Pigera Zontua INTANƐT TUUMA ZƐ'AN GƆNƆ ZAALEŊA
Pigera Zontua
INTANƐT TUUMA ZƐ'AN GƆNƆ ZAALEŊA
Farefare
Ɛ
  • ã
  • ɛ
  • ɛ̃
  • ɣ
  • ŋ
  • ɔ
  • ɔ̃
  • BAABULE
  • GƆNƆ
  • ZAMESEGƆ
  • mwbr23 November gɔn. 1-10
  • “Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ” Viisegɔ Gɔŋɔ

Vidiyo ka boi kalam.

Gaafara, daaŋɔ fii n boi vidiyo la poan.

  • “Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ” Viisegɔ Gɔŋɔ
  • Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ—2023
  • Zupiɣesi
  • NOVEMBER 6-12
  • NOVEMBER 13-19
  • NOVEMBER 20-26
  • NOVEMBER 27–DECEMBER 3
  • DECEMBER 4-10
  • DECEMBER 11-17
  • DECEMBER 18-24
  • DECEMBER 25-31
Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ—2023
mwbr23 November gɔn. 1-10

Vom La Na’am Tuuma Zamesegɔ Viisegɔ Gɔŋɔ

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

NOVEMBER 6-12

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 13-14

“Nɛra San Ki, A Wan Le Ta’an Vo’e?”

w99-E 10/15 3 ¶1-3

To Boti La To Vɔna Yuura

ZINA beere wa, nɛreba zo’e zo’e sakɛ Baabule la n tɔɣɛ asaala vom n ka yuuri se’em la mɛ, la boi bim ti Baabule la tɔɣɛ de yele la yuun 3,500 n tole. Sansɛka ti nɛreba ni ti’isa ti ba nyaa tari la paŋa wan ta’an tum ba tuuma la, la ni ka yue ti ba kuregɛ ge ki. Bala zuo la, kɔ’ɔn pɔsɛ diimi sa, nɛreba eeri la ban wan eŋɛ se’em ta’an basɛ ti to vɔna yuura.

Yob saŋa la, Egyptdoma yuun ni ti’isɛ ti ba san obe dusi lama, la wan basɛ ti ba lebege bunbilipaalesi. Diimi sa, nɛreba basɛba yuun ziɣeri mɛ ti ba maalɛ tiim n wan ta’an basɛ ti nɛreba vɔna yuura. Nɛreba wa zo’e zo’e yuun ti’isɛ ti ba san basɛ ti kuto lebege salema, salema la wan ta’an basɛ ti asaala kan makɛ ki. Ba me yuun ti’isɛ ti ho san dita salema laasi poan, ho wan vɔna yuura. Diimi China tiŋa Tao pu’usegɔdoma yuun ti’isɛ ti bamam n ti’iseri yelese’a, ban vo’oseri se’em la ban diti disɛka wan ta’an tee inya la n ani se’em, la wan eŋɛ se’em ti ba kan makɛ ki.

Juan Ponce de León yuun dela Spain tiŋa buraa n yuun eeri kaara tisi bisa. A yuun kɔ’ɔn bɔta la a baŋɛ sɛla n wan basɛ ti nɛra lebege bunbilipaalega. Yuun kɔbesɛka n pa’asɛ pia la bunii poan la, dɔgeta ayima yuun gulesɛ la gɔŋɔ zuo n de Hermippus Redivivus. A yuun gulesɛ gɔŋɔ wa poan yeti ba nyɔɣɛ pɔɣesa’ara n ka mi buraasi eŋɛ deo pika poan uunɛ saŋa ge basɛ ti ba vo’ose eŋɛ kɔleba poan. Ba nyaa wan dekɛ bala maalɛ tiim n wan basɛ ti nɛreba vɔna yuura. La niɛ peelumi ti yele ana wa za’a yuun ka tum.

w15-E 4/15 32 ¶1-2

Ba San Ŋmaɛ Tia Basɛ, Ku Wan Le Puse?

HO SAN dekɛ Lebanon mɔlɔsomɔ tia n kãregɛ se’em la makɛ la olive tia [Olea europaea] n golum, ho wan yeti olive tia la pɔ’ɛ mɛ. Ge olive tiisi ka zoti saa bii kusebego. Ba pa’alɛ ti olive tiisi basɛba yue paɛ yuun tusere mɛ. Olive tia nyɛɣa n nyɛ’ɛri tiŋa sa se’em la zuo, ku ta’an ni le puse mɛ hali ba san puɣum ŋmaɛ ku basɛ. Nyɛɣa la san ka ki, ku wan le puse.

Yob yuun sakɛ ti eŋa san puɣum ki, a wan le vo’e. (Yob 14:​13-15) A yuun dekɛ la tia n de wuu olive tia la pa’alɛ ti eŋa tari sakerɛ ti a san ki, Naayinɛ wan isige en. Yob yeti, ‘Ba san ŋmaɛ tia basɛ, ku wan ta’an le puse.’ Warɛ san ze’ele ti olive tia ku’ɛ la se’em me, saa san ni, ku nyɛɣa la wan ta’an le puse ti ku tɛ̃ ‘yila wuu tipaalega.’—Yob 14:​7-9.

w11-E 3/1 22 ¶5

‘Ho Wan Bɔta’

Yob yetɔɣum wa pa’alɛ to la Yehowa yele ti la kɛ̃’ɛra suure: Yehowa kɔ’ɔn ana la tapilapi la nɛresɛba n ani wuu Yob ge dekɛ bamesi delum en. A me ani la du’a du’a la sɛba n bo en yɔ’ɔ ti a dɛmesa ba la. (Isaiah 64:8) Yehowa nɔŋɛ nɛresɛba n tari sakerɛ pu’usa en la mɛ. Yehowa ‘wan bɔta’ ti a isige a yelemɛŋɛrɛdoma n ki la. Gɔnmi’ila ayima yeti Hebru yelebire sɛka ti ba dekɛ tum tuuma kalam la pa’alɛ la ‘nɛra inya n kɔ’ɔn kita ti a eŋɛ sɛla.’ La daɣɛ ti Yehowa yeen tɛ̃ra la a yamesi yele ge a kɔ’ɔn bɔta la a isige ba kum poan.

Vo’osum Poan Yɛla

it-1-E 191

Tampɛɣelum

Tampɛɣelum ze’ele bo la sɛla n ka tari vuurɛ. Makerɛ, Abraham yuun yele Yehowa yeti, ‘Mam dela tampɛɣelum la tintɔnɔ.’ (Pin 18:27; le bisɛ Isa 44:20; Yob 30:19.) Yob me yuun dekɛ a zɔdoma la yetɔɣum makɛ mɛ la ‘tampɛɣelum’ bii ‘maɣesa yooro.’—Yob 13:12.

NOVEMBER 13-19

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 15-17

“Da Tɔɣesa Elifaz, Ho San Buɣela Nɛra Suure”

w05-E 9/15 26 ¶4-5

Zaɣesɛ Putɛbe’ero!

Sugumnɔɔrɛ butã la ti Elifaz yuun tɔɣɛ la, a yuun yeti Naayinɛ ba’ɛ ɛɛra la yɛla zo’e zo’e a yamesi zɛ’an ge ti sɛla ka boi ti ba wan ta’an eŋɛ pee a puurɛ. Elifaz yuun yele Yob yeti, ‘A ka nam a yamesi. A malesi la tari tuure a nɛŋan mɛ.’ (Yob 4:18) Elifaz yuun le tɔɣɛ Naayinɛ yele yeti: ‘Naayinɛ puɣum ka nam a malesi la n boi la en saazuo sa la. Saazuo sa daɣɛ fa’a a nɛŋan.’ (Yob 15:15) Elifaz yuun le soke yeti: ‘Hon san puɣum dɛna tontɔɔdaana, bala dela pupeelum bo Gaŋɛ Za’a Naayinɛ la yoi?’ (Yob 22:3) Bildad yuun sakɛ yelese’a ti Elifaz tɔɣɛ wa mɛ ge me yeti: ‘Ŋmarega nɛɛsum dela yoo, ti ŋmarebibisi nyãka dɛna lika Naayinɛ nɛŋan.’—Yob 25:5.

La nari ti to gu tomea yese putɛyooro ana poan. La ta’an basɛ ti to ti’isa ti Naayinɛ boti la to eŋɛ sɛla n gaŋɛ to paŋa bo en. Putɛdena wa ta’an sa’am tomam la Yehowa bɔŋa la. Leyɛ’ɛsa, to san tara putɛdena wa, la wan kpe’em bo to ti to sirege tomea to’e ka’aŋɔ. La me wan basɛ ti to ‘eŋɛ sunsɔa la Yehowa.’ (Magaha 19:3) Bisɛ bala n wan sa’am tomam la Yehowa bɔŋa la se’em!

w15-E 2/15 9 ¶16

Tɔɣesa Yezu N Tari Sirege N Mea La Giile La

To tɔɣera ti la buɣela suure. Ton tari giile bɔ’ɔra nɛreba la zuo, to ni ‘tɔɣera la buɣa buɣa bɔ’ɔra sɛba suure n sa’am la.’ (1 Tes. 5:14) To wan tɔɣɛ la bem yɛla kpemese nɛreba giila? To eŋɛ sɛla pa’alɛ ti to sirum nɔŋɛ ba mɛ ge me fabela ba yele. To wan ta’an pee puurɛ pɛ̃ɣɛ ba la ba halesoma la. To ta’an basɛ ti ba baŋɛ ti ba dela tuulum bo Yehowa la a Dayɔa la. (Yon 6:44) To ta’an le basɛ ti ba baŋɛ ti Yehowa sirum fabeli ba yele mɛ ge me ana du’a du’a la ‘sɛba suure n sa’am’ bii ‘sɛba giila n kɔ’ɔsɛ la.’ (Ym. 34:18) To giilekpeŋere yetɔɣum la tari paŋa mɛ n wan ta’an buɣelɛ sɛba suure n sa’am la.—Mag. 16:24.

Vo’osum Poan Yɛla

w06-E 3/15 14 ¶11

Yob Gɔŋɔ La Yelekpina

7:​9, 10; 10:21; 16:22—Yob yetɔɣum wa pa’alɛ ti a yuun ka sakɛ ti a wan ta isige kum poan yoi? Yob yuun tɔɣeri la sɛla n wan paɛ en beere sa’am. Bala la, a yuun boti a yeti bem? A yuun ta’an bɔta a yeti a san ki, a tadaandoma la kan le nyɛ en. Bamam zɛ’an nɔɔren, a kan le lebe a yire, nɛreba me kan le nyɛ en ta paɛ sansɛka ti Naayinɛ loe la. Yob yuun ta’an le bɔta a yeti nɛra kan ta’an ze’ele Yɔɔ poan yese na amea paŋa poan. Yob 14:​13-15 basɛ ti la niɛ peelumi ti Yob yuun tari sakerɛ ti kum isigere wan ta bɔna beere sa’am.

NOVEMBER 20-26

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 18-19

“Da Malum Basɛ Ho Mabiisi La”

w22.01-E 16 ¶9

To Wan Ta’an Zamesɛ Sɛla La Yezu N Yuun Kele La

Ho wan ta’an soŋɛ sɛba suure n sa’am. Yezu yuun ka yeen naɛ la Marta la Mary kele mɛ ge a yuun kelese ba mɛ ge tɔɣɛ buɣelɛ ba suure. To me ta’an eŋɛ bala bo sɛba suure n sa’am. Dan n de keema bɔna Australia tiŋa yeti: “Mam pɔɣa n yuun ki la, mam yuun eeri la soŋerɛ. Nɛreba la ba pɔɣeba yuun ni kɔ’ɔn kena mam zɛ’an mɛ daarewoo ti ba bisɛ mam. Mam ni san kɛla, ba ni ka zɛregera mam. La yuun ni san kpe’em bo mam ti n pee n loore, di da’a bii duɣɛ dia, ba ni soŋɛ mam mɛ. Ba yuun ni naɛ la mam zusɛ mɛ saŋa zo’e zo’e. Ba yuun sirum dela zɔdoma la suurɔ ‘n boi la mam wuŋerɛ poan.’”—Mag. 17:17.

w21.09-E 30 ¶16

Ho Wan Eŋɛ La Wani Nɛra Ti Ho Nɔŋɛ San Basɛ Yehowa Pu’usegɔ?

Kɔ’ɔn soŋera yire la poan nɛresɛba n kelum tara sakerɛ la. Sankaŋa paa ti ba ɛɛra nɔŋerɛ la giilekpeŋere. (Heb. 10:​24, 25) Saŋa ase’a, sɛba suurɔ ti ba yese ba tansugere la poan la ta’an ti’isa ti bamam me ka laɣum pa’asɛ tansugere la poan. Da basɛ ti ba ti’isa bala! Bunbilipaalesi sɛba dɔɣereba n basɛ yelemɛŋɛrɛ la kɔ’ɔn ɛɛra la pɛ̃ka la giilekpeŋere. Ba yuun yese Maria sira tansugere la poan mɛ ge ti a sira la me yuun basɛ eŋa la ba kɔma la. Maria yeti: “Mam zɔdoma basɛba yuun ni wa’an to yire me na, duɣɛ dia bo to ge me soŋɛ tɔ ti to eŋɛ to deo poan zamesegɔ. Ba yuun baŋɛ lan ani mam se’em mɛ ge laɣum naɛ la mam kaasɛ. Se’em ma’a ti nɛreba yuun parena yɛla bɔ’ɔra mam la, mabiisi la yuun ni tɔɣɛ po’e mam mɛ. Ba yuun kpemese mam giila mɛ paa!”—Arom 12:​13, 15.

w90-E 9/1 22 ¶20

Hon Tiregeri Tansugere La Poan?

Keendoma tigesego la nari ti ba bɔkɛ ti nɛra san ka le dɛna keema bii keendoma soŋerɛdaana, la ta’an ana en bura, la san puɣum dɛna ti eŋa mea n loe ti a kan le dɛna keema bii keendoma soŋerɛdaana. La san ka dɛna ti ba yese en mɛ tansugere la poan ge ti keendoma la baŋɛ ti a suure n sa’am, la nari ti keendoma la tiregɛ soŋɛ en vo’osum poan. (1 Tesalonika 5:14) La nari ti ba soŋɛ en ti a baŋɛ ti a yele pakɛ mɛ tansugere la poan. La san puɣum dɛna ti ba ka’am en mɛ, a san dɛna la mina n siregeri amea ge tara putɛsonɛ, la kan yue, a wan le ta’an nyɛ yɔ’ɔ tansugere la poan.

Vo’osum Poan Yɛla

w94-E 10/1 32

Yetɔɣesomɔ Tari Paŋa Mɛ

Se’em ma’a ti Yob mea yuun ɛɛra giilekpeŋere la, Elifaz la a zɔdoma la yuun ka tɔɣɛ yetɔɣesomɔ bo en. Ba yuun zɛregɛ Yob mɛ ge yeti daanse’ere a tum la be’em ge suɣera. (Yob 4:8) The Interpreter’s Bible la yeti: “Yob yuun eeri la nɛra n wan fabela a yele ge a yuun tuɣum wuna la pumpɔreŋɔ yɛla ti ba tɔɣera taɣesa zɛregera Naayinɛ.” Yob n yuun wum Elifaz la a zɔdoma la yetɔɣum la, a suure n yuun sa’am ti a kaasɛ yeti: ‘Wani ma’a ti ya wan basɛ kan mɛlesa mam? La yan tari ya yetɔɣum wa wuna mam se’em bura bura wa?’—Yob 19:2.

To da makɛ tɔɣɛ sɛla n wan basɛ ti to mabia suure sa’am ti a kaasɛ bo Naayinɛ. (Dekɛ makɛ Tɛɛnhegɔ 24:15.) Magaha gɔŋɔ la kaɣɛ to yeti: “Ho yetɔɣum ta’an bo nɛra vom bii ku en; bala la, mina ho yetɔɣum soŋa.”—Magaha 18:​21, TEV.

NOVEMBER 27–DECEMBER 3

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 20-21

“La Daɣɛ Ho Taresum N Pa’alɛ Ti Ho Dela Tontɔɔdaana”

w07-E 8/1 29 ¶12

Hon De ‘Buntata Naayinɛ Zɛ’an’?

Yezu yetɔɣum wa pa’alɛ ti nɛra n de buntata Naayinɛ zɛ’an boi la de to’ore la nɛra n kɔ’ɔn ɛɛra lɔɣɔrɔ bii taresum bɔ’ɔra amea. Bala la, Yezu yuun boti a yeti la ka nari ti to basɛ ti to puti’irɛ bɔna lɔɣebɔrɛ bii nyɛlum dia poan. La nari ti to tuɣum dekɛ ton tari sɛla la basɛ ti tomam la Yehowa bɔŋa la ana soŋa. To san ita bala, la wan basɛ ti to dɛna buntateba Naayinɛ zɛ’an. Beni n sɔi? Se’ere n sɔi la, bala wan basɛ ti a kã bo to. Baabule la yeti: ‘La dela Yehowa kã’a n bo’ori nɛra tarega ge ti A ka dekɛ too pa’asɛ bim.’—Magaha 10:22.

Vo’osum Poan Yɛla

w95-E 1/1 9 ¶19

Zabera Nyaŋera Sitaana La A Tuuma

Sitaana yuun doose la Elifaz la Zofar poan basɛ ti ba tɔɣɛ yɛla n yuun basɛ ti Yob ‘puti’irɛ ana bura.’ (Yob 4:​13-18; 20:​2, 3) Yob ‘suure yuun sa’am’ mɛ ti bala yuun basɛ ti a tɔɣera a ‘palen-ɛ̃ka yɛla’ la ge ‘ka ti’isa.’ (Yob 6:​2-4; 30:​15, 16) Elihu yuun ma’ɛ amea mɛ kelese Yob ge soŋɛ en ti a bɔkɛ Yehowa n de yɛm za’adaana la n geele yɛla se’em. Bala mea nɔɔ, keendoma zina beere wa wan eŋɛ pa’alɛ ti ba fabeli sɛba ti wuŋerɛ paara ba yele mɛ, ba san ka tara ‘zeero’ zɛɛra ba. Wuu Elihu la, keendoma wan tuɣum ma’ɛ bamea kelese ba ge dekɛ Baabule la buɣelɛ ba suure. (Yob 33:​1-3, 7; Yames 5:​13-15) Bala la, nɛresɛba suure n sa’am bii ‘zaaseŋɔ la liligere yɛla’ n daani ba wuu lan yuun ani Yob se’em la wan ta’an nyɛ subuɣelegɔ tansugere la poan.—Yob 7:14; Yames 4:7.

DECEMBER 4-10

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 22-24

“Asaala Tari La Bem Nyuurɔ Bɔ’ɔra Naayinɛ?”

w05-E 9/15 27 ¶1-3

Zaɣesɛ Putɛbe’ero!

Nɛreba basɛba ti’isɛ ti Naayinɛ ba’ɛ ɛɛra la yɛla zo’e zo’e a yamesi zɛ’an. Basɛba me tari la puti’irɛ deyima n wɔni la putɛkana. Ba ti’isɛ ti nɛresaaleba ka tari vuurɛ Naayinɛ nɛŋan. Elifaz yetɔɣesebo n pa’asɛ butã la poan, a yuun soke yeti: ‘Nɛra wan ta’an soŋɛ Naayinɛ me yoi? Yɛmdaana tari tuunɛ bɔ’ɔra en mɛ?’ (Yob 22:2) Elifaz yuun boti a yeti nɛreba ka tari tuunɛ bɔ’ɔra Naayinɛ. Bildad me yuun yeti: ‘Bala la, nɛresaala wan eŋɛ la wani dɛna tontɔɔdaana Naayinɛ nɛŋan? Bii nɛra ti pɔka dɔɣɛ wan eŋɛ la wani kan tara tuure?’ (Yob 25:4) Ba yetɔɣum wa pa’alɛ ti Yob n de nɛresaala la kan ta’an malum dɛna tontɔɔdaana Naayinɛ nɛŋan.

Zina beere wa, nɛreba basɛba ti’isɛ ti bamam ka tari vuurɛ. Yelese’a n basɛ ti ba ti’isa bala ta’an dɛna ban uge ba se’em, daaŋɔ seto n paɛ ba, bii nɛreba n nɛ’ɛseri ba zuo. Sitaana la a kolekpabɛ’ɛsi la nɔŋɛ la ba kɔ’ɔsa nɛreba giila. Ba san nyaŋɛ basɛ ti nɛra ti’isɛ ti sɛla woo ti a ita bɔ’ɔra Paŋa Za’a Naayinɛ la dela yoo, la wan dɛna naana ti nɛra la giila kɔ’ɔsɛ. Pooren, nɛrekaŋa ta’an ma’ɛ bii a puɣum basɛ Naayinɛ pu’usegɔ.—Hebru 2:1; 3:12.

Kuregerɛ la bã’asi ta’an gu to ti to kan ta’an ita yɛla ase’a. Bala zuo la, to kan ta’an le tuna Na’am tuuma la zɔ’ɔra wuu se’em ma’a ti to yuun dɛna bunbilipaalesi bii tara paŋa la. Bisɛ lan de ninmɔ’ɔrɛ se’em ti to mina ti Sitaana la a kolekpabɛ’ɛsi la boti la to ti’isa ti to ka tari vuurɛ Naayinɛ nɛŋan! La nari ti to kɔ’ɔn zaɣesɛ putɛbe’o wa.

w95-E 2/15 27 ¶6

Yele N Pa’alɛ Tɔ Ton Wan Maala Yɛla Se’em

Yob zɔdoma batã la yuun basɛ ti a suure malum sa’am mɛ pa’asɛ se’ere n sɔi la, ba yuun tɔɣeri la bamam mea puti’irɛ ge daɣɛ Naayinɛ puti’irɛ. Hali Elifaz yuun yeti ‘Naayinɛ ka bisɛ nam a yamesi’ ge le yeti, Yob de tontɔɔdaana bii a daɣɛ woo, la yele ka pakɛ Yehowa. (Yob 4:18; 22:​2, 3) Bisɛ a yetɔɣum wa n kɔ’ɔseri giila ge dɛna pumpɔreŋɔ se’em! Bala n sɔi ti pooren Yehowa yuun zɛregɛ Elifaz la a tadaandoma la, la ban to Naayinɛ la. A yuun yeti, ‘Ya ka tɔɣɛ mam yelesonɛ.’ (Yob 42:7) Ge pumpɔreŋɔ kãtɛ la mea boi sore.

w03-E 4/15 14-15 ¶10-12

Bunbilipaalesi Sɛba N Basɛ Ti Yehowa Puurɛ Pɛɛra

Wuu Baabule la n pa’alɛ se’em la, Sitaana yuun zɛregɛ la sɛba woo n pu’useri Naayinɛ ge daɣɛ Yob ma’a. Ho me laɣum pa’asɛ bim mɛ. Sitaana yuun tɔɣɛ asaala woo yele bo Yehowa yeti: ‘Asaala [la daɣɛ Yob ma’a ge nɛresɛka deeni] wan basɛ sɛla woo ti a tara a vom zuo.’ (Yob 2:4) Hon bɔkɛ yele wa n pakɛ hon me se’em? Wuu Magaha 27:11 n pa’alɛ se’em la, Yehowa yeti to wan ta’an eŋɛ sɛla n wan basɛ ti a ta’an lebese Sitaana, n de mina n ɛ̃regeri en la. Yeen makɛ bisɛ. Saazuo la tinparɛ wa Gaŋɛ Za’adaana la bo ho la yɔ’ɔ ti ho ta’an maalɛ yelekãtɛ n ka tari makerɛ. Bisɛ lan de yɔ’ɔ kãtɛ la tuunkãtɛ se’em! Ho wan ta’an tum Yehowa n bo ho tuunse’ere wa? Yob yuun nyaŋɛ tum mɛ. (Yob 2:​9, 10) Yezu, la nɛreba n ka tari kãlɛ yuun nyaŋɛ mɛ. Bunbilipaalesi zo’e zo’e me yuun nyaŋɛ mɛ. (Filipi 2:8; Liligere 6:9) Ho me wan ta’an eŋɛ bala ge da ti’isa ti ho wan ta’an bɔna ke ge bɔna ke. Ho itigɔ wan pa’alɛ nyaa ho pa la Sitaana poore bii ho pa la Yehowa poore yele wa poan. Hon wan pa la ani poore?

Yehowa Fabeli Ho Yele Mɛ!

Hon loe ti ho pa mina poore yele pakɛ Yehowa me yoi? Nɛreba zo’e zo’e puɣum deŋɛ tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Naayinɛ mɛ ti la pa’alɛ ti Sitaana parum mɛ. Bala ma’a ka seke? Sitaana yuun parum ti nɛra ka boi n wan pu’usa Yehowa nɔŋerɛ zuo. La me dela yelemɛŋɛrɛ ti nɛreba zo’e zo’e puɣum eŋɛ pa’alɛ ti bala dela pumpɔreŋɔ ge Yehowa kelum bɔta la hon me pa a poore, se’ere n sɔi la a fabeli ho yele mɛ. Yezu yeti: ‘Mam Sɔ n boi saazuo sa ka boti bunbibisi wa ayima ki.’—Matu 18:14.

La niɛ peelumi ti hon loe loose’ere yele pakɛ Yehowa mɛ. Sɛla n gani bala dela, la ta’an basɛ ti a puurɛ pee bii a suure sa’am. Baabule la basɛ ti la niɛ peelumi ti nɛreba san tuna som, Yehowa puurɛ ni pee mɛ ge ba san tuna be’em, a suure ni sa’am mɛ. Makerɛ, Israeldoma la n yuun ni ita kpenkpasi saŋa zo’e zo’e la yuun ni basɛ ti Yehowa ‘suure sa’am mɛ.’ (Yooma 78:​40, 41) Ge ti Kokemɔ la yuun pɔsɛ Noah saŋa la, ‘asaala tuunfɛ̃’ɛsa yuun zo’e mɛ,’ ti bala yuun ‘daam Yehowa suure.’ (Pin’ileŋɔ 6:​5, 6) Ti’isɛ bisɛ bala vuurɛ. Ho san tum sɛla n ka nari, la ni daam ho Naaŋɔdaana la mɛ. Wana ka pa’alɛ ti Naayinɛ dela tarema bii a ka ta’an ŋmibera ge a nɔŋɛ ho mɛ ge me fabela ho yele. Yehowa puurɛ ni pee mɛ, ho san tum sɛla n ani soŋa. La yeen daɣɛ ti Eŋa n wan lebese Sitaana la zuo n sɔi ti a puurɛ ni pee ge sɛla n sɔi ti a puurɛ ni pee dela a boti a yɔ ho mɛ. Eŋa n boti a ita sɛla n bala. (Hebru 11:6) Bisɛ Yehowa Naayinɛ n nɔŋɛ ho se’em!

Vo’osum Poan Yɛla

w04-E 7/15 21-22

Loe Vo’osum Poan Tuuma Na’asɛ Ho Naaŋɔdaana La

Geele bisɛ Yehowa n yuun tum se’em ta’an naam saazuo la tinparɛ wa ba’asɛ. Gulesegɔ la ni yeti, ‘ti nɛɛsum tole ti lika soe.’ Yehowa yuun dekɛ la bala pa’alɛ eŋa n tum a naaŋɔ tuuma la paɛ beense’ere. (Pin’ileŋɔ 1:​5, 8, 13, 19, 23, 31) Naaŋɔ saŋa woo pɔsega poan, Yehowa yuun mi eŋa n wan tum tuunse’ere dabeserɛ la poan mɛ ge nyaa ni pɔsɛ maala lɔɣɔrɔ. (Liligere 4:11) Yob yuun yeti, ‘Yehowa n boti se’em ti a ita.’ (Yob 23:13) Bisɛ Yehowa puurɛ n yuun pee se’em la eŋa n yuun nyɛ ‘sɛla woo ti a maalɛ la’ ge nyaa yeti ‘la ani soŋa’ la!—Pin’ileŋɔ 1:31.

To san wan ta’an tum ton loe sɛla la, la nari ti to inya kita ti to kɔ’ɔn tum dɛ. Bem n wan soŋɛ tɔ ti to kɔ’ɔn bɔta ti to tum ton loe sɛla la? La boi bim ti tinparɛ la yuun ka malegɛ ge ti sɛsɛla me ka bɔna bim ge Yehowa yuun mi ti ku wan ta ana soŋa ge tara na’asegɔ la gilema bɔ’ɔra en. Bala mea nɔɔ, to san wan ta’an tum ton loe sɛla la, la nari ti to ti’isɛ bisɛ nyuurɔ seto ti to wan nyɛ to san nyaŋɛ tum tuunɛ la ba’asɛ. Mabia Tony n de yuun 19 yuun eŋɛ la bala. A yuun ka makɛ tamɛ eŋa n yuun keŋɛ Yehowa Sɛɛradoma tigere yile n boi Europe Zaɣenɔya Bɔba ge nyɛ yelese’a bim la. Bala pooren, Tony yuun soke amea yeti, ‘La wan ana mam la wani, mam san bɔna zɛkana taaba poan tuna?’ Tony yuun kɔ’ɔn ti’isa yele wa mɛ ge me kɔ’ɔn tiregera ti a ta’an nyɛ yɔ’ɔ wa. Bisɛ a puurɛ n yuun pee se’em, yuuma zo’e zo’e pooren ti ba yuun loe en ti a tuna tigere yile la poan la!

DECEMBER 11-17

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 25-27

“La Daɣɛ To Di Mi’a Ge Ta’an Tara Birikinte”

it-1-E 1210 ¶4

Birikinte

Yob. La niɛ peelumi ti Yob yuun vɔi la Yosef kum pooren. A yuun ki mɛ ge ti Moses nyaa dɛna Israel nɛŋadaana. Baabule la tɔɣɛ a yele yeti a yuun dela ‘tontɔɔdaana [Hebru yetɔɣum poan, tam] n de birikina, zɔta Naayinɛ ge yaɛ be’em.’ (Yob 1:1; bisɛ JOB.) Malesi la n yuun laɣesɛ saazuo sa ge ti Sitaana me keŋɛ ta pa’asɛ ba poan la, Yehowa yuun soke a Dima wa la Yob yele. Eŋa n yuun soke Sitaana se’em la basɛ ti la niɛ peelumi ti asaala n wan tara birikinte la n wan pa’alɛ nyaa a pa la Yehowa poore bii Sitaana poore. Sitaana yuun parum ti punya’anɛ zuo ti Yob pu’usa Naayinɛ. Bala la, a yuun zɛregɛ Yob n tari birikinte se’em bɔ’ɔra Naayinɛ la mɛ. Naayinɛ yuun bo Sitaana la yɔ’ɔ ti a sa’am Yob lɔɣɔrɔ, hali ku a kɔma ge Yob yuun kelum tara a birikinte la mɛ. (Yob 1:6–2:3) Sitaana yuun kelum parum ti Yob wan sakɛ basɛ sɛla woo ti a tara, n de wuu lɔɣɔrɔ la kɔma, a vom zuo. (Yob 2:​4, 5) Bala pooren, bãnyaleŋa n yuun kɛ̃ Yob ti a pɔɣa me zɛregera en. Yob zɔdoma me yuun zɛregɛ en mɛ ge me parum yɛla bo Naayinɛ ti la kɔ’ɔsɛ Yob giila (Yob 2:​6-13; 22:​1, 5-11) ge Yob yuun lebese ba yeti, ‘Mam kan malum basɛ n birikinte la, ta paɛ n kum! Mam wan gĩ n tontɔɔ vom wa la kankaŋi, n kan basɛ, mam suure ka gãkeri mam yelebe’o seko poan, n vom dabesa la woo poan.’ (Yob 27:​5, 6) A yuun kɔ’ɔn tara birikinte mɛ bɔ’ɔra Naayinɛ ti la pa’alɛ ti Sitaana dela pumpɔrema.

w19.02-E 3 ¶3-5

Kɔ’ɔn Tara Ho Birikinte La!

Naayinɛ yamesi n tari birikinte pa’alɛ la ban wan yese ba suure za’a nɔŋɛ Yehowa ge ana tapilapi la en ta’an ita sɛla ti a bɔta la. Bisɛ la vuurɛ n de sɛla. Baabule la poan, “birikinte” vuurɛ dela: za’a bii kasi. Makerɛ n wana, Lɔɔ la yuun yeti la nari ti Israeldoma la dekɛ dusi n ani kasi kaabɛ bo Yehowa. (Mal. 22:​21, 22) Naayinɛ nɛreba yuun ka nari ti ba dekɛ duŋa n bɛ̃’ɛri bii duŋa ti ka na’arɛ bii niho bii tuberɛ ka bɔna kaabɛ bo Naayinɛ. La yuun dela ninmɔ’ɔrɛ bo Yehowa ti duŋa la ana kasi bii duŋa la da see. (Ma. 1:​6-9) To bɔkɛ sɛla n sɔi ti Yehowa yuun bɔta ti duŋa la ana kasi bii da see la. To san ni yeti to da sɛla, daanse’ere tiwɔla, gɔŋɔ bii lɔkɔ, to ni ka bɔta ti to da se’em n sa’am. To ni bɔta la se’em n ani soŋa bii kasi. La ani Yehowa me la bala la ton tari nɔŋerɛ la yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra en la. To nɔŋerɛ la nari ti la di mi’a.

La nari ti to ti’isa ti to di mi’a ge nyaa ta’an tara birikinte yoi? To ta’an ti’isa ti tomam ba’ɛ dɛna la be’emdoma. To geele yɛla ayi n sɔi ti la ka nara ti to ti’isa bala. Yia la, Yehowa ka biseri to tuure. A Yelesum la yeti: ‘Hon Naayinɛ san guleseri ni la be’em biŋera, n Daana, ani n wan ze’ele ni?’ (Ym. 130:3) A mi ti to ka di mi’a ge me kɔ’ɔn dita sugeri bɔ’ɔra tɔ. (Ym. 86:5) Yi’i la, Yehowa mi to paŋa beene mɛ. (Kaalɛ Yooma 103:​12-14.) Bala la, sodeni poan ti to wan ta’an ana kasi Naayinɛ nɛŋan?

Yehowa yamesi san wan tara birikinte, la dela ba tara nɔŋerɛ. La nari ti to tara nɔŋerɛ n di mi’a bɔ’ɔra to saazuo Sɔ la ge me ana tapilapi la en. To nɔŋerɛ la san kelum ana bala, hali la gurebisɛ poan, la pa’alɛ ti to tari birikinte. (1 Yel. 28:9; Mt. 22:37) Le geele Sɛɛradoma batã la ti to puɣum tɔɣɛ ba yele la bisɛ. Beni n sɔi ti ba daa eŋɛ ban eŋɛ sɛla la? La dela pugela la ka boti a tara pupeelum sukuu poan me yoi? Budibila la boti la nyanɛ di en na’am mɔɔlegɔ poan yoi? Buraa la boti la a tuuma sa’am yoi? La daɣɛ bala. Ba mi ti Yehowa pa’alegɔ n ani soŋa ge ti ba me bɔta ti ba basɛ ti ba saazuo Sɔ la puurɛ pee. Ban tari nɔŋerɛ bɔ’ɔra Yehowa la n sɔi ti ba ni ti’isɛ a yele yia ge nyaa kɔ’ɛ puti’irɛ yele poan. Bala pa’alɛ ti ba tari la birikinte.

Vo’osum Poan Yɛla

w16.11-E 9 ¶3

Ita Yɛla Woo Ma’a Ma’a Wuu Naayinɛ Gɔŋɔ La N Pa’alɛ Se’em

Naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’alɛ ti Naayinɛ iti A yɛla woo la ma’a ma’a ti la ka tara makerɛ. Baabule la yeti, ‘Yehowa dekɛ la yɛm naam tinparɛ wa ge dekɛ bɔkerɛ maalɛ saazuo.’ (Mag. 3:19) Ton mi Naayinɛ yelese’a la dela ‘yelepiɣesi n bala. To wum la a waaseŋɔ n bala.’ (Yob 26:14) Ton mi yelese’a fii planɛtdoma, ŋmarebɛa la ŋmarebɛa tuɣerɔ poan la basɛ ti to baŋɛ ti saazuo lɔɣɔrɔ wa za’a kɔ’ɔn bɔna la ba bɔŋa zɛ’ɛsi ma’a ma’a. (Ym. 8:​3, 4) Ŋmarebɛa tuɣerɔ n tari ŋmarebibisi tustuse tusa n boi saazuo sa ge ka ana sãi. Bisɛ planɛtdoma la n kɔ’ɔn kaara yintule la ge ka sɔ̃’ɔra taaba se’em! Naaŋɔ lɔɣɔrɔ n ani ma’a ma’a se’em la soŋɛ tɔ ti to baŋɛ ti la nari ti to na’asa Yehowa n de mina n ‘dekɛ a mi’ilum naam saazuo’ la tinparɛ wa la. La me nari ti to tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra en.—Ym. 136:​1, 5-9.

DECEMBER 18-24

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 28-29

“Hon Tari Yusonɛ Wuu Yob La?”

w02-E 5/15 22 ¶19

Tara Nɔŋerɛ Bɔ’ɔra Nasedoma

Baabule yelese’a ti to nan kɔ’ɔn geele wa pa’alɛ ti yele san pakɛ nɛra ge ti eŋa mea kan ta’an tum dɛ, la dela to eŋɛ pa’alɛ ti to tari nɔŋerɛ ge soŋɛ en. Betuel yuun soŋɛ Abraham mɛ, la wan eŋɛ se’em ti Abraham buuri la kelum bɔna. Yakob n yuun ki la, la dela Yosef n yuun soŋɛ ti ba tari Yakob keŋɛ Kanaan tiŋa ta laɛ. La me yuun dela Arut n soŋɛ Naomi ti a nyɛ yaaŋa. Abraham, Yakob bii Naomi yuun kan ta’an tum yele ana, nɛra yuun san ka soŋɛ ni ba. Bala mea nɔɔ, zina beere wa, la nari ti to tara nɔŋerɛ bɔ’ɔra nɛreba, yele yele wuu nasedoma. (Magaha 19:17) La nari ti to tɔɣesa Yob n yuun ‘faari nasedoma woo n kaaseri basa ge soŋera kĩibega woo n ka tari soŋera, la nɛresɛba n kiiri.’ Yob yuun le ‘basɛ ti pɔkɔ̃pa suure pirɛ mɛ la pupeelum’ ge me dɛna ‘nini bɔ’ɔra fɔɔsi, la nama bɔ’ɔra kɔɔrenɔ.’—Yob 29:​12-15.

it-1-E 655 ¶10

Lɔɣeyɛɛtɔ

Baabule la zɛ’ɛsi zo’e zo’e poan, lɔɣeyɛɛtɔ ni ze’ele bo la sɛla. Nɛra n yɛ lɔɣeseto ta’an basɛ ti to baŋɛ eŋa n tuni bɔ’ɔra tigere sɛka. Bala mea nɔɔ, Baabule la ni tɔɣɛ lɔɣeyɛɛtɔ yele ti la ze’ele bo la sɛla ti nɛra pa de poore bii tuunsɛka ti a tuna, wuu Yezu n yuun bo makerɛ tɔɣera pɔɣedire lɔɣɔrɔ yele la. (Mt 22:​11, 12; bisɛ HEADDRESS; SANDAL.) Liligere 16:​14, 15 poan, to Daana Yezu Krista kaɣɛ tɔ ti to da gisera vo’osum poan, ta koŋe ti to tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Naayinɛ. Wana ta’an basɛ ti to ta nyɛ sa’aŋɔ, ‘Naayinɛ n de Paŋa Za’adaana la dabeserɛ kãtɛ la zaberɛ’ la poan.

w09-E 2/1 15 ¶3-4

Nɛra Yu’urɛ Ze’ele Bo La Bem?

Ba san dɔɣɛ bia, a kan ta’an pa’alɛ yuse’ere ti ba wan dekɛ siɣɛ en ge tomam mea itigɔ n wan basɛ ti to tara yusonɛ nɛreba zɛ’an. (Magaha 20:11) Soke homea yeti: ‘Yezu bii a tuuntuneba la yuun san nyɛ ni yɔ’ɔ, ba wan dekɛ la bem yu’urɛ siɣɛ mam? Bem yu’urɛ n wan makɛ la mam n ani se’em bii nɛreba n mi mam se’em?’

La nari ti to ti’isɛ sokere wa yele soŋa soŋa. Beni n sɔi? Naba Solomon n yuun de yɛmdaana la yeti, ‘Hon tari yusonɛ nyani lɔɣɔrɔ.’ (Magaha 22:1) Nɔkpe’ene kai ti to san tara yusonɛ to gingilega la poan, la dela tuulum bunɔ paa. Sɛla n gaŋɛ za’a dela, to san tara yusonɛ la Naayinɛ, to wan nyɛ kã’a n wan bɔna wuusa. Sodeni poan? Naayinɛ pu’ulum biŋe ti a wan gulesɛ sɛba n zoti en yu’ura eŋɛ a ‘tiisegɔ gɔŋɔ’ la poan ge bo ba yɔ’ɔ ti ba ta’an ta vɔna daarewoo.—Malaki 3:16; Liligere 3:5; 20:​12-15.

Vo’osum Poan Yɛla

g00-E 7/8 11 ¶3

La Ani Soŋa Mɛ Ti Ho La’ara!

Ho san la’ara, yɛla ni tee mɛ? Ho suure tabelɛ sa’am ti nɛra la mɔsi ti bala basɛ ti la ana ho mama bii ho puurɛ pee? Nɛra tabelɛ zuŋe a nɛŋa ti bala basɛ ti ho paleŋa ɛ̃kɛ? Sira, to san la, yɛla ta’an tee. Ho san la’ara ti nɛra bisera hɔ, a me ni la mɛ. Baabule nɛra Yob yuun tɔɣɛ a dindoma la yele yeti: ‘Mam san ta la’ara la ba, la ni eŋɛ ba la pakerɛ. Mam nɛŋa san ni nyɛsegɛ, la ni ana ba la mama.’ (Yob 29:24) Yob nɛŋa n yuun ni ‘nyɛsegɛ’ la pa’alɛ ti a puurɛ yuun ni pee mɛ.

DECEMBER 25-31

NAAYINƐ TUULUM YƐLA | YOB 30-31

“Yob N Yuun Yese Amea Yalumtuuma Poan Se’em”

w10-E 4/15 21 ¶8

Yese Ho Nini Yeleyooro Bisega Poan!

Yelemɛŋɛrɛ Kristakɔma kan yeti kunkoma’asum yɛla la innaanɛ poan yɛla kan ta’an eŋɛ bamam sɛsɛla. Bala la, Naayinɛ Yetɔɣum la ka’am tɔ ti to tara tomea soŋa la yelese’a ti to bisera ge bɔta. (1 Ko. 9:​25, 27; kaalɛ 1 Yon 2:​15-17.) Tontɔɔ nɛra Yob yuun tɔɣɛ pa’alɛ nɛra nini n nyɛti sɛla, la a kunkoma’asum n kɔ’ɔn makɛ taaba se’em mɛ. A yuun yeti: ‘Mam biŋe la nɔɔrɛ la n nini wa, mam wan eŋɛ la wani dekɛ n nini bisa pɔka la kɔ̃resi?’ (Yob 31:1) Yob yuun ka yeen zaɣesɛ ti a kan sarena la pɔɣesi ma’a ge a me kan basɛ ti a puti’irɛ kɔ’ɔn ti’isa yele aŋa. Yezu yuun tɔɣɛ yele wa taɣesɛ mɛ pa’alɛ lan nari ti nɛra ta’an amea tara se’em yalumtuuma poan. A yuun yeti: ‘Se’em woo n bisɛ pɔka ge ti’isa ti ka nari ni eŋa gã’arɛ la ka a puti’irɛ poan, puɣum gã’arɛ ka mɛ n bala.’—Mt. 5:28.

w08-E 9/1 11 ¶4

Geele De ‘Ba’asegɔ N Wan Ta Ana Se’em’

Ge ti ho puɣum ti’isɛ ti ho tum yalumtuuma, soke homea yeti, ‘Bem n wan ta’an paɛ mam?’ Ho san ma’ɛ homea ti’isɛ bisɛ de ‘ba’asegɔ n wan ta ana se’em,’ la wan soŋɛ hɔ ti ho kan eŋɛ sɛla n wan ta daam hɔ pooren. Nɛresɛba n tuni yalumtuuma ta’an nyɛ bã’asi n de wuu AIDS. Ba ta’an ta nyɔkɛ puurɛ, hali ka’ɛ de basɛ. Bamam la nɛreba tiŋasuka kan le ana soŋa. Ba putɛkeeŋa me wan daana ba. Tuuntuna Paul pa’alɛ sɛba n tuni yalumtuuma n wan ba’asɛ se’em mɛ. Ba ‘kan kɛ̃ Naayinɛ Na’am la poan.’—1 Korint 6:​9, 10.

w10-E 11/15 5-6 ¶15-16

Bunbilipaalesi, Basɛ Ya Ti Naayinɛ Yelesum La Pa’ala Ya

Hon ti’isɛ ti sankani ti la wan kpe’em bo ho paa ti ho tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Naayinɛ? La dela se’em ma’a ti ho bɔna la nɛreba bii se’em ma’a ti ho bɔna ho ma’a? Ho san bɔna sukuu bii tuuma zɛ’an, ho ni maasum mɛ ti ho ta’an gu homea vo’osum poan. Ho ni mina dɛŋa sɛka n wan paɛ ho vo’osum poan mɛ. La dela se’em ma’a ti ho vɔ’ɔsa ge ka bisera homea soŋa la ti la ni dɛna naana ti ho tum sɛla n ka nari.

Beni n sɔi ti la nara ti ho nana Yehowa ho san puɣum bɔna ho ma’a? Tɛ̃ra yele wa: Ho ta’an basɛ ti Yehowa suure sa’am bii ho basɛ ti a puurɛ pee. (Pin. 6:​5, 6; Mag. 27:11) Yelese’a ti ho ita pakɛ Yehowa mɛ se’ere n sɔi la ‘a fabeli ho yele mɛ.’ (1 Pe. 5:7) A boti la ho kelese en ge nyɛ nyuurɔ. (Isa. 48:​17, 18) Yehowa yamesi n yuun boi diimi Israel poan yuun ni san zaɣesɛ a ka’aŋɔ, la ni daam en mɛ. (Ym. 78:​40, 41) Ge Yehowa suure yuun kɛ̃ Daniel mɛ, hali ti maleka ayima yuun yeti Daniel dela ‘tuulum nɛra.’ (Da. 10:11) Beni n sɔi? Daniel yuun kɔ’ɔn tara la yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Naayinɛ, daɣɛ nɛreba zɛ’an ma’a ge a me san bɔna a ma’a.—Kaalɛ Daniel 6:10.

Vo’osum Poan Yɛla

w05-E 11/15 11 ¶3

Ton Wan Kɛlesa Nɛreba La Nɔŋerɛ Se’em

Yob zɔdoma la yuun boi bim mɛ ti a yuun tɔɣɛ paɛ wuu sugumnɔɔrɛ pia ge la bala za’a, Yob yuun yeti: ‘Mam san tari ni se’em n wan kelese ni mam!’ (Yob 31:35) Beni n sɔi? Se’ere n sɔi la ba yuun ka buɣelɛ a suure. Ba yuun ka fabeli Yob yele bii lan ani en se’em. Ba me yuun ka tari giile kɛlesa Yob. Ge tuuntuna Peter ka’am tɔ ti: ‘La sontii ya za’a laɣum tara nɔyinɛ la putɛyinɛ. Nɔŋɛ ya taaba wuu suurɔ la ge me iti ya sɛla n ani soŋa bɔ’ɔra taaba ge siregera yamea bɔ’ɔra taaba.’ (1 Peter 3:8) Sodeni poan ti to wan ta’an eŋɛ pa’alɛ ti to tari nɛreba giile? Sore deyima ti to wan ta’an eŋɛ bala dela to tara nɔŋerɛ bɔ’ɔra ba ge me tiregera bɔkera ba. Ho ta’an yele nɛra la yeti, “bala daa daam ho me paa” bii ho yeti, “mam mi ti nɛreba daa ka bɔkɛ lan ani ho se’em.” Bala wan pa’alɛ ti ho fabeli a yele. Sore deyima ti to wan ta’an le eŋɛ bala dela to basɛ ti to yetɔɣum pa’alɛ ti to bɔkɛ eŋa n yeti to sɛla la. To san tara nɔŋerɛ ge kɛlesa nɛra la, la pa’alɛ ti to puti’irɛ ka boi la a yetɔɣum la ma’a poan ge to me boti la to baŋɛ lan ani en se’em.

    Frafra Gɔnɔ (2000-2025)
    Yese
    Yu'ɛ
    • Farefare
    • Tɔ̃rɛ
    • Hon boti sɛla
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yelese'a N Nari Ti Ho Mina
    • Suɣelum Yɛla
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Yu'ɛ
    Tɔ̃rɛ