Weta 31

Nawẹ Yẹn Sọgan Yọnẹn Gbọn Eyin Owanyi Nujọnu Tọn Wẹ?

OWANYI—na mẹhe owanyi didohia nọ mú di ahàn lẹ, nujijọ bẹwlu he nọ wá mẹ ji de wẹ e yin na we, numọtolanmẹ ayajẹ daho whladopo to gbẹzan mẹ tọn de. Dile yé yise do, owanyi, yin whẹho ahun mẹ tọn pete, nuhe ma sọgan yin nukunnumọjẹemẹ, yèdọ numimọ poun. Owanyi nọ gbawhàn nulẹpo tọn bo nọ tin kakadoi . . .

Wẹ hogbe milomilo owanyi didohia tọn lẹ dọ. Podọ matin ayihaawe dogbọn dali etọn, owanyi mẹ bibiọ sọgan yin numimọ he yọnwhanpẹ taun de. Ṣigba na taun tọn etẹwẹ owanyi nujọnu tọn yin?

Owanyi to Kosọduhẹmẹ Tintan Whenu?

David dukosọ hẹ Jeannette to ojlẹ tintan whenu to agọ́ de tẹnmẹ. To afọdopolọji awusọhia etọn lehe oda etọn nọ kọ̀n wá nukunmẹ etọn to whenuena e to nukò dọ̀n ẹn dogo. Nukunmẹ sunnu lọ tọn he to sisẹ́ po aliho he e to hodọ gbọn po fọ́n owanyi Jeannette tọn dote. Kosọduhẹmẹ tintan whenu tọn ehe taidi whẹho kọndopọ sisosiso owanyi tọn!

To osẹ atọ̀n he bọdego gblamẹ, David po Jeannette po yin mẹhe ma sọgan klandovo ba. To enẹgodo to whèjai dopo Jeannette mọ alokan mẹhẹngbọjọ tọn de yí sọn họntọn etọn sunnu dai tọn de dè. E ylọ David nado miọnhomẹna ẹn. Ṣigba David, to numọtolanmẹ obu po bẹwlu tọn po tintindo mẹ yigbe taidi dọ yé ma yọ́n yede pọ́n nkọtọn. Owanyi he yé lẹndọ e na tin to aimẹ kakadoi wá vivọnu to whèjai lọ.

Sinimoto lẹ, owe lẹ, po televiziọn lẹ po na zọ́n bọ hiẹ na yise dọ owanyi to kosọduhẹmẹ tintan whenu na tin to aimẹ kakadoi. Nugbo wẹ dọ, mẹdọndogo agbasa tọn to whepoponu nọ yin nuhe nọ hẹn omẹ awe nado doayi yenọzo go to tintan whenu. Dile dawe jọja dopo dọ ẹ do: “E sinyẹn nado ‘mọ’ gbẹtọ-yinyin mẹde tọn.” Ṣigba etẹwẹ mẹde nọ “yiwanna” to whenuena haṣinṣan de yin ganhiho vude kavi azán vude tọn lẹ poun? Be e mayin awusọhia omẹ enẹ tọn wẹ ya? Na taun tọn, hiẹ ma yọ́n onú susu dogbọn linlẹn, todido, obu, yanwle, walọyizan, azọ́n-yinyọnẹn, kavi nugopipe omẹ lọ tọn lẹ dali gba. Awusọhia gbonu tọn kẹdẹ wẹ hiẹ dukosọ hẹ, e mayin “gbẹtọ he whla to ayiha mẹ” gba. (1 Pita 3:4) Nawẹ owanyi mọnkọtọn sọgan dẹn-to-aimẹ do sọ?

Awusọhia Nọ Klọ Mẹ

Yinukọn dogọ, awusọhia gbonu tọn lẹ sọgan klọ mẹ. Biblu dọmọ: “Nukunmẹ dagbe oklọ wẹ, whanpẹ sọ yin nuvọ́.” Wema he to sisẹ́ he yè yí do bú nunina de ma dọ nudepope dogbọn nunina he tin to wema lọ mẹ dali gba. Na nugbo tọn, wema sisẹ́ he jẹaṣọ́ hugan lẹ sọgan yin yiyizan nado bú nunina he ma yọn-na-yizan de.—Howhinwhẹn lẹ 31:30.

Howhinwhẹn lẹ dọmọ: “Dile sikalọkẹ te to awọntin ohàn de tọn mẹ, mọwẹ yọnnu whanpẹnọ he ma zìn.” (Howhinwhẹn lẹ 11:22) Alọkẹ́ awọntin tọn yin aṣọdonu he gbayipe de to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ. Yé yọnwhanpẹ tlala, he nọ saba yin bibasi po fataka titli po. To jọwamọ liho, alọkẹ́ mọnkọtọn yin onú tintan he go hiẹ na doayi to yọnnu de go.

Po gbesisọ po, howhinwhẹn lọ jlẹ yọnnu he yọnwhanpẹ to gbonu he ma tindo “zìnzìn” do “sikalọkẹ awọntin ohàn de tọn” go. Na taun tọn whanpẹ ma jẹhẹ yọnnu he ma zìn gba; aṣọdonu he ma yọ́n-na-yizan de wẹ eyin to e go. To godo mẹ, e ma nasọ dọnmẹdogo hugan lehe sikalọkẹ awọntin ohàn tọn he yọnwhanpẹ tlala hugan de na hẹn ohàn de yọnwhanpẹ do! Enẹwutu, lehe e yin nuṣiwa de do sọ, nado biọ ‘owanyi mẹ’ po lehe mẹde sọawuhia do gbọn—bo gbẹkọ lehe omẹ lọ te to homẹ do go.

“Yẹdoklọmẹnu Daho Hugan de Tin”

Ṣigba, mẹdelẹ, lẹndọ ayiha gbẹtọvi tọn sọgan basi whẹdida matin nuṣiwa owanyi didohia tọn. ‘Saa dotoai hlan ayiha towe,’ wẹ yin nuhe yé dọ po alọsọakọn po. ‘Hiẹ na yọnẹn eyin owanyi nujọnu tọn wẹ!’ E blawu dọ, nujijọ lẹ jẹagọdo ayilinlẹn ehe. Dodinnanu de yin bibasi ehe gbẹtọ jọja (heyin owhe 18 jẹ 24) 1 079 tọn lẹ yin linlin etọn na dọ yé tindo numimọ madozẹnzẹn ṣinawe mahẹ tintindo to dohia owanyi tọn mẹ kakajẹ ojlẹ enẹ mẹ. Mẹsusu yigbe dọ owanyi didohia he ko wayi yetọn lẹ yin owanyi lẹnpọn matindo tọn—numọtolanmẹ, whenu-gli tọn de. Ṣogan, jọja ehelẹ “nọ basi zẹẹmẹ numimọ agọe tọn yetọn lẹ taidi owanyi”! Nalete, mẹsusu vlavo na pọ́n mahẹ tintindo to e mẹ agọe tọn yetọn lẹ hlan di dehe ko juwayi lẹ—taidi owanyi ojlẹ gli de tọn poun.

Nugbajẹmẹji lọ wẹ yindọ fọtọ́n susu sunnu po yọnnu lẹ po to owhe dopodopo mẹ nọ wlealọ to linlẹn agọ̀ tintindo ‘nado tin to owanyi mẹ,’ glọ nado mọ to madẹnmẹ to enẹgodo dọ yé ko waylan sinsinyẹn poun. Owanyi ojlẹ gli tọn nọ “hẹn sunnu po yọnnu he ma tindo nuvẹdomẹ lẹ po nado biọ alọwle he ma yọ́n lẹ mẹ taidi lẹngbọ he jei hùhù tẹ̀n,” wẹ Ray Short dọ to owe etọn Sexualité, amour, ou béguin (Glẹnsigbe) mẹ.

“Ewọ he dotudo ayiha ede tọn go nulunọ wẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 28:26) To ojlẹ susu mẹ lọsu, whẹdida ayiha mítọn mẹ tọn nọ yin kiklọ kavi yin hinhẹn buali. Na nugbo tọn, Biblu dọmọ: “Ayiha yin oklènọ hugan onú lẹpo.” (Jẹlemia 17:9) Ṣogan, howhinwhẹn he yin hodọdeji to aga lọ zindonukọn dọmọ: “Ṣigba mẹdepope he yí nuyọnẹn do to zọ̀nlinzìn wẹ yè na whlẹngán.” Hiẹ lọsu sọgan họngán sọn owù po flumẹjijẹ he jọja devo lẹ nọ jiya etọn lẹ po mẹ eyin hiẹ plọn vogbingbọn he tin to owanyi lẹnpọn matindo tọn po owanyi he yin zẹẹmẹ basina to Biblu mẹ po ṣẹnṣẹn—yèdọ owanyi he ma nọ gboawupo gbede.

Owanyi Sọta Owanyi Lẹnpọn Matindo Tọn

“Owanyi lẹnpọn matindo tọn yin nukuntọnnọ podọ e nọ jlo nado gbọṣi mọ. E ma nọ jlo nado pọ́n nujọnu gba,” wẹ owhe 24 mẹvi Cédric yigbe dọ. Sonia viyọnnu owhe 16 mẹvi de, yidogọ dọmọ, “To whenuena hiẹ tindo owanyi lẹnpọn matindo tọn na mẹde, hiẹ nọ lẹndọ nuhe yé nọ wà lẹpo janwẹ yin pipé.”

Owanyi lẹnpọn matindo tọn yin owanyi yẹdoklọmẹ tọn. E mayin lẹnpọn dagbenọ podọ yin ṣejannabinọ. Mẹhe biọ owanyi lẹnpọn matindo tọn mẹ lẹ nọ tindo mẹwhinwhan lọ nado dọmọ: ‘Yẹn nọ tindo numọtolanmẹ nujọnu-yinyin tọn to whenuena yẹn tin po e po taun. Yẹn ma sọgan damlọn. Yẹn ma sọgan mọnukunnujẹ lehe ehe yin pọ́n-ma-dekọsẹ do’ kavi, ‘Viyọnnu lọ nọ hẹn mi tindo numọtolanmẹ dagbe na nugbo tọn.’ Doayi whla nẹmu he “yẹn” po “mi” po yin yiyizan go? Haṣinṣan he sinai do ṣejannabi ji na gboawupo janwẹ! Ṣigba, doayi zẹẹmẹ Biblu tọn na owanyi nujọnu tọn go: “Owanyi nọ jiya dẹn, e sọ jọmẹ; onú ma nọ vẹunna owanyi; owanyi ma nọ yigo, e ma sọ nọ kla. E ma nọ hẹn ede wà onú jẹagọ, e ma nọ din onú etọn titi, yè ma nọ hẹn ẹn gblehomẹ apla, e ma nọ lẹn ylankan.”—1 Kọlintinu lẹ 13:4, 5.

To whenuena “e ma nọ din onú etọn titi,” owanyi he sinai do nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn ji ma nọ dín onú edetiti tọn kavi yin ṣejannabinọ gba. Nugbo, sunnu po yọnnu de po sọ-gan tindo numọtolanmẹ sinsinyẹn owanyi didohia tọn po mẹdọnsẹpọ agbasa tọn po. Ṣigba numọtolanmẹ ehelẹ nọ yin hinhẹn do jlẹkaji gbọn nulẹnpọn po osi sisosiso po na omẹ awetọ dali. Eyin hiẹ tin to owanyi mẹ na nugbo tọn, hiẹ na tin to lẹnpọn mẹ taun na dagbemẹninọ po ayajẹ omẹ awetọ tọn po dile hiẹ nọ basi na dewe titi do. Ma dike numọtolanmẹ ni duto jiwe nado va whẹdida dagbe sudo blo.

Apajlẹ Owanyi Nujọnu Tọn De

Kandai Biblu tọn gando Jakobu po Laheli po go do ehe hia hezeheze. Sunnu po yọnnu ehelẹ po mọ yede to dòtọ de tó fie Laheli wá nado na osin lẹngbọ otọ́ etọn tọn lẹ te. Jakobu dọnsẹpọ ẹ to afọdopolọji e mayin dọ ewọ “yin whanpẹnọ bosọ yin dagbenọ” kẹdẹ wẹ gba ṣigba na e yin Jehovah sẹ̀ntọ wutu wẹ.—Gẹnẹsisi 29:1-12, 17.

To osun blebu dopo zinzán to owhé whẹndo Laheli tọn gbè po godo, Jakobu hẹn ẹn zun yinyọnẹn dọ emi tin to owanyi mẹ po Laheli po bo jlo nado wlealọ hẹ ẹ. Be dohia owanyi lẹnpọn matindo tọn poun wẹ ya? Gbede pọ́n! To osun enẹlẹ mẹ, e ko mọ nuhe jijọ Laheli tọn yin—lehe e nọ yinuwa hẹ mẹjitọ etọn lẹ po mẹdevo lẹ po do, lehe e nọ wà azọ́n etọn do taidi lẹngbọhọtọ, lehe e yí sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn do do nujọnu do sọ. Matin ayihaawe e mọ yọnnu lọ to “dagbe” etọn po “ylankan” etọn po mẹ. Enẹwutu owanyi etọn na ẹn mayin anadena gbọn numọtolanmẹ dali gba ṣigba owanyi he mayin ṣejannabi tọn he sinai do lẹnpọn po osi sisosiso po ji.

Eyin mọwẹ whẹho lọ yin, Jakobu sọgan lá dọ emi jlo nado wazọ́n na otọ́ yọnnu lọ tọn na owhe ṣinawe nado sọgan tindo e taidi asi de. Na nugbo tọn owanyi lẹnpọn matindo tọn ma na ko dẹ̀n sọmọ gba! Owanyi nujọnu tọn, he ma yin alè ṣejannabi tọn kẹdẹ wẹ na hẹn owhe enẹlẹ zun “azán vude lẹ.” Na owanyi nujọnu tọn enẹ wutu yé penugo nado hẹn wiweji-ninọ yetọn go to ojlẹ enẹ whenu.—Gẹnẹsisi 29:20, 21.

E Nọ Yí Whenu!

Enẹwutu jujuyi ojlẹ tọn ma nọ gbleawuna owanyi nugbo tọn gba. Na nugbo tọn, aliho he saba yin dagbe nado tẹ́n numọtolanmẹ towe pọ́n na mẹde wẹ yin nado gbọ na ojlẹ delẹ ni juwayi. Yinukọn dogọ, dile yọnnu jọja he nọ yin Sandra doayi e go do: “Mẹde ma nọ dọ nuhe gbẹtọ-yinyin etọn pete yin gbọn didọ poun dọmọ: ‘Nuhe yẹn yin die. Todin hiẹ ko yọ́n nulẹpo dogbọn dali ṣie.’ ” Lala, e sọ nọ yí whenu nado yọ́n mẹhe mẹ hiẹ tindo owanyi te.

Ojlẹ sọ nọ na we dotẹnmẹ nado gbadopọnna ojlo owanyi didohia towe tọn to pọndohlan Biblu tọn mẹ. Flin dọ, owanyi “ma nọ hẹn ede wà onú jẹagọ, e ma nọ din onú ede titi tọn.” Be hatọ towe tin to jejeji na kọdetọn dagbe yanwle towe lẹ tọn ya—kavi na etọn titi kẹdẹ wẹ ya? Be e nọ do sisi hia pọndohlan towe lẹ, po numọtolanmẹ towe lẹ po ya? Be e ko gbidikọna we nado wà nuhe ‘jẹagọ’ nado hẹn pekọ wá na wantuntun ṣejannabi tọn na nugbo tọn ya? Be omẹ ehe sọawuhia nado de we pò kavi pà we to mẹdevo lẹ nukọn ya? Kanbiọ ehe nkọtọn lẹ kinkanse sọgan gọalọna we nado yọ́n nuhọakuẹ-yinyin numọtolanmẹ towe tọn po nujikudo po.

Owanyi didohia he yin hinhẹn whẹ́n po awuyiya po nọ hẹn nugbajẹmẹji wá. “Yẹn biọ owanyi mẹ, po awuyiya po to aliho he siso mẹ poun,” wẹ zẹẹmẹ he jọja owhe 20 mẹvi Julie basi. To owanyi didohia sinsinyẹn osun awe tọn godo, e wlealọ. Ṣigba nuṣiwa he ko yin zizewhla dai lẹ jẹ tintọ́n ji. Julie jẹ hihọ́ matindo po walọ ṣejannabi tọn po dohia ji. Asu etọn Eric, hẹn ojlo owanyi didohia etọn tọn bú bo lẹzun ṣejannabinọ. To alọwiwle na owhe awe godo, Julie doavigbe dọ asu emitọn “pọta,” “yin adidọnọ,” bo yin “hlònọ” taidi asu de. Eric na gblọndo gbọn nukunmẹ gbigbà na ẹn po akotokún etọn po dali. Po dasin po, Julie họ̀nsọn owhé yetọn gbè—podọ sọn alọwle yetọn mẹ.

Ayinamẹ Biblu tọn hihodo matin ayihaawe na kogọalọna yé nado hẹn alọwle yetọn dote. (Efesunu lẹ 5:22-33) Ṣigba nawẹ e na yin nuhe gbọnvo do sọ eyin yé ko jẹakọ hẹ yedelẹ jẹnukọnna alọwle! Owanyi yetọn ma na ko yin “yẹdide” de gba ṣigba gbẹtọ-yinyin nujọnu tọn de—dehe tindo nuṣiwa lẹ po huhlọn lẹ po. Nukundido yetọn lẹ na ko yin lẹnpọn dagbe hugan tọn.

Owanyi nujọnu tọn ma nọ jọ to zánto dopomẹ gba. Mọjanwẹ e mayin dandan dọ mẹhe na hẹn we zun alọwlemẹ dagbe de dona yin mẹhe hiẹ mọ nado yin mẹhe yọnwhanpẹ zẹjlẹgo do niyẹn. Di apajlẹ, Barbara dukosọhẹ dawe jọja de mẹhe ewọ yigbe dọ emi ma yí agbasa lẹpo do yiwanna—to tintan whenu. “Ṣigba dile yẹn jẹ yinyọnẹn ji ganji,” wẹ Barbara flin, “onú lẹ diọ. Yẹn mọ lehe Stéphane nọ tin to lẹnpọn mẹ na mẹdevo lẹ do podọ lehe ewọ nọ ze ojlo mẹdevo lẹ tọn donukọnna edetiti tọn do. Jẹhẹnu ehelẹ wẹ yẹn lẹndọ e na hẹn mẹde yin asu dagbe. Yẹn dọnsẹpọ ẹ bo jẹ owanyina ẹn ji.” E dekọtọn do alọwle he dolido de mẹ.

Enẹwutu nawẹ hiẹ sọgan yọ́n owanyi nujọnu tọn gbọn? Ayiha towe sọgan yọnẹn, ṣigba dotudo ayiha he ko yin pinplọn gbọn Biblu dali go. Yọ́n hugan “yẹdide” gbonu omẹ lọ tọn. Na haṣinṣan lọ ojlẹ de nado whẹ́n. Flindọ, owanyi lẹnpọn matindo tọn nọ bẹjẹeji po ojlofọndotenamẹ po to ojlẹ gli mẹ ṣigba nọ ṣá to enẹgodo. Owanyi nujọnu tọn nọ to lilodo po ojlẹ po bo nọ lẹzun “pọninọ gbèsisọ tọn.”—Kọlọsinu lẹ 3:14.

Kanbiọ Hodọdopọ Tọn Lẹ

◻ Owù tẹwẹ tin to owanyi tintindo na lehe awusọhia mẹde tọn te do mẹ?

◻ Be hiẹ sọgan dotudo ayiha towe go nado yọ́n owanyi nujọnu tọn ya?

◻ Vogbingbọn tẹlẹ wẹ tin to owanyi po owanyi lẹnpọn matindo tọn po ṣẹnṣẹn?

◻ Naegbọn sunnu po yọnnu po he to dopé do lẹ do nọ klán? Be ehe ylan to whelẹponu wẹ?

◻ Nawẹ hiẹ sọgan yinuwa hẹ numọtolanmẹ flumẹjijẹ tọn do eyin owanyi didohia lọ ko yin alọhẹndotena?

◻ Naegbọn e do yin onú titengbe nado whèsọ do yọ́n ode awetọ?

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 242]

Be mẹhe hiẹ tin to owanyi mẹ hẹ yin “yẹdide” de poun wẹ ya?

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 247]

“Owanyi lẹnpọn matindo tọn yin nukuntọnnọ podọ e nọ jlo nado tin to mọ sọyi. E ma nọ jlo nado pọ́n nujọnu gba.”—Dawe owhe 24 mẹvi de

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 250]

“Gbẹtọ ‘Nawẹ, a te do, a to kẹdẹ ya?’ poun wẹ yẹn na yin todin. Yẹn ma to didikena mẹdepope ni dọnsẹpọ mi gba”

[Apotin/Yẹdide to weda 248, 249]

Nawẹ Yẹn Sọgan Duto Awubla Ayiha Tọn Ji Gbọn?

Hiẹ saa yọnẹn dọ mẹhe hiẹ na wlealọ hẹ lọ die. Mì nọ duvivi gbẹdido ode awetọ tọn, mì yiwanna onú dopolọ lẹ, podọ mì nọ tindo numimọ mẹdọnsẹpọ ode awetọ tọn. Enẹgodo, to ajijimẹ, haṣinṣan lọ gbakija, bo de homẹgble sinsinyẹn jẹgbonu—kavi dasin plẹplẹ.

To owe etọn La chimie de l’amour (Glẹnsigbe) mẹ, Doto Michael Liebowitz yí bẹjẹeji owanyi tọn de jlẹdo lehe amasin adínọ huhlọnnọ de nọ yawu wazọ́n do go. Ṣigba taidi amasin adínọ de, owanyi mọnkọtọn sọgan de ‘ohia agọjoyigodo’ tọn lẹ jẹgbonu eyin e gbakija. Podọ e ma yí nude do gbọnvo eyin owanyi lọ yin lẹnpọn matindo tọn poun kavi ‘nujọnu lọ.’ Awe lọ lẹ po sọgan dè bẹwlu sinsinyẹn tọ́n—podọ awufiẹsa agbasa tọn eyin haṣinṣan lọ wá vivọnu.

Numọtolanmẹ kọgbẹmẹgo tọn, awugble, podọ vlavo homẹgble sinsinyẹn he nọ wá to bẹjẹeji gbẹdai tọn nalete sọgan hẹn pọndohlan towe na sọgodo gble. Yọnnu jọja dopo dọ dogbọn ede dali taidi mẹhe ‘gbleawu’ na yinyin gbigbẹdai wutu. “Gbẹtọ ‘Nawẹ a te do, a to kẹdẹ ya?’ poun wẹ yẹn na yin [po omẹ vijinu awetọnọ po] todin,” wẹ yọnnu lọ dọ. “Yẹn ma to didikena mẹdepope ni dọnsẹpọ mi gba.” Lehe numọtolanmẹ opagbe towe tọn siso to haṣinṣan de mẹ do sọ, mọwẹ awugble he gbakija etọn na hẹnwa na sù do niyẹn.

Mọwẹ, na nugbo tọn, mẹdekannujẹ lọ nado nọ họntọn mẹ hẹ mẹhe hiẹ jlo nado wlealọ hẹ tindo owù sinsinyẹn de: yèdọ yọnbasi kọgbẹmẹgo tọn. Jide de ma tlẹ tin dọ owanyi nujọnu tọn na whẹ́ndeji. Enẹwutu eyin mẹde biọ họntọnmẹninọ alọwle tọn mẹ hẹ we po linlẹn homẹdagbe tọn po ṣigba wá tadona kọ̀n to godo mẹ dọ alọwle na yin dehe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, hiẹ ma ko yin nuyiwa hẹ to aliho agọ̀ mẹ dandan gba.

Nuhahun lọ wẹ yindọ, eyin kinklan tlẹ yin nukunpedego po nuyọnẹn po podọ po lẹblanu po, hiẹ na gbẹ́ tindo numọtolanmẹ awugble po kọgbẹmẹgo tọn po janwẹ. Ṣigba, ehe ma yin whẹwhinwhẹ́n nado hẹn osí mẹdetiti towe tọn bú gba. Nugbo lọ dọ hiẹ ma “sọgbe” to nukun omẹ ehe tọn mẹ ma zẹẹmẹdo dọ hiẹ ma na sọgbe to nukun mẹdevo tọn mẹ gba!

Tẹnpọn nado ze dohia owanyi he ko gbakija tọn lọ do otẹn abọẹ tọn de mẹ. Kinklan lọ sọgan tá hinhọ́n do tukladomẹnu ayiha mẹ tọn ji dogbọn mẹhe po hiẹ po tindo kanṣiṣa dai dali—numọtolanmẹ mawhẹ́n tọn, ayihaawenọ, hẹngogonọ, gbeyina nulẹpo tọ, numọtolanmẹ towe lẹ mahopọntọ. Ehelẹ mayin jẹhẹnu he yè sọgan jlo to alọwlemẹ de si gba.

Etẹwẹ lo eyin kinklan lọ dẹ́ do awà dopo ji pete bọ hiẹ yise dọ alọwle lọ na ko wazọ́n ganji? Na nugbo tọn hiẹ tindo jlọjẹ nado gbọ na omẹ diẹ ni yọ́n nuhe numọtolanmẹ towe yin. Vlavo gbèmanọpọ delẹ ko tin. Gbèdanamẹ numọtolanmẹ didohia tọn po hogbe fifiẹ tọn lẹ po ma na hẹn wadotana dagbe wá gba. Podọ eyin ewọ kudeji dọ kinklan dona yin bibasi, nuhudo de matin na hiẹ nado dowinyan dewe, nado to vẹvẹ na owanyi mẹhe ma ko tindo numọtolanmẹ na we dai tọn gba. Sọlọmọni dọmọ “whenu dindinmọ tọn de, podọ whenu hinhẹn bú tọn” de tin.—Yẹwhehodọtọ 3:6.

Etẹwẹ lo eyin hiẹ tindo whẹwhinwhẹ́n titengbe de nado tindo nuvẹdomẹ dọ hiẹ yin yiyizan poun gbọn mẹde he ma tindo ojlo nujọnu tọn to alọwle mẹ gbede to ojlẹ tintan whenu dali? Hiẹ ma dona wá vivọnu gbọn dido walọ ahọsu-yiyi tọn hia dali gba. Deji dọ walọ gbíngbán etọn mayin nuhe Jiwheyẹwhe ma doayi e go gba. Ohó Etọn dọmọ: “Gbẹtọ okànọ to tuklado agbasa ede tọn.”—Howhinwhẹn lẹ 11:17; yijlẹdo Howhinwhẹn lẹ 6:12-15 go.

Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ hiẹ sọgan gbẹ́ nọ yin yasana gbọn ṣokẹdẹ-ninọ kavi oflin owanyi didohia tọn lẹ dali. Eyin mọwẹ, nudepope ma ylan to finẹ nado viavi gba. Nado hẹn alọnu mẹde tọn ján sọ nọ gọalọ, vlavo to nuwiwa agbasa yiyizan tọn delẹ mẹ kavi lizọnyizọn Klistiani tọn mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 18:1) Hẹn nuhe yin ayajẹ tọn lẹ po mẹfọndote tọn lẹ po do ayiha towe mẹ. (Filippinu lẹ 4:8) Dọ aṣli towe na họntọn alọmayiemẹ de. (Howhinwhẹn lẹ 18:24) Mẹjitọ towe lẹ sọgan sọ yin homẹmiọnnamẹnu daho ga, eyin etlẹ yindọ hiẹ ko whẹ́n nado tin to mẹdekannu. (Howhinwhẹn lẹ 23:22) To popolẹpo mẹ, dọ aṣli towe na Jehovah.

Hiẹ sọgan mọ nuhudo lọ todin nado wazọ́n do delẹ to gbẹtọ-yinyin towe lẹ ji. Pọndohlan towe dogbọn nuhe hiẹ jlo to alọwlemẹ de si dali sọgan họnwun hezeheze hugan gbede pọ́n tọn. Podọ na hiẹ ko tindo mẹyiwanna de bo ko hẹn ẹn bu wutu, hiẹ sọgan basi dide nado penukundo họntọnmẹninọ alọwle tọn go to aliho nuyọnẹn hugan tọn de mẹ eyin mẹhe hiẹ tindo owanyi to ewọ mẹ de sọ wá wá—owanyi mẹhe tọn na hugan lehe hiẹ lẹn do.

[Apotin to weda 245]

Be Owanyi Wẹ Ya Kavi Owanyi Lẹnpọn Matindo Tọn?

OWANYI OWANYI LẸNPỌN MATINDO TỌN

[Yẹdide to weda 244]

Whànpẹ gbonu tọn na sunnu kavi yọnnu he ma tindo zìnzìn taidi ‘sikalọkẹ awọ̀ntinu ohàn de tọn’

[Yẹdide to weda 246]

Mẹhe nọ dewepò whepoponu to mẹdevo lẹ nukọn na taun tọn ma tindo owanyi nujọnu tọn na we gba