Weta 38

Etẹwẹ Sọgodo Tindo to Sẹdotẹnmẹ Na Mi?

“OBU sọgodo tọn to didi mi, sọgodo de to aihọn he yin ohiadogona gbọn obu awhànfunnu nuzanusẹvaun tọn lẹ dali.” Wẹ jọja Allemagne tọn de dọ to hodidọ mẹ hlan ahọluzọnwatọ daho otò etọn mẹ tọn.

Vlavo obu vasudo tọn to awhàn nuzanusẹvaun tọn mẹ sọgan nọ wá ayiha towe mẹ dogbọn sọgodo dali whepoponu. “Naegbọn yẹn nado tin to lẹnpọn mẹ nado tindo gbedewema dagbe?” wẹ jọja de kanse. “To popolẹpo mẹ aihọn lọ na yin vivasudo.” Na nugbo tọn, to dopo to dodinnanu wehọmẹvi lẹ tọn de mẹ, visunnu jọja lẹ do awhàn nuzanusẹvaun tọn hia taidi budonamẹnu he klo hugan yetọn. Viyọnnu lẹ ze e do otẹn awetọ mẹ, yin nukọnjẹna kẹdẹ gbọn obu eyin “mẹjitọ ṣie lẹ kú” tọn dali.

Ṣigba, wujẹgbonu awhànfunnu nuzanusẹvaun tọn, ma yin obu he tin to yakẹ kẹdẹ gba. Obu “gbẹtọsuzẹjlẹgo tọn, adọkunnu lẹ duduvà, lẹdo hinhẹnflu,” po nugbajẹmẹji he tin to yakẹ devo lẹpo hẹn walọyizan gbẹtọ tọn plọntọ he diyin lọ B. F. Skinner nado wá tadona kọ̀n dọmọ: “Hukan mítọn lẹ sọawuhia nado yin budona.” E yigbe to godo mẹ dọmọ: “Yẹn ma tindo todido onú dagbe tọn gba. Na nugbo tọn, mí ma to na didẹ̀ nuhahun mítọn lẹ gba.”

To whenuena e yindọ weyọnẹntọ ayidonugotọ lẹ lọsu tlẹ pọ́n sọgodo hlan po avosisa po, e ma yin nupaṣamẹ de bọ jọja susu do nọ do walọ lọ hia: “Mì gbọ mí ni to dùdù bo to nùnù, na osọ̀ wẹ mí na kú.” (1 Kọlintinu lẹ 15:32) Na nugbo tọn, eyin sọgodo towe sinai do nugopipe tonudọtọ lẹ po lẹnunnuyọnẹntọ lẹ tọn po ji, be e dózin, taun. Na Jẹlemia 10:23 dọmọ: “Aliho gbẹtọ tọn matin to ewlọsu mẹ gba: e ma tin to omẹ he to zọnlinzin mẹ nado do afọdide etọn lẹ gba.”

E ma yindọ gbẹtọ ma tindo nugopipe lọ nado dugán do ede ji kẹdẹ wẹ gba. Doayi e go dọ e ma “tin to” gbẹtọ si nado wà mọ wẹ—e ma tindo jlọjẹ nado penukundo sọgodo aigba ji tọn go gba. Vivẹnu etọn lẹ dona gboawupo. Na whẹwhinwhẹ́n enẹ tọn wutu, Jẹlemia hodẹ̀ na didádemẹ sọn olọn mẹ wá tọn dọmọ: “Oklunọ E, yí whẹdida do hẹn mi sọgbe.” (Jẹlemia 10:24) Ehe zẹẹmẹdo dọ Mẹdatọ mítọn wẹ na yọ́n nuhe sọgodo mítọn na yin. Ṣigba etẹwẹ sọgodo enẹ na yin?

Lẹndai Jiwheyẹwhe Tọn na Aigba—po Sọgodo Towe Po

To didá gbẹtọ tọn godo tlolo, Jiwheyẹwhe dọna gbẹtọvi asu po asi po tintan lọ dọmọ: “Mì yin sinsẹ́nnọ, bo sudeji, bosọ gọ́ aigba ji, bo dugán do e ji: bo duahọlu to whèvi ohù tọn ji, podọ to ohẹ aga tọn ji, po to onú he to ogbẹ̀ lẹpo ji he nọ lìn to aigba ji.” (Gẹnẹsisi 1:28) Gbọnmọ dali nukundido nado nọgbẹ to paladisi globu tọn de mẹ wá yin zizedonukọnna gbẹtọ.

Ṣigba, asu po asi po tintan lọ, ṣiatẹ sọta gandudu Jiwheyẹwhe tọn. Dile Sọlọmọni dọ ẹ to godo mẹ do dọmọ, ‘Jiwheyẹwhe ko dá gbẹtọ to aliho jijlọ mẹ; ṣigba yé ko basi tito susu na yedelẹ.’ (Yẹwhehodọtọ 7:29) Tito gbẹtọvi tọn lẹ ko sọawuhia nado yin nugbajẹmẹji, bo jo whẹndo dintọn do obu tintin to zinvlu mẹ po todido matindo susu mẹ po dogbọn sọgodo dali.

Be ehe zẹẹmẹdo dọ Jiwheyẹwhe ko jó aigba do nado yin hinhẹnflu, hinhẹngble—podọ vlavo—globu he ma tindo ogbẹ̀ de wẹ ya? Gbede pọ́n! Ewọ wẹ “dá aihọn, bosọ basi i; e ko hẹn ẹn nọte, e ma dá ẹ tata gba, e do e na mí nido nọnọ̀ e mẹ.” Gbọnmọ dali lẹndai he yin kinkandai etọn na aigba na yin hinhẹndi na jide tọn!—Isaia 45:18; 55:10, 11.

Ṣigba whetẹnu—podọ gbọnna? Hia Luku weta 21 na dewe. To finẹ Jesu dọ dọdai nuhahun taun lọ lẹ he ko gbàjẹ gbẹtọvi lẹ ji to owhe kanweko ehe mẹ: awhàn akọjọpli tọn lẹ, aigba sisọsisọ, azọ̀n lẹ, whèdomẹ núdùdù tọn, gbigbayipe sẹ́nhẹngba tọn. Etẹwẹ nujijọ ehelẹ dohia? Jesu lọsu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Whenuena onú helẹ na ṣẹ̀ jijọ, mì ni pọ́n aga, bosọ ze ota mìtọn do aga; na ofligọ mìtọn to dindọn sẹpọ wutu. . . . Whenuena mì mọ onú helẹ to jijọ, mì ni yọnẹn dọ ahọludu Jiwheyẹwhe tọn tin sẹpọ.”—Luku 21:10, 11, 28, 31.

Ahọluduta enẹ wẹ yin họ̀nhungan sọgodo towe tọn. Nado dọ ẹ taun, gandudu de wẹ e yin, aliho Jiwheyẹwhe tọn nado dugán do aigba ji. Ahọluduta enẹ na plọ huhlọn gandudu tọn sọn alọ gbẹtọvi lẹ tọn mẹ po huhlọn po. (Daniẹli 2:44) “Yé he to aihọn husudo lẹ” lọsu na pannukọn husudo to alọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ, bo na whlẹn aigba—po gbẹtọvi lẹ po—sọn nukundiọsọmẹ kanyinylan agọ̀ gbẹtọvi lẹ tọn si.—Osọhia 11:18; Yẹwhehodọtọ 1:4.

Dile hiẹ na yin hihọ́basina to anademẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn glọ, aigba to madẹnmẹ na lẹzun paladisi lẹdo aihọn pé de. (Luku 23:43) Gbọnmọ dali jlẹkaji pipé haṣinṣan nutẹgbẹ lẹ tọn to aigba ji na yin hinhẹn gọwa. Yèdọ, kọndopọ na tin to gbekanlin po gbẹtọ po ṣẹnṣẹn. (Isaia 11:6-9) Awhàn po awhànfunnu lẹ po na busẹ. (Psalm 46:8, 9) Sẹ́nhẹngba, huvẹ, whèdomẹ ohọ tọn, azọ̀n—yèdọ okú lọsu ga—yemẹpo na yin didesẹ. Mẹhe tin to aigba ji lẹ “na hẹnhomẹhun yede to jijọho susu mẹ.”—Psalm 37:10, 11; 72:16; Isaia 65:21, 22; Osọhia 21:3, 4.

‘Dodindin na’ Opagbe Jiwheyẹwhe Tọn Lẹ

Gbẹninọ kakadoi to paladisi mẹ—enẹ sọgan yin sọgodo towe! Ṣigba to whenuena e yindọ linlẹn lọ sọgan dọnmẹdogo, vlavo hiẹ tindo nuhahun nado jó yise lọ do dọ omẹ dagbe lẹpo wẹ na yì olọn mẹ, kavi hiẹ tindo ayihaawe dogbọn Biblu lọsu dali. Yèdọ delẹ to jọja Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ ko mọ yise yetọn yin dehe ma tindo huhlọn to aliho he paṣamẹ tọn de mẹ. Di apajlẹ, Michèle, yin pinpọn e go whẹ́n gbọn mẹjitọ Kunnudetọ lẹ dali. Gbeyiyi dọ Biblu yin nugbo taidi gbeyiyi dọ okle nọ bọdo ozán go. Ṣigba, to gbedopo, e họnwun do ojí etọn—viyọnnu lọ ma yọ́n nuhewutu e do yí Biblu se gba. “Yẹn lẹndọ yẹn yí i se kakajẹ whenẹnu na onọ̀ ṣie po otọ́ ṣie po yí i sè wutu,” wẹ ewọ dọ.

“Matin yise, e glo nado hẹn homẹ [Jiwheyẹwhe tọn] hùn,” wẹ Biblu dọ. (Heblu lẹ 11:6) Ṣogan, yise mayin nuhe hiẹ tindo na onọ̀ po otọ́ towe po tindo e wutu gba. Eyin sọgodo towe na yin hihọ-basina, hiẹ dona wleawu yise he sinai do kunnudenu he dolido de ji—yèdọ “dòdó onú yè to todo tọn.” (Heblu lẹ 11:1) Dile Biblu dọ ẹ do, hiẹ dona “dindona onú popo,” kavi dile e yin didọ to bladopọ Transcription de Kuen tọn mẹ do, “dindona nudepope he yè deji do dọ e yin nugbo.”—1 Tẹsalonikanu lẹ 5:21.

Didohia Dewe Dọ Biblu Yin Nugbo

To tintan whẹ́ hiẹ sọgan tindo nuhudo nado basi dodinnanu vlavo eyin Biblu na nugbo tọn yin “gbingbọ́n sọn Jiwheyẹwhe mẹ.” (2 Timoti 3:16) Nawẹ hiẹ sọgan wà enẹ gbọn? Eyọn, Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ kẹdẹ wẹ sọgan ‘dọ sọn bẹjẹeji kakajẹ vivọnu’ matin awugbopo. (Isaia 43:9; 46:10) Podọ ewọ wà mọ pludopludo to Biblu mẹ. Hia dọdai he yin kinkandai to Luku 19:41-44 po 21:20, 21 lẹ po gando aijijẹ Jelusalẹm tọn go. Kavi dọdai he tin to Isaia 44:27, 28 po 45:1-4 lẹ po mẹ gando aijijẹ Babilọni tọn go. Whenuho aihọn mẹ tọn dohia lehe Biblu dọ dọdai nujijọ ehelẹ tọn matin nuṣiwa do! “To dogbapọnna dọdai etọn lẹ po godo,” wẹ Jeanine owhe 14 mẹvi dọ, “E paṣa mi poun nado mọ lehe e penugo do nado dọ dọdai nuhe e ko wà lẹpo tọn.”

Gbesisọ Biblu tọn to whenuho-liho, nugbonọ-yinyin, nujọnu-yinyin, po agọjẹdo matindo po yin whẹwhinwhẹ́n yinukọn dogọ lẹ nado tindo yise to Biblu mẹ.a Ṣigba nawẹ hiẹ yọnẹn gbọn dọ aliho he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mọnukunnujẹ Biblu mẹ gbọn sọgbe? Tòmẹnu Belea hohowhenu tọn lẹ ma kẹalọyi zẹẹmẹ apọsteli Paulu tọn gando Biblu go matin kanbiọ depope gba. Kakatimọ, yé ‘gbadopọnna Owé wiwe lẹ egbesọegbesọ vlavo onú ehelẹ yin mọ.’—Owalọ lẹ 17:11.

Mí na we tuli nado basi oplọn sisosiso nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ. Owe lọ Oyọnẹn He Nọ Planmẹ Sọyi Ogbẹ̀ Madopodo Mẹ (heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali) ze nuplọnmẹ lẹ donukọnnamẹ to aliho he họnwun de mẹ. Eyin mẹjitọ towe lẹ yin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, matin ayihaawe yé na penugo nado gọalọna we po kanbiọ depope he hiẹ sọgan tindo po. “Yin nugbonọ hlan mẹjitọ towe lẹ eyin hiẹ tindo nuhahun depope to ninọmẹ ehe mẹ,” wẹ ayinamẹ he yọnnu jọja he yinkọ etọn yin Jeanne na. “Kàn kanbiọ lẹ sè eyin hiẹ mọ nude he sinyẹn nado yise.” (Howhinwhẹn lẹ 15:22) Matin ayihaawe to nukọnmẹ hiẹ na yọ́n pinpẹn etọn dọ Jehovah na nugbo tọn dona omẹ etọn lẹ po nukunnumọjẹnumẹ jiawu heyin nugbo Biblu tọn lẹ po!

“To whedelẹnu yẹn nọ lẹzun ayimajainanọ do lehe aihọn te ji. Yẹn nọ hia wefọ lẹ taidi Osọhia 21:4, podọ e nọ na mi nude nado tindo todido na,” wẹ jọja he yinkọ etọn nọ yin Patrice dọ. Mọwẹ, yise he dolido tintindo to opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ na jide tọn na yinuwa do pọndohlan towe ji. Hiẹ na nọ pọ́n sọgodo hlan po nukundido jeje tọn po, e mayin awubla tọn gba. Gbẹzan towe dintọn na lẹzun, ‘odòdo dagbe bibẹpli na dewe hlan sọgodo, na hiẹ nido hẹn ogbẹ̀ lọ go ehe yín ogbẹ̀ nugbonugbo’ e mayin vivẹnu todido matindo tọn gba.—1 Timoti 6:19.

Ṣigba be nude sọ tin nado jẹ “ogbẹ̀ nugbonugbo” tọn enẹ kọ̀n hugan nado nọ plọnnu po wiwá nado yí nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ kẹdẹ sè po ya?

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

Kanbiọ Hodọdopọ Tọn Lẹ

◻ Obu tẹlẹ wẹ jọja susu lẹ tindo gando sọgodo go?

◻ Etẹwẹ yin lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn na aigba? Naegbọn mí nado deji dọ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn ma ko diọ?

◻ Azọngban tẹwẹ Ahọluduta lọ yiwà to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hinhẹndi mẹ na aigba?

◻ Naegbọn e do yin onú titengbe dọ hiẹ ni dindona nugbo-yinyin nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ, podọ nawẹ hiẹ sọgan wà mọ gbọn?

◻ Nawẹ hiẹ sọgan dohia dewe dọ Biblu yin gbingbọ́n sọn Jiwheyẹwhe dali gbọn?

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 306]

“Yẹn ma tindo todido onú dagbe tọn gba. Na nugbo tọn, mí ma to na didẹ nuhahun mítọn lẹ gba.”—Walọyizan gbẹtọ tọn plọntọ B. F. Skinner

[Yẹdide to weda 307]

Didatọ aigba tọn ma na ná dotẹnmẹ gbẹtọ nado và planẹti mítọn sudo gba

[Yẹdide to weda 309]

Be hiẹ ko duto dewe ji gando nugbo-yinyin Biblu tọn go ya?