“E Ma Sọgan Yin Nugbo!”

DAWE New York tọn de dọmọ: “Visunnu ṣie Jonathan to dlapọn basina họntọn lẹ to kilomẹtlu vude sọn owhé etọn gbè. Asi ṣie, Valentina, ma jlo dọ ni yì finẹ gba. Ayiha yọnnu lọ tọn ma nọ saba jayi dogbọn kọflídido mọto po zòkẹkẹ po tọn dali gba. Ṣigba ovi lọ yiwanna zomọ nuhiho tọn lẹ, podọ họntọn etọn lẹ tindo azọ́nwatẹn de fie e sọgan plọn ẹn te. Yẹn tin to whégbè to whèyihọ Manhattan tọn, to New York. Asi ṣie ko zingbejizọnlin nado dla hẹnnumẹ etọn lẹ pọ́n to Puerto Rico. ‘Jonathan na gọ to madẹnmẹ,’ wẹ nuhe yẹn lẹn. Enẹgodo ogàn họntogbo tọn dọnú. ‘Na jide tọn ewọ niyẹn.’ E mayin ewọ wẹ gba. Ponọ lẹ po doto he nọ penukundo nujijọ ajiji tọn lẹ go he yì owù-nujijọ ajiji tẹnmẹ lẹ po wẹ. ‘Be hiẹ yọn gbedewema mọtokuntọ tọn ehe ya?’ wẹ ponọ lọ kanse. ‘Mọwẹ, visunnu ṣie, Jonathan tọn wẹ enẹ be.’ ‘Mí tindo owẹn ylankan de nawe. Owù-nujijọ ajiji de ko jọ, podọ . . . visunnu towe, . . . visunnu towe ko kú.’ Numọtolanmẹ ṣie tintan wẹ yin, ‘E ma sọgan yin nugbo!’ Nujijọ hẹnmẹjọsi enẹ hẹn ahún mítọn hoapa he ma kú pó todin, yèdọ to owhe delẹ godo gba.”

Otọ́ de to Barcelone (Espagne) wlan dọmọ: “To ojlẹ lọ mẹ dọ́n to Espagne to owhe 1960 tọn lẹ gblamẹ, whẹndo ayajẹnọ de wẹ mí yin. Finẹ wẹ María tin te, asi ṣie, po ovi mítọn atọ̀n lẹ po, yèdọ David, Paquito, po Isabel po, he owhe debọdo-dego yetọn lẹ tọn bẹsọn 13, 11, po 9 po.

“To gbedopo to mars 1963, Paquito gọ̀ sọn wehọmẹ bo to olé tadu sinsinyẹn de tọn wú. Mí jẹflumẹ na nuhe sọgan ko dọ̀n tadu lọ wá—ṣigba mí yọnẹn to madẹnmẹ. Ganhiho atọ̀n to enẹgodo e kú. Nujẹmẹji sisa ohùn tọn biọ apọ̀nmẹ hẹn ogbẹ̀ etọn wá vivọnu madonukun.

“Okú Paquito tọn jọ to nuhe hugan owhe 30 die wayì. Etomọṣo, awufiẹsa sisosiso nuhẹnbu enẹ tọn gbẹ́ pò to aimẹ kaka jẹ egbehe. Aliho depope matin ehe mẹjitọ lẹ na hẹn ovi de bú to okú mẹ bo ma na tindo numọtolanmẹ dọ yé ko hẹn nude bú sọn yedelẹ go gba—mahopọnna lehe ojlẹ lọ sọgan ko dẹn do kavi ovi devo he yé sọgan ko tindo lẹ sọgan sù do sọ.”

Numimọ awe ehelẹ, fie mẹjitọ lẹ hẹn ovi lẹ bú to okú mẹ te, do lehe apà lọ nọ siso bo nọ dẹn-to-aimẹ do sọ to whenuena ovi de kú. Lehe hogbe dotó de tọn yin nugbo do sọ mẹhe wlan dọmọ: “Okú ovi de tọn nọ saba yin awublanu po awugble susu po hugan okú mẹhomẹ de tọn na ovi ma yin hagbẹ́ whẹndo tọn lọ he yin nukundo nado kú gba. . . . Okú ovi depope tọn nọtena nuhẹnbu odlọ sọgodo tọn lẹ, haṣinṣan lẹ [visunnu, asi ovi mẹtọn tọn, ovivi lẹ], numimọ lẹ . . . he ma ko yin vivi etọn du todin.” Podọ numọtolanmẹ nuhẹnbu sisosiso ehe tọn sọ sọgan gando yọnnu depope he ko hẹn oviyẹyẹ de bú gbọn hòfiflẹ dali go ga.

Asi he tin to aluẹmẹ de basi zẹẹmẹ dọmọ: “Asu ṣie, Russell, ko wazọ́n taidi doto alọgọ tọn de to awhàn-danji Pacifique tọn mẹ to Wẹkẹ Whàn II whenu. Ewọ ko mọ bo ko sọ lùn awhàn sinsinyẹn delẹ tọn. E lẹkọwá États-Unis podọ wá gbẹzan he fakọnamẹ hugan de mẹ. To godomẹ e wà sinsẹ̀nzọn taidi devizọnwatọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn de. To bẹjẹeji owhe 60 etọn lẹ tọn mẹ e jẹ ohia nuhahun ahunzọ̀n tọn tindo ji. E tẹnpọn nado zan gbẹzan he gọna azọnwiwa tọn de. Enẹgodo, to gbedopo to juillet 1988, é jiya ahunzọ̀n sinsinyẹn de tọn bo kú. Hinhẹn ẹn bú to okú mẹ yin nugbajẹmẹji sinsinyẹn de. Yẹn ma tlẹ penugo nado dọ e-zùn-whedenu. E ma yindọ ewọ yin asu ṣie kẹdẹ wẹ gba. Ewọ yin họntọn ṣie vivẹ́. Mí ko zán owhe 40 dopọ. Todin e taidi dọ yẹn dona pannukọn ṣokẹdẹninọ vonọtaun tọn de.”

Vude poun wẹ ehelẹ yin to nugbajẹmẹji he nọ hò whẹndo lẹ lẹdo aihọn pe egbesọegbesọ mẹ. Dile suhugan mẹhe tin to awublamẹ lẹ na dọna we do, to whenuena okú hẹn ovi towe, asu towe, asi towe, mẹjitọ towe, họntọn towe zùn matintọ, nuhe Paulu wekantọ Klistiani tọn lọ ylọẹ dọ lọ wẹ e yin nugbo nugbo, ‘kẹntọ godo tọn.’ Nuyiwa jọwamọ tintan tọn hlan linlin ylankan sọgan yin nado gbẹ́ ẹ dai, “E ma sọgan yin nugbo! yẹn ma yí ì sè gba.” Nuyiwa devo lẹ nọ bọdego, dile mí na mọ do.—1 Kọlintinu lẹ 15:25, 26.

Ṣigba, whẹpo mí nido gbadopọnna numọtolanmẹ awubla tọn lẹ, mì gbọ mí ni na gblọndo kanbiọ titengbe delẹ tọn. Be okú zẹẹmẹdo opodo omẹ lọ tọn wẹ ya? Be todido depope tin dọ mí sọgan mọ mẹyiwanna mítọn lẹ whladopo dogọ ya?

Todido Nujọnu Tọn de Tin

Wekantọ Biblu tọn lọ Paulu na todido homẹmiọnnamẹ tọn sọn ‘kẹntọ godo tọn’ enẹ si, yèdọ okú. E wlan dọmọ: “Kẹntọ he yè na súdo gbọn godo wẹ okú.” “Okú na yin hinhẹn zùn ovọ́.” (1 Kọlintinu lẹ 15:26, NW ) Naegbọn Paulu do sọgan tindo jide enẹ tọn tlala domọ? Na ewọ yin pinplọn gbọn omẹ lọ he ko yin finfọ́nsọnku, yèdọ Jesu Klisti dali wutu wẹ. (Owalọ lẹ 9:3-19) Enẹ wẹ sọ yin nuhe zọ́n bọ Paulu do sọgan wlan dọmọ: “Na le é yin dọ gbẹtọ [Adam] dali wẹ okú gbọn wá, gbẹtọ [Jesu Klisti] dali ga wẹ fọ́nsọnku oṣiọ lẹ tọn gbọn do wá. Na dile omẹ popo kú to Adam mẹ, mọ ga wẹ yè na hẹn omẹ popo yin ogbẹ̀nọ to Klisti mẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 15:21, 22.

Jesu blawu sisosiso to whenuena e dukosọ hẹ asuṣiọsi Naini tọn bo mọ oṣiọ visunnu etọn tọn. Kandai Biblu tọn dọna mí dọmọ: “Whenuena [Jesu] sọ dọ̀n sẹpọ jẹ họngbo otòdaho [Naini] tọn, do ayi e go, yè zé mẹkuku de jẹgbonu ja, visunnu dopo onọ̀ etọn tọn, é sọ basi asuṣiọsi: gbẹtọ susu otòdaho lọ mẹ tọn sọ tin to e de. Whenuena Oklunọ mọ ẹn, lẹblanu etọn wà ẹ é sọ dọ hlan ẹn, dọmọ, A sọ viavi blo. E sọ wá, bo do alọ apotinján lọ go: mẹhe zé e lẹ sọ ṣite ṣúdúdú. E sọ dọmọ, Ovisunnu, yẹn dọ hlan we, Fọ́n. Mẹhe kú sọ fọ́n sinai, bo sọ ṣẹ hodọ. E sọ jo e do hlan onọ etọn. Obú sọ jẹ omẹ popo ji: yé sọ to gigopana Jiwheyẹwhe, dọmọ, Yẹwhegan daho de fọ́n to mí mẹ; podọ, Jiwheyẹwhe ko dla omẹ etọn lẹ pọ́n.” Doayi lehe Jesu yin whinwhan po lẹblanu po do sọ, nado fọ́n visunnu asuṣiọsi lọ tọn go! Saa lẹnnupọn do nuhe enẹ dohia gando sọgodo go ji!—Luku 7:12-16.

To finẹ, Jesu basi fọ́nsọnku he yè ma sọgan wọnji e go gbede enẹ to nukun kunnudetọ lẹ tọn mẹ. Kunnudenu dejido fọ́nsọnku sọgodo tọn he e ko dọ dọdai etọn to ojlẹ de mẹ wayi jẹnukọnna nujijọ ehe, heyin hinhẹn gọwa ogbẹ̀ tọn do aigba ji to “olọn yọ́yọ́ de” glọ de wẹ e yin. To nujijọ enẹ whenu Jesu ko dọmọ: “Avò vò mi na ehe wutu blo: na ojlẹ lọ ja, to ehe mẹ omẹ he tin to yọdo mẹ lẹpo na sè ogbè etọn, bo na tọ́njẹgbonu.”—Osọhia 21:1, 3, 4; Johanu 5:28, 29; 2 Pita 3:13.

Omẹ devo he mọ fọ́nsọnku de po nukun po lẹ mẹ wẹ Pita tin te, to pọmẹ po delẹ to omẹ 12 lẹ mẹ po he zọ̀n po Jesu po to gbejizọnlin etọn lẹ mẹ. Na taun tọn yé sè Jesu he yin finfọ́nsọnku lọ to hodọ to Ohù Galili tọn tó. Kandai lọ dọna mí dọmọ: “Jesu sọ dọ hlan yé, dọ, Mì wá dùnú. Mẹdepope to nuplọntọ lẹ mẹ ma ha nado kanbiọ ẹ dọ, Mẹnu wẹ hiẹ? na yé yọnẹn dọ Oklunọ wẹ. Jesu sọ wá, bo yí akla bo yí na yé, mọkẹdẹ wẹ whèvi ga. Ehe dinvie wẹ whlatọ̀ntọ bọ Jesu do ede hia hlan nuplọntọ lẹ, to godo he é fọ́n sọn oṣiọ lẹ mẹ.”—Johanu 21:12-14.

Enẹwutu, Pita sọgan wlan po jide mlẹnmlẹn po dọmọ: “Donanọ wẹ Jiwheyẹwhe Otọ́ Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn, mẹhe vọ́ mí detọ́n kẹdẹdi lẹblanu etọn gege do tódido ogbẹ̀nọ de mẹ, gbọn finfọ́n Jesu Klisti tọn dali sọn oṣiọ lẹ mẹ.”—1 Pita 1:3.

Apọsteli Paulu do jide todido etọn tọn hia to whenuena e dọmọ: “Ṣigba ehe wẹ yẹn yigbe etọn hlan we, dọ di aliho he yè ylọ plọngiglọ, mọ wẹ yẹn to Jiwheyẹwhe otọ́ ṣie lẹ tọn sẹ̀n, bo sọ to onú he yè wlan to osẹ́n mẹ lẹpo, podọ to yẹwhegan lẹ mẹ yise: Yẹn sọ tindo todido hlan Jiwheyẹwhe dè, ehe yelọsu yigbe etọn ga dọ, fọ́nsọnku dódónọ lẹ tọn, po mawàdódónọ lẹ po tọn de na tin.”—Owalọ lẹ 24:14, 15.

Livi susu lẹ sọgan gbọnmọ dali tindo todido he lodo lọ na mẹyiwanna yetọn lẹ mimọ to ogbẹ̀ whladopo dogọ to aigba ji ṣigba to ninọmẹ he gbọnvo tlala lẹ glọ. Etẹwẹ ninọmẹ enẹlẹ na yin? Nudọnamẹ yinukọndogọ heyin todido sinai do Biblu ji tọn na mẹyiwanna mítọn he yin matintọ lẹ na yin hodọdeji to ada godo tọn alọnuwe ehe tọn, he hosọ etọn yin “Todido Jide Tọn de Na Oṣiọ Lẹ” mẹ.

Ṣigba jẹnukọn whẹ́ mì gbọ mí ni gbadopọnna kanbiọ he hiẹ sọgan tindo lẹ eyin hiẹ to awubla na hẹnbu mẹyiwanna de tọn wutu: Be nuhe jẹ de wẹ e yin nado blawu to aliho ehe mẹ ya? Nawẹ yẹn sọgan doakọnna awubla ṣie gbọn? Etẹwẹ mẹdevo lẹ sọgan wà nado gọalọna mi nado doakọnna? Nawẹ yẹn sọgan gọalọna mẹdevo lẹ he tin to awubla mẹ gbọn? Podọ na titengbe tọn, Etẹwẹ Biblu dọ dogbọn todido jide tọn de na Oṣiọ lẹ dali? Be yẹn na mọ mẹyiwanna ṣie lẹ pọn gbede ya? Podọ to fie?