WETA 10
Alọwle—Nunina de sọn Jiwheyẹwhe Owanyinọ lọ Dè
“Okàn atọ̀nslodopọ ma yá winwẹ́n.”—YẸWHEHODỌTỌ 4:12.
1, 2. (a) Gando alọwlemẹ yọyọ lẹ go, etẹwẹ sọgan nọ duahunmẹna mí to whedelẹnu, podọ etẹwutu? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to weta ehe mẹ?
BE HOMẸ towe nọ hùn nado yì alọwle lẹ tẹnmẹ ya? E nọ yinmọ na mẹsusu, na nujijọ mọnkọtọn lẹ sọgan yin awuvivinu taun. Asu po asi po lọ nọ doaṣọ́ nujọnu tọn. Gbọnvona enẹ, nukunmẹ yetọn nọ to sisẹ́ na ayajẹ! To azán lọ ji, yé nọ to nuko yẹsẹ bọ sọgodo yetọn nọ taidi nuhe gọ́ na todido po jidide po.
2 Etomọṣo, mí dona yigbe dọ to adà susu mẹ, tito alọwle tọn tin to bẹwlu mẹ to egbehe. Dile etlẹ yindọ mí nọ donukun dọ alọwlemẹ yọyọ lọ lẹ ni tindo kọdetọn dagbe, mí sọgan yin ahunmẹduna to whedelẹnu dọ: ‘Be alọwle ehe na tindo ayajẹ ya? Be e na dẹn-to-aimẹ ya?’ Gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn na sinai do awuwiwlefo asu po asi po lọ tọn nado dejido ayinamẹ Jiwheyẹwhe tọn do alọwle ji go bo yí ì do yizan mẹ ji. (Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6) Yé dona wàmọ nado sọgan gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Todin, mì gbọ mí ni ze ayidonugo do gblọndo he Biblu na kanbiọ ẹnẹ ehelẹ ji: Etẹwẹ dona whàn mẹde nado wlealọ? Eyin hiẹ jlo na wlealọ, mẹnu wẹ a dona de taidi alọwlemẹ? Nawẹ hiẹ sọgan wleawuna alọwle gbọn? Podọ etẹwẹ sọgan gọalọna alọwlemẹ lẹ nado hẹn ayajẹ alọwle tọn go?
ETẸWẸ DONA WHÀN MẸDE NADO WLEALỌ?
3. Naegbọn e ma yin nuyọnẹnnu nado wlealọ na whẹwhinwhẹ́n he ma dolido lẹ wutu?
3 Mẹdelẹ yise dọ alọwle yin dandannu na ayajẹ—dọ mẹde ma sọgan mọ pekọ kavi ayajẹ adavo e wlealọ. Lalo pete wẹ enẹ yin! Jesu he yin tlẹnnọ dọho gando tlẹnmẹninọ go taidi nunina de bo dotuhomẹna mẹhe sọgan gbọṣi e mẹ lẹ nado wàmọ. (Matiu 19:11, 12) Apọsteli Paulu lọsu dọho gando ale tlẹnmẹninọ tọn lẹ go. (1 Kọlintinu lẹ 7:32-38) Jesu kavi Paulu ma dosẹ́n tlẹnmẹninọ tọn gba; na nugbo tọn, gbigbẹ́ “dọ mẹde ma na wlealọ” yin dopo to “oplọn aovi tọn” lẹ mẹ. (1 Timoti 4:1-3) Etomọṣo, tlẹnmẹninọ na hùn dotẹnmẹ daho dotena mẹhe jlo na sẹ̀n Jehovah matin ayihafẹsẹnamẹnu lẹ. Enẹwutu, e ma na yin nuyọnẹnnu nado wlealọ na whẹwhinwhẹ́n he ma dolido lẹ wutu, taidi kọgbidinamẹ hagbẹ tọn.
4. Nawẹ alọwle kọdetọn dagbenọ yin dodonu dagbe de na ovi pinplọn whẹ́n gbọn?
4 To alọ devo mẹ, be whẹwhinwhẹ́n dolido lẹ tin nado wlealọ ya? Mọwẹ. Alọwle yin nunina de sọn Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn dè. (Gẹnẹsisi 2:18) Enẹwutu, e nọ hẹn ale delẹ wá bosọ sọgan hẹn ayajẹ wá. Di dohia, alọwle kọdetọn dagbenọ wẹ yin dodonu dagbe hugan lọ na gbẹzan whẹndo tọn. Ovi lẹ tindo nuhudo lẹdo dagbe de tọn po mẹjitọ he na pọ́n yé go whẹ́n lẹ po bo wleawuna owanyi, mẹplọnlọ, gọna anademẹ. (Psalm 127:3; Efesunu lẹ 6:1-4) Ṣigba, ovi lẹ pinplọn whẹ́n ma yin whẹwhinwhẹ́n dopo akàn he wutu yè nọ wlealọ gba.
5, 6. (a) Sọgbe hẹ Yẹwhehodọtọ 4:9-12, ale yọ́n-na-yizan tẹlẹ wẹ họntọnjiji vivẹ nọ hẹnwa? (b) Nawẹ alọwle de sọgan taidi okàn atọ̀nslodopọ gbọn?
5 Lẹnnupọndo wefọ he ji hosọ weta ehe tọn sinai do po lẹdo wefọ lọ tọn po ji: “Omẹ awe pọnte hú omẹ dopo; na yé tindo ale dagbe de na magbọjẹ yetọn. Na eyin yé jai, mẹde na ze ogbẹ́ etọn dote: ṣigba dindọn wẹ na ewọ he yin ewọ dopo whenuena e jai; na e ma tindo mẹdevo he na ze e dote. Dogọ, eyin omẹ awe mlọnai dopọ, whenẹnu wẹ yé na hlá yozò: ṣigba nawẹ omẹ dopo na hlá yozò do. Eyin omẹ dopo plá hẹ ewọ he tin dopo, omẹ awe na pehẹ ẹ: podọ okàn atọ̀nslodopọ ma yá winwẹ́n.”—Yẹwhehodọtọ 4:9-12.
6 Nuhe ji wefọ ehe to nùzindo jẹnukọn wẹ nuhọakuẹ-yinyin họntọnjiji tọn. Na nugbo tọn, alọwle mẹ wẹ họntọnjiji vivẹ hugan nọ wá aimẹ te. Dile wefọ ehe dohia do, kọndopọ mọnkọtọn sọgan hùn dotẹnmẹ godonọnamẹ, homẹmiọnnamẹ po hihọ́ po tọn dote. Kanṣiṣa alọwle tọn nọ lodo taun eyin e bẹ hugan omẹ awe poun hẹn. Dile wefọ ehe dohia do, okàn aweslodopọ sọgan yin winwẹ́n. Ṣigba e na vẹawu taun nado wẹ́n okàn atọ̀n he yin linlọ̀n kavi yin sislodopọ. Alọwle asu po asi po de tọn nọ taidi okàn atọ̀nslodopọ eyin ahunmẹdunamẹnu titengbe hugan yetọn wẹ nado hẹn homẹhun Jehovah. Na Jehovah yin adà titengbe de to alọwle lọ mẹ wutu, kọndopọ lọ nọ sinyẹn taun.
7, 8. (a) Ayinamẹ tẹwẹ Paulu wlan dai na Klistiani tlẹnnọ he to ahidi hẹ ojlo zanhẹmẹ tọn lẹ? (b) Pọndohlan he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe tẹwẹ Biblu na mí gando alọwle go?
7 Alọwle wẹ sọ yin tito dopo akàn he mẹ ojlo zanhẹmẹ tọn sọgan yin pekọhẹnwana to aliho he sọgbe mẹ te. To tito ehe mẹ, kọndopọ zanhẹmẹ tọn nọ yin pinpọnhlan po gbesisọ po taidi asisa ayajẹ tọn. (Howhinwhẹn lẹ 5:18) Eyin tlẹnnọ de tlẹ ko zẹ̀ nuhe Biblu ylọdọ ‘owhe aflanmẹ tọn go’—yèdọ ojlẹ he mẹ ojlo zanhẹmẹ tọn lẹ nọ sinyẹn taun te to bẹjẹeji—e gbẹ́ sọgan nọ diahi hẹ ojlo zanhẹmẹ tọn lẹ. Eyin e ma dava ede, ojlo mọnkọtọn lẹ sọgan plan ẹn jẹ mawé kavi walọ he ma sọgbe kọ̀n. Paulu yin gbigbọdo nado wlan ayinamẹ ehe dai na tlẹnnọ lẹ dọmọ: “Eyin yé ma sọgan hẹn ẹn, mì bo gbọ yé ni wlealọ: na e pọnte nado wlealọ hú nado túnwán.”—1 Kọlintinu lẹ 7:9, 36; Jakobu 1:15.
8 Mahopọnna whẹwhinwhẹ́n depope he whàn mẹde nado wlealọ, mẹlọ dona yin lẹnpọn dagbenọ. Sọgbe hẹ nuhe Paulu dọ, mẹhe wlealọ lẹ “na tindo tukla to agbasalan mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 7:28) Mẹhe wlealọ lẹ nọ pehẹ whlepọn he tlẹnnọ lẹ ma na tindo numimọ etọn. Ṣigba, eyin hiẹ de nado wlealọ, nawẹ hiẹ sọgan de nuhahun lọ lẹ pò bo tindo ayajẹ po pekọ po dogọ gbọn? Aliho dopo wẹ nado yí nuyọnẹn do de alọwlemẹ towe.
NAWẸ HIẸ SỌGAN DE ALỌWLEMẸ DAGBE GBỌN?
9, 10. (a) Nawẹ Paulu do owù he tin to alọwiwle hẹ mayisenọ lẹ mẹ hia gbọn? (b) Etẹ mẹ wẹ kọgbigbẹ́ ayinamẹ Jiwheyẹwhe tọn ma nado wlealọ hẹ mayisenọ de nọ saba dekọtọn do?
9 Paulu yin gbigbọdo nado basi kandai nunọwhinnusẹ́n tangan he dona yin hihodo tọn to whenue mẹde jlo na de alọwlemẹ dọmọ: “Mì yin omẹ yè yí gbemasọ do dopokle dopọ po mayisenọ lẹ po blo.” (2 Kọlintinu lẹ 6:14) Apajlẹ he e yizan sinai do glelilẹ ji. Eyin kanlin awe he awusọhia kavi huhlọn yetọn gbọnvo taun yin didopokle dopọ, yé omẹ awe lẹ na jiya. Mọdopolọ, eyin yisenọ po mayisenọ de po wlealọ hẹ yede, ayihaawe ma tin dọ nuhahun lẹ na fọ́n. Eyin dopo to alọwlemẹ lọ lẹ mẹ jlo na gbọṣi owanyi Jehovah tọn mẹ bọ enẹ ma tlẹ nọ duahunmẹna omẹ awetọ paali, yanwle gbẹzan tọn yetọn lẹ na gbọnvo pete podọ enẹ sọgan hẹn nuhahun susu wá. Abajọ Paulu dotuhomẹna Klistiani lẹ nado wlealọ “to Oklunọ mẹ kẹdẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 7:39.
10 To whẹho delẹ mẹ, Klistiani tlẹnnọ lẹ ko wá tadona kọ̀n dọ alọwiwle hẹ mayisenọ na pọnte hugan ṣokẹdẹninọ he yé to akọndona todin. Delẹ to yé mẹ de nado gbẹkọ ayinamẹ Biblu tọn go bo wlealọ hẹ mẹhe ma nọ sẹ̀n Jehovah. Awubla mẹ wẹ ehe nọ saba dekọtọn do. Omẹ mọnkọtọn lẹ nọ wlealọ hẹ mẹhe yé ma sọgan má onú titengbe hugan gbẹzan tọn lẹ hẹ. Ṣokẹdẹninọ he yé nọ pehẹ todin nọ ylan taun hugan dehe yé nọ tindo numimọ etọn whẹpo yé do wlealọ. Ayajẹnu wẹ e yin dọ mí tindo Klistiani tlẹnnọ fọtọ́n susu lẹ he dejido ayinamẹ Jiwheyẹwhe tọn go to whẹho ehe mẹ bo nọ setonuna ayinamẹ lọ po nugbonọ-yinyin po. (Psalm 32:8) Dile etlẹ yindọ yé tindo todido nado wlealọ to gbèdopo, yé nọ gbọṣi tlẹnmẹ kakajẹ whenue yé mọ alọwlemẹ de to sinsẹ̀n-basitọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn.
11. Etẹwẹ sọgan gọalọna we nado yí nuyọnẹn do de alọwlemẹ he sọgbe? (Sọ pọ́n apotin lọ “Etẹwẹ N’to Dindin sọn Alọwlemẹ de Si?”)
11 Na nugbo tọn, e ma yindọ mẹde yin devizọnwatọ Jehovah tọn poun wẹ zọ́n bọ e do yin alọwlemẹ he sọgbe gba. Eyin hiẹ to nulẹnpọndo alọwle ji, dín mẹhe tindo gbẹtọ-yinyin gọna yanwle gbigbọmẹ tọn dopolọ hẹ we bosọ yiwanna Jiwheyẹwhe dile hiẹ wà do. Afanumẹ nugbonọ lọ ko zín owe susu jẹgbonu do whẹho ehe ji, podọ hiẹ na wà dagbe nado gbadopọnna ayinamẹ Owe-wiwe tọn mọnkọtọn to odẹ̀ mẹ bo dike e ni deanana we to nudide titengbe ehe bibasi whenu.a—Psalm 119:105.
12. Aṣa tẹwẹ gbayipe to otò susu mẹ gando alọwle go, podọ apajlẹ Biblu tọn tẹwẹ na anademẹ delẹ gandego?
12 To otò susu mẹ, aṣa mẹjitọ lẹ tọn wẹ nado de mẹhe ovi yetọn na wlealọ hẹ. Sọgbe hẹ aṣa ehe, e yin alọkẹyi to paa mẹ dọ mẹjitọ lẹ tindo nuyọnẹn po numimọ susu po he na gọalọ nado basi nudide titengbe mọnkọtọn. Alọwle mọnkọtọn lẹ nọ saba tindo kọdetọn dagbe, dile e yin do to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ. Apajlẹ Ablaham tọn, mẹhe do devizọnwatọ etọn hlan nado yì dín asi na Isaki bẹ nuplọnmẹ susu hẹn na mẹjitọ he jlo na wà nudopolọ to egbehe lẹ. E ma yin akuẹ po yindidi po wẹ ahunmẹdunamẹnu Ablaham tọn gba. Kakatimọ, e dovivẹnu vẹkuvẹku nado dín asi na Isaki to mẹhe nọ sẹ̀n Jehovah lẹ ṣẹnṣẹn.b—Gẹnẹsisi 24:3, 67.
NAWẸ HIẸ SỌGAN WLEAWUNA ALỌWLE KỌDETỌN DAGBENỌ DE GBỌN?
13-15. (a) Nawẹ nunọwhinnusẹ́n he tin to Howhinwhẹn lẹ 24:27 sọgan gọalọna sunnu jọja he to nulẹnpọndo alọwle ji gbọn? (b) Etẹwẹ awhli de sọgan wà nado wleawudaina alọwle?
13 Eyin hiẹ to nulẹnpọn sisosiso do alọwle ji, hiẹ dona kanse dewe dọ, ‘Be n’ko wleawufo nugbonugbo ya?’ Gblọndo lọ ma sinai poun do numọtolanmẹ towe lẹ gando owanyi, zanhẹmẹ, gbẹdohẹmẹ, kavi ovi pinplọn whẹ́n go ji gba. Kakatimọ, azọngban titengbe delẹ tin he ji asu kavi asi sọgodo tọn lọ dona lẹnnupọndo.
14 Sunnu jọja he to asi dín dona yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n ehe ji dọmọ: “Wleawu azọ́n towe tọn dai to gbonu, bosọ yí vivẹnu do jlòai to ogle towe mẹ; to godo ehe tọn, gbá [whédo] towe.” (Howhinwhẹn lẹ 24:27) Etẹwẹ ehe zẹẹmẹdo? To ojlẹ enẹlẹ mẹ, eyin sunnu de jlo na ‘gbá whédo etọn,’ kavi wlealọ bo do whẹndo de ai, e dona kanse ede dọ, ‘Be n’ko wleawufo nado penukundo asi po ovi depope he mí sọgan wá tindo lẹ po go ya?’ Sunnu lọ dona wazọ́n whẹ́, bo penukundo ogle kavi jinukun etọn lẹ go. Nunọwhinnusẹ́n dopolọ yọ́n-na-yizan to egbehe ga. Sunnu he jlo na wlealọ dona wleawufo nado didá azọngban whẹndo tọn. Dile e na dẹnsọ bọ e na to ganji to agbasa mẹ, e dona wazọ́n. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dohia dọ sunnu he ma penukundo nuhudo whẹndo etọn tọn lẹ go to agbasa-liho, numọtolanmẹ-liho podọ to gbigbọ-liho ylanhu mayisenọ!—1 Timoti 5:8.
15 Yọnnu he de nado wlealọ lọsu to gbeyi nado didá azọngban pinpẹ̀n delẹ. Biblu zinnudo jẹhẹnu he asi de sọgan tindo nuhudo etọn lẹ ji dile e to alọgọna asu etọn bo to nukunpedo whédo lọ go. (Howhinwhẹn lẹ 31:10-31) Sunnu po yọnnu po he lọ́n biọ alọwle mẹ bo ma wleawufo nado didá azọngban he e bẹhẹn lẹ yin ṣejannabinọ na yé ma lẹnnupọndo nuhe yé sọgan na alọwlemẹ sọgodo tọn de ji wutu. Ṣigba, hú popolẹpo, mẹhe to nulẹnpọndo alọwle ji lẹ dona wleawufo to gbigbọ-liho.
16, 17. Nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn tẹlẹ ji wẹ mẹhe to awuwlena alọwle lẹ dona lẹnnupọndo?
16 Awuwiwlena alọwle sọ nọ biọ dọ yè ni lẹnnupọndo azọngban he Jiwheyẹwhe dena asu po asi po lẹ ji. Sunnu dona yọ́n nuhe e zẹẹmẹdo nado yin tatọ́ whédo Klistiani de tọn. Azọngban ehe ma yin gbedewema nado lẹzun aṣẹglanglan-panamẹtọ gba. Kakatimọ, e dona hodo apajlẹ aliho he mẹ Jesu nọ yí tatọ́-yinyin etọn zan te tọn. (Efesunu lẹ 5:23) Mọdopolọ, yọnnu Klistiani de dona mọnukunnujẹ azọngban yẹyinọ asi tọn mẹ. Be ewọ na wleawufo nado litaina “osẹ́n asu [etọn] tọn” ya? (Lomunu lẹ 7:2) E họnwun dọ e ko tin to osẹ́n Jehovah po Klisti po tọn glọ. (Galatianu lẹ 6:2) Aṣẹpipa asu etọn tọn to whẹndo mẹ sọ yin osẹ́n devo. Be e sọgan gbọṣi taliai mẹ bo do godonọnamẹ etọn hia eyin ewọ yin hinhẹnwa aṣẹpipa sunnu mapenọ de tọn glọ ya? Eyin e ma yiwanna linlẹn enẹ, e na yọ́n hugan dọ ni ma wlealọ blo.
17 Yinukọn dogọ, sunnu po yọnnu po dona wleawufo nado hò nuhudo tangan yedelẹ tọn pọ́n. (Filippinu lẹ 2:4) Paulu wlan dọmọ: “Na dopodopo mìtọn ni yiwanna asi etọn domọ yèdọ di ede; na yọnnu ni [tindo osi sisosiso na] asu etọn.” Jiwheyẹwhe gbọdo Paulu nado mọdọ sunnu tindo nuhudo nujọnu tọn nado yọnẹn dọ asi emitọn tindo osi sisosiso na emi. Podọ yọnnu tindo nuhudo nujọnu tọn nado yọnẹn dọ asu emitọn yiwanna emi.—Efesunu lẹ 5:21-33.
Susu sunnu po yọnnu po he tin to họntọn mẹ lẹ tọn nọ gbọn nuyọnẹn dali biọ to mẹde si nado plan yé tọ́n
18. Naegbọn sunnu po yọnnu po dona nọ dava yede to whenuena yé tin to họntọn mẹ?
18 Enẹwutu, ojlẹ họntọnmẹninọ tọn ma yin ojlẹ aihundida tọn poun gba. Ojlẹ he mẹ sunnu po yọnnu po na plọn nado yọ́n lehe yé na nọ yinuwa hẹ yedelẹ to aliho he sọgbe mẹ te wẹ e yin, podọ nado yọnẹn eyin nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado wlealọ. Ojlẹ he mẹ yé nasọ dava yedelẹ te wẹ e sọ yin! Yé sọgan yin whiwhlepọn taun nado nọ do owanyi sisosiso he dona wá aimẹ kiki to alọwle godo hia yedelẹ—to popolẹpo mẹ, jọwamọnu wẹ e yin nado dọnsẹpọ mẹhe yè yiwanna. Etomọṣo, mẹhe tindo owanyi nujọnu tọn na ode awetọ lẹ na dapana nuyiwa depope he sọgan hẹn awugble wá na mẹyiwanna de to gbigbọ-liho. (1 Tẹsalonikanu lẹ 4:6) Enẹwutu, eyin hiẹ tin to họntọn mẹ, nọ dava dewe; jẹhẹnu he yin mawazẹjlẹgo ehe sọgan hẹn ale wá na we to gbẹzan towe lẹpo mẹ, vlavo a wlealọ kavi lala.
NAWẸ HIẸ SỌGAN HẸN ALỌWLE TOWE DẸN-TO-AIMẸ GBỌN?
19, 20. Nawẹ pọndohlan Klistiani de tọn gando alọwle go dona gbọnvo na dehe mẹsusu tindo to aihọn egbehe tọn mẹ gbọn? Na apajlẹ.
19 Eyin sunnu po yọnnu de po jlo dọ alọwle yetọn ni dẹn-to-aimẹ, yé dona tindo pọndohlan he sọgbe gando gbemima alọwle tọn go. To owe po sinimọto lẹ po mẹ, alọwle wẹ nọ saba yin vivọnu ayajẹ tọn he gbẹtọ lẹ nọ to jejeji nado mọ. Ṣigba nado dọ hójọhó, alọwle ma yin vivọnu gba; bẹjẹeji wẹ—yèdọ bẹjẹeji nude tọn he Jehovah wleawuna nado nọ̀ aimẹ dẹn. (Gẹnẹsisi 2:24) E blawu dọ, e ma yin pọndohlan enẹ wẹ gbayipe to aihọn egbehe tọn mẹ. To otò delẹ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ pọ́n alọwle hlan taidi okàn voovo awe he yè sìn agó na dopọ. Yé sọgan nọma yọ́n lehe apajlẹ enẹ do pọndohlan paa he gbẹtọ lẹ tindo gando alọwle go hia ganji do. Gbọnna? To whenuena agó sọgan yin sìnsìn eyin nuhudo etọn tin, onú titengbe devo wẹ yindọ e sọgan yin sìnsìn bosọ yin túntún po awubibọ po.
20 To egbehe, mẹsusu nọ pọ́n alọwle hlan taidi tito ojlẹ gli tọn de poun. Yé ma nọ whleawu nado biọ e mẹ na yé lẹndọ e na hẹn pekọwana nuhudo yetọn lẹ, ṣigba yé sọ nọ donukun nado tọ́n sọn e mẹ tlolo eyin nuhahun lẹ jẹ finfọn ji. Ṣigba, flin apajlẹ he Biblu yizan na kanṣiṣa alọwle tọn—yèdọ okàn. Okàn he yè nọ yí do kẹ́ alà tọjihun tọn nọ yin bibasi po linlẹn lọ po nado dọ́jì, e ma yin nado ṣùn kavi wẹ́n eyin yujẹhọn tlẹ sinyẹn do depope. Mọdopolọ, alọwle yin awuwlena nado dẹn-to-aimẹ. Flindọ Jesu dọmọ: “Nuhe Jiwheyẹwhe kọndopọ mì dike gbẹtọ klan ẹn blo.” (Matiu 19:6) Eyin hiẹ wlealọ, a dona tindo pọndohlan dopolọ gando alọwle go. Be gbemima mọnkọtọn nọ hẹn alọwle zun agbanpẹnmẹnu wẹ ya? Paali.
21. Pọndohlan tẹwẹ asu po asi po dona tindo gando ode awetọ go, podọ etẹwẹ sọgan gọalọna yé nado wàmọ?
21 Asu po asi po dona tindo pọndohlan he sọgbe gando ode awetọ go. Eyin dopodopo yetọn nọ tẹnpọn nado ze ayidonugo do jẹhẹnu dagbe po vivẹnudido omẹ awetọ tọn lẹ po ji, alọwle lọ na yin asisa ayajẹ po kọfanamẹ po tọn. Be nuhe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe wẹ e yin nado ze ayidonugo do adà dagbe alọwlemẹ mapenọ de tọn ji ya? Jehovah yin lẹnpọn dagbenọ to whepoponu, ṣogan mí nọ donukun dọ ewọ ni ze ayidonugo do adà dagbe mítọn lẹ ji. Psalm-kàntọ lọ kanse dọmọ: “[Jehovah] E, mẹnu wẹ sọgan ṣite, eyin hiẹ, OKLUNỌ na payiha ylando go?” (Psalm 130:3) Mọdopolọ, asu po asi po lẹ dona tindo pọndohlan dagbe mọnkọtọn bo nọ jona yedelẹ.—Kọlọsinu lẹ 3:13.
22, 23. Nawẹ Ablaham po Sala po ze apajlẹ dagbe dai na mẹhe ko wlealọ lẹ to egbehe gbọn?
22 Alọwle sọgan hẹn ayajẹ po pekọ susu po wá dile e na to aimẹ dẹnsọ. Biblu dlẹnalọdo alọwle Ablaham po Sala po tọn to whenuena yé tin to yọnhowhe yetọn mẹ. Na jide tọn, gbẹzan yetọn ma gọ̀n ma tindo awusinyẹnnamẹnu po nuhahun lẹ po gba. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko vẹawuna Sala, yọnnu he sọgan ko tindo owhe 60 linlán nado jo owhé dagbedagbe etọn do to tòdaho adọkunnọ Uli tọn mẹ bo yigbe nado nọ̀ gòhọ mẹ na pipotọ gbẹzan etọn tọn. Ṣogan, e litaina tatọ́-yinyin asu etọn tọn. Taidi gọtọ po alọgọtọ nujọnu tọn de po na Ablaham, e yí sisi do gọalọna ẹn na nudide etọn lẹ nido tindo kọdetọn dagbe. Podọ taliai etọn ma yin nukunta tọn gba. E tlẹ ylọ asu etọn dọ klunọ “to ede homẹ.” (Gẹnẹsisi 18:12; 1 Pita 3:6) E nọ do sisi hia Ablaham sọn ahun mẹ wá.
23 Na nugbo tọn, enẹ ma zẹẹmẹdo dọ Ablaham po Sala po nọ kọngbedopọ do nulẹpo ji gba. To gbèdopo, Sala na ayinamẹ de he “yin adinú tlala” na Ablaham. Ṣogan, to anademẹ Jehovah tọn glọ, Ablaham gbọn whiwhẹ dali dotoaina nuhe asi etọn dọ, ehe hẹn dona susu wá na whẹndo lọ to godo mẹ. (Gẹnẹsisi 21:9-13) To egbehe, asu po asi po he tlẹ ko wlealọ sọn ojlẹ dindẹn die sọgan plọn nususu sọn alọwlemẹ budisi Jiwheyẹwhe tọ́ ehelẹ dè.
24. Alọwle wunmẹ tẹlẹ wẹ nọ hẹn gbégbò wá na Jehovah Jiwheyẹwhe, podọ etẹwutu?
24 Mí tindo omẹ fọtọ́n susu he to vivi alọwle ayajẹnọ tọn dù to agun Klistiani tọn mẹ—yèdọ alọwle he mẹ asi nọ tindo osi sisosiso na asu etọn bọ asu nọ yiwanna bo nọ wleyẹyina asi etọn te, bọ yé omẹ awe lẹ nọ wazọ́n dopọ nado ze ojlo Jehovah tọn wiwà do otẹn tintan mẹ. Eyin hiẹ de nado wlealọ, de alọwlemẹ towe po nuyọnẹn po, wleawudai ganji na alọwle bo dovivẹnu nado duvivi alọwle jijọhonọ po owanyinọ de po he nọ hẹn gigo wá na Jehovah Jiwheyẹwhe. Gbọnmọ dali, ayihaawe ma tin dọ alọwle towe na gọalọna we nado gbọṣi owanyi Jiwheyẹwhe tọn mẹ.
b Tọgbo nugbonọ hohowhenu tọn delẹ tindo asi hugan dopo. To whenuena Jehovah to nuyiwa hẹ tọgbo lọ lẹ po Islaeli agbasalan tọn po, e yigbena aṣa yọnnu-bibẹpli tọn. E ma do aṣa ehe ai gba, ṣigba e wleawuna osẹ́n he na deanana ẹn lẹ. Etomọṣo, Klistiani lẹ dona hẹn ẹn do ayiha mẹ dọ Jehovah ma yigbena aṣa yọnnu-bibẹpli tọn to sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn ba.—Matiu 19:9; 1 Timoti 3:2.