“Hihiọ Wẹ Oyin Towe”—Oyin Nankọ?

BE HIẸ yin gbẹtọ sinsẹ̀nnọ de? Whelọnu lo, matin ayihaawe, taidi mẹsusu devo lẹ, hiẹ tindo yise to Nutogbẹ̀ Nupojipetọ de mẹ. Podọ na nugbo tọn, hiẹ tindo osi daho de na odẹ heyin yinyọnẹn ganji hlan Nutogbẹ̀ enẹ, he Jesu plọn hodotọ etọn lẹ bo yin yinyọnẹn taidi Odẹ Oklunọ Tọn lọ, kavi Otọ́ Mítọn lọ. Odẹ lọ bẹjẹeji dole: “Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, hihiọ we oyin towe.”​—Matiu 6:9.

Be e paṣa we pọn gbede nuhewutu Jesu do ze ‘hihiọ’ kavi hinhẹn zun wiwe oyin Jiwheyẹwhe tọn tọn do otẹn tintan lọ mẹ to odẹ ehe mẹ ya? Enẹgodo, e dọho do nudevo lẹ ji taidi wiwá Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn, ojlo Jiwheyẹwhe tọn ni yin wiwà to aigba go po jona ylando mítọn lẹ tọn po. Na nugbo tọn, hẹndi obiọ dogọ ehelẹ tọn na zẹẹmẹdo jijọho dindẹn do aigba lọ ji po ogbẹ mavọmavọ po na gbẹtọvi lẹ. Be hiẹ sọgan lẹn nude pọn he yin nujọnu hugan enẹ? Ṣoganṣo, Jesu dọ na mí nado hodẹ tintan na hinhẹnzun wiwe oyin Jiwheyẹwhe tọn tọn.

E ma yin dogbọn kọsọdudu tata dali wẹ Jesu do plọn hodotọ etọn lẹ nado ze oyin Jiwheyẹwhe tọn do otẹn tintan lọ mẹ to odẹ yetọn lẹ mẹ gba. E yin nuhe họnwun dọ oyin enẹ yin nujọnu tangan de na ẹn, dile e ko yindọ e yi i zan whlasusu to odẹ etọn titi lẹ mẹ. To ninọmẹ dopo mẹ whenuena e to dẹho gbangba hlan Jiwheyẹwhe, e yin sise nado dọmọ: “Otó, pagigona oyin towe.” Podọ Jiwheyẹwhe lọsu na gblọndo: “Yẹn ko pagigona ẹn, bo na sọ vọ pagigona ẹn.”​—Johanu 12:28.

To ozan lọ mẹ jẹnukọnna okú etọn, Jesu to dẹho hlan Jiwheyẹwhe to nuplọntọ etọn lẹ nukọn, podọ whladopo dogọ ye sè whenuena e to nuzindo nujọnu-yinyin oyin Jiwheyẹwhe tọn tọn ji. E dọmọ: “Yẹn ko do oyin towe hia omẹ he hiẹ na mi sọn aihọn mẹ lẹ.” To nukọnmẹ, e sọ vọ dọmọ: “Yẹn sọ hẹn oyin towe zun yinyọnẹn hlan ye, bo na sọ hen ẹn zun yinyọnẹn.”​—Johanu 7:​6, 26.

Etẹwutu wẹ oyin Jiwheyẹwhe tọn do yin nujọnu sọmọ na Jesu? Etẹwutu wẹ e dohia dọ e yin nujọnu na mí ga, dogbọn didọ na mí nado hodẹna hinhẹnzun wiwe etọn tọn dali? Nado sọgan mọnukunnujẹ ehe mẹ, mí tindo nuhudo nado doayi lehe oyin lẹ nọ yin pinpọnhlan to ojlẹ Biblu tọn lẹ whenu.

Oyin Lẹ To Ojlẹ Biblu Tọn lẹ Whenu

Na nugbo tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe yi ojlo nado do oyin na onu lẹ do ayihamẹ na gbẹtọ. Gbẹtọ tintan lọ tindo oyin de, heyin Adam. To whenuho nudida tọn lọ mẹ, dopo to onu tintan lẹ mẹ he yè dọ Adam to bibasi wẹ oyin dido na kanlin lẹ. Whenuena Jiwheyẹwhe yi asi de na Adam, to afọdopolọji, Adam ylọ ẹ dọ “Oyọnnu” (’Ishshâh, to Heblugbe mẹ). To nukọnmẹ, e ylọ ẹ dọ Evi, he zẹẹmẹdo “Nutogbẹ̀nọ́,” na “ewọ wẹ onọ omẹ to ogbẹ̀ lẹpo tọn” wutu. (Gẹnẹsisi 2:​19, 23; 3:20) Etlẹ yin to egbehe ga, mí nọ hodo aṣa lọ heyin oyin dido na gbẹtọ lẹ tọn. Na nugbo tọn, E yin nuhe sinyẹn nado lẹn lehe mí sọgan yinuwa do matin oyin lẹ.

Ṣigba, to ojlẹ Islaelivi lẹ tọn whenu, oyin lẹ ma yin ohiadonugo tata lẹ gba. Ye nọ zẹẹmẹdo nude. Di apajlẹ, oyin Isaki tọn, yedọ “Nukiko” flinmẹ nukiko mẹjitọ yọnhonọ etọn lẹ tọn whenuena ye se tintan dọ ye na tindo ovi de. (Gẹnẹsisi 17:​17, 19; 18:12) Oyin Esau tọn zẹẹmẹdo “Ofunnọ,” bo to zẹẹmẹ basina ninọmẹ agbasa tọn de. Oyin etọn devo lọ, yedọ Edomi, “Ovẹẹ,” kavi “Ovẹẹ-yan,” yin nuflinmẹ de dọ e ko sa jijihuhlọn etọn na oyìnnọ-dida vẹẹ-yan de. (Gẹnẹsisi 25:​25, 30-34; 24:11; 36:1) Jakobu, dile etlẹ yindọ e whe vude poun to owhe mẹ hugan nọvisunnu ahoho etọn, yedọ Esau, họ jijihuhlọn lọ sọn Esau si bo mọ dona plọnji tọn lọ yí sọn otọ́ etọn dè. Sọn jiji etọn whenu, zẹẹmẹ oyin Jakobu tọn yin “Hinhẹn Afọgbẹnnu” kavi “Omọgbonamẹtọ.” (Gẹnẹsisi 27:36) Mọdopolọ, oyin Sọlọmọni tọn, he sin gandudu whenu Islaeli duvivi jijọho po jideji po tọn, zẹẹmẹdo “omẹ ogbọjẹ tọn.”​—1 Otannugbo lẹ 22:9.

Nalete, owe The Illustrated Bible Dictionary (Volume 1, weda 572) dọ nuhe bọdego ehelẹ: “Nupinplọn de heyin hogbe ‘oyin’ lọ tọn to Alẹnu Hóho lọ mẹ dohia lehe e tindo zẹẹmẹ do sọ to Heblugbe mẹ. Oyin ma yin ohia donugo tata de gba, sigba e yin zẹẹmẹ gbẹtọ-yinyin nugbo mẹhe tindo e lọ tọn.”

Nugbo lọ dọ Jiwheyẹwhe nọ pon oyin lẹ hlan taidi nujọnu de yin mimọ to whẹho lọ mẹ dọ, gbọn angẹli de gblamẹ, e dọ na mẹjitọ sọgodo tọn Johanu Yẹwhesinlẹnamẹtọ tọn po Jesu tọn po nuhe oyin ovi yetọn lẹ ton na yin. (Luku 1:​13, 31) Podọ to whedelẹnu, e nọ diọ oyin lẹ, kavi nọ na oyin dogọ lẹ na gbẹtọ lẹ, nado dohia otẹn he ye na tindo to linlẹn etọn mẹ. Di apajlẹ, whenuena Jiwheyẹwhe dọ dọdai dọ devi etọn Ablam (“Otọ́ Agayiyi Tọn”) na lẹzun otọ́ akọta susu lẹ tọn, E diọ oyin etọn zun Ablaham (“Otọ́ Agun Daho Akọta lẹ Tọn”). Podọ e diọ oyin asi Ablaham tọn tọn, yedọ Salai (“Jlẹdọtọ”), zun Sala (“Ahọviyọnnu”), dile e ko yindọ e na lẹzun onọ okun Ablaham tọn tọn.​—Gẹnẹsisi 17:​5, 15, 16; yijlẹdo Gẹnẹsisi 32:28; 2 Samuẹli 12:​24, 25.

Jesu ga, yọn pinpẹn nutọn na nujọnu-yinyin oyin lẹ tọn podọ e dọho hlan Pita gbọn oyin dali whenuena e to lẹblanulọkẹyi sinsẹnzọn tọn de yi na ẹn. (Matiu 16:​16-19) Nudida gbigbọnọ lẹ tlẹ tindo oyin lẹ ga. Awe heyin yiylọ to Biblu mẹ lẹ yin Gabliẹli po Mikaẹli po. (Luku 1:26; Juda 9) Podọ whenuena gbẹtọ nọ na oyin lẹ hlan onu matogbẹ̀ lẹ taidi sunwhlẹvu lẹ, planẹti lẹ, otodaho lẹ, oso lẹ po otọ-sisa lẹ po, e to apajlẹ Mẹdatọ etọn tọn hodo poun. Di dohia, Biblu dọ na mí dọ Jiwheyẹwhe nọ ylọ sunwhlẹvu lẹpo dogbọn oyin dali.​—Isaia 40:26.

Mọwẹ, oyin lẹ yin nujọnu to Jiwheyẹwhe nukunmẹ, podọ e yi do ayihamẹ na gbẹtọ ojlo lọ nado do ohia ogo na gbẹtọ lẹ po onu lẹ po dogbọn yizan oyin lẹ tọn dali. Nalete, angẹli lẹ, gbẹtọ le, kanlin lẹ, gọna sunwhlẹvu lẹ po onu matogbẹ̀ devo lẹ po, tindo oyin lẹ. Be e yin nuhe jlọ dọ Mẹdatọ onu ehe lẹpo tọn ni jo ede do matin oyin de? E ma yin mọ lala, titengbe to pọndohlan hogbe psalmkantọ lọ tọn lẹ mẹ: “Mì sọ gbọ gbẹtọ lẹpo ni dona oyin . . . wiwe [Jiwheyẹwhe tọn] kakadoi doi.”​—Psalm 145:21.

Owe The New International Dictionary of New Testament Theology (Volume 2, weda 649) dọmọ: “Dopo to ninọme dòdonu po titengbe hugan lẹ po mẹ heyin osọhia Biblu tọn lẹ tọn wẹ nugbo lọ dọ Jiwheyẹwhe ma yin jijodo matindo oyin de gba: e tindo oyin mẹdetiti tọn de, he dali e sọgan, bo dona nọ yin oylọ basi hlan.” Na nugbo tọn, Jesu tindo oyin enẹ to ayihamẹ whenuena e plọn hodotọ etọn lẹ nado hodẹ: “Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, hihiọ wẹ oyin towe.”​—Matiu 6:9.

To pọndohlan ehe lẹpo tọn mẹ, na nugbo tọn, e yin nujọnu na mí nado yọn nuhe oyin Jiwheyẹwhe tọn yin. Be hiẹ yọn oyin mẹdetiti tọn heyin Jiwheyẹwhe tọn ya?

Etẹwẹ Oyin Jiwheyẹwhe Tọn Yin?

E yin nuhe paṣamẹ dọ, sọha suhugan livi livi fọtọn hagbẹ ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ tọn na mọ dọ e yin nuhe vẹawu nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn. Mẹdelẹ na dọ dọ oyin Jiwheyẹwhe tọn yin Jesu Klisti. Ṣoganṣo Jesu to dẹho hlan mẹde whenuena e dọmọ: “Yẹn ko do oyin towe hia omẹ he hiẹ na mi sọn aihọn mẹ lẹ.” (Johanu 17:6) E to dẹho hlan Jiwheyẹwhe to olọn mẹ, taidi ovi de he to hodọ hlan otọ́ etọn. (Johanu 17:1) Oyin Otọ́ olọn tọn etọn tọn wẹ dona yin “hihiọ,” kavi “hinhẹnzun wiwe.”

Etomọṣo Biblu egbezangbe tọn susu lẹ ma nọ tindo oyin lọ gba, podọ e ma nọ yawu yin yiyizan to ṣọṣi lẹ me. Nalete, kakati nado yin “hihiọ,” e yin nuhe yin hinhẹn bu hlan Biblu-hiatọ livi livi lẹ. Taidi apajlẹ de na lehe Biblu lẹdogbedevomẹtọ lẹ yinuwa hẹ oyin Jiwheyẹwhe tọn do, gbadopọnna wefọ dopo poun he mẹ e sọawuhia te: Psalm 83:19 [18 to Traduction du monde nouveau po Biblu Gungbe tọn po mẹ]. Lehe Owe wiwefọ ehe yin didiọ do to Biblu vovo ẹnẹ mẹ lọ die:

“Na ye ni yọnẹn dọ, oyin towe wẹ OKLUNỌ, hiẹ dopo kẹdẹ, Gigogan lọ to owẹkẹ lẹpo ji!” (Traduction Œcuménique de la Bible, 1977).

“Na ye nido yọnẹn dọ, hiẹ, oyin mẹhe tọn dopo kẹdẹ nọ yin Madopodo, wẹ Gigogan to owẹke lẹpo ji!” (La Bible, dogbọn Louis Segond dali, 1910).

“Na ye nido yọnẹn dọ: hiẹ dopo wẹ tindo oyin Yahvé, Gigogan to owẹkẹ lẹpo ji.” (La Bible de Jérusalem, lẹdogbedevomẹ katholiki lẹ tọn, 1973).

“Na yé nido yọnẹn dọ, hiẹ, oyin mẹhetọn dopo kẹdẹ nọ yin JEHOVA [Jéhovah, Crampon, 1905] wẹ Gigogan to owẹkẹ lẹpo ji.” (Biblu Wiwe lọ, Goun-Alada).

Etẹwutu wẹ oyin Jiwheyẹwhe tọn do gbọnvo sọmọ to diọdo ehelẹ mẹ? Be OKLUNỌ, Madopodo, Yahvé kavi Jehova wẹ oyin etọn ya? Kavi be ehe lẹpo wẹ yin alọkẹyi ya?

Nado na gblọndo ehe tọn, mí dona flin dọ Biblu ma yin kinkan do Gungbe mẹ to tintan gba. Biblu-kantọ lẹ yin Heblu lẹ, podọ ye nọ yawu wlanwe do ogbe Heblu po Glẹki tọn lẹ po mẹ heyin azan yetọn gbe tọn. Suhugan mítọn ma nọ do ogbe fliflimẹ tọn ehelẹ gba. Ṣigba Biblu lọ ko yin didiọ do ogbe egbezangbe tọn susu lẹ mẹ, podọ mí sọgan yi lẹdogbedevomẹ ehelẹ zan whenuena mí jlona hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn.

Klistiani lẹ tindo osi siso de na Biblu bo yi jlọjẹ do yise dọ “Owe wiwe lẹpo gbingbọn sọn Jiwheyẹwhe mẹ” wẹ. (2 Timoti 3:16) Nalete, Biblu lilẹdogbedevomẹ yin azọngban pinpẹn de. Eyin mẹde yi ojlo do diọ kavi dè ada nuhe tin to Biblu mẹ lẹ tọn de pò, e to nuhe ma jẹ wa do Owe gbọdo lọ go. Nugbẹnamẹ Owe wiwe lẹ ton lọ na gando omẹ mọnkọtọn de go: “Eyin mẹdepope na dè dogọ onu helẹ, Jiwheyẹwhe na dè azọ̀nylankan he yè wlan do owe he mẹ dogọ hlan ẹn: eyin mẹdepope na depò sọn oho he tin owe dọdai tọn he mẹ, Jiwheyẹwhe na dè otẹn etọn sọn owe ogbẹ̀ tọn mẹ.”​—Osọhia 22:​18, 19; pọn Deutelonomi 4:2 ga.

Matin ayihaawe, sọha suhugan Biblu lẹdogbedevomẹtọ lẹ tọn nọ tindo osi hlan Biblu lọ bo nọ jlo po ayiha dopo po nado hẹn ẹn lẹzun nuhe yè sọgan mọnukunnujẹ e mẹ to ojlẹ egbezangbe tọn mẹ. Ṣigba lẹdogbedevomẹtọ lẹ ma yin gbigbọdo gba. Suhugan yetọn lẹ tindo nulinlẹn sinsinyẹn lẹ do whẹho sinsẹ̀n tọn lẹ ji bo sọgan yin dududeji dogbọn linlẹn po ojlo mẹdetiti tọn lẹ po dali. Ye sọgan sọ vọ basi nuṣiwa kavi nuṣikan lẹ to whẹdida mẹ.

Nalete, mí tindo jlọjẹ nado kan kanbiọ nujọnu tọn delẹ se: Etẹwẹ yin oyin titengbe Jiwheyẹwhe tọn? Podọ etẹwutu wẹ lẹdogbedevomẹ vovo Biblu tọn lẹ nọ tindo oyin vovo lẹ na Jiwheyẹwhe? Whenuena mí mọ gblọndo na kanbiọ ehelẹ godo, mí sọgan lẹgọwa nuhahun tintan mıtọn lọ ji: Etẹwutu wẹ hinhẹnzun wiwe oyin Jiwheyẹwhe tọn tọn do yin nujọnu sọmọ?

[Nudọnamẹ tangan to weda 4]

Angẹli lẹ, gbẹtọ lẹ, kanlin lẹ po sunwhlẹvu lẹ po onu matogbẹ̀ devo lẹ po nọ tindo oyin lẹ. Be e na yin nuhe jlọ dọ Didatọ onu ehe lẹpo tọn ni tin matindo oyin de?

[Nudọnamẹ tangan to weda 5]

E yin nuhe họnwun dọ oyin Jiwheyẹwhe ton yin nujọnu tangan de na Jesu, dile e ko yindọ e yi i zan whlasusu to odẹ etọn lẹ mẹ