Alọdlẹndonu Nuplọnwe Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn po Tọn
6-12 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | LUKU 17-18
“Nọ Do Pinpẹn-Nutọn Hia”
nwtsty adà nupinplọn tọn lẹ do Luk 17:12, 14 ji
dawe pòtọnọ ao: E họnwun dọ to ojlẹ Biblu tọn mẹ, pòtọnọ lẹ nọ pli yede dopọ kavi nọ nọpọ́ bọ e do nọ bọawuna yé nado gọalọna ode awetọ. (2Ah 7:3-5) Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn biọ dọ pòtọnọ lẹ ma dona nọ nọpọ́ hẹ mẹdevo lẹ. Humọ, pòtọnọ de dona nọ na avase gbẹtọ lẹ eyin e to fide, gbọn awhádido dali dọmọ: “Mawé, mawé!” (Le 13:45, 46) Sọgbe hẹ nue Osẹ́n lọ dọ, pòtọnọ lọ lẹ ṣite to olá do fie Jesu te.—Pọ́n adà nupinplọn tọn do Mt 8:2 ji gọna Zẹẹmẹ Hogbe Biblu Tọn lẹ Tọn, “Pòzọ̀n; Pòtọnọ.”
do mìde hia yẹwhenọ lẹ: Na Jesu Klisti tin to Osẹ́n lọ glọ to aigba ji wutu, e gbẹ́ kẹalọyi tito yẹwhenọ-yinyin tọn he bẹjẹeji sọn Aalọn ji, bo degbena pòtọnọ he e gbọazọ̀nna lẹ nado yì yẹwhenọ lọ dè. (Mt 8:4; Mk 1:44) Sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn, yẹwhenọ de wẹ dona gbeje pòtọnọ de pọ́n nado yọnẹn eyin ewọ ko yin azọ̀nhẹngbọna nugbo. Enẹgodo, pòtọnọ he yin azọ̀nhẹngbọna lọ dona yì tẹmpli mẹ bo hẹn ohẹ̀ wiwe gbẹ̀te awe, atin kedali tọn, sekan vẹẹ ṣẹ́ṣẹ́ po hisọpu po taidi avọ́nunina.—Le 14:2-32.
w08-F 1/8 14-15 huk. 8-9
Naegbọn Mí Dona Nọ Do Pinpẹn-Nutọn Hia?
Be Jesu yí nukun pẹvi do pọ́n awugbopo pòtọnọ he pò bo ma do pinpẹn-nutọn hia lọ lẹ tọn wẹ ya? Kandai lọ zindonukọn dole: “Jesu dọmọ: ‘Mì omẹ ao lẹpo wẹ yin kiklọ́we, kavi e ma yin mọ wẹ? To whelọnu lo, fie wẹ omẹ ṣinẹnẹ he pò lẹ te? Be mẹdevo depope ma lẹkọwa nado pagigona Jiwheyẹwhe gbọnvona dawe ehe he wá sọn akọta devo mẹ wẹ?’”—Luku 17:17, 18.
Pòtọnọ ṣinẹnẹ he pò lọ lẹ ma yin mẹylankan. Yé ko dohia wayi to aliho he họnwun mẹ dọ yé tindo yise to Jesu mẹ bosọ desọn ojlo mẹ do setonuna anademẹ etọn lẹ, he biọ dọ yé ni yì Jelusalẹm nado do yede hia yẹwhenọ lẹ. Etomọṣo, dile etlẹ yindọ yé yọ́n pinpẹn nuyiwa homẹdagbe tọn Jesu tọn taun, yé gboawupo nado do pinpẹn-nutọn enẹ hia ẹ. Nuyiwa yetọn vẹna Klisti. Míwlẹ lo? To whenue mẹde do homẹdagbe hia mí, be mí nọ yawu dọnudo e bo nọ do pinpẹn-nutọn mítọn hia gbọn wekanhlanmẹ nudọdomẹ tọn de dali, eyin e biọ domọ ya?
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Luk 17:10 ji
madoalenọ: To paa mẹ, “tapònọ; nuvọ́nọ.” Nuplọnmẹ apajlẹ Jesu tọn ma yin dọ afanumẹ lọ lẹ, yèdọ devi etọn lẹ, dona nọ pọ́n yede di tapònọ kavi nuvọ́nọ gba. Sọgbe hẹ lẹdo hodidọ lọ tọn, “madoalenọ” zẹẹmẹdo dọ afanumẹ lọ lẹ na nọ tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando yede go, bo ma na nọ pọ́n yede di mẹhe jẹna yẹyi kavi mẹpipa vonọtaun de. Weyọnẹntọ Biblu tọn delẹ lẹndọ hójijlẹ wẹ bo gán zẹẹmẹdo “afanumẹ tata he ma jẹna ayidonugo vonọtaun depope wẹ mí.”
nwtsty adà nupinplọn tọn do Luk 18:8 ji
yise ehe: Kavi “yise ehe nkọ.” To paa mẹ, “yise lọ.” Hogbe Glẹkigbe tọn he yin yiyizan tofi dohia dọ Jesu ma to alọdlẹndo yise to paa mẹ gba, ṣigba yise wunmẹ tangan de wẹ, yèdọ dehe nkọ asuṣiọsi he go Jesu donù to apajlẹ lọ mẹ dohia. (Luk 18:1-8) Ehe bẹ yise tintindo to huhlọn odẹ̀ tọn mẹ hẹn gọna yise tintindo dọ Jiwheyẹwhe na hẹn ẹn diun dọ whẹdida dodo yin bibasi na mẹdide etọn lẹ. E taidi dọ Jesu ma na gblọndo na kanbiọ he gando yise go ehe, na e nido na dotẹnmẹ devi etọn lẹ dopodopo nado lẹnnupọndo yise wunmẹ he yé tindo ji. Apajlẹ he gando odẹ̀ po yise po go lọ wá do gànmẹ taun, na Jesu ṣẹṣẹ dọhodo whlepọn he devi etọn lẹ na pehẹ lẹ ji.—Luk 17:22-37.
13-19 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | LUKU 19-20
jy 232 huk. 2-4
Apajlẹ Etọn Gando Mina Ao Go
E dọmọ: “Dawe de he tọ́n sọn whẹndo he diyin de mẹ jlo na tọ́nwhẹ̀n yì otò dindẹn de mẹ nado mọ aṣẹpipa ahọlu-yinyin tọn yí, bo nasọ lẹkọ.” (Luku 19:12) Gbejizọnlin mọnkọ na dẹn. E họnwun dọ Jesu wẹ yin “dawe . . . he tọ́n sọn whẹndo he diyin de mẹ” lọ bo tọ́nwhẹ̀n jei “otò dindẹn de mẹ,” yèdọ olọn mẹ fie Otọ́ etọn na na ẹn aṣẹpipa ahọlu-yinyin tọn te.
To apajlẹ lọ mẹ, whẹpo “dawe . . . he tọ́n sọn whẹndo he diyin de mẹ” lọ na tọ́nwhẹ̀n, e ylọ afanumẹ ao bo na dopodopo yetọn mina fataka tọn dopo bo dọna yé dọ: “Mì yí yé do wàjọ kaka yẹn nado wá.” (Luku 19:13) Mina fataka tọn lẹ họakuẹ taun. Mina dopo sọ̀ azọ́nkuẹ he glesi de nọ mọ to osun atọ̀n linlán mẹ.
E sọgan họnwun na devi lẹ dọ yewlẹ wẹ taidi afanumẹ ao apajlẹ lọ tọn lẹ, na Jesu ko yí yé jlẹdo azọ́nwatọ jibẹwawhé whenu tọn lẹ go dai. (Matiu 9:35-38) Na nugbo tọn, e ma yin jinukun jọnun lẹ wẹ e biọ dọ yé ni bẹ wá whé. Kakatimọ, devi devo he sọgan mọ otẹn de to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ wẹ nọtena jinukun lọ lẹ. Devi lẹ yí nutindo yetọn lẹ zan nado wleawuna whédutọgbẹ́ Ahọluduta lọ tọn devo lẹ.
jy 232 huk. 7
Apajlẹ Etọn Gando Mina Ao Go
Eyin devi lẹ mọnukunnujẹemẹ dọ yé taidi afanumẹ he nọ zan nutindo yetọn lẹ to gigọ́ mẹ nado hẹn mẹsusu zun devi, be yé sọgan kudeji dọ homẹ Jesu tọn na hùn. Podọ yé sọgan deji dọ e na suahọ yé na vivẹnudido mọnkọtọn. Nugbo wẹ dọ e ma yin devi Jesu tọn lẹpo wẹ to ninọmẹ dopolọ mẹ, kavi tindo dotẹnmẹ hundote po nugopipe dopolọ lẹ po. Etomọṣo, Jesu he mọ “aṣẹpipa ahọlu-yinyin” tọn yí na mọ vivẹnudido ahundopo tọn yetọn to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ mẹ bo nasọ dona yé.—Matiu 28:19, 20.
jy 233 huk. 1
Apajlẹ Etọn Gando Mina Ao Go
Na afanumẹ ehe ma dovivẹnu nado hẹn adọkun ahọluduta oklunọ etọn tọn jideji wutu, onú gú i. Apọsteli lẹ to nukundo gandudu Jesu tọn to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Enẹwutu, yé na ko mọnukunnujẹemẹ to nuhe e dọ gando afanumẹ godo tọn ehe go mẹ dọ, eyin yé ma dovivẹnu, yé ma na mọtẹn to Ahọluduta enẹ mẹ.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Luk 19:43 ji
opò tlọ́ntlọ́n lẹ do dó figángán: Kavi “pákàn.” Wefọ ehe kẹdẹ mẹ wẹ hogbe Glẹkigbe tọn lọ khaʹrax sọawuhia te to Owe-wiwe Glẹki tọn lẹ mẹ. Yè basi zẹẹmẹ etọn taidi “atin tlọ́ntlọ́n kavi pòtin he yin yiyizan nado dopá; kavi opò” podọ taidi “opò he awhànfuntọ lẹ nọ yí do whèsla; kavi pákàn.” Hogbe Jesu tọn lẹ mọ hẹndi to owhe 70 W.M. whenue Lomunu lẹ do adó kavi pákàn lẹdo Jelusalẹm to anademẹ Titus tọn glọ. Yanwle Titus tọn bẹ onú atọ̀n hẹn—nado glọnalina Ju lẹ ma nado họ̀n, nado whàn yé na yé nido jogbe, podọ nado do huvẹ na tòvi lọ lẹ na yé nido lẹzun mẹmẹglọ. Na awhànpa Lomu tọn nido mọ azọ́nwanu he yé na yí do dó figángán ehe lẹdo Jelusalẹm pé, yé gbò atin he to otò lọ mẹ lẹ.
nwtsty adà nupinplọn tọn do Luk 20:38 ji
na yemẹpo wẹ to ogbẹ̀ na ẹn: Kavi “na yemẹpo wẹ to ogbẹ̀ to pọndohlan etọn mẹ.” Biblu dohia dọ mẹhe togbẹ̀ ṣigba bo jẹla sọn Jiwheyẹwhe dè lẹ yin oṣiọ to pọndohlan etọn mẹ. (Efe 2:1; 1Ti 5:6) Mọdopolọ, devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he tindo nukundagbe etọn bo kú lẹ gbẹ́ togbẹ̀ to pọndohlan etọn mẹ, na lẹndai etọn nado fọ́n yé sọnku na mọ hẹndi dandan.—Lo 4:16, 17.
20-26 AOÛT
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | LUKU 21-22
“Whlẹngán Mìtọn to Sisẹpọ”
kr 226 huk. 9
Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn Na De Kẹntọ Etọn lẹ Sẹ̀
9 Nujijọ dobu olọn tọn lẹ. Jesu dọ dọdai dọmọ: “Owhè na yin hinhẹn dózin, osun ma na na hinhọ́n etọn, sunwhlẹvu lẹ nasọ flẹ sọn olọn.” Matin ayihaawe, mẹde ma na donukun hinhọ́n sọn sinsẹ̀ngán lẹ dè—podọ yé ma na nọ yin pinpọnhlan di sinsẹ̀ngán lẹ ba. Be nujijọ dobu olọn tọn de dlẹnalọdo wẹ Jesu sọ te ya? E sọgan yinmọ. (Isa. 13:9-11; Joẹ. 2:1, 30, 31) Nawẹ gbẹtọ lẹ na yinuwa gando nuhe yé na mọ lẹ go gbọn? Yé na to “awufiẹsa” mẹ, na “yé ma na yọ́n nuhe yé na wà” wutu. (Luku 21:25; Zef. 1:17) Mọwẹ, kẹntọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ—sọn ‘ahọlu lẹ ji jẹ afanumẹ lẹ ji’—na “dakú na obu podọ na nukundido nuhe ja” lẹ tọn wutu, bo na họ̀n whlá. Amọ́, yé ma na mọ hihọ́tẹn de he na whlá yé sọn homẹgble Ahọlu mítọn tọn mẹ.—Luku 21:26; 23:30; Osọ. 6:15-17.
w16.01 10 huk. 17
Mì Magbe Nado “Zindonukọn to Owanyi Mẹmẹsunnu Tọn Mìtọn Mẹ”!
17 Mì “gọ́ na adọgbigbo.” (Hia Heblu lẹ 13:6.) Jidide do Jehovah go nọ zọ́n bọ mí nọ gboadọ, mahopọnna avùnnukundiọsọmẹ depope he mí sọgan pehẹ. Taidi kọdetọn de, adọgbigbo ehe nọ gọalọna mí nado tindo pọndohlan dagbe. Pọndohlan dagbe ehe to pọmẹ hẹ owanyi mẹmẹsunnu tọn mítọn, na zọ́n bọ mí na penugo nado hẹn yisenọ hatọ mítọn lẹ lodo bo miọnhomẹna yé. (1 Tẹs. 5:14, 15) Etlẹ yin to whenue aihọn na to jujugbọn ojlẹ hunyanhunyan tọn he sinyẹn hugan lọ mẹ to nukunbibia daho lọ whenu, mí na penugo nado “jlọ ṣite bo ze ota [mítọn] daga,” na mí yọnẹn dọ whlẹngán mítọn to sisẹpọ wutu.—Luku 21:25-28.
“Whlẹngán Mìtọn to Sisẹpọ”!
13 Nawẹ gbọgbọẹ lẹ na yinuwa gbọn to whenue yé na yọnẹn dọ yé na yin “sinsánsẹ kakadoi”? Yé “na doavigbè to whenẹnu.” (Mat. 24:30) Ṣigba, nawẹ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ po gbẹdohẹmẹtọ nugbonọ yetọn lẹ po na yinuwa gbọn to ojlẹ enẹ mẹ? Gbọn yise nujọnu tọn didohia to Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn Jesu Klisti po mẹ dali, yé na setonuna gbedide Jesu tọn he dọmọ: “Dile onú ehelẹ na jẹ jijọ ji, mì jlọ ṣite bo ze ota mìtọn daga, na whlẹngán mìtọn to sisẹpọ.” (Luku 21:28) Na nugbo tọn, mí na tindo pọndohlan dagbe bo deji dọ mí na yin whinwhlẹngán.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn lẹ do Luk 21:33 ji
Olọn po aigba po na juwayi: Wefọ devo lẹ dohia dọ olọn po aigba po na nọte kakadoi. (Jen 9:16; Slm 104:5; Yẹ 1:4) Enẹwutu, hogbe Jesu tọn lẹ gán yin pinpọnhlan di hójijlẹ, ehe zẹẹmẹdo dọ eyin olọn po aigba po tlẹ juwayi, yèdọ nude he ma yọnbasi, ohó Jesu tọn lẹ na mọ hẹndi janwẹ. (Yijlẹdo Mt 5:18 go.) Amọ́ tofi, olọn po aigba po yin yiyizan to yẹhiadonu-liho nado dlẹnalọdo “olọn hoho lọ po aigba hoho lọ po” to Osọ 21:1 mẹ.
ohó ṣie lẹ ma na juwayi to aliho depope mẹ: Kavi “e họnwun dọ ohó ṣie lẹ ma na juwayi.” Hogbe Glẹkigbe tọn he yin yiyizan tofi lẹ dohia dọ nue ma yọnbasi de wẹ bo zinnudeji dọ hogbe Jesu tọn lẹ na gbọṣi aimẹ tẹgbẹ.
w14 15/10 16-17 huk. 15-16
Mìwlẹ Na Lẹzun “Ahọludu Yẹwhenọ lẹ Tọn De”
15 To whenue Jesu ko ze Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn dai godo, ewọ basi alẹnu de hẹ devi nugbonọ etọn lẹ, ehe nọ saba yin yiylọdọ alẹnu Ahọluduta tọn. (Hia Luku 22:28-30.) To vogbingbọn mẹ na alẹnu he jẹnukọn lẹ, ehe mẹ Jehovah nọ saba yin mahẹ tindotọ te, alẹnu ehe yin alẹnu mẹdetiti tọn de to Jesu po hodotọ yiamisisadode etọn lẹ po ṣẹnṣẹn. To whenue Jesu dọ dọ, “kẹdẹdile Otọ́ ṣie ko basi alẹnu de hẹ mi do,” e sọgan ko to alọdlẹndo alẹnu he Jehovah basi hẹ ẹ nado yin “yẹwhenọ de kakadoi taidi Mẹlkizedẹki.”—Heb. 5:5, 6.
16 Apọsteli nugbonọ 11 lọ lẹ ko ‘gbọṣi Jesu dè to whlepọn etọn lẹ mẹ.’ Alẹnu Ahọluduta tọn lọ na yé jide dọ yé na tin hẹ ewọ to olọn mẹ bo na sinai do ofìn lẹ ji nado dugán taidi ahọlu lẹ bo wà sinsẹ̀nzọn taidi yẹwhenọ lẹ. Ṣigba, e ma yin omẹ 11 enẹlẹ kẹdẹ wẹ na tindo lẹblanulọkẹyi enẹ gba. Jesu he yin gigopana lọ sọawuhia apọsteli Johanu to numimọ de mẹ bo dọmọ: “Ewọ he gbawhàn wẹ yẹn na na dotẹnmẹ nado sinai hẹ mi to ofìn ṣie ji, yèdọ dile yẹn gbawhàn bo sinai hẹ Otọ́ ṣie to ofìn etọn ji do.” (Osọ. 3:21) Enẹwutu, alẹnu Ahọluduta tọn yin bibasi hẹ Klistiani 144 000 he yin amisisadode lẹ. (Osọ. 5:9, 10; 7:4) Alẹnu ehe yin dodonu de he sọgbe hẹ osẹ́n, ehe hùn dotẹnmẹ dote na yé nado dugán hẹ Jesu to olọn mẹ. Yé na taidi asiyọyọ de, he wá sọn whẹndo nukundeji mẹ nado wlealọ hẹ ahọlu he to gandu de, bo yin zizedo otẹn de mẹ nado dugán dopọ hẹ ahọlu lọ. Abajọ Owe-wiwe lẹ dlẹnalọdo Klistiani yiamisisadode lẹ taidi “asiyọyọ” Klisti tọn, yèdọ “awhli he to wiweji de” he dopà nado wlealọ hẹ Klisti.—Osọ. 19:7, 8; 21:9; 2 Kọl. 11:2.
27 AOÛT–2 SEPTEMBRE
NUHỌAKUẸ LẸ SỌN OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN MẸ | LUKU 23-24
“Nọ Wleawu Nado Jonamẹ”
cl 297 huk. 16
“Nado Yọ́n Owanyi Klisti Tọn”
16 Jesu hodo apajlẹ owanyi Otọ́ etọn tọn to aliho titengbe devo mẹ. E nọ “wleawu nado jona.” (Psalm 86:5) Ojlo ehe sọawuhia to whenuena e tlẹ tin to yatin ji. Dile e tlẹ ko tin to ninọmẹ lọ mẹ nado kú okú winyan tọn, bọ oṣó lẹ ko yin whiwhè do alọ po afọ etọn lẹ po mẹ, etẹwẹ Jesu dọ? Be e vẹ̀ Jehovah nado sayana mẹhe to hùhù i lẹ wẹ ya? Lala, delẹ to hogbe he Jesu yizan gbọngodo lẹ mẹ wẹ: “Otọ́, jona yé; na yé ma yọ́n nuhe yé to wiwà.”—Luku 23:34.
g-F 2/08 11 huk. 5-6
Be Jiwheyẹwhe Nọ Jo Ylando Sinsinyẹn lẹ Namẹ Ya?
E ma yin ylando lọ kẹdẹ go wẹ Jehovah nọ doayi gba, ṣigba nuyiwa ylanwatọ lọ tọn ga. (Isaia 1:16-19) Lẹnnupọn vude do ylanwatọ awe he yin whiwhè do pòtin go to apá na Jesu lẹ ji. E họnwun dọ yé doalọ to nue ylan taun lẹ mẹ, na dopo to yé mẹ yigbe dọ: “Míwlẹ to nuhe jẹna nuhe mí wà mọyi; ṣigba dawe ehe [Jesu] ma wà oylan de.” Hogbe ylanwatọ lọ tọn lẹ dohia dọ e yọ́n nude gando Jesu go. Podọ enẹ wẹ na ko zọ́n bọ e diọ pọndohlan etọn. Ehe sọawuhia to nue e dọ bọdego mẹ, bo vẹvẹna Jesu dọmọ: “Flin mi whenue hiẹ na biọ Ahọluduta towe mẹ.” Nawẹ Jesu yinuwa gbọn gando vẹvivẹ ahundopo tọn enẹ go? E dọmọ: “Nugbo wẹ yẹn dọna we to egbé, hiẹ na tin hẹ mi to Paladisi mẹ.”—Luku 23:41-43.
Lẹnnupọndo ehe ji: Hogbe godo tọn he Jesu yizan taidi gbẹtọvi de bẹ hodidọ lẹblanu tọn lẹ hẹn na dawe de he kẹalọyi dọ emi jẹna owhẹ̀ okú tọn he yin didá na ẹn. Tulinamẹnu nankọ die! Enẹwutu, mí sọgan kudeji dọ Jesu Klisti po Otọ́ etọn, Jehovah po na do lẹblanu hia mẹhe lẹnvọjọ nugbonugbo lẹpo, mahopọnna nuhe yé ko wà wayi lẹ.—Lomunu lẹ 4:7.
cl 297-298 huk. 17-18
“Nado Yọ́n Owanyi Klisti Tọn”
17 Vlavo apajlẹ jonamẹ Jesu tọn he tlẹ fọnjlodotenamẹ hugan lọ sọgan yin mimọ to aliho he mẹ e yinuwahẹ apọsteli Pita te mẹ. Ayihaawe depope ma tin dọ Pita yiwanna Jesu sisosiso. To azán 14tọ osun Nisan tọn, to ozán he mẹ Jesu na kú, Pita dọna ẹn dọmọ: “Oklunọ, yẹn wleawu pó nado yì hẹ we jẹ gànhọ mẹ, podọ jẹ okú.” Ṣogan, to ganhiho vude godo, Pita mọ́n whla atọ̀n dọ emi ma tlẹ yọ́n Jesu! To whenuena Pita mọ́n ẹn whla atọ̀ntọ, Biblu dọ nuhe jọ na mí dọmọ: “Oklunọ sọ lẹgodo bo pọ́n Pita.” Na e vẹna Pita sọmọ wutu, e “tọ́njẹgbonu yì, bo viavi vivẹ.” To whenuena Jesu kú to gbenẹgbe, apọsteli lọ sọgan ko lẹnnupọn dọ, ‘Be Oklunọ ka jo ylando ṣie na mi ya?’—Luku 22:33, 61, 62.
18 Pita ma nọte dẹn whẹpo do mọ gblọndo gba. Jesu yin finfọnsọnku to afọnnu azán 16tọ osun Nisan tọn, podọ kunnudenu dohia dọ gbenẹgbe wẹ e dla Pita pọ́n na ede. (Luku 24:34; 1 Kọlintinu lẹ 15:4-8) Naegbọn Jesu do na ayidonugo vonọtaun enẹ hlan apọsteli he ko mọ́n Ẹn po nujikudo po lọ? Jesu sọgan ko jlo nado na jide Pita he ko lẹnvọjọ dọ Oklunọ gbẹsọ yiwanna ẹn podọ e gbẹ́ yọ́n-na-yizan ga. Ṣigba Jesu wà onú susu dogọ nado hẹn Pita deji.
Onú Sisosiso Gbigbọmẹ Tọn Lẹ
nwtsty adà nupinplọn tọn do Luk 23:31 ji
to whenue atin lọ to omú, . . . to whenue e hú: Akọta Ju lẹ tọn wẹ Jesu na ko to alọdlẹndo. Akọta lọ taidi atin he ko to húhú, amọ́ he gbẹ́ pò to omú jẹ obá de mẹ, na Jesu gbẹ́ pò to finẹ gọna Ju delẹ he yí i sè. Ṣigba, Jesu na yin hùhù to madẹnmẹ bọ Ju nugbonọ lẹ na yin amisisayidode po gbigbọ wiwe po bo na lẹzun apadewhe Islaeli gbigbọmẹ tọn. (Lo 2:28, 29; Ga 6:16) To ojlẹ enẹ mẹ, akọta jọnun Islaeli tọn lọ na kú to gbigbọ-liho taidi atin he hú de.—Mt 21:43.
nwtsty yẹdide
Oṣó to Ohú Afọgbẹn Tọn de Mẹ
Yẹdide de die he do ohú afọgbẹn tọn de he mẹ oṣó he dite na cm 11,5 de yin whiwhè do hia. Yẹdide dowhenu tọn lọ yin mimọ to 1968, to dodinnanu dòkunkun tọn de whenu to Jelusalẹm, bo ko tin sọn ojlẹ Lomunu lẹ tọn mẹ. Ehe yin kunnudenu whenuho tọn de he dohia dọ oṣó lẹ nọ saba yin yiyizan nado whè gbẹtọ lẹ do pòtin go. Oṣó ehe sọgan ko taidi dehe awhànfuntọ Lomunu lẹ yizan nado whè Jesu Klisti do pòtin go. Yẹdide lọ yin mimọ to apotin de mẹ, yèdọ apotin he mẹ ohú mẹkúkú lẹ tọn nọ yin bibẹdo to whenue agbasa yetọn ko dù godo. Ehe dohia dọ mẹhe yin whiwhè do pòtin ji lẹ lọsu sọgan yin dìdì.