Weta 10

Nawẹ Awusọhia Yin Onú Titengbe Do Sọ?

BE HIẸ nọ dọ dọ hiẹ ma yiwanna lehe awusọhia towe te wẹ? Eyọn, vude to mí mẹ—eyin e tin—nọ tindo pekọ taun po awusọhia mítọn po. Gbọnvona Narcisse, mẹhe tindo owanyi na oyẹ̀ ede tọn mimọ to osìn mẹ, delẹ to mímẹ nọ dibla jai biọ ayimajai mẹ to whenuena mí mọ oyẹ míde tọn.

‘Onú ehe wẹ yẹn gbẹwanna to agbasa ṣie go,’ wẹ yin nuhe Marie owhe 16 mẹvi doavigbe etọn. ‘Yẹn lẹndọ yẹn ma yọnwhanpẹ.’ Owhe 13 mẹvi Robert tindo lewuwu dopolọ dọmọ: ‘Yẹn ma yiwanna oda ṣie, lehe e tẹdopọ to godo gba.’ Nado hẹn whẹho lẹ sinyẹn dogọ, awusọhia jọja de tọn sọgan diọ po awuyiya po sọmọ bọ, dile nuplọnmẹtọ walọyizan do yọ́n linlẹn gbẹtọ tọn de dọ dọ, jọja lẹ nọ “saba tindo numọtolanmẹ taidi jonọ lẹ to agbasa yedetiti tọn lẹ mẹ.” Nalete mẹsusu nọ savò dogbọn nukunmẹ yetọn, oda, awusọhia, po ninọmẹ agbasa tọn po dali.

Na nugbo tọn, Jiwheyẹwhe lọsu tindo pinpẹn nutọn yinyọnẹn na whanpẹ. Yẹwhehodọtọ 3:11 dọmọ: “E [Jiwheyẹwhe] ko basi onú popo dagbedagbe to whenu etọn.” Podọ lehe awusọhia towe tedo na nugbo tọn sọgan tindo nugandomẹgo he siso do nukun he mẹdevo lẹ nado pọ́n we po lehe yé na yinuwa hẹ we po ji. Doto James P. Comer yidogọ dọmọ: “Yẹdide agbasa tọn yin apadewhe yẹdide mẹdetiti tọn. E sọgan gando jidide mẹdetiti tọn po nuhe ewọ nọ basi po dehe e ma nọ basi po to gbẹzan etọn mẹ po go.” Nalete, tintin to lẹnpọn mẹ to aliho he sọgbe mẹ dogbọn awusọhia towe dali yin lẹnpọn dagbe tọn de. Ṣigba, to whenuena hiẹ lẹzun ahunmẹduna hugan bọ a nọ họ̀n na mẹdevo lẹ kavi nọ tindo numọtolanmẹ ylankan dogbọn dewe dali, to whelọnu lo tintin to lẹnpọn mẹ mọnkọtọn ma vọ́ yin to aliho he sọgbe mẹ bà.

Mẹnu Wẹ Dọ Hiẹ Ma Yọnwhanpẹ?

Po awuvivi po, ayimajai do awusọhia mẹdetiti tọn ji ma nọ saba yin do oblọ nujọnu agbasa tọn lẹ wutu gba. Awhlivu tlẹ́lẹ́ de sinai to klasi bo to jijlo dọ emi ni mọlanmẹ, podọ to awa diẹ ji viyọnnu kiklo de dọ po awubla po dọ naegbọn emi do “mọlanmẹ” dole. Fie wẹ pekọ matindo mọnkọtọn nọ wá sọn? Etẹwẹ nọ zọ́n bọ jọja he yọnwhanpẹ lẹ do nọ lẹndọ yé ma yọnwhanpẹ?

Mẹplọntọ apọ̀nzọ̀n tọn Richard M. Sarles dọmọ: “Jọja whenu yin ojlẹ didiọ tọn de to ehe mẹ vivọjlado agbasa tọn daho de nọ sọawuhia te. . . . Nado yinuwa hẹ gbemasọ-yinyin yọyọ he to didiọ, susu jọja lẹ tọn nọ ganjẹ hihọ́ ogbẹ́ yetọn lẹ tọn go.” Ṣigba to dodinnanu ogbẹ́ towe lẹ tọn glọ, lehe hiẹ dite, whègli, mọlanmẹ, kavi tlẹ́lẹ́ do—ma donù lehe ninọmẹ awọntin kavi otó towe lẹ tọn te do go—sọgan lẹzun dodonu ayimajai daho tọn de na we. Podọ whenuena mẹdevo lẹ jẹ ayidonugo susu lẹ mọyi hugan we ji kavi to whenuena hiẹ yin ṣinṣanko dogbọn whanpẹ towe dali, hiẹ po awubibọ po sọgan jẹ numọtolanmẹ ylankan tindo ji dogbọn dewe dali.

Enẹgodo nuyiwadomẹji huhlọnnọ televiziọn tọn lẹ, owe lẹ, po sinimoto lẹ po tọn de tin. Sunnu po yọnnu he yọnwhanpẹ lẹ po nọ sọawuhia mí to televiziọn po weda linlinwe lẹ tọn po ji, bo nọ yinuwa do mí jí nado họ̀ nuwhẹnwan kavi nuyizan wunmẹ mọnkọtọn lẹ. Nalete mẹklọgbè linlinnamẹnu lẹ tọn na hẹnwe tindo yise lọ dọ eyin hiẹ ma tindo whanpẹ agbasa he dídí de tọn kavi he tindo “huhlọn” tọn, hiẹ sọgan yin mẹhe go yè gbẹkọ—kavi gbọ bo wọnji yinyin mẹhe diyin kavi ayajẹnọ go poun.

Ma ‘Yin Dindọ̀n Biọ Nuyiwa Yetọn Mẹ Blo’!

Ṣigba whẹpo hiẹ nado dotana dọ hiẹ ma yọnwhanpẹ depope, kanse dewe dọ jẹ obá tẹ mẹ wẹ oblọ agbasa towe tọn do yin nujọnu—kavi yin nulẹnpọn. Na nugbo tọn be adà nukunji tọn ehe nọ hẹn ayiha towe gble (kavi nọ hẹn homọdọdomẹgo wá) ka yin nuhe ma dọnmẹdogo sọmọ wẹ? Kavi be mẹdevo lẹ ko dotukla na we nado tindo linlẹn mọnkọtọn wẹ? Biblu na ayinamẹ dọmọ: “A dike aihọn he lẹdo we pé ni dọ̀n we biọ nuwiwa etọn mẹ blo.”—Lomunu lẹ 12:2, Kuen.

Lẹnnupọn: Mẹnu wẹ yin mẹlọ he dè linlẹn lọ tọ́n dọ hiẹ tindo nuhudo whanpẹ wunmẹ de tọn eyin hiẹ na yin gbẹtọ nukundeji, kọdetọn dagbenọ, kavi ayajẹnọ de? Be e ma yin ajọwatọ dahodaho lẹ po ajọjlatọ lẹ po he nọ to aliho dín nado duale gbọn hinhẹn we nado doafọna núdùdù he ma nọ dẹn-to-aimẹ lẹ, kavi hihọ̀ nuzinzan mẹhẹn yọnwhanpẹ akuẹgegenu tọn lẹ wẹ ya? Naegbọn hiẹ na jó yé do nado diọ nulẹnpọn towe? Podọ eyin ogbẹ́ towe lẹ nọ mọhodọ gando whanpẹ towe go, be yé to mọ wà nado basi alọgọ wẹ—kavi na poun tọn nado dewe pò? Eyin mẹdèpo tọn wẹ, mẹnu wẹ to “họntọn” enẹ nkọtọn lẹ din, to aliho depope mẹ?

Biblu sọ na we ayinamẹ nado “dẹ́ ayiha towe hlan wuntuntun.” (Howhinwhẹn lẹ 2:2 NW ) Wuntuntun na gọalọna we nado pọ́n nutindo agbasa towe tọn lẹ hlan po ojlo mẹdetiti tọn po bo na tindo ayiha awe na nujijla linlinnamẹnu lẹ tọn. Gbẹtọ vude lẹ wẹ na penugo nado hodo aṣa aṣọdido tọn lẹ. Podọ “whanpẹ yin nuhe ma nọ nọte dẹn-to-aimẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 31:30, Français courant) Mẹhe nọ yin ahọ́suna na whanpẹ yetọn lẹ tin to bẹbẹnu yetọn na to ojlẹ vude godo yé nọ yin didiọ gbọn nukunmẹ yọyọ de dali. Humọ, nupaṣamẹ lẹ nọ saba yin bibasi na whanpẹ yetọn lẹ gbọn nusisá wunmẹwunmẹ lẹ, agbasa kinklọ́n, po azọ́nyinyọnẹn yẹdide tọn lẹ po dali. (Mẹdelẹ yin hinhẹn jọsi nado mọ lehe whanpẹ omẹ nukundeji lẹ tọn te do matin godonọnanu nuzinzan he nọ yidogọna whànpẹ yetọn lẹ tọn!)

Nalete whẹwhinwhẹn depope matin nado tindo numọtolanmẹ ayimajai tọn na hiẹ ma yọnwhanpẹ taidi aṣa yọyọ televiziọn tọn kavi linlinwema tọn de wutu gba. Mọjanwẹ ogbẹ́ towe lẹ ma yin whẹdatọ godo tọn lẹ na lehe tedidi, gli-whiwhè, kavi lanmẹmamọ towe dona yin nado yọnwhanpẹ gba. Eyin hiẹ tindo pekọ na whanpẹ towe, ma yí nukun nujọnu tọn do pọ́n hodidọ hagbẹ towe lẹ tọn blo. To adà awetọ mẹ, nuhe hiẹ gbẹwanna taun to agbasa towe go lọ sọgan yin nuhe mẹdevo lẹ to jijlo.

Tindo Awusọhia He Jẹ̀ We Hugan!

To whedelẹnu jọja lẹ nọ tindo nuhahun awusọhia tọn lẹ: wunmẹ agbasa he ma yọ́n tọn de, agbasa he pẹnzin zẹjlẹgo, awọntin he tindo oblọ de, otó he gblo hugan lẹ, ninọmẹ gli-whiwhè hugan tọn de. Na nugbo tọn, taidi jọja he to whinwhẹ́n de, awusọhia towe lẹ gbẹ́ po to didiọ. Yẹnkọ́n, ada didiọ pinpẹnzin agbasa tọn lẹ, whinwhẹ́n po awuyiya po (kavi vudevude zẹjlẹgo tọn) nọ yin to owhe aflanmẹ tọn lẹ whenu. Dile ojlẹ lẹ to yìyì susu nuhahun mọnkọtọn lẹ nọ yin pọngbọ hẹnwana.

Delẹ ma nọ mọ pọngbọ yí gba. Podọ susu jọja lẹ tọn dona nọgbẹ̀ po nugbo lọ po dọ whanpẹ yetọn lẹ, yọ́n, bo họnwun. Wekantọ John Killinger dọmọ: “Na gbẹtọ susu lẹ, awusọhia dagbe matindo yin dopo to awufiẹsanu hugan gbẹ̀mẹ tọn lẹ mẹ, dehe yé nọ plọn to fliflimẹ podọ vlavo na pipotọ gbẹzan yetọn lẹ tọn.” Ṣigba, hiẹ sọgan, doaṣọ na dewe to aliho he jẹ̀ we hugan mẹ!

Mẹzizẹ yin nuhe vẹahi podọ vlavo yin aliho owù tọn na vivọ́ oblọ agbasa tọn lẹ jlado.a Ṣigba, wiwejininọ poun, ma vẹakuẹ gba podọ sọgan basi onú susu nado yidogọna whanpẹ towe. Oda towe sọgan nọ ma sẹ́ taidi enẹ heyin aihundatọ sunnu kavi yọnnu sinimoto mẹ tọn, ṣigba e sọgan mẹ́n; mọdopolọ wẹ nukunmẹ towe, alọ towe lẹ, po ofẹn towe lẹ po ga. Adú he wé bo mẹ́n, ayọ̀npọ́n he bia bo yọnwhanpẹ na hẹn nukiko depope yin nuhe dọnmẹdogo hugan. Be hiẹ tindo nuhahun zinpinpẹn hugan tọn wẹ? Núdùdù didepo po aihun lanmẹyiya tọn didà po (vlavo to nukunpedomẹgo doto de tọn glọ) sọgan basi onú susu nado hẹn zinpinpẹn towe wá anademẹ glọ.

Po alọkẹyi mẹjitọ lẹ tọn po, hiẹ sọgan tẹnpọn nado tẹ́n aṣọdido po odabibasi lẹ po pọ́n he na hẹn we yọnwhanpẹ bo na dè oblọ towe pò. Di apajlẹ, sọgbe hẹ wekantọ Sharon Faelten, awọntin daho de sọgan yin ayimado e go gbọn “aliho oda gigọ́ bibasi kavi gbákún he ṣinṣinyọn,” viyọnnu de tọn dali. Awusọhia he ma yọ́npọ́n depope sọgan yin didepo gbọn bibasi “oda bibla kavi oda hihá dali,” podọ yizan aṣọdonu lẹ tọn po nuyọnẹn po sọgan dè mọdọ nukunmẹ viyọnnu de tọn lẹ pò. Sunnu wẹo kavi yọnnu, hiẹ sọgan sọ vọ́ hẹn awusọhia towe pọnte po dide avọ̀ towe lẹ tọn po. De sinmẹ he na sọgbe hẹ sinmẹ agbasa towe tọn po wunmẹ aṣọdido he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ po. Payi avọ̀ he tindo ohù lẹ go: Avọ̀ he ohù etọn lẹ to ote gagaji nọ hẹnmẹ sọawuhia di mẹhe ma mọlanmẹ; avọ̀ he ohù etọn to adàji nọ hẹnmẹ sọawuhia di mẹhe mọlanmẹ!

Mọwẹ, po vivẹnudido gọna lẹnpọn dagbe po, hiẹ sọgan tindo awusọhia mẹdọndogo de tọn—eyin hiẹ ma tlẹ yin didona to jọwamọ liho po whanpẹ po lọsu.

Nuhudo Jlẹkajininọ Tọn

Dile ayidonugo nina whanpẹ towe yin onú titengbe do, payi e go ma nado hẹn awusọhia towe yin onú daho lọ to gbẹzan towe mẹ blo. Be hiẹ doayi e go pọ́n gbede lehe Biblu dọho kleun dogbọn awusọhia gbẹtọ lẹ tọn dali do ya? Naegbọn mí ma yin didọna dogbọn whanpẹ Ablaham, Malia, kavi Jesu tọn lọsu dali? E họnwun dọ, Jiwheyẹwhe ma pọ́n ẹn hlan taidi onú titengbe de gba.

Po awuvivi po, to whedenu wayi Jiwheyẹwhe gbẹ́ otẹn ahọlu tọn na dawe sunnu de he oyín etọn nọ yin Eliabi, mẹhe ninọmẹ etọn dọnmẹdogo tlala! Jehovah Jiwheyẹwhe basi zẹẹmẹ na yẹwhegan Samuẹli dọmọ: “A pọ́n nukunta etọn ji blo, kavi agayiyi ote etọn tọn . . . Oklunọ ma nọ mọnu dile gbẹtọ mọ do gba; na gbẹtọ nọ to awusọhia gbonu go tọn dali pọ́n, ṣigba ayiha pọ́n wẹ Oklunọ te.” (1 Samuẹli 16:6, 7) Lehe e yin tulinamẹ do sọ nado yọnẹn dọ na Jiwheyẹwhe, Mẹhe yin titengbe hugan lọ, ma nọ yí awusọhia mítọn do do nujọnu hugan gba! ‘Ayiha pọ́n wẹ E te.’

Onú agokun devo nado lẹnayihamẹpọn deji: Be e ma yin susu họntọn towe lẹ tọn wẹ yin mẹhe ma yọ́n whanpẹ sọmọ? Podọ be depope to mẹjitọ towe lẹ mẹ na yin nuyizan na wepa linlinwema nujijla aṣọdido tọn ya? Vlavo lala. Na nugbo tọn, yinyọ́n jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ, hiẹ ma na tlẹ nọ lẹnnupọn to whelẹponu dogbọn whanpẹ yetọn lẹ dali gba! Hiẹ lọsu ga tindo nuhọakuẹ lẹ taidi gbẹtọ de ga he yiaga hugan nugomape agbasa tọn lẹ depope—yèdọ nujọnu tọn kavi hopadọ.

Etomọṣo, awusọhia yin nujọnu na ogbẹ́ towe lẹ, podọ hiẹ sọgan mọ dewe to kọgbidinamẹnu glọ nado joawuna wunmẹ nusisọ po aṣọdido yetọn lẹ po. Nawẹ hiẹ dona yinuwa hlan kọgbidinamẹnu enẹ gbọn?

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

Kanbiọ Hodọdopọ Tọn Lẹ

◻ Naegbọn jọja lẹ do nọ tin to lẹnpọn mẹ sọmọ dogbọn awusọhia yetọn lẹ dali? Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ towe dogbọn awusọhia towe titi dali?

◻ Pọndohlan nujọnu-yinyin awusọhia tọn tẹwẹ nọ yin zizedaga gbọn nujijla linlinnamẹnu tọn lẹ po ogbẹ́ towe lẹ po dali? Nawẹ hiẹ dona yinuwa hlan nuyiwadomẹji mọnkọtọn gbọn?

◻ Etẹwẹ aliho delẹ nado yinuwa sọta yẹnkọ́n?

◻ Nawẹ hiẹ sọgan jla awusọhia towe do ganji do? Naegbọn nuhudo jlẹkajininọ tọn do tin to ninọmẹ ehe mẹ?

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 82]

‘Onú ehe wẹ yẹn gbẹwanna to agbasa ṣie go . . . Yẹn lẹndọ yẹn ma yọnwhanpẹ’

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 88]

Hiẹ tindo nuhọakuẹ he yiaga hugan nugomape agbasa tọn lẹ depope

[Apotin to weda 84, 85]

‘Be N Ma Sọgan Wà Nude Dogbọn Yẹnkọ́n Ṣie Dali?’

Yẹnkọ́n yin agbasa hẹngblenu de he nọ do apà flinflin gona agbasa kavi tlẹ hẹn whanpẹ agbasa tọn gble gbọn yẹnkọ́n lẹ, ṣílọ́ lẹ, dogbà-dogbà lẹ, kavi nutitẹ̀ he nọ vísìn lẹ dali. Na susu jọja lẹ tọn, agbasa hẹngblenu sinsinyẹn de wẹ e yin, kakati nido yin awublanu he na juwayi to osun vude lẹ gblamẹ poun. E sọgan gando gbẹtọ he tindo owhe wunmẹwunmẹ lẹ go, ṣigba jọja aflanmẹ tọn lẹ wẹ nọ jiya etọn hugan. Sọgbe hẹ azọ́nyọnẹntọ numimọnọ delẹ, diblayi 80 to kanweko ji nọ tindo yẹnkọ́n to aliho voovo lẹ mẹ.

E mayin nupaṣamẹ, to whenuena jọja aflanmẹ 2 000 yin kinkanse nado dọ nuhe yé gbẹwanna hugan dogbọn yedelẹ dali, nuhahun agbasa tọn sù tlala hugan lewuwu depope. Jọja he nọ yín Sandra, he tindo whẹho yẹnkọ́n he ylan tọn whenuena e gbẹ́ pò to wehọ daho mẹ flin dọmọ: “Yẹnkọ́n he yẹn tindo ylan taun, yẹn nọ to nukunmẹ ṣie zewhla whepoponu sọn gbẹtọ devo lẹ dè. Winyan nọ hù mi na yẹn nọ tindo numọtolanmẹ winyandomẹ tọn dogbọn awusọhia ṣie dali. . . . Awusọhia ṣie mayọnpọ́n depope.”—linlinwema Co-Ed tọn.

Naegbọn yasanamẹnu ehe do nọ sọawuhia to owhe aflanmẹ towe tọn lẹ whenu—to ojlẹ lọ taun he mẹ hiẹ jlo nado yọnwhanpẹ hugan? Na hiẹ to whinwhẹ́n wutu wẹ. Po bẹjẹeji aflanmẹ tọn po, nuvikun agbasa tọn lẹ nọ tindo jideji to nuwiwa yetọn lẹ mẹ.

Etẹwẹ nọ jọ? The World Book Encyclopedia basi zẹẹmẹ to hogbè bọawu lẹ mẹ dọmọ: Nuvikun dopodopo nọ jẹvọ́ biọ nuflínflín oda de tọn mẹ—enẹ wẹ yin dọ, saki pẹvi he lẹdo oda dopodopo. Na taun tọn, amì lọ na sà tọ́n jẹgbonu gbọn nùvo agbasa tọn mẹ, ṣigba to whedelẹnu nùvo lọ nọ sú podọ amì lọ ma sọgan yawu tọ́n jẹgbonu dile e jẹ do gba. Todin nùvo he sú lọ nọ wleawuna ohia de he nọ yin yiylọ dọ ṣílọ́ na amì he yin hinhẹn dote lọ nọ ṣadopọ po jẹhọn he nutogbẹ̀ lẹ nọ yizan na whinwhẹ́n (oxygène) po, nọ hú, bo nọ diyuu. Yẹnkọ́n nọ sọawuhia to whenuena nutitẹ̀ ehe wleawu. Ṣílọ́ lẹ nọ wleawu to whenuena owán gbẹ̀te lẹ jẹ ovi jì to amì he yin hinhẹndote lọ mẹ ji. Ṣílọ́ lọ wẹ nọ jó ohia tẹgbẹ̀ tọn do aimẹ. Yẹnkọ́n ma nọ jó ohia dai gba adavo owán jẹhọn ylankan tọn biọ yé mẹ, he nọ saba jọ na kọdetọn finfinyọn ẹn kavi kínkẹ́n ẹn tọn de wutu—enẹwutu ma fínyọn ẹn kavi kẹ́n ẹn blo!

Po awuvivi po, ayimajai po numọtolanmẹ adi tọn po sọgan na huhlọn nuvikun agbasa tọn lẹ. Mẹdelẹ nọ tindo numimọ tintọ́njẹgbonu yẹnkọ́n daho tọn poun jẹnukọnna nujijọ titengbe de kavi jẹnukọnna ojlẹ mẹzẹnpọn wehọmẹ tọn lẹ whenu. Nalete hogbe Jesu tọn lẹ yọn-na-yizan dọmọ: “Mì yin vivẹnunọ na osọ blo. Na osọ na yin vivẹnunọ na ede.”—Matiu 6:34.

E blawu nado dọ dọ, pọngbọ jiawu depope matin na ẹn gba. Etomọṣo, amasin agbànji tọn delẹ tin to aimẹ, taidi, adí he yè nọ sá do nukunmẹ, nusisá lẹ, nusisá osìnnọ lẹ, nukunmẹ fúnfún, adí awulilẹ̀ tọn, nusádonukunmẹ he tindo atinkẹn peroxyde de benzoyle (he nọ hù wánvú agbasa tọn lẹ) he sọgan gọalọ nado hoavun sọta yẹnkọ́n. (Doto whẹndo mìtọn tọn sọgan yin dindọnsẹpọ eyin ayidonugo sinsinyẹn lẹ yin nuhudo.) Mẹsusu nọ mọdọ kíklọ́ agbasa yetọn lẹ ganji po adí de po kavi nuklọ́nu he bẹ́ amasin peroxyde de benzoyle tọn hẹn yin alọgọnu. Ṣigba, dapana adí he tindo amì lẹ kavi nusisá he tindo amì susu lẹ.

Jọja delẹ ko sọ mọdọ gbọn nukunpedo agbasalilo blebu yetọn lẹ tọn go dali—alọdido to aihundida lanmẹyiya tọn susu lẹ mẹ, tintọ́njẹgbonu to jẹhọn fifá mẹ dile e sọgan yọnbasi do, po amlọndidọ ganji po dali—ninọmẹ yẹnkọ́n yetọn lẹ tọn nọ depò. Podọ to whenuena alemọyinu núdùdù he ma tindo ojú lẹ tọn yin nudọ̀ndeji gbọn mẹsusu dali, didapana núdùdù he ma dotade dùdù po núdùdù he dojo de po dùdù, yin nuhe sọgbe hẹ nuyọnẹn na nugbo tọn.

Depope he whẹho lọ sọgan yin, homẹfa yin dandannu. Flindọ: Nuhahun lọ fọndote po awuyiya po to ojlẹ gaa lẹ mẹ, enẹwutu e ma na busẹ to zanto dopo mẹ gba. Sandra, he yin hodọdego wayi, dọmọ: “Yẹn lẹndọ e dibla yí owhe dopo na agbasa ṣie nado mẹ́n pete, ṣigba yẹn sọgan mọ diọdo lẹ to agbasa ṣie go to osẹ ṣidopo lẹ gblamẹ.” Gbọn titẹdo yizan amasin towe lẹ tọn go na whenu dindẹ̀n dali, hiẹ sọgan tindo numimọ kọgbọ tọn delẹ.

To ojlẹ ehe mẹ whẹ́, ma dike oblọ vude ni glọnalina osi dewe tọn kavi glọnalina we sọn hodidọ po mẹdevo lẹ po mẹ blo. Dile hiẹ sọgan tindo numọtolanmẹ winyan tọn dogbọn agbasa towe dali, vlavo ayidonugo mẹdevo lẹ tọn sọgan depò tlala hugan nuhe lẹn hiẹ te. Enẹwutu tẹnpọn bo hẹn gbigbọ pọndohlan dagbe tọn, po ayajẹ tọn po go. Podọ basi nuhe go a pé lẹpo na yẹnkọ́n towe bẹsọn dinvie!

[Yẹdide to weda 83]

Nuhe hiẹ gbẹwanna to agbasa towe go sọgan yin nuhe mẹdevo lẹ to jijlo

[Yẹdide to weda 86]

Jọja lẹ nọ saba gboawupo nado yọ́n pinpẹn etọn dọ mẹhe nọ sọawuhia to linlinwema ji lẹ tindo ogbẹ́ alọgọtọ he nọ jla whanpẹ yetọn do