Weta 7
Avọ̀ po Awusọhia Towe po Nọ Dọho—Gbọn Dali Towe
1-4. Naegbọn lehe mí nọ doaṣọ do nọ dọ nude dogbọn nuhe mí yin to homẹ dọ́n dali? Na apajlẹ lẹ.
BE HIẸ ko do ojlo hia na wunmẹ vovo mẹdọndogotọ lẹ to ogle vounvoun lẹ tọn mẹ to ojlẹ amakikọ tọn mẹ pọn gbede kavi be e paṣa we dogbọn whẹkan whanpẹnọ whevi lẹ tọn dali ya? Gbọn onu ehelẹ mimọ dali, e nọ hẹn mí deji dọ Mẹdatọ mítọn yiwanna onu wunmẹ wunmẹ lẹ po whanpẹ po. E ma jlo dọ nulẹpo ni tin to mọ mọ, ni to viti kavi yin dopolọ to whepoponu gba. Podọ lehe e yọn do sọ nado mọ alọpa vovo daho lẹ to ninọmẹ gbẹtọ lẹ tọn mẹ lẹdo aihọn lọ pe! Ṣigba be hiẹ ko nọte nado lẹnnupọn do lehe awusọhia gbonu tọn towe nọ dọho sọ dogbọn nuhe hiẹ yin to homẹ ji?
2 Whenuena hiẹ tin to pẹvi avọdido towe sọgan nọ ma dọ onú susu do gbẹtọ he nkọtọn hiẹ yin ji. Mẹjitọ towe lẹ wẹ nọ de avọdido na we bo nọ vúnda na we. Ṣigba dile na hiẹ to whinwhẹn mẹho yé na jó dotẹnmẹ do na we nado dè avọ̀ he hiẹ jlo, lehe hiẹ na basi oda towe do po onu mọnkọtọn lẹ po. Ojlo nudide towe tọn lẹ ṣẹ awusọhia ji todin. Pẹde-pẹde awusọhia towe na ṣẹ dido omẹ alọpa he hiẹ yin to dewe mẹ dohia ji, gbẹtọ-yinyin towe titi. Etẹwẹ avọ̀ po awusọhia towe po nọ dọ do gowe?
Hinhẹn Jlẹkajininọ Towe go
3 Omẹ he nọ yi nukun mẹjọmẹ-yinyin talala tọn do pọn yedelẹ nọ saba do e hia gbọn tintin to lẹnpọn mẹ glanglan na aṣọdido lẹ dali. Yé nọ jlo na “sẹ́ hugan” mẹlẹpo to whepoponu po avọ̀ yetọn lẹ kavi awusọhia yetọn lẹ po. Ṣigba ogoyiyi po ṣejannabi po sọ sọgan yin didohia gbọn makiyananunọ-yinyin dali. Etẹwutu? Na dile etlẹ yindọ omẹ makiyananunọ lọ sọgan yin adidọnọ de poun, ewọ sọgan tindo linlẹn ṣejannabi tọn de he yin ninọmẹ “de ma dù mi” tọn na nuhe du nugandomẹgo awusọhia etọn tọn do mẹdevo lẹ ji. To nuyiwazẹjlẹgo awe ehelẹ ṣẹnṣẹn wẹ gbẹtọ he ma nọ lẹn ede tọn glanglan tin te he nọ ho mẹdevo lẹ tọn pọn. Awusọhia etọn na do e hia gbọn awuwiwle dagbe po jlẹkaji tọn de po dali.
4 Jọja delẹ nọ mọtolanmẹ dọ yé dona nọ to yiyi afọsu-afọsi po aṣọ́dido he to yìyì to alọnu lẹ po ma nado taidi aṣọ-hoho-dotọ lẹ. Ṣigba to yinyin “nuhohogohẹntọ daho” po “aṣọ-yọyọ-hodotọ” talala po ṣenṣẹn ninọmẹ jlẹkaji tọn de tin. Eyin hiẹ nọte to enẹ mẹ, to whelọnu lò hiẹ na nọ doaṣọ ganji to whepoponu podọ hiẹ ma na nọ to linlẹn diọ na aṣọ dopodopo he nọ yin didiọ lẹ, taidi ṣiṣavi de he nọ to whinwhan whepoponu he yè dọnkan etọn.
5-7. (a) Na nugbo tọn, mẹnu wẹ nọ mọ ale yí to whenuena mẹde tẹnpọn nado tindo aṣọ avọ̀ tọn alọpa yọyọ lẹpo? (b) Eyin etlẹ yindọ gbẹtọ de ma tindo akuẹ susu, nawẹ aṣọdido etọn sọgan dohia dọ ewọ tindo osi mẹdetiti tọn gbọn? (c) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n he yin mimọ to Filippinu lẹ 2:3, 4 po Lomunu lẹ 15:2 po mẹ sọgan yin yiyizan na lehe mí nọ doaṣọ do go gbọn?
5 Kanse dewe: Mẹnu wẹ to alemọyi taun sọn tintin to lẹnpọn mẹ glanglan na aṣọ ṣie mẹ? Aihọn ajọwiwa tọn lọ wẹ he nọ basi tito bo nọ na tulimẹ hlan aṣọ wunmẹ wunmẹ lẹ. Ye tindo yanwle daho dopo: nado bẹ akuẹ pli. Eyin hiẹ nọ flẹ́ jẹ alọ yetọn mẹ whepoponu, hie na hẹn yewlẹ du ale, ṣigba hiẹ ma na hẹn dewe duale na nugbo tọn to aliho dagbe depope mẹ gba.
6 Jijọ makiyananu tọn sọgan nọ ma hẹn we zankuẹ susu ṣigba e sọgan hẹn onu susu bú nawe to aliho devo lẹ ji. E sọgan hẹn agbasazọ́n gble na we kavi dè osi mẹdevo lẹ tọn na we pò. Eyin etlẹ yindọ avọ mẹde tọn ma vẹahi, ṣigba bọ e hẹn yé do wiwé-ṣeké ji, ehe dohia dọ ewọ tindo osi na ede. Gbẹtọ devo lẹ na na ẹn osi dogọ bo na deji do e go dogọ.
7 Nunọwhinnusẹ́n dagbe de he na yin hihodo to ninọmẹ gbẹ̀zan tọn lẹpo mẹ yin mimọ to Biblu mẹ to Lomunu lẹ 15:2 mẹ: “Mì gbọ dopodopo mítọn ni nọ hẹn homẹ kọmẹnu etọn tọn hun na dagbe etọn hlan hẹndote.” Mẹdevo lẹ nọ pọ́n mí hugan lehe mílọsu nọ pọ́n míde do. Enẹwutu, to whelọnu lo, be mí ma dona tẹnpọn nado na yé onu de he yọn pọ́n na yé ya? E ma yin nude he na hẹn yé tindo numọtolanmẹ tintin to lẹnpọn mẹ na awusọhia yetọn titi wutu gba, ṣigba nude he dohia dọ mí tin to lẹnpon mẹ na numọtolanmẹ yetọn lẹ ga.
Yin Yinyọnẹn Gbọn Aṣọdido Dali
8-11. (a) Nawẹ pipli wunmẹ wunmẹ lẹ kavi gbẹtọ alọpa delẹ yin yinyọnẹn gbọn aṣọdido yetọn dali do? (b) Enẹwutu, etẹwẹ gbẹtọ lẹ sọgan dotana sọn lehe gbẹtọ de nọ doaṣọ do mẹ, podọ nawẹ ehe sọgan hẹn nuhahun lẹ wá gbọn?
8 Alọpa he mẹ hiẹ nọ doaṣọ do nọ dọ nude do go we to aliho devo mẹ. E sọgan do we hia gando pipli kavi hagbẹ de go. Ehe ko yin nugbo na owhe fọtọ́n lẹ die wayi, whenue Biblu to yinyin kinkan. Di dohia, to owe Ahọlu lẹ Awetọ mẹ mí hia dogbọn mẹdagun lẹ he to ogbedó na Ahọlu Ahazia dali bo to didọ na ẹn dọ yé pe dawe de he do owẹn delẹ yé. Ahọlu lọ kanse dọmọ: “Dawe na tọn nkọ wẹ ewọ?” Whenue yé jlẹ awu etọn lẹ, ahọlu lọ dọ tololo dọmọ: “Elija wẹ.” Nawẹ e wagbọn do yọnẹn? Na Elija ko do awu he dohia dọ yẹwhegan de wẹ ewọ yin wutu wẹ.—2 Ahọlu lẹ 1:2, 5-8.
9 Nado yin ohia do ogo na taidi yẹwhegan de ko yin onu yẹyi tọn de. Ṣigba apajlẹ Biblu tọn devo dohia dọ aṣọdido mẹde tọn sọ sọgan kọn mẹde dopọ po enẹ he ma yin yẹyinọ po ga. Nado jẹ lẹndai de kọn, yọnwhẹn yọnnu Juda tọn Tamali dè awù he do e hia taidi asuṣiọsi dai, bosọ yí avọ̀ ajlalanọ de do ṣinyọn nukunmẹ bo sinai do alihotó. To whenuena Juda gbọn finẹ wá jei, kandai lọ dọ dọ “e lẹn ẹn nado yin ayọdetọ de; na e ṣinyọnnu nukunmẹ [po avọ ajlalanọ de po] wutu.” Aṣọdido etọn do na ẹn awusọhia ayọdetọ de tọn to ojlẹ enẹ mẹ.—Gẹnẹsisi 38:13-15.
10 To egbehe, kẹdẹ dile e tedo to whenẹnu, alọpa he mẹ mí doaṣọ do sọgan do mí hia taidi hagbẹ omẹ delẹ tọn, dile etlẹ sọgan yin dọ mí ma nọ zán owalọ he yé nọ yizan lọ kavi yí nuhe yé nọ yise lẹ sè. Gbẹtọ lẹ nọ lẹn dọ, e whè gbahu, mí nọ kọngbedopọ hẹ hagbẹ omẹ he nọ doaṣọ to alọpa enẹ mẹ lẹ. Be mí sọgan gblewhẹdo yé ya?
11 Wunmẹ aṣọdido tọn nọ do vogbingbọn hia, e ma yin to ponọ lẹ, miyọnṣitọ lẹ kavi doto lẹ kẹdẹ ṣẹnṣẹn gba; e sọ nọ do gbẹtọ devo lẹ hia mẹhe azọn yetọn ma tindo gbégbigbò. Ogalọtọ lẹ to egbehe ma nọ saba gbá avọ kavi ṣinyọn avọ̀ ajlalanọ do nukunmẹ dile yé nọ basi do to Kenani to nudi owhe fọtọ́n donu atọ̀n fowekanweko lẹ die wayi gba. Ṣigba, aṣọdido awutugonu-dohiatọ talala, he nọ to oylọ basi namẹ yetọn lẹ tlẹ nọ do azọ́n he yé nọ wà lọsu hia talala. To sunnu lẹ ṣẹnṣẹn yewu mẹhe na yiwanna gúfinfọ́n lẹ kavi atẹṣitọ tonudidọ tọn delẹ lọsu ga nọ tindo avọ̀ wunmẹ he yé nọ do, mọga wẹ sunnu he nọ zanhẹ sunnu delẹ te do niyẹn. Be mí jlo na yin didohia taidi dopo to omẹ ehelẹ mẹ wẹ ya? Podọ eyin mí do avọ̀ di yé bo wá tindo nuhahun lẹ taidi kọdetọn de—taidi whenue yè to tintẹnpọn nado din agbasazọn kavi nado jẹ na lẹblanulọkẹyi delẹ to agun Klistiani tọn mẹ—be ehe dona paṣa mí wẹ?
Ninọmẹ He Dona Yinuwa Do Oda He Mì Dona Basi lẹ go
12-15. (a) Aṣa oda pipa alọpa tẹlẹ wẹ hiẹ lẹn dọ e nọ dọn ayidonugo susu to egbehe? Etẹwutu yé do nọ wà mọ? (b) Etẹwẹ yin hogo ayinamẹ he yin nina to 1 Pita 3:3 mẹ tọn? (c) Etẹwẹ 1 Kọlintinu lẹ 11:14, 15 zẹẹmẹdo? Nawẹ hiẹ na yi i zan na gbigbọ egbezangbe tọn do? (d) Eyin sunnu lẹ hodo yọnnu lẹ to alọpa he mẹ yé nọ basi oda yetọn do, etẹwẹ ehe sọgan dọ na mẹdevo lẹ?
12 Aṣa alọpa susu lẹ wẹ tin he mẹ hiẹ sọgan basi oda towe te. To owhe kanweko susu lẹ die wayi, aṣa oda tọn lẹ ko gbọnvo sọn otò de mẹ jẹ devo mẹ podọ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Be oda alọpa he hiẹ dè do vogbingbọn depope hia ya? Mọwẹ, e dohia. Gòyiyi gbẹtọvi tọn to ojlẹ delẹ mẹ ko hẹn oda alọpa wazẹjlẹgo tọn delẹ wá. Na whẹwhinwhẹn ehe wutu apọsteli Paulu po Pita po mọdọ e yin dandannu de nado na ayinamẹ yọnnu Klistiani lẹ ma nado yin wazẹjlẹgonọ kavi nado zé nujọnu-yinyin glanglan do aṣa alọpa oda lẹ tọn ji. Pita wlan dọmọ: “Aṣọ mẹhetọn yè dike é yin aṣọ agbasago tọn blo, oda bibla tọn, aṣọ sika tọn.”—1 Pita 3:3.
13 To owhe agọe tọn lẹ mẹ, nalete, aṣa odapipa sunnu jọja lẹ tọn—titengbe oda gaa po oda otopá tọn lẹ po—ko dọn ayidonugo vonọtaun wá. Ṣogan, be sunnu lẹ to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ, na paa tọn, ma ko nọ basi oda yetọn diga hugan lehe e yin aṣa do to aigba susu hugan lẹ ji to egbehe ya? Matin ayihaawe yé nọ wà mọ. Ṣigba onu devo de, na taun tọn sọ yin nugbo ga. Etẹwẹ? Dọ oda sunnu lẹ tọn sọ gbẹ whegli talala hú ehe yin yọnnu lẹ tọn. Enẹwutu wẹ apọsteli Paulu sọgan ko do wlanwe hlan agun he tin to Kọlinti, Glẹki, bo dọmọ: “Be jijọ lọsu ma plọn mì dọ, eyin sunnu tindo oda gblẹlẹ, winyan wẹ e yin hlan ẹn? Ṣigba eyin yọnnu tindo oda gblẹlẹ, gigo wẹ e yin hlan ẹn?” (1 Kọlintinu lẹ 11:14, 15) Nawẹ jọwamọ plọn mí ehe gbọn?
14 Na onu dopo, to mẹhe tindo oda gblẹlẹ lẹ mẹ taidi omẹ Ṣẹm tọn lẹ po Europenu lẹ po, mẹhe Paulu to wekanhlan lẹ, vogbingbọn nujọnu tọn de tin to ogadidi oda sunnu lẹ tọn po yọnnu lẹ tọn po ṣẹnṣẹn. To whẹho susu lẹ mẹ, ogadidi lọ gbọn jọwamọ dali nọ whegli na sunnu lẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, gbẹtọ lẹ na paa tọn ko sọ yọnẹn dọ onu “jọwamọ” de wẹ e yin—onu he jẹ bo sọgbe—na sunnu lẹ nido nọ pa oda yetọn jẹ ogadidi jlẹkaji tọn de mẹ, he whegli hugan ehe yin yọnnu lẹ tọn. E ma yin onu jọwamọ tọn de na sunnu mẹho de kavi jọja de nido basi oda etọn nado di viyọnnu de tọn gba. Ṣigba, e yin onu ohia domẹgo tọn de na gbẹtọ delẹ (podọ to aigba delẹ ji) fie owalọ zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn to susudeji te lẹ. Podọ Biblu sọ dohia dọ sunnu he nọ zanhẹ sunnu lẹ yin nuhe “jẹagọdo jọwamọ,” yedọ e yin nuhe ma jẹ bo sọ yin osunú to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ.—Lomunu lẹ 1:26, 27.
15 Be ehe do dogbo na mí glanglan wẹ ya? Lala, na lehe avọdido lẹ tọn te do, mọjanwẹ aṣa oda tọn lẹ tedo ga niyẹn, vogbingbọn daho na alọpa he mẹ mẹde sọgan basi oda etọn nado jlo mẹ bo yọnpọ́n lẹ tin he mazẹjlẹgo kavi gbọnvona jọwamọ. Alọpa wunmẹ wunmẹ awufanamẹ tọn de sọ sọgan tin he ma na yì zẹ dogbo nuhe jlọ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ.
Etẹwẹ Dogbọn Núsisá He Nọ Hẹnmẹ Yọnwhanpẹ Dogọ Lẹ Dali?
16-19. (a) Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe gbọn yizan núzinzan he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ lẹ dali? (b) Nugandomẹgo ylankan tẹlẹ wẹ yé nọ tindo to whedelẹnu? (c) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ wleawudaina anademẹ jlẹkaji tọn de do whẹho ehe ji gbọn?
16 Biblu dohia dọ gbẹtọ lẹ ko nọ zan núsisá he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ lẹ sọn hohowhenu. Mí yọnẹn dọ gbẹtọ lẹ nọ dó avọ̀ lẹ, e ma yin nado ṣinyọnnudo agbasa poun wutu gba, ṣigba nado tindo awusọhia he yọnpọ́n de ga. Nado hẹn ninọmẹ agbasa tọn yetọn yọn deji, Heblu hohowhenu tọn lẹ nọ saba zan ṣélù (parfum). Ohia tin ga, dọ yé nọ zan núsisá he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ delẹ, titengbe amì lẹ, ma nado dike na agbasa yetọn ni hú podọ nado hẹn awusọhia yetọn pọnte deji.
17 To whelọnu lò, etẹwẹ dona yin anademẹ na yọnnu jọja lẹ to egbehe he jlo nado wà nuhe hẹn nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn wá lẹ? Ye tindo nuhudo nado hodo ayinamẹ dagbe lọ nado wà onu lẹpo “po winyan po whiwhẹ po [kavi po ehe sọgbe hẹ agbasalilo po] to ayiha mẹ,” nado dike na aṣọdido lọ pete ni yin “gbẹtọ he whla to ayiha mẹ nẹ, ehe mẹ gbigble ma tin te, yedọ aṣọ gbigbọ homẹmimiọn po dẹẹdẹ tọn po, ehe họakuẹ susu to Jiwheyẹwhe nukunmẹ.”—1 Timoti 2:9, 10; 1 Pita 3:3, 4.
18 Nalete, e yọn hugan na yọnnu awhlivu lẹ ni sọ yọnẹn ga dọ núzinzan he nọ hẹnmẹ yọnwhanpẹ lẹ sọgan hẹn awugblenamẹ wá hugan dagbe he yé sọgan wà lẹ. Yé sọgan hẹn agbasa sisẹ dagbe gble kavi hẹn dehe ma yọn ylan dogọ. Gbọnvona ehe, núzinzan ehelẹ nọ saba ṣinyọnnudo whanpẹ-yinyọ́n jọja mẹ tọn he nọ yọ́n susu talala hugan dehe núzinzan yialọdobasi ehelẹ nọ hẹnwa na agbasa.
19 Núzinzan whanpẹ tọn lẹ zinzan zẹjlẹgo gbọn awhlivú lẹ dali nọ saba dọn ayidonugo wá mape agbasa tọn yetọn lẹ ji. Ehe ylan gbahu lọ wẹ yindọ, e sọgan glọnalina whanpẹ gbẹtọ-yinyin tọn depope (ehe dọnmẹdogo susu hugan whanpẹ nukunta tọn bo sọ nọ dẹn to aimẹ) nado sọawuhia kavi yin ayidego. Zinzan zẹjlẹgo núzinzan tọn lẹ sọgan diọ gbẹtọ-yinyin towe to nukun mẹdevo lẹ tọn mẹ podọ, to ojlẹ de mẹ, tlẹ sọgan tẹnpọn nado hẹn gbẹtọ-yinyin he hiẹ dohia lọ pọta.
Anademẹ He Jlọ lẹ Hihodo
20-22. (a) Kakati nado yin anademẹ lẹ do avọ̀ po aṣọdido po ji, etẹwẹ mí mọ to Biblu mẹ? Enẹwutu, etẹwẹ yin bibiọ to mí si nado yí ehelẹ zan? (Howhinwhẹn lẹ 2:10, 11) (b) Naegbọn mẹjitọ lẹ do tindo jlọjẹ nado zé hukan anademẹ tọn dogọ lẹ dai na ovi yetọn lẹ?
20 To Oho Jiwheyẹwhe tọn mẹ osẹ́n-doai tangan lẹ de ma tin do onu ehelẹ ji gba, ṣigba, kakati nido yin mọ, anademẹ dagbe lẹ yin awuwledaina. Gbẹtọ jọja lẹ dona din nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn de, podọ Biblu na gọalọna yé nado wà mọ.
21 Mẹjitọ towe lẹ tindo jlọjẹ gbọn jọwamọ dali nado zé anademẹ dogọ lẹ dai. Eyin ohọ̀ he mẹ hiẹ nọnọ̀ yin nusado po osẹ̀n wunmẹ he dobunamẹ de po, gbẹtọ lẹ na jẹ kinkanse ji eyin tatọ ohọ̀ lọ tọn kavi asi etọn tindo lẹnpọn dagbe depope ya. Kavi, eyin ohọ̀ lọ yin gbigbẹkọ e go bo wá jẹ gbigble ji, yè na tindo osi vude poun na whétọ lọ. Hiẹ nọ zé afọ mẹjitọ towe lẹ tọn dai taun hugan lehe ohọ̀ lọ basi do. Hiẹ tindo yinkọ yetọn to ota podọ dile na nuhe hiẹ wà po hodidọ towe po do oplọn alọpa he yé na we po gbẹtọ alọpa he yé yin po hia do, mọjanwẹ lehe hiẹ te lọsu nọ sọawuhia do ga niyẹn. Ehe yin nujọnu hugan lọ, wẹ yindọ eyin hiẹ sọalọakọ́n nado yin dopo to devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ, hiẹ sọ ze afọ Etọn dai ga. Be awusọhia towe sọgbe hẹ alọsọakọ́n towe ya?
22 Lẹnnupọn do oho Jesu tọn lẹ ji: “Eyin mì yọn onú helẹ, donanọ wẹ mì eyin mì basi ye.” (Johanu 13:17) Be hiẹ penugo nado tunwun na dewe nuhe ayinamẹ Biblu tọn yin? Hiẹ sọgan dohia dọ hiẹ tindo wuntuntun nugbonugbo po huhlọn gbẹtọ-yinyin tọn po gbọn zize ayinamẹ Biblu tọn lẹ do yizan mẹ to gbẹzan towe mẹ dali. To whelọnu lò hiẹ na wá tindo ayajẹ nado yọnẹn dọ hiẹ tindo nukundagbe to nukun Jiwheyẹwhe tọn, Ovi etọn tọn, po mẹhe yiwanna ẹn bo to sinsẹ̀n ẹn lẹpo po tọn mẹ.
[Nudọnamẹ tangan lẹ 53]
Etẹwẹ avọ̀ towe lẹ nọ dọ dogbọn dali towe?