúrõ mokõi persóna oiko vaiha, ¿ajépa? Koʼytevéntema ndaigustomoʼãi ni noñesolusionamoʼãi mbaʼeve oikéramo ótra persóna ojodiskuti avei hendivekuéra. Oiméramo jepe péicha jave hiʼãiterei ndéve ere nde tuakuérape oimeraẽ mbaʼe, iporãvéta nderejapóinteramo upéva. Haʼekuéra oreko pe rresponsavilida osolusionávo oñondive pe provléma orekóva. Nde katu reñehaʼã vaʼerã resegi ko konsého bíblico: “Ani peñentremete ótro ojapóvare” (1 Tesalonicenses 4:11).

Ani nde voi remoprovléma nde tuakuérape. Oĩ sy ha túa ojodiskutíva ifamiliakuéra voi omoĩgui chupekuéra oñokóntrape. Por ehémplo, isy nomeʼẽi jave chupekuéra permíso, oho itúa rendápe ha ombojuruheʼẽ chupe okonsegi hag̃ua la oipotáva. Péicha okonsegírõ jepe permíso, amo ipahápe pe família kompletoite ou hetave iprovléma ojapo haguére hikuái upéva.

Ani nde avei reñekomporta vai nde tuakuéra oiko vai haguére. Peter omombeʼu haʼe oñepyrũ hague oñekomporta vai, ha omboyke umi mbaʼe la Biblia heʼíva oñevenga hag̃ua itúare, pórke haʼe omaltratámi isýpe, iñermánape ha avei chupe. Peter heʼi: “Che aipota vaʼekue haʼe avei osufri. Chemorrenegaiterei la oretrata lája”. Péro amo ipahápe, Peter omboyke rupi la Biblia heʼíva, haʼe jey osufri la konsekuénsia. ¿Mbaʼépa ikatu reaprende chugui? Nde avei reñepyrũramo reñekomporta vai, hetavéntema oĩta la provléma nde rogapýpe (Gálatas 6:7).

¿Mavaitévapa koʼã suherénsia apytégui tekotevẽ primeroite reñehaʼã resegi? ․․․․․

Añetehápe, ndaikatumoʼãi voínte resolusiona nde sy ha nde túape iprovlemakuéra. Péro ikatu reime segúro Jehová nepytyvõtaha reaguanta hag̃ua ha pono remboguapyeterei ndejehe la oikóva (Filipenses 4:6, 7; 1 Pedro 5:7).

Eñehaʼãkena nde pyʼaite guive esegi umi konsého jahecha vaʼekue. Kon el tiémpo, ikatu nde tuakuéra oñehaʼãve osolusiona iprovlemakuéra. Ha upéicha rupi, ikatu voi ndoikovaivéima hikuái.

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Umi mbaʼe pejéva siémpre iporã ha ijuky vaʼerã” (Colosenses 4:6).

PETEĨ KONSÉHO

Nde tuakuéra pyʼỹi ojodiskuti vaíramo ikatu ere chupekuéra toheka ajúda, péro ehechauka vaʼerã errespetaha chupekuéra.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Mokõi persóna ojoayhúramo jepe, lomímonte sapyʼapyʼa ojoavýta hikuái.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ikatu ajapo che tuakuéra oñepyrũramo ojodiskuti? ․․․․․

¿Mbaʼépa ikatu haʼe chupekuéra ojeruréramo chéve asẽ hag̃ua peteĩva ládo? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼérepa sapyʼánte oiko vai oñondive umi sy ha túa?

● ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe nde tuakuéra iprovlémarõ ndahaʼeiha nde kúlpare?

● ¿Mbaʼépa ikatu reaprende rehechávo oñekomporta lája nde tuakuéra?

[Komentário oĩva páhina 201-pe]

“Che túa ha che sy oñepyrũ jave ojodiskuti, añehaʼã chemanduʼa haʼekuéra ndahaʼeiha perfékto ha orekotanteha voi provléma, ha upéva tuicha chepytyvõ” (Kathy).

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 206 ha 207-pe]

¿Mbaʼe ajapokuaa che tuakuéra ojopoírõ?

Ikatu ijetuʼueterei ndéve nde tuakuéra ojopoíramo. ¿Mbaʼépa rejapokuaa upe situasiónpe? Emañamína koʼã konséhore:

● Ani reñeilusiona rei. Oime vaʼerã reipotaiterei nde tuakuéra oĩ jey oñondive ha rejapo ikatúva guive oiko hag̃ua upéva. Ana heʼi: “Che tuakuéra ojesepara rire, sapyʼánte ojapómi plan rosẽ hag̃ua en família. Ha heta vése che ermána ha che roho mombyry chuguikuéra opyta hag̃ua hikuái haʼeño. Péro ndoikói mbaʼevete. Ndahaʼéi upe haguére haʼekuéra opyta jeýva oñondive upe rire”.

Proverbios 13:12 heʼi: ‘Ñanemokorasõ rasy otarda jave álgo ñahaʼarõitereíva’. Upévare, menove resufríta nerehaʼarõiramo nde tuakuéra oĩ jey oñondive. Nemanduʼákena ndaikatuiha rekontrola ni ere nde tuakuérape mbaʼépa ojapo vaʼerã. Ndahaʼéi nde kúlpare la ojesepara hikuái, upévare ndaiporiguasúi heta mbaʼe ikatúva rejapo oĩ jey hag̃ua oñondive (Proverbios 26:17).

● Ani epyta ndepyʼaro hendivekuéra. Repytáramo ndepyʼaro nde túa térã nde sýndi, upéva heta nembosufríta ha ndeperhudikáta. Peteĩ mitãrusu hérava Tom imanduʼa mbaʼéichapa oñeñandu vaʼekue orekórõ guare 12 áño. Haʼe heʼi: “Arrenegaiterei ningo che túare. Ndaʼeséi ningo la ndachaʼeiha voi hese, péro legálmente apyta chepyʼaro hendive. Haʼéngo heʼi oreimportanteha chupe g̃uarã, ¿mbaʼére piko upéicharõ orereja rei?”.

Normálmente, oĩ jave ojeseparáva mokõivéva oreko la kúlpa. Provávlemente nde tuakuéra nomombeʼúi avei ndéve opaite mbaʼe ohasáva imatrimóniope térã mbaʼérepa ojueja hikuái. Ha ikatu voi oime ni haʼekuéra nontendepái la oikóva. Upévare iporãvéta nderehusgái chupekuéra (Proverbios 18:13). Katuete oiméne ndepochy ha ijetuʼu ndéve rekontrola hag̃ua umi mbaʼe reñandúva. Péro mbaʼevépe nanepytyvõmoʼãi repytárõ nderechaʼéi hesekuéra térã reñevengase voi. Upéva katuete ndeperhudikáta ha neamargáta, upévare la Biblia omeʼẽ ñandéve ko konsého: “Ani ndepyʼaro” (Salmo 37:8).

● Ani rehasa la rrája. Oĩ oúva omombaʼeterei isy térã itúa oheja vaʼekuépe chupekuéra. Por ehémplo, peteĩ mitãrusu omombeʼu itúa ikaʼu, hekovai ha heta vése oheja rei hague chupekuéra, upévare isy ojedivorsia chugui. Upéicharõ jepe, ko mitãrusu itavyete itúare, ha haʼete voi oadoráva mbaʼe chupe.

Péro, ¿mbaʼérepa oiko upéva? Heta vése pe mitã opyta isýndi ituakuéra ojedivorsia rire. Upéicha rupi isy omongakuaa chupe, ha tekotevẽrõ okorrehi mimi vaʼerã chupe. Pe túa ombohasáramo jepe plataʼimi omantene hag̃ua ifamíliape, heta vése upéva ndohupytýi. Péro pe túa oreko rupi saʼive rresponsavilida ikatu ombaʼapo ha iplatave ohóvo. Ha pe mitã ovisitávo itúape, haʼe ojogua chupe rregálo ha ogueraha chupe ohosehápe. Péro oĩ jave isýndi haʼe ndaikatúi ojogua ogustáva guive chupe, ha ojapómante vaʼerã umi traváho isy omandáva chupe. Ñambyasýrõ jepe, opa koʼã mbaʼére oĩ ohejáva isy oservívape Jehovápe ha oho oiko itúa ndahaʼéivandi Testígo, oimoʼãgui ikatutaha ojapo ojaposéva ha ndofaltamoʼãiha chupe pláta (Proverbios 19:4).

Oimérõ rejapose upéva, repensa vaʼerã mbaʼépa la añetehápe iñimportantevéva ndéve g̃uarã. Nemanduʼákena reikotevẽtereiha álgien ndegia ha ndekorrehíva. Upéva haʼe la añetehápe nepytyvõtava resẽ porã hag̃ua opa mbaʼépe (Proverbios 4:13).

[Taʼanga oĩva páhina 202 ha 203-pe]

Peteĩ pasahéro ndaikatúi heʼi pe pilótope mbaʼéichapa omaneha vaʼerã pe avión, péicha avei naisentidomoʼãi eréramo nde tuakuérape mbaʼéichapa osolusiona vaʼerã iprovlemakuéra