Weta 5
Ovijinu-Yido-Daihun po Zanhẹmẹ Sunnu po Sunnu po Tọn Po
1-4. (a) Etẹwẹ yin ovijinu-yido-daihun? (b) Etẹwutu nugbo lọ dọ owalọ de gbayipe ma hẹn ẹn zun jijlọ na dandan tọn gba? (c) Etẹwutu mí dona tindo ojlo to linlẹn Jiwheyẹwhe tọn mẹ do whẹho ehe ji?
BE E ma yin nupaṣamẹ de wẹ lehe agbasa ovisunnu po oviyọnnu lẹ po tọn nọ diọ to aflanmẹ-whenu na yé nido sọgan penugo nado yin ovitọ lẹ kavi ovinọ lẹ ya? To pọmẹ po didiọ agbasa towe tọn ehe po, diọdo de nọ saba tin to walọyizan towe mẹ hlan gbẹtọ ovijinu wunmẹ awetọnọ lẹ. Mẹdindọn de nọ sudeji, podọ ovisunnu lẹ nọ saba tindo ojlo sinsinyẹn de na oviyọnnu lẹ, mọga oviyọnnu lẹ nọ tindo na ovisunnu lẹ ga. Ṣigba, to ojlẹ dopolọ mẹ, hiẹ sọgan tindo nupaṣamẹ po ojlo zogbe nado mọnukunnujẹemẹ dogbọn didiọ niyaniya agbasa towe tọn dali. Nawẹ hiẹ dona mọ pekọ na ojlo zogbe ehe gbọn? Be hiẹ dona tẹnnupọn po agbasagonu ovijinu towe tọn lẹ po wẹ ya? Be nude ylan to alọsado yé go kaka yé nado hẹn ojlo lọ fọn pete wẹ ya?
2 Walọyizan ehe nọ yin yiylọ dọ ovijinu-yido-daihun. E gbayipe talala. Mẹhe tindo oplọn do whẹho lọ ji dọmọ: “Sọha nupinplọn titengbe dopodopo he mí tindo dohia hezeheze dọ . . . e whè gbahu kanwefọtọ̀n to kanweko ji ovisunnu po sunnu jọja lẹ tọn po bẹsọ́n owhe wiatọ̀n jẹ owhe koatọ́n lẹ ko zan walọ ovijinu-yido-daihun aṣa tọn lẹ na ojlẹ he gbọnvo lẹ tọn. Na nuhe du viyọnnu lẹ tọn asisa nudọnamẹ tọn lọ dọ dọ “kande jẹ kandeao to kanweko ji nọ yin mimọ nado yi ovijinu yetọn lẹ do daihun.” Mẹdelẹ nọ dọ dọ sọha ehe dohia dọ “nuhe jẹ” de wẹ e yin podọ eyin “whẹho lẹnpọn tọn de eyin jọja he tindo agbasalilo de ma nọ yí ovijinu etọn do daihun.”
3 Etẹwẹ hiẹ lẹn todin lò? Be hiẹ yigbe dọ, na to aihọn egbehe tọn mẹ ovijinu-yido-daihun yin nuhe gbayipe de wutu, ehe hẹn ẹn nado yin onu jọwamọ de, azọnyiwa to nugbeji agbasa tọn de? Lalodido po ajojijẹ po sọ gbayipe to egbehe ga. Ṣogan hiẹ ma nọ dọ dọ ehe hẹn yé yin onu jọwamọ po ehe jẹ de po gba, be e na wamọ wẹ? Avivọ he “gbayipe” yin nuhe lẹdo aihọn pe, ṣigba ehe na nugbo tọn ma zẹẹmẹdo dọ hiẹ tindo ojlo etọn gba, kavi mọwẹ? To whelọnu lò etẹwẹ dogbọn lila lọ dali dọ ovijinu-yido-daihun ma nọ gbleawunamẹ gba?
4 Sọn pọndohlan agbasa tọn de mẹ, susu hugan dotogan lẹ tọn dọ dọ ovijinu-yido-daihun to ojlẹ delẹ mẹ ma yin awugblenamẹnu de gba. Doto apọ́nmẹ nuplọntọ lẹ dọ dọ awugbigble lọ na wá to whenuena mẹhe tindo walọyizan ehelẹ tindo numọtolanmẹ whẹhutọ tọn he nọ hẹn tukla apọnmẹ po numọtolanmẹ po tọn wá, ehelẹ ga sọ nọ hẹn ayimajai wá na agbasa lọ. Ṣigba dotogan lẹ po apọnmẹzọ̀n-gbọtọ lẹ po yin gbẹtọ mapenọ lẹ, he sọgan ṣinuwa, podọ pọndohlan yetọn lẹ sọ nọ diọ. Nalete, asisa ayinamẹ tọn de tin he gbẹtọ jọja lẹ sọgan pọ́n hlan ehe nọte masẹafọ bo ma tindo nuṣiwa kavi whẹdida agọ. Enẹ wẹ Oho Jiwheyẹwhe tọn. Podọ eyin mí jlo, e ma yin ogbẹ̀ gaa kẹdẹ gba, ṣigba ogbẹ̀ madopodo to nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn mẹ, mí dona din nuyọnẹn etọn po ayinamẹ etọn po. Ewọ sọgan wà nuhe gbẹtọ lẹ ma sọgan wà gbede na mí podọ na ayajijẹ mítọn.
Pọndohlan Asisa He Yiaga De tọn
5, 6. (a) Nawẹ ayinamẹ lọ to Kọlọsinu lẹ 3:5 mẹ gando ovijinu-yido-daihun go gbọn? (b) Etẹwutu Biblu yi walọyizan ehe gando “ojlo ylankan” po “nukunkẹn” po go?
5 Kanbiọ nugbo lọ to whelọnu lò ma yin, lehe awugblenamẹnu lẹ na su sọ he na dekọtọn sọn ovijinu-yido-daihun mẹ gba, ṣigba vlavo eyin awugblenamẹnu gbigbọmẹ tọn lẹ na dekọtọn. Nugbo, hogbe “ovijinu-yido-daihun” po “mẹdetiti ṣiṣizan” po lẹ ma sọawuhia to Biblu mẹ gba. Ṣigba etẹ mẹ wẹ hiẹ mọnukunnujẹ sọn ayinamẹ gbọdo apọsteli Paulu tọn lẹ mẹ to Kọlọsinu lẹ 3:5 mẹ? Hlan yé mẹhe ma jlo nado hẹn alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn bú lẹ, e dọmọ: “Enẹwutu mì nọ hẹn awutugonu mìtọn he tin to aihọn mẹ lẹ kú [mì ma fọn yé dote blo], galilọ, mawé, wantuntun, ojlo ylankan, po nukunkẹn po.” Gbọnvona ogalilọ, ovijinu-yido-daihun yin nude he gbẹtọ de sọgan wà na ede sunnu kavi yọnnu. Ṣigba be enẹ hẹn ẹn ma nado yin mawé wẹ? Kavi be e yin jijo mẹdedona, nado yin dududeji, gbọn “wantuntun” dali wẹ ya?
6 Podọ ga, apọsteli lọ wlan dogbọn mẹhe “sọ yi yede na wantuntun, nado yí nukunkẹn do wazọn mawé tọn lẹpo” dali. (Efesunu lẹ 4:19, NW ) To wekanhlanmẹ etọn hlan Kọlọsinu lẹ mẹ, he yin dide do hukan he jẹnukọnna ehe mẹ, Paulu donu “ojlo ylankan” go, podọ to wefọ ehe mẹ, “nukunkẹn.” Na nugbo tọn, ovijinu-yido-daihun do jẹhẹnu ylankan awe ehelẹ hia. Gbọnna? Nalete, e dohia nado jlo nude he ma yin omẹ de tọn gbọn jlọjẹ dali. Jiwheyẹwhe ko wleawudaina alọwle taidi tito de he mẹ yé sọgan mọ pekọ te na ojlo zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn lẹ. Ṣigba mẹhe to ovijinu-yido-daihun, na nugbo tọn, to tintẹnpọn nado mọ pekọ enẹ yí masuahọ etọn. Ahọsusu lọ wẹ yin bibasi po zize azọ́ngbàn alọwle tọn lẹ hẹn. To whẹho ehe mẹ doayi e go dọ, whenuena apọsteli lọ na ayinamẹ gbẹtọ he ‘gọna wantuntun’ lẹ, ewọ ma dọ na yé dọ yé ni din pọngbọ gbọn ovijinu-yido-daihun yetọn lẹ gblamẹ gba, ṣigba gbọn awuwledainanu Jiwheyẹwhe tọn he yin alọwle dali.—1 Kọlintinu lẹ 7:2, 9.
7, 8. (a) Eyin ovijinu-yido-daihun lẹzun aṣa de, nawẹ e sọgan gando alọwle ayajẹ mẹde tọn go to sọgodo gbọn? (b) Etẹwutu e na yin nuṣiwa de nado pọn ovijinu mẹtọn yido daihun taidi aliho de nado dapana osẹ́n nujọnu tọn Jiwheyẹwhe tọn gbigbà?
7 Na nugbo tọn, ovijinu-yido-daihun sọgan hẹn ayajẹ sọgodo tọn towe to alọwle mẹ biọ owu mẹ. Eyin dọ mẹde yído basi aṣa nado mọ pekọ yí na ojlo etọn (sunnu kavi yọnnu) lẹ tọn gbọn ovijinu-yido-daihun gblamẹ, ehe sọgan wleawuna walọ mẹde tọn nado lẹn vivi po pekọ edetiti tọn kẹdẹ pọn. Ṣigba to alọwle mẹ nuhudo tin, titengbe na sunnu lọ, nado do tintin to lẹnpọn mẹ hia hlan vivi omẹ awetọ etọn po pekọ po ga. Na e ma yin mọ, kanṣiṣa alọwle tọn lẹ nọ to gbigble deji podọ whẹgbe po mẹbadu po nọ tin. Ninọmẹ ehe na taun tọn—he mẹ asu lẹ nọ lẹn pekọ yedetiti tọn lẹ pọn bo nọ yi nukun pẹvi do pọn nuhudo asi yetọn lẹ tọn te—yin dopo to nuhahun daho lẹ to alọwle mẹ. Susu ehe tọn nọ sọn owalọ ovijinu-yido-daihun jẹnukọnna alọwle mẹ.
8 “Ṣigba,” gbẹtọ delẹ sọgan kanse, “etẹwẹ lo eyin mẹde whe gbahu nado wlealọ? To tenọpọn whenue mẹde sọgan whẹ́n nado wlealọ, be ovijinu-yido-daihun ma na họ́ mẹde sọta osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn delẹ gbigbà, taidi ogalilọ po zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn ya?” E sọgan taidi mọ. Ṣigba be whẹwhinwhẹn dagbe we enẹ? Lala. Ovijinu-yido-daihun nọ hẹn ayimẹdawhẹnamẹnu he to dagbe gbọjọ podọ owanyi na nuhe jlọ, yedọ onu taun tọn lẹ he sọgan họ́ mẹde sọta nuyiwa mọnkọtọn lẹ go. Taidi akọjijẹ po amasin adinọ lẹ zinzan po, po ojlo fọndotena ovijinu po sọgan lẹzun nuhe kọn mẹde na nọ gọdo to whepoponu he ewọ sunnu kavi yọnnu tindo numọtolanmẹ ojlo sinsinyẹn depope nkọtọn bo gboawupo nado pannukọn ẹn bo du to nuhahun lọ lẹ he to ojlo mọnkọtọn fọndote lẹ ji. E sọgan hẹn lẹdo ylankan de wá, to nukọnmẹ he ma na yọn pehẹ. Ṣigba Jiwheyẹwhe dọ mí dona du to agbasa mítọn lẹ ji, e ma yin na agbasa mítọn lẹ ni du to mí ji gba.
Walọyizan Zanhẹmẹ Sunnu Po Sunnu Po Tọn lẹ
9-13. (a) Nawẹ ovijinu mẹtọn yido daihun to whedelẹnu nọ hẹn mẹ jai jẹ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ mẹ gbọn? Be mẹdepope yin jìjì taidi zanhẹmẹtọ sunnu po sunnu po tọn de wẹ ya? (b) Nawẹ Jiwheyẹwhe nọ pọn walọyizan mọnkọtọn lẹ do? (c) Be e yọnbasi nado jẹ mẹdekannu sọn yé si? (Lomunu lẹ 1:24-27; Levitiku 18:22, 23; 1 Kọlintinu lẹ 6:9-11)
9 Gbejijo na ojlo zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn gbọn ovijinu-yido-daihun dali na nugbo tọn, ma na na we huhlọn to whenuena hiẹ na pannukọn ninọmẹ de he to whiwhle we pọ́n nado lọga—kavi yedọ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ lọsu gba. Alọgodo etọn wẹ, e nọ wleawuna linlẹn agọ po ojlo agọ po. Na nugbo tọn, ovijinu-yido-daihun sọgan dọnmẹ biọ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn mẹ. To ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ omẹ lọ, he ma tindo pekọ po walọ zanhẹmẹ ede ṣokẹdẹ tọn po, na din omẹ awetọ de na aihundida zinzanhẹ mẹnọzo tọn.
10 Ehe nọ jọ whẹwhẹ húgan lehe hie lọsu sọgan yọnẹn do. Jẹagọdo nuhe gbẹtọ susu lẹ nọ lẹn, gbẹtọ sunnu he zanhẹ yedelẹ ma yin jiji do mọ gba, ṣigba walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn yetọn lẹ yin pinplọn wẹ. Podọ yé nọ saba bẹjẹeji whenuena yé tin to jọja mẹ gbọn aihundida po agbasagonu ovijinumẹdevo lẹ tọn lẹ po dali, bọ to nukọnmẹ nọ wà jẹ walọ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ zan ji. Sunnu jọja dopo dọ dọle:
11 “Whenuena yẹn tin to ovú, yẹn ma tindo anademẹ mẹjitọ lẹ tọn susu de gba. Yẹn yin dotẹnmẹ jodona nado yì na dee, bo wà ‘onu ṣie titi’ lẹ. Whenuena yẹn sẹpọ nado do owhe ṣinatọ̀n kẹdẹ janwẹ tafẹvi ṣie mẹho lẹ do nuwiwa zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ hia mi. Yẹn sọ mọ vivi to ehelẹ mẹ, bo gbọn mọ do to owalọ lọ yizan po yé po zọnmii podọ to nukọnmẹ po mẹdevo lẹ po. To madẹnmẹ e wa taidi nuwiwa egbesọegbesọ tọn de. To tintan whẹ yẹn ma yọnẹn dọ yẹn to nuṣiwa depope basi gba. Mẹjitọ ṣie lẹ ma ko na mi nuplọnmẹ depope na nuhe du walọyizan dagbe tọn gba, podọ yẹn ma sọ nọ deji do yé go gbede gba.
12 “Enẹgodo mí nọ̀ otò Amérique Ṣẹnṣẹn tọn de mẹ. To nukọnmẹ mí bẹagban jẹ otòdaho New York tọn mẹ, fie yẹn dotana wehọmẹ daho te. Yẹn sọ gbẹ pò to nukọnyì to walọ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ mẹ. Wehọmẹ po otò lọ po gọna zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ, enẹwutu dotẹnmẹ hundote susu lẹ tin. Dile na yẹn whẹ́n mẹho yẹn wá yọnẹn dọ nuhe wá yẹn te dai lẹ ma yin onu jọwamọ tọn de, bo ma jlọ gba. Ṣigba yẹn zindonukọn janwẹ na yẹn ko jlo wutu. Owalọ zanhẹmẹ tọn ehelẹ ko wá lẹzun nujlomẹ glanglan de na mi.”
13 Jọja lọ yin “sìnsìn” do zinzan ehe lẹ mẹ, podọ whenuena e dovivẹnu susu godo wẹ e sọgan penugo nado du to yé ji. Etẹwẹ sisẹ ẹ nado diọ? Ojlo nado tindo alọkẹyi Jehovah Jiwheyẹwhe tọn wẹ. Whenuena e mọnukunnujẹemẹ dọ Jiwheyẹwhe pọn zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn taidi walọyizan he “ma yin jọwamọ” tọn lẹ, podọ Ewọ ma kẹalọyi yé gbọn alọ depope mẹ gba, sunnu jọja lọ nọavunte sọta walọyizan ehelẹ kaka ewọ do sọgan gbawhan yetọn. Ohó Jiwheyẹwhe tọn họnwun do whẹho ehe ji to whenue e dọmọ: “A ṣinuwa blo; ogalọtọ kavi boṣiọsẹ̀ntọ depope, mẹdepope he huwhẹ ayọdetọ tọn kavi wantuntun zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ . . . de ma na dugu ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10, The New English Bible.
Dudu To E Ji po Mawazẹjlẹgo po
14-16. (a) Etẹwẹ sọgan yin wiwà nado dù to ojlo zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn lẹ ji? (Filippinu lẹ 4:8; 1 Tẹsalonikanu lẹ 4:3-5) (b) Eyin hiẹ nọ yin ojlo fọndotenna gbọn zanhẹmẹ dali, etẹwẹ hiẹ sọgan wà nado mọ kọgbọ yí? (Psalm 1:1, 2; 63:6, 7)
14 Nuhe hiẹ nọ lẹnnupọ́n gbọn dali etọn tindo onu susu nado wà do numọtolanmẹ towe po onu he hiẹ nọ wà lẹ po ji. Enẹwutu etẹwẹ hiẹ jlo nugbonugbo? Be hiẹ jlo na tindo tukla gbọn ojlo zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn dali to whepoponu, bo nọ yi ovijinu towe do daihun whẹwhẹ, podọ vlavo nado tlẹ sọ biọ walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ mẹ ga wẹ ya? Ehe sọgan jọ eyin hiẹ jo ayiha towe do whẹho zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn lẹ ji. Ṣigba eyin hiẹ jlo nado hẹn ojlo zanhẹmẹ tọn mọnkọtọn ma nado doalọtena vividudu ogbẹ̀ tọn towe podọ nujọnu he jẹ towe lẹ bibasi, to whelọnu lò hiẹ dona zan mawazẹjlẹgo bo na ze ayiha towe do whẹho devo lẹ ji.
15 Whenuena e wá jọ bọ yẹdide lẹ, nuhihia kavi owe devo lẹ he tindo onu he nọ fọn ojlo zanhẹmẹ sunnu po yọnnu po tọn lẹ dote pannukọn we, ma nọ yawu gbọn gbigbọjọ dali do jogbe blo. Eyin hiẹ jo ayiha towe do ni sinai do onu mọnkọtọn lẹ ji kavi nọ tindo hodọdopọ he gando yé go lẹ, hiẹ na suahọ etọn gbọn homẹwlú to dewe mẹ dali podọ to awuwlena ojlo zogbe lọ to dewe mẹ. Enẹ yin mọ na sọle e na dẹn sọ bọ hiẹ na to pinpọn kavi dọho dogbọn onu mọnkọtọn lẹ dali mọwẹ e na siso biọ ahun towe mẹ do niyẹn. Podọ ahun towe wẹ yin awutugonu titengbe lọ he na sisẹ we nado yinuwa.
16 Ṣigba etẹwẹ to whelọnu lò eyin, to ninọmẹ paa lẹ glọ, hiẹ sọ mọtolanmẹ dọ ojlo lọ to awuwle to hiẹ mẹ? Nawẹ hiẹ sọgan mọ pọngbọ yí gbọn? E ma yin gigọdo ovijinu towe yido daihun kọn gba, ṣigba gbọn zize ayiha, ahún po agbasa towe po do hukan devo ji dali wẹ. Hiẹ sọgan wàzọ́n delẹ, jẹ aihun agbasahẹnyá tọn lẹ da ji, kavi yì na sadidi de. E yọn nado din mẹhe hiẹ tindo osi na de mọ bo dọho na, bo tlẹ ylọ omẹ mọnkọtọn de to alokan mẹ eyin e jẹ. Yedọ owe hihia—po ogbèzeyìaga po—Biblu kavi owe he basi zẹẹmẹ na Biblu lẹ yin dopo to alọgọ dagbe lọ lẹ mẹ. Podọ, hugan popolẹpo, zé nuhahun lọ yi Otọ́ towe olọn mẹ tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe de to odẹ̀ mẹ.
17-20. (a) Nawẹ vọjlado lẹ to walọyizan mẹde tọn lẹ mẹ na nuhe du amlọn, nududu po wiweji-ninọ po sọgan yin alọgọnanu gbọn? (b) Eyin etlẹ yindọ omẹ de tindo avunhiho sinsinyẹn de nado wà nuhe jlọ, etẹwutu ewọ ma dona lẹn dọ ninọmẹ etọn ma tindo todido gba? (Psalm 103:13, 14)
17 Na nugbo tọn, onu susu devo lẹ wẹ tin he yin onu tata he tindo lẹnpọn dagbe lẹ he mẹde sọgan wà nado gọalọ do dapana kavi dealọpona ojlo zogbe zanhẹmẹ tọn lọ. Tintin po mẹdevo lẹ po—na nugbo tọn, eyin dọ yé yin gbẹtọ dagbe lẹ—yin hihọ́ de. Eyin hiẹ mlọnai do ohọnu de mẹ hiẹ ṣokẹdẹ bọ hiẹ mọ dọ hiẹ tindo numọtolanmẹ vonọtaun hlan ojlo ehe to ozan mẹ, hiẹ sọgan tẹnpọn nado basi tito na ninọmẹ lẹ nado má ohọnu lọ zan po hagbẹ whẹndo towe tọn devo po. Dogọ, hiẹ sọgan mọ dọ ada ji mimlọn na yin alọgọnanu de kakati nado mlọn owẹ̀n kavi ṣinyọn akọ́nai.
18 Onu devo he sọgan yin alọgọnu wẹ yin nado mọ dọ avọ towe lẹ ma finyọn ovijinu lẹ glanglan blo. Whẹpo hiẹ nido yìhọ, tẹnpọn nado mọ dọ nuhe hiẹ hia kavi dọho gbọn dali etọn lẹ tindo nuyiwa nado whiwhẹ ojlo lọ kakati nado yin ehe fọ́n ojlo lọ dote. Mọdopolọ ga, wẹ nududu depope he hiẹ na du to ojlẹ enẹ mẹ. Mẹdelẹ ko tlẹ mọ dọ eyin yé do dogbo na sọha núdùdù po núnùnù he yé nọ nù po whẹpo do nọ yìhọ yé nọ damlọn ganji bo ma nọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn lọ dote gba. Podọ na titengbe tọn e yin nujọnu na sunnu kavi yọnnu nado nọ wiwe ji. Wiweji-ninọ matindo sọgan hẹn awutugonu ovijinu tọn lẹ hihli bo dọn ayidonugo mẹde tọn hlan nọtẹn enẹ. Hiẹ sọgan kanbiọ mẹjitọ towe lẹ na nudọnamẹ do whẹho wiweji-ninọ mẹdetiti tọn ji.
19 Wiweji-ninọ he jẹ biọ alọdido awutugonu ovijinu tọn delẹ go, podọ mẹde sọgan mọtolanmẹ do ehe sọgan yin whlepọn de nado zan yé do agọ. Ṣigba na linlẹn towe jlọ wutu—po tadona lọ po nado dapana ojlo sinsinyẹn zanhẹmẹ tọn—kakati nido yin mọ hiẹ sọgan mọ dọ nukunpipedo dewe go mọnkọtọn na gọalọna we nado tindo pọndohlan agbasalilo tọn de hlan awutugonu ehelẹ. Hiẹ na wá yọn pinpẹn etọn dọ yé ma zẹẹmẹdo nado ‘dugan do ji we’ gba podọ nado yi ogbẹ towe pete zan taidi afanumẹ de gba.
20 Eyin hiẹ to avunho hẹ owalọ ovijinu yido daihun tọn todin, flin dọ: Na nugbo tọn e ma yin hiẹ wẹ yin omẹ tintan kavi hiẹ kẹdẹ wẹ mẹhe pannukọn nuhahun ehe lọ gba. Dile etlẹ yindọ hiẹ na mọ dọ avunhiho titengbe de wẹ e yin bo sinyẹn talala nado gbà owalọ ovijinu yido daihun tọn, ma lẹn gbede dọ Jehovah Jiwheyẹwhe po Ovi etọn Jesu Klisti po ko jowe do blo. Eyin po ayiha dopo po hiẹ to azọnwa vẹkuvẹku nado du to e ji, yé na yi homẹdagbe po whiwhẹ po do gọalọna we nado wleawuna nuhudo huhlọn hetọn hiẹ tindo na hiẹ nido tọ́nkọ taidi awhangbatọ de.
[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 39]
Be zanhẹmẹtọ sunnu po sunnu po tọn lẹ nọ yin jìjì domọ wẹ ya, kavi owalọ yetọn nọ yin pinplọn?
[Yẹdide to weda 41]
Be nuhe hiẹ nọ hia lẹ nọ yi nude wà wẹ?