WETA WIAWE
Hiẹ Sọgan Dù to Nuhahun He Nọ Gbà Whẹndo Kija lẹ Ji
1. Nuhahun heyin zizewhla tẹlẹ wẹ tin to whẹndo delẹ mẹ?
GBẸDUHUN hoho lọ ṣẹṣẹ yin kiklọ bosọ yin nusado. To nukun aligbọntọ lẹ tọn mẹ e to sisẹ, diblayin yọyọ. Ṣigba to odò dọ́n, agbasa mọto lọ tọn ko to kòjẹ. Onú dopolọ wẹ to jijọ do whẹndo delẹ go. Dile etlẹ yindọ na nuhe du awusọhia gbonu tọn onú lẹpo sọawuhia di nuhe to sisẹ, nukunmẹ he to nuko yẹsẹ lẹ ze obu po awufiẹsa po whla. To owhé yetọn gbè nuhe nọ hẹn nujẹ̀ko lẹ to jijọho whẹndo lọ tọn hẹngble. Nuhahun awe he sọgan tindo nugandomẹgo lọ lẹ wẹ yin azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo po danuwiwa po tọn.
AWUGBLE HE AZỌ̀N WALỌ AHÀNNU ZẸJLẸGO TỌN NỌ HẸNWA
2. (a) Etẹwẹ pọndohlan Biblu tọn dogbọn yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn dali? (b) Etẹwẹ yin azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn?
2 Biblu ma gblewhẹdo yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn do jlẹkaji gba, ṣigba e gblewhẹdo ahannumu. (Howhinwhẹn lẹ 23:20, 21; 1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10; 1 Timoti 5:23; Titu 2:2, 3) Nalete, azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn, hugan ahànnumu; e yin aṣa pipeve to ahàn sinsinyẹn mẹ po hẹnbu mawazẹjlẹgo tọn po do nùnù etọn ji. Ahannumunọ lẹ sọgan yin mẹho lẹ. E blawu dọ, yé sọgan sọ yin jọja lẹ ga.
3, 4. Basi zẹẹmẹ nugandomẹgo azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn lẹ do alọwlemẹ po ovi ahannumunọ de tọn lẹ po ji.
3 Biblu na whenu dindẹn die wayi dohia dọ ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan sọgan hù jijọho whẹndo tọn sudo. (Deutelonomi 21:18-21) Nugandomẹgo nuhẹnjẹ̀ko azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn lẹ nọ yin numọtolanmẹ etọn tindo gbọn whẹndo lọ pete dali. Alọwlemẹ lọ sọgan yin yinylọ́n pete do vivẹnudido lẹ mẹ nado hẹnalọdotena ahannunu ahannumunọ lọ tọn kavi nado yinuwa hẹ walọyizan he yè ma donukun etọn.a E nọ tẹnpọn gbọn ahàn lọ zizewhla, zize e kọnyinai, akuẹ etọn lẹ bibẹwhla, podọ owanyi etọn didohia na whẹndo lọ, na ogbẹ̀, podọ etlẹ yin na Jiwheyẹwhe—ṣigba ahannumunọ lọ nọ gbẹsọ nùahàn janwẹ. Dile vivẹnudido etọn nado deanana ahannunu etọn gboawupo pludopludo, e tindo numọtolanmẹ flumẹjijẹ po nugomape po tọn. E sọgan jẹ oya obu, homẹgble, whẹgbledo, winyankuku, magbọjẹ, po nuhudo sisi-mẹdetiti tọn po jì ji.
4 Ovi lẹ ma nọ họngán sọn nugandomẹgo azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo mẹjitọ de tọn mẹ gba. Delẹ nọ yin awugblena to agbasa liho. Devo lẹ nọ yin tuklado to zanhẹmẹ liho. Yé tlẹ sọgan gblewhẹdo yede na azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo mẹjitọ de tọn wutu. Whepoponu wẹ nugopipe yetọn nado ganjẹ mẹdevo lẹ go nọ yin gbigbà hanyan gbọn walọ he ma tin to nùdo dopolọ ahannumunọ lọ tọn dali. Na yé ma sọgan dọho do nuhe to jijọ to whégbè lọ ji po awuvivo po wutu, ovi lẹ sọgan plọn nado gbidikọna numọtolanmẹ yetọn lẹ, he nọ saba dekọtọn do awugble agbasalan tọn lẹ mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 17:22) Ovi mọnkọtọn lẹ sọgan ze jidide-mẹdetiti tọn kavi sisi-mẹdetiti tọn matindo ehe biọ mẹho-yinyin mẹ.
ETẸWẸ WHẸNDO LỌ SỌGAN WÀ?
5. Nawẹ azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn sọgan yin kọgọna gbọn, podọ naegbọn ehe do vẹawu?
5 Dile etlẹ yindọ susu aṣẹpipa lẹ tọn dọ dọ azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn ma sọgan yin pinpọngbọ, suhugan yigbe dọ pinpọntenamẹ etọn yọnbasi jẹ obá de mẹ po tito awudozọna ahàn sinsinyẹn pete tọn po. (Yijlẹdo Matiu 5:29 go.) Ṣigba, hinhẹn ahannumunọ de nado kẹalọyi alọgọ bọawu nado dọ hugan wiwà, to whenuena e yindọ e nọ saba mọnu dọ emi ma tindo nuhahun de gba. Etomọṣo, eyin hagbẹ whẹndo tọn lẹ ze afọdide lẹ nado yinuwa hẹ aliho he mẹ azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo lọ ko gando yé go jẹ, ahannumunọ lọ sọgan jẹ ayidego ji dọ emi tindo nuhahun de. Doto he tindo numimọ to alọgọna ahannumunọ lẹ po whẹndo yetọn lẹ po de dọmọ: “Yẹn lẹndọ nuhe yin titengbe hugan lọ wẹ na whẹndo lọ ni zindonukọn to nuwiwa egbesọegbesọ tọn yetọn lẹ wiwà mẹ to aliho he tindo ale hugan he mẹ yé sọgan basi jẹ de mẹ. Vude vude ahannumunọ lọ nọ pannukọn lehe vogbingbọn he tin to ewọ po hagbẹ whẹndo lọ tọn he po lẹ po ṣẹnṣẹn klo do sọ.”
6. Etẹwẹ yin asisa ayinamẹ tọn he yọ́n hugan na whẹndo lẹ he tindo ahannumunọ de?
6 Eyin ahannumunọ de tin to whẹndo towe mẹ, ayinamẹ gbọdo Biblu tọn sọgan gọalọna we nado nọgbẹ̀ to aliho agbasalilo tọn de mẹ dile e sọgan yọnbasi do. (Isaia 48:17; 2 Timoti 3:16, 17) Gbadopọnna nunọwhinnusẹ́n delẹ he ko gọalọna whẹndo delẹ nado yinuwa hẹ azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn po kọdetọn dagbe po.
7. Eyin hagbẹ whẹndo tọn de yin ahannumunọ de, owhẹ̀ mẹnu tọn wẹ?
7 Doalọ alọkẹyi whẹgbledomẹ lọ lẹpo tọn te. Biblu dọmọ: “Omẹ dopodopo wẹ na hẹn agbàn ede tọn,” podọ “dopodopo mítọn wẹ na dọho ede tọn hlan Jiwheyẹwhe.” (Galatianu lẹ 6:5; Lomunu lẹ 14:12) Ahannumunọ lọ sọgan tẹnpọn nado na ayinamẹ lọ dọ hagbẹ whẹndo tọn lẹ wẹ tindo whẹgbledo lọ. Taidi apajlẹ, e sọgan dọmọ: “Eyin mì yinuwa hẹ mi ganji, yẹn ma na nùahàn ba.” Eyin mẹdevo lẹ sọawuhia taidi mẹhe yigbe na nuhe e dọ, yé to tulina ẹn nado zindonukọn to ahannunu mẹ. Ṣigba eyin mí tlẹ yin yasana gbọn ninọmẹ lẹ dali kavi gbọn mẹdevo lẹ dali, mímẹpo—gọna ahannumunọ lẹ—na dogbe nuhe mí wà tọn.—Yijlẹdo Filippinu lẹ 2:12 go.
8. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ ahannumunọ de sọgan yin alọgọna nado pannukọn kọdetọn nuhahun etọn lẹ tọn te?
8 Ma lẹndọ hiẹ dona nọ ṣinyọnyẹ ahannumunọ lọ ji to whepoponu sọn kọdetọn ahannunu etọn tọn si blo. Ho-whinwhẹn Biblu tọn dogbọn mẹhe tin to adi mẹ de dali sọgan gando ahannumunọ de go to aliho dopolọ mẹ ga: “Eyin hiẹ whlẹn ẹn, hiẹ nasọ vọ́ ẹ wà.” (Howhinwhẹn lẹ 19:19) Gbọna ahannumunọ lọ ni jiya nugandomẹgo ahannunu etọn tọn. Gbọna e ni súnsún nú-ma-dinú he e ko basi lẹ sẹ sọn aigba kavi tẹkan hlan azọ́nmẹyimẹdotọ etọn to wunkẹngbe nujijọ ahannunu etọn tọn.
9, 10. Etẹwutu wẹ whẹndo ahannumunọ lẹ tọn dona kẹalọyi alọgọ, podọ alọgọ mẹnu tọn wẹ yé dona hodo taun?
9 Kẹalọyi alọgọ sọn mẹdevo lẹ si. Howhinwhẹn lẹ 17:17 dọmọ: “Họntọn nọ yiwannamẹ whepoponu, ṣigba mẹmẹsunnu wẹ yè ji na madodego.” To whenuena ahannumunọ de tin to whẹndo towe mẹ, ayimajai tin. Hiẹ tindo nuhudo alọgọ tọn. Ma whleawu nado ganjẹ ‘gbẹdohẹmẹtọ nugbo’ de go na godonọnamẹ blo. (Howhinwhẹn lẹ 18:24) Hodidọ hẹ mẹdevo he mọnukunnujẹ nuhahun lọ go kavi he ko pannukọn ninọmẹ dopolọ pọ́n sọgan wleawuna we po ayinamẹ yọn-na-yizan lẹ po do nuhe yè dona wà po nuhe yé ma dona wà po ji. Ṣigba yin jlẹkajinọ. Dọho hẹ mẹhe go hiẹ deji do, yèdọ mẹhe na hẹn “aṣlihó” towe go.—Howhinwhẹn lẹ 11:13.
10 Plọn nado dejido mẹho Klistiani lẹ go. Mẹho lẹ to agun Klistiani tọn mẹ sọgan yin asisa alọgọ daho de tọn. Sunnu he whẹ́n ehelẹ yin pinplọn Ohó Jiwheyẹwhe Tọn bosọ tindo numimọ to yizan nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ tọn mẹ. Yé sọgan sọawuhia nado tin “taidi otẹn whiwhla tọn sọn jẹhọn nu, bẹtẹn sọn yujẹhọn nu; di otọ̀ osìn tọn to ofi húhú ji, di oyẹ awinyan daho tọn to aigba húhú ji.” (Isaia 32:2) E ma yindọ mẹho Klistiani lẹ nọ basi hihọ́ na agun lọ pete sọn nuyiwadomẹji awugblenamẹ tọn lẹ si kẹdẹ wẹ gba ṣigba yé sọ nọ miọnhomẹnamẹ, fakọnamẹ, bo nọ tindo ojlo mẹdetiti tọn to mẹhe tindo nuhahun lẹ mẹ. Mọale gigọ yí sọn alọgọ yetọn lẹ mẹ.
11, 12. Mẹnu wẹ nọ wleawu alọgọ he klo hugan tọn na whẹndo ahannumunọ lẹ tọn, podọ nawẹ alọgọ enẹ nọ yin ninamẹ gbọn?
11 Hugan onú lẹpo, yí huhlọn sọn Jehovah si. Biblu na mí jide po zohunhun po dọmọ: “Oklunọ sẹpọ yé he yin ayiha gbigbànọ de tọn lẹ, bosọ whlẹn yé he yin ayiha finfinọnnọ lẹ gán.” (Psalm 34:18) Eyin hiẹ tindo numọtolanmẹ ayiha gbigbà tọn kavi yin finfinyọ́n to gbigbọ mẹ na kọgbidinamẹnu ninọ hẹ hagbẹ whẹndo ahannumunọ de tọn wutu, yọnẹn dọ “Oklunọ sẹpọ.” E mọnukunnujẹ lehe ninọmẹ whẹndo towe tọn vẹawu do sọ mẹ.—1 Pita 5:6, 7.
12 Yíyí nuhe Jehovah dọ to Ohó etọn mẹ lẹ sè sọgan gọalọna we nado pehẹ magbọjẹ. (Psalm 130:3, 4; Matiu 6:25-34; 1 Johanu 3:19, 20) Ohó Jiwheyẹwhe Tọn pinplọn po gbẹninọ to gbesisọmẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ po na hẹn we tin to hukan ji nado mọ alọgọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn yí, he sọgan hẹn we tindo “huhlọn he hugan jọwamọ tọn” nado doakọnnanu sọn azán de gbè jẹ ehe bọdego gbè.—2 Kọlintinu lẹ 4:7, NW.b
13. Etẹwẹ yin nuhahun awetọ he nọ hẹn awugblenamẹ wá na whẹndo susu?
13 Ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan sọgan planmẹ jẹ nuhahun devo kọ̀n he nọ gbà whẹndo susu kija—yèdọ danuwiwa whégbè tọn.
HẸNGBLE HE DANUWIWA WHÉGBÈ TỌN NỌ HẸNWA
14. Whetẹnu wẹ danuwiwa whégbè tọn bẹjẹeji, podọ etẹwẹ yin ninọmẹ lọ to egbehe?
14 Walọyizan danuwiwa tọn tintan to whenuho gbẹtọvi lẹ tọn mẹ yin nujijọ danuwiwa whégbè tọn de he bẹ nọvisunnu awe, yèdọ Kaini po Abẹli po hẹn. (Gẹnẹsisi 4:8) Sọn whenẹnu gbọ́n, gbẹtọvi lẹ ko yin yasana po wunmẹ danuwiwa whégbè tọn lẹpo po. Asu he nọ hò asi yetọn lẹ tin, asi he nọ yangbe asu yetọn tọn lẹ, mẹjitọ he nọ hò ovi finflin yetọn lẹ po kanyinylan po, gọna ovi whinwhẹ́n he nọ yinuwa hlan mẹjitọ mẹhomẹ yetọn lẹ to aliho agọ̀ mẹ.
15. Nawẹ danuwiwa whégbè tọn nọ yinuwa do hagbẹ whẹndo tọn lẹ ji to numọtolanmẹ liho gbọn?
15 Awugble he danuwiwa whégbè tọn nọ hẹnwa lẹ yinukọn zẹ ohia agbasalan tọn lẹ go. Asi he nọ yin hihò dopo dọmọ: “Whẹgbledo po winyan susu po tin he hiẹ dona doakọnna. Suhugan afọnnu lẹ tọn wẹ, hiẹ na saa nọ jlo nado gbọṣi aimimlọn poun, po pọndohlan lọ po dọ odlọ ylankan de wẹ e yin poun.” Ovi he nọ doayi e go kavi tindo numimọ danuwiwa whégbè tọn lẹ sọgan yin danuwatọ to whenuena yé whẹ́n mẹho bosọ tindo whẹndo yede titi tọn lẹ.
16, 17. Etẹwẹ huhlọn ṣiṣizan numọtolanmẹ tọn yin, podọ nawẹ e nọ yinuwa gando hagbẹ whẹndo tọn lẹ go gbọn?
16 Danuwiwa whégbè tọn ma nọte do mẹhiho kẹdẹ ji gba. Hùnylandomẹgo lọ nọ saba yin mẹzunzun tọn. Howhinwhẹn lẹ 12:18 dọmọ: “Omẹ delẹ tin bo nọ yawu dọho di sisọ́ ohí de tọn.” “Sisọ́” ehelẹ he basi zẹẹmẹ danuwiwa whégbè tọn bẹ mẹzunzun po awhadido po hẹn, kakajẹ mẹṣanko, mẹjijẹ mẹdèpo tọn lẹ, po obudonamẹ danuwiwa agbasalan tọn lẹ po ji. Alán danuwiwa numọtolanmẹ tọn lẹ ma nọ yọnmọ bo ma nọ saba yin ayidego gbọn mẹdevo lẹ dali gba.
17 Hùnylando ovi lẹ go to numọtolanmẹ liho yin awublanu de taun—yèdọ homọdọdomẹgo pludopludo po dide nugopipe ovi de tọn lẹ pò po, nuyọnẹn, kavi nuhọakuẹ gbẹtọ de tọn. Mẹzunzun mọnkọtọn lẹ sọgan hu jidedo-mẹdetiti go ovi de tọn sudo. Nugbo, ovi lẹpo tindo nuhudo mẹplọnlọ tọn. Ṣigba Biblu gbẹnuna otọ́ lẹ dọmọ: “Mì hẹn homẹgblena ovi mìtọn lẹ blo, na yé nikaa gblehomẹ.”—Kọlọsinu lẹ 3:21.
LEHE YÈ SỌGAN DAPANA DANUWIWA WHÉGBÈ TỌN DO
18. Fie wẹ danuwiwa whégbè tọn bẹsọn, podọ etẹwẹ Biblu dohia dọ e yin aliho lọ nado doalọte na ẹn?
18 Danuwiwa whégbè tọn nọ bẹjẹeji to ahun po ayiha po mẹ; lehe mí nọ yinuwa do nọ bẹjẹeji sọn lehe mí nọ lẹnnupọn do ji. (Jakobu 1:14, 15) Nado doalọtena danuwiwa lọ, hùnylandomẹgotọ lọ dona diọwunmẹna aliho nulẹnpọn etọn tọn. (Lomunu lẹ 12:2) Be enẹ yọnbasi ya? Mọwẹ. Ohó Jiwheyẹwhe Tọn tindo huhlọn nado diọ gbẹtọ lẹ. E tlẹ sọgan họ̀nadọna pọndohlan mẹhusudo “hihọliai ofi gángán lẹ tọn.” (2 Kọlintinu lẹ 10:4; Heblu lẹ 4:12) Oyọnẹn he pegan Biblu tọn sọgan gọalọ nado wleawuna diọdo mlẹnmlẹn mọnkọtọn de to gbẹtọ lẹ mẹ bọ yé na yin hodọ dogbọn dali etọn taidi mẹhe ze gbẹtọ yọyọ lọ dogo.—Efesunu lẹ 4:22-24; Kọlọsinu lẹ 3:8-10.
19. Nawẹ Klistiani de dona pọ́n bosọ yinuwa hẹ alọwlemẹ de gbọn?
19 Pọndohlan alọwlemẹ tọn. Ohó Jiwheyẹwhe Tọn dọmọ: “Asu lẹ [dona] nọ yiwanna asi yetọn lẹ kẹdẹdi agbasa yede tọn lẹ. Mẹhe yiwanna asi etọn, e yiwanna ede.” (Efesunu lẹ 5:28) Biblu sọ dọ dọ asu de dona “wleyẹyi na [asi etọn,] taidi nuzinzan madogánnọ” nkọtọn. (1 Pita 3:7) Asi lẹ yin tudohomẹna “nado nọ yiwanna asu yetọn lẹ” podọ nado tindo “sisi he siso” na yé. (Titu 2:4; Efesunu lẹ 5:33, NW ) Na nugbo tọn asu he dibusi Jiwheyẹwhe depope ma sọgan dọ po nugbonọ-yinyin po dọ ewọ na taun tọn nọ wleyẹyi na asi etọn gba eyin e nọ ylanhùndego to agbasa liho podọ to hodidọ mẹ. Podọ asi he nọ dawhá do asu etọn ji, nọ dọho na ẹn po mẹṣanko po, kavi nọ bẹ ẹ fu whẹwhẹ depope ma sọgan dọ dọ emi na nugbo tọn yiwanna ẹn bosọ nọ na ẹn sisi gba.
20. Mẹnu nukọn wẹ mẹjitọ lẹ na dogbe ovi yetọn lẹ tọn te, podọ naegbọn mẹjitọ lẹ ma dona tindo nukundido he ma yin lẹnpọn dagbenọ lẹ sọn ovi yetọn lẹ si?
20 Pọndohlan he sọgbe ovi lẹ tọn. Ovi lẹ jẹ na, mọwẹ, tindo nuhudo na, owanyi po ayidonugo po sọn mẹjitọ yetọn lẹ si. Ohó Jiwheyẹwhe Tọn ylọ ovi lẹ dọ “ogú Oklunọ tọn” po “ale” de po. (Psalm 127:3) Mẹjitọ lẹ wẹ tindo azọ́ngbàn lọ to Jehovah nukọn nado penukundo ogú enẹ go. Biblu dọho do “yọpọnu” po “nululu” ovu whenu tọn lẹ po dali. (1 Kọlintinu lẹ 13:11; Howhinwhẹn lẹ 22:15) E ma dona paṣa mẹjitọ lẹ eyin yé mọ nululu to ovi yetọn lẹ mẹ gba. Jọja aflanmẹ lẹ mayin mẹho lẹ gba. Mẹjitọ lẹ ma dona biọ onú susu to mẹsi hugan nuhe jẹ na owhe, dodonu whẹndo tọn, po nugopipe ovi de tọn po gba.—Pọ́n Gẹnẹsisi 33:12-14.
21. Etẹwẹ yin aliho Jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn he mẹ mẹjitọ mẹhomẹ lẹ dona yin pinpọnhlan podọ yin nuyiwa hẹ te?
21 Pọndohlan mẹjitọ mẹhomẹ lẹ tọn. Levitiku 19:32 dọmọ: “Hiẹ na fọnṣite to ota owhànọ lọ nukọn, bo gbògbéna nukunmẹ omẹ yọnhonọ lọ tọn.” Osẹ́n Jiwheyẹwhe Tọn gbọnmọ dali ze sisi po pọndohlan he yiaga po dote na mẹhomẹ lẹ. Ehe sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu de to whenuena mẹjitọ mẹhomẹ de sọawuhia taidi mẹhe to nubiọtomẹsi zẹjlẹgo kavi to azọ̀njẹ podọ vlavo ma nọ dọho kavi lẹnnupọn po awuyiya po gba. Ṣogan, ovi lẹ yin nuflin nado “nọ sudagbehọ mẹjitọ yetọn lẹ.” (1 Timoti 5:4) Ehe na zẹẹmẹdo nuyiwa hẹ yé to yẹyiwlenamẹ po sisi po liho, vlavo tlẹ nọ wleawu akuẹzinzan tọn na yé. Hùnylando mẹjitọ mẹhomẹ lẹ go to agbasalan liho kavi to aliho devo mẹ jẹagọ pete do aliho he mẹ Biblu dọ na mí nado yinuwa te.
22. Etẹwẹ yin jẹhẹnu titengbe hugan nado dù to danuwiwa whégbè tọn lẹ ji, podọ nawẹ yè sọgan yí i zan gbọn?
22 Wleawuna mawazẹjlẹgo. Howhinwhẹn lẹ 29:11 dọmọ: “Nulunọ nọ dọ linlẹn etọn lẹpo jẹgbonu: Ṣigba gbẹtọ nuyọnẹntọ nọ yí i whla kakajẹ godo whenu.” Nawẹ hiẹ sọgan dava gbigbọ towe gbọn? Kakati nado gbọna flumẹjijẹ ni wleawudote to homẹ, yinuwa po awuyiya po nado didẹ nuhahun he fọndote lẹ. (Efesunu lẹ 4:26, 27) Họnyi sọn finẹ eyin hiẹ tindo numọtolanmẹ dọ hiẹ ma sọgan dava dewe ba. Hodẹ̀ na gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn nado wleawuna mawazẹjlẹgo to hiẹ mẹ. (Galatianu lẹ 5:22, 23) Tintọ́nyì disa kavi mahẹ tintindo to aihundida lanmẹyiya tọn delẹ mẹ sọgan gọalọna we nado dava numọtolanmẹ towe lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 17:14, 27) Dovivẹnu nado “whleawu nado gblehomẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 14:29.
NADO KLAN KAVI NADO GBỌṢI OPỌ́?
23. Etẹwẹ sọgan jọ eyin hagbẹ agun Klistiani tọn de nọ do fifiẹ hia pludopludo podọ matin lẹnvọjọ, vlavo bẹ hùnyinylan do whẹndo etọn go to agbasa liho hẹn?
23 Biblu hia “okẹ̀n, avùn . . . homẹgble” do azọ́n heyin whẹgbledo gbọn Jiwheyẹwhe dali lẹ mẹ bo dọ dọ “Yé he nọ wà onú nẹlẹ nkọ ma to ogú ahọludu Jiwheyẹwhe tọn na du.” (Galatianu lẹ 5:19-21) Enẹwutu, mẹdepope he do ede hia nado yin Klistiani de he do ede hia nado yin fifiẹtọ pludopludo podọ matin lẹnvọjọ, vlavo bẹ mẹhiho agọ̀ alọwlemẹ etọn kavi ovi etọn lẹ tọn hẹn, sọgan yin didesẹ sọn agun Klistiani tọn mẹ. (Yijlẹdo 2 Johanu 9, 10 go.) To aliho ehe mẹ agun lọ nọ yin hinhẹn do wiwe ji sọn mẹhe nọ ṣi huhlọn zan lẹ si.—1 Kọlintinu lẹ 5:6, 7; Galatianu lẹ 5:9.
24. (a) Nawẹ alọwlemẹ he go yè ylanhùn do lọ sọgan de nado yinuwa gbọn? (b) Nawẹ họntọn po mẹho he yin ahunmẹduna lẹ po sọgan nọgodona alọwlemẹ he go yè ylanhùn do de gbọn, ṣigba etẹwẹ yé ma dona wà?
24 Etẹwẹ dogbọn Klistiani lẹ he nọ yin hihò to agọe dogbọn alọwlemẹ huhlọn ṣizantọ de he ma nọ do ohia didiọ tọn depope hia dali? Mẹdelẹ ko dè nado nọ hẹ alọwlemẹ huhlọn ṣizantọ lọ na whẹwhinwhẹn de kavi devo wutu. Mẹdevo lẹ ko dè nado yì, na numọtolanmẹ lọ tintindo dọ agbasalilo, apọnmẹ tọn, po gbigbọmẹ tọn yetọn po—vlavo etlẹ yin ogbẹ̀ yetọn lọsu—tin to owù mẹ wutu. Nuhe mẹhe yin yasana basi dide nado wà to ninọmẹ ehelẹ mẹ yin dide mẹdetiti tọn de to Jehovah nukọn. (1 Kọlintinu lẹ 7:10, 11) Họntọn lẹnpọn dagbenọ lẹ, hẹnnumẹ lẹ, kavi mẹho Klistiani lẹ sọgan jlo nado na alọgọ po ayinamẹ po, ṣigba yé ma dona ze kọgbidinamẹnu do mẹhe yin yasana lọ ji nado ze afọdide tangan depope gba. Dide ewọ tọn wẹ enẹ yin nado basi.—Lomunu lẹ 14:4; Galatianu lẹ 6:5.
OPODO NUHAHUN AWUHẸNGBLENAMẸ TỌN LẸ
25. Etẹwẹ yin lẹndai Jehovah tọn na whẹndo?
25 To whenuena Jehovah kọ̀n Adam po Evi po dopọ to alọwle mẹ, e ma tindo lẹndai lọ pọ́n gbede dọ whẹndo lẹ dona yin lilẹdo pe gbọn nuhahun awuhẹngblenamẹ tọn lẹ taidi azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn kavi danuwiwa dali gba. (Efesunu lẹ 3:14, 15) Whẹndo dona yin nọtẹn de fie owanyi po jijọho po na gbayipe te podọ hagbẹ dopodopo na tindo nuhudo apọnmẹ, numọtolanmẹ po gbigbọmẹ tọn po etọn yin nukunpedego. Ṣigba, po awusọhia ylando tọn po, gbẹzan whẹndo tọn lẹ nọ yawu gbakija.—Yijlẹdo Yẹwhehodọtọ 8:9 go.
26. Sọgodo tẹwẹ to tenọpọn mẹhe nọ dovivẹnu nado nọgbẹ̀ to kọndopọmẹ po nubiọtomẹsi Jehovah tọn lẹ po?
26 Po ayajẹ po, Jehovah ma ko gbẹkọ lẹndai etọn na whẹndo go gba. E dopagbe nado hẹn yé biọ aihọn yọyọ jijọho tọn de mẹ to ehe mẹ gbẹtọ lẹ “na yí avòmasa do nọ nọ̀, podọ mẹde ma nasọ hẹn yé savò gba.” (Ezekiẹli 34:28) To ojlẹ enẹ mẹ, azọ̀n walọ ahànnu zẹjlẹgo tọn, danuwiwa whégbè tọn, po nuhahun he po lẹpo po he nọ hẹn awugblena whẹndo to egbehe na yin onú he na ko juwayi. Gbẹtọ lẹ na konu yẹsẹ, e ma yin nado ze obu po awufiẹsa yetọn po whla gba, ṣigba na yé to ‘homẹhẹnhun yéde to jijọho susu mẹ” wutu.—Psalm 37:11.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Dile etlẹ yindọ mí dlẹnalọdo ahannumunọ taidi sunnu de, nunọwhinnusẹ́n he tin tofi yọn-na-yizan to obá dopolọ mẹ to whenuena ahannumunọ lọ yin yọnnu de.
b To aigba delẹ ji, nọtẹn nukunpedomẹgo tọn lẹ tin, dotowhé lẹ, po tito-to-whinnu to-whinnu he nọ hẹnmẹ gọjẹ e mẹ lẹ po he tindo azọ́n yinyọnẹn alọgọna ahannumunọ lẹ po whẹndo yetọn lẹ po. Eyin vlavo yè na din alọgọ mọnkọtọn lẹ kavi lala yin nudide mẹdetiti tọn de. Ogbẹ́ Watch Tower tọn ma nọ doalọ to nukunpedomẹgo titengbe depope mẹ gba. Etomọṣo, mẹdehihọ́ dona yin yiyizan na, to alọgọ dindin mẹ, mẹde ma nado doalọ to nuwiwa he na hẹnmẹ nado jogbe na nunọwhinnusẹ́n Owe wiwe tọn lẹ.
NAWẸ NUNỌWHINNUSẸ́N BIBLU TỌN HELẸ SỌGAN GỌALỌNA . . . WHẸNDO LẸ NADO DAPANA NUHAHUN HE NA HẸN GBAKIJA SINSINYẸN LẸ WÁ GBỌN?
Jehovah gblewhẹdo ahàn sinsinyẹn ṣiṣizan.—Howhinwhẹn lẹ 23:20, 21.
Omẹ dopodopo wẹ na hẹnagbàn nuyiwa etọn lẹ tọn.—Lomunu lẹ 14:12.
Matin mawazẹjlẹgo mí ma sọgan sẹ̀n Jiwheyẹwhe po alọkẹyi po.—Howhinwhẹn lẹ 29:11.
Klistiani nujọnu tọn lẹ nọ gbògbéna mẹjitọ mẹhomẹ yetọn lẹ.—Levitiku 19:32.