Apajlẹ Gbọdo Azọ́n Mẹdehlan Klistiani Tọn De
“Mì yin mẹhodotọ ṣie, dile yẹn ga yin Klisti tọn do.”—1 KỌLINTINU LẸ 11:1.
1. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jesu zé apajlẹ ayidonugo tọn de dai na hodotọ etọn lẹ nado hodo? (Filippinu lẹ 2:5-9)
APAJLẸ ayidonugo nankọ die Jesu zedai na devi etọn lẹ! E yi ayajẹ do jó gigo olọn mẹ tọn etọn dai nado wá aigba ji bo nọgbẹ̀ to gbẹtọvi ylandonọ lẹ ṣẹnṣẹn. Ewọ jlo nado jugbọn yasanamẹ sinsinyẹn mẹ na whlẹngan gbẹtọvi lẹ tọn wutu, podọ titengbe, na klandowiwe oyín Otọ́ olọn mẹ etọn tọn wutu. (Johanu 3:16; 17:4) To whenuena e tin to whẹdidọ mẹ na ogbẹ̀ etọn, Jesu lá po tugbigbo po dọmọ: “Hlan opodo he wẹ yè ko do jì mi, podọ hlan opodo he wẹ yẹn do wá aihọn mẹ, na yẹn nido dekunnu hlan nugbo lọ.”—Johanu 18:37.
2. Naegbọn Jesu he fọ́nsọnku do degbena devi etọn lẹ nado zindonukọn to azọ́n he ewọ bẹjẹeji mẹ?
2 Jẹnukọnna okú etọn, Jesu wleawuna azọ́nplọnmẹ dagbe hugan na devi etọn lẹ na yé nido sọgan zindonukọn to azọ́n kunnudide na nugbo Ahọluduta lọ tọn mẹ. (Matiu 10:5-23; Luku 10:1-16) Gbọnmọ, to fọ́nsọnku etọn godo, Jesu penugo nado na gbedide lọ domọ: “Mì yì, bo hẹn akọta lẹpo zùn nuplọntọ, bo sọ nọ baptizi yé do oyín Otọ́ tọn, po Ovi tọn po, po gbigbọ wiwe tọn po mẹ: na mì ni sọ nọ plọn yé nado nọ do ayi onu lẹpo go, nudepope he yẹn degbena mì.”—Matiu 28:19, 20.
3. Nawẹ azọ́n devi lẹ bibasi tọn yin hinhẹngblodeji gbọn, ṣigba kiki to awà tẹlẹ ji wẹ yè na ẹn ayidonugo taun te?
3 Na owhe atọ̀n daa he bọdego lẹ, devi Jesu tọn lẹ setonuna gbedide ehe ṣigba hẹn devi bibasi yetọn tọn dote do Ju lẹ, hùnsi Ju he gbowhẹ lẹ, po Samalianu he gbowhẹ lẹ kẹdẹ ji. Enẹgodo, to 36 W.M. mẹ, Jiwheyẹwhe degbe dọ wẹndagbe lọ ni yin lilá hlan dawe he ma gbowhẹ de, yedọ Kọniliọsi, po whédo etọn po. To owhe ao he bọdego mẹ, Kosi devo lẹ yin hinhẹn biọ agun lọ mẹ. Ṣigba, e taidi dọ susu azọ́n lọ tọn yin hinhẹn dote do awa whèzẹtẹn Méditerranée tọn ji.—Owalọ lẹ 10:24, 44-48; 11:19-21.
4. Awuwle titengbe tẹwẹ wá aimẹ to nudi 47-48 W.M. tọn mẹ?
4 Nuhudo onu de tọn tin nado whàn kavi hẹn Klistiani lẹ penugo nado basi devi Ju lẹ po Kosi lẹ po tọn to awa he dẹn hugan lẹ ji. Enẹwutu, to nudi 47-48 W.M. tọn mẹ, mẹho agun Silia Antioku tọn lẹ mọ owẹ̀n sọn olọn mẹ wá ehe yí he dọmọ: “Mì klán Balnaba po Saulu po do olá na mí do azọ́n he kọ̀n yẹn ylọ yé do.” (Owalọ lẹ 13:2) Doayi e go dọ Paulu yin yinyọnẹn to whelọnu gbọn oyín dowhenu etọn tọn, yèdọ Saulu dali. Sọ doayi e go ga, dọ Jiwheyẹwhe ylọ Balnaba jẹnukọnna Paulu, vlavo na to whelọnu Balnaba yin pinpọndohlan taidi mẹho yé omẹ awe lẹ tọn wutu.
5. Naegbọn kandai gbejizọnlin mẹdehlan Paulu po Balnaba po tọn do yin nuhọakuẹ daho na Klistiani lẹ to egbehe?
5 Kandai gigọ́ azọ́n mẹdehlan Paulu po Balnaba po tọn yin tulinamẹnu daho de na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, titengbe na mẹdehlan lẹ po gbehosọnalitọ lẹ po he ko tọ́nyi sọn otò yetọn lẹ mẹ nado wà sinsẹ̀nzọn hlan Jiwheyẹwhe to lẹdo jonọ tọn de mẹ. Yinukọn dogọ, dogbapọnna Owalọ lẹ weta 13 po 14 po na jide tọn nasọ whàn mẹsusu dogọ nado hodo apajlẹ Paulu po Balnaba po tọn bo hẹn mahẹ yetọn gblodeji dogọ to azọ́n titengbe hugan devi lẹ bibasi tọn mẹ.
Lopo Kiplu Tọn
6. Apajlẹ tẹwẹ mẹdehlan lọ lẹ zedai to Kiplu?
6 Matin gbandindọn mẹdehlan lọ lẹ súnhún sọn tọjihun glintẹn Seleukia heyin Silianu lẹ tọn sọyì lopo Kiplu tọn ji. To whenuena yé glinhún to Salami godo, yé ma yin linlẹn diọna gba ṣigba “yé dọyẹwheho ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn to sinagọgu Ju lẹ tọn mẹ.” To apajlẹ Klisti tọn hihodo mẹ, yé ma yin pekọnọ nado gbọṣi otò enẹ mẹ bo nọtepọn mẹhe tin to lopo lọ ji lẹ nado wá yéde gba. Kakatimọ, yé domọ na yé “zẹ [lopo] lọ go.” Matin ayihaawe ehe bẹ́ zọnlinzinzin susu po adọtẹn lẹ didiọ susu po hẹn, to whenuena e yindọ Kiplu yin lopo daho de, podọ gbejizọnlin yetọn hẹn yé na ada etọn he klo hugan.—Owalọ lẹ 13:5, 6.
7. (a) Nujijọ ayidego tọn tẹwẹ wá aimẹ to Pafo? (b) Kandai ehe na mí tuli nado tindo walọyizan tẹ?
7 To vivọnu finẹninọ yetọn tọn, sunnu awe lọ lẹ mọ ale numimọ jiawu de tọn yí to otò Pafo tọn mẹ. Otogán lopo lọ tọn, Sọlgiu Paulu, dotoai hlan owẹ̀n yetọn bo “yise.” (Owalọ lẹ 13:7, 12) Paulu wlan to enẹgodo dọmọ: “Na mì mọ oylọ mìtọn, mẹmẹsunnu emi, dọ e ma yin nuyọnẹntọ susu gbọn agbasalan tọn mẹ, e ma yin hlọnhlọnnọ susu, e ma yin mẹgboogbo susu, wẹ yè ylọ gba.” (1 Kọlintinu lẹ 1:26) Etomọṣo, to huhlọnnọ he kẹalọyi lẹ mẹ wẹ Sọlgiu Paulu tin te. Numimọ ehe dona whàn mẹlẹpo, titengbe mẹdehlan lẹ, nado nọ tindo pọndohlan he sọgbe dogbọn kunnudide na ahọluzọnwatọ klogan klogan lẹ, yèdọ dile mí yin tulina nado wà do to 1 Timoti 2:1-4 mẹ do. Sunnu he tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ to whedelẹnu ko na alọgọ daho hlan devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ.—Nẹhemia 2:4-8.
8. (a) Diọdo haṣinṣan tọn tẹwẹ sọawuhia to Balnaba po Paulu po ṣẹnṣẹn sọn ojlẹ ehe mẹ sọyì? (b) To aliho tẹ mẹ wẹ Balnaba yin apajlẹ dagbe de te?
8 To nuyiwadomẹji gbigbọ wiwe Jehovah tọn glọ, Paulu yí ada titengbe basi to lilẹ́ Sọlgiu Paulu zun yisenọ mẹ. (Owalọ lẹ 13:8-12) Humọ, sọn ojlẹ ehe mẹ sọyì, e sọawuhia dọ Paulu yin nukọntọ. (Yí Owalọ lẹ 13:7 jlẹdo Owalọ lẹ 13:15, 16, 43 go.) Ehe tin to gbesisọ mẹ hẹ azọ́ndenamẹ sọn olọn mẹ wá he Paulu mọyi to ojlẹ lilẹzun yisenọ etọn tọn mẹ. (Owalọ lẹ 9:15) Vlavo nukọnyiyi mọnkọtọn sọgan ko whlé whiwhẹ Balnaba tọn pọ́n. Ṣigba, kakati nado pọ́n diọdo ehe taidi mẹbadu mẹdetiti tọn de, e taidi dọ Balnaba nọgbẹ̀ sọgbe hẹ zẹẹmẹ yínkọ etọn tọn, yèdọ “Ovi Homẹmiọnnamẹ tọn,” bo nọgodona Paulu po nugbonọ-yinyin po gbọn gblagbla gbejizọnlin mẹdehlan tọn lọ lẹpo mẹ podọ to enẹgodo to whenuena Klistiani Ju delẹ ylọwhẹ̀ lizọnyizọn yetọn hlan Kosi he ma gbọwhẹ lẹ. (Owalọ lẹ 15:1, 2) Lehe ehe yin apajlẹ dagbe hugan de na mímẹpo, gọna mẹhe tin to hukan mẹdehlan tọn ji lẹ po whẹndo Bẹtẹli tọn lẹ po do sọ! Mí dona nọ tindo ojlo to whepoponu nado nọ kẹalọyi diọdo yẹwhehọluduta tọn lẹ bo na godonọnamẹ gigọ́ mítọn hlan mẹhe yin dide nado yin nukọntọ to ṣẹnṣẹn mítọn lẹ.—Heblu lẹ 13:17.
Poplo Gbigblo Asie Mineure Tọn
9. Etẹwẹ mí plọn sọn ojlo tintindo Paulu po Balnaba po tọn mẹ nado zìn gbejizọnlin sọyì Pisidia Antioku?
9 Sọn Kiplu, Paulu po Balnaba po súnhún hlan agewaji otò Asie tọn. Na whẹwhinwhẹn he mẹde ma yọnẹn delẹ tọn wutu, mẹdehlan lọ lẹ ma nọte to awa agbadomẹ lọ tọn ji gba ṣigba basi gbejizọnlin gaa he gọna owù tọn na nudi kilomẹtlu 180 sọyì Pisidia Antioku, he tin to ṣẹnṣẹn poplo gbigblo Asie Mineure tọn ji. Ehe bẹ́ osó de ji hihẹ́ po tejijẹ wá danfafa he sọ mẹtlu 1 100 na tedidi do yiaga hugan jíyìyì ohù tọn hẹn. Weyọnẹntọ Biblu tọn J. S. Howson dọmọ: “Walọ osẹnhẹngba po jaguda tọn po heyin mẹhe tin to osó he má poplo gbigblo lọ . . . sọn danfafa he tin to agbado hùwaji tọn lẹ mẹ go, yin nuhe diyin talala to ada whenuho hohowhenu tọn lẹpo mẹ.” To yidogọmẹ, mẹdehlan lọ lẹ pannukọn owù sọn nugonu jọwamọ tọn lẹ si. Howson yidogọ dọmọ: “Agbegbe depope matin to Asie Mineure, he sọgan yin yinyọnẹn titengbe gbọn ‘osìngigọ etọn lẹ’ hugan osó ayisùndo Plisida tọn, fie otọ̀sisa lẹ nọ wújẹgbonu to dodonu poplo daho he dokọdo taun lẹ tọn gba, kavi dodoklido agbado bibo he gọna owu taun lẹ.” Nudọnamẹ gigọ ehelẹ gọalọna mí nado pọn wunmẹ gbejizọnlin he mẹdehlan lọ lẹ tindo ojlo nado kẹalọyi na hinhẹn gbayipe wẹndagbe lọ tọn wutu. (2 Kọlintinu lẹ 11:26) Mọdopolọ to egbehe, susu devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ nọ pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu lẹpo nado sọgan jẹ gbẹtọ lẹ dè bo má wẹndagbe lọ hẹ yé.
10, 11. (a) Nawẹ Paulu hẹn dodonu hodidọ he lodo de go hẹ mẹplidopọ etọn lẹ gbọn? (b) Naegbọn e do taidi nuhe paṣa Ju susu lẹ nado sè dogbọn yajiji Mẹssia lọ tọn dali? (c) Wunmẹ whlẹngan tẹ tọn wẹ Paulu zinnudeji na tódoaitọ etọn lẹ?
10 To whenuena e yindọ sinagọgu Ju lẹ tọn de tin to Pisidia Antioku, mẹdehlan lọ lẹ yì finẹ whẹ́ jẹnukọn nado sọgan na mẹhe jẹakọhẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn hugan lẹ dotẹnmẹ hundote de nado kẹalọyi wẹndagbe lọ. To whenuena é yin yiylọ nado dọho, Paulu fọ́nṣite bo na togunmẹho he gọna oplọn talala de. To ojlẹ hodidọ lọ tọn lẹpo whenu, é ma basi vogbingbọn de to mẹplidopọ Ju po Ju he ma gbowhẹ lẹ po ṣẹnṣẹn gba. (Owalọ lẹ 13:13-16, 26) To homẹbibiọ etọn godo, Paulu gbadopọnna whenuho paa Ju lẹ tọn, bo to onú flin yé dọ Jehovah ko dè tọ́gbo yetọn lẹ bo gbọnmọ dali hẹn yé tọ́n sọn Egipti, kaka jẹ lehe ewọ ko gọalọna yé nado gbawhàn mẹhe tin to Aigba Opagbe lọ tọn ji lẹ do. Enẹgodo Paulu zinnudo nuyiwa Jehovah tọn lẹ hẹ Davidi ji. Nudọnamẹ mọnkọtọn yin nuhe duahunmẹna Ju lẹ to owhe kanweko tintan whenu na yé to nukundo Jiwheyẹwhe nado fọ́n ovivi Davidi tọn de dote taidi whlẹngantọ po ahọlu madopodo po. To opodo ehe, Paulu lá po tugbigbo po dọmọ: “Sọn okún dawe he [Davidi] tọn mẹ Jiwheyẹwhe ko hẹn Whlẹngantọ de wá Islaeli dè kẹdẹdi opagbe tọn.”—Owalọ lẹ 13:17-23.
11 Ṣigba, wunmẹ whlẹngantọ he susu Ju lẹ tọn to tenọpọn wẹ yin awhàngọnu awhàngbatọ de he sọgan whlẹn yé sọn aṣẹpipa Lomu tọn glọ bo zé akọta Ju tọn daga hugan devo lẹ. Gbọnmọ, yé tindo ayihaawe e bosọ paṣa yé nado sè Paulu dọ Mẹssia lọ ko yin zizejo na hùhù gbọn sinsẹ̀ngan yewlọsu titi tọn lẹ dali. “Ṣigba Jiwheyẹwhe zé e tite sọn oṣiọ lẹ mẹ,” wẹ Paulu dọ po tugbigbo po. Sẹpọ vivọnu hodidọ etọn tọn, é dohia mẹplidopọ etọn lẹ dọ yé sọgan mọ wunmẹ whlẹngan jiawu de tọn yí. “Ehe ni yin yinyọnẹn hlan mì,” wẹ é dọ, “dọ gbọn dawe he dali wẹ yè to yẹwheho jona ylando tọn tọn dọ hlan mì te: Podọ yè sùwhẹna omẹ he yise gbọn dali etọn lẹpo to onú popo mẹ, sọn ehe mẹ yè ma sọgan sùwhẹna mì gbọn osẹ́n Moṣe tọn dali te.” Paulu dotana hodidọ etọn gbọn vivẹ mẹplidopọ etọn lẹ ma nado yin hihia gọna mẹsusu he Jiwheyẹwhe dọ dọdai dọ yé na gbẹ́kọ awuwledainanu jiawu whlẹngan ehe tọn go lẹ.—Owalọ lẹ 13:30-41.
12. Etẹwẹ dekọtọn sọn togunmẹho Paulu tọn mẹ, podọ nawẹ ehe dona na mí tuli gbọn?
12 Togunmẹho dagbe sinai do Owe wiwe ji nankọ die! Nawẹ mẹplidopọ lẹ yinuwa gbọn? “Susu Ju lẹ tọn, susu to hùnzọntọ ayihawiwenọ lẹ mẹ hodo Paulu po Balnaba po yì.” (Owalọ lẹ 13:43) Lehe e yin tulinamẹnu de na mí to egbehe do sọ! Na míwlẹ lọsu ni wà nuhe go mí pe lẹpo nado zé nugbo lọ donukọnamẹ po kọdetọn dagbe po, vlavo to lizọnyizọn gbangba tọn mítọn mẹ wẹo kavi to gblọndonina po hodidọ lẹ po mẹ to opli agun tọn mítọn lẹ whenu.—1 Timoti 4:13-16.
13. Naegbọn mẹdehlan lọ lẹ dona tọ́n sọn Pisidia Antioku, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote gando devi yọyọ lẹ go?
13 Jlodotọ yọyọ Pisidia Antioku tọn lẹ ma sọgan hẹn wẹndagbe ehe do yedelẹ ṣo dè gba. Taidi kọdetọn de, “to gbọjẹzan awetọ gbè, otò lẹpo wẹ bla plidopọ nado sè ohó Jiwheyẹwhe tọn.” Podọ to madẹnmẹ owẹn lọ gbayipe yinukọn zẹ oto lọ go. Na nugbo tọn, “yè sọ hlun ohó Oklunọ tọn pe agbegbe lẹpo ji.” (Owalọ lẹ 13:44, 49) Kakati nado kẹalọyi nugbo ehe, Ju awuwhàntọ lẹ tindo kọdetọn dagbe to mẹdehlan lọ lẹ yinyan sọn otò lọ mẹ mẹ. (Owalọ lẹ 13:45, 50) Nawẹ ehe yinuwa do devi yọyọ lẹ ji gbọn? Be yé lẹzun mẹhe gbọjọ bo doalọte wẹ ya?
14. Naegbọn agọjẹdomẹtọ lẹ ma sọgan doalọtena azọ́n he mẹdehlan lọ lẹ bẹjẹeji, podọ etẹwẹ mí plọn sọn ehe mẹ?
14 Lala, na azọ́n Jiwheyẹwhe tọn wẹ ehe yin wutu wẹ. Humọ, mẹdehlan lọ lẹ ko zé dodonu yise he lodo tọn dai to Oklunọ Jesu Klisti heyin finfọ́nsọnkú lọ mẹ. To whelọnu lo, e họnwun hezeheze dọ, devi yọyọ lọ lẹ pọn Klisti hlan, taidi Nukọntọ yetọn, podọ e ma yin mẹdehlan lọ lẹ gba. Gbọnmọ dali, mí hia dọ yé “gọna ayajẹ po gbigbọ wiwe po.” (Owalọ lẹ 13:52) Lehe ehe yin tulinamẹnu hlan mẹdehlan lẹ po devi lẹ basitọ devo lẹ po to egbehe do sọ! Eyin mí yí whiwhẹ po zohunhun po do basi ada mítọn, Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po na dona lizọnyizọn mítọn.—1 Kọlintinu lẹ 3:9.
Ikonioni, Listla, po Delbe Po
15. Aliho nuwiwa tọn tẹwẹ mẹdehlan lọ lẹ hodo to Ikonioni, po kọdetọn tẹlẹ po?
15 Todin Paulu po Balnaba po zìn gbejizọnlin nudi kilomẹtlu 140 gbọn huwaji-whèzẹtẹn tọn sọyi tòdaho he bọdego mẹ, yèdọ Ikonioni. Obú homẹkẹndomẹ tọn ma doalọtena yé sọn hihodo aliho nuwiwa Antioku tọn dopolọ gba. Taidi kọdetọn de, Biblu dọmọ: “Agùndaho Ju lẹ po Glẹki lẹ po tọn yise ga.” (Owalọ lẹ 14:1) Whladopo dogọ, Ju he ma kẹalọyi wẹndagbe lọ lẹ fọ́n homẹkẹn dote. Ṣigba mẹdehlan lọ lẹ doakọnna bo yí whenu susu zán to Ikonioni do to alọgọna devi yọyọ lẹ. Enẹgodo, to yinyọnẹn mẹ dọ Ju agọjẹdomẹtọ lẹ to na dlán zannu do yé godo, Paulu po Balnaba po yí nuyọnẹn do họ̀nyì aigba-denamẹ he bọdego ji, “Listla po Delbe po, . . . podọ yì lẹ̀nu he lẹ́do mẹ.”—Owalọ lẹ 14:2-6.
16, 17. (a) Etẹwẹ jọ do Paulu go to Listla? (b) Nawẹ nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn lẹ hẹ apọsteli lọ yinuwa gando dawe jọja he sọn Listla de go gbọn?
16 Po tugbigbo po “finẹ wẹ yé sọ dọyẹwheho wẹndagbe tọn te” to aigba-denamẹ yọyọ, he ma ko yin azọ́nwadeji dai ehe ji. (Owalọ lẹ 14:7) To whenuena Ju he tin to Pisidia Antioku po Ikonioni po lẹ sè dogbọn ehe dali, yé basi gbejizọnlin kaka wá Listla bo na tuli gbẹtọgun lọ lẹ nado dlán zannu do Paulu. Na matin ojlẹ depope nado họ̀ngán wutu, Paulu yin dindlàn zannu do pludopludo, bọ agọjẹdomẹtọ etọn lẹ tindo nujikudo dọ ewọ ko kú. Yé dọn ẹn ziẹziẹ tọ́njẹgbonu sọn tòdaho lọ mẹ.—Owalọ lẹ 14:19.
17 Be hiẹ sọgan lẹnnupọn do ayimajai he ehe sọgan ko hẹnwa devi yọyọ lẹ ji ya? Ṣigba na nuhe paṣamẹ hugan, to whenuena yé tò lẹdo Paulu, é fọ́n tite! Biblu ma dọ vlavo eyin dawe jọja he nọ yin yiylọ Timoti yin dopo to devi yọyọ ehelẹ mẹ gba. Na jide tọn nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn hẹ Paulu to nukọnmẹ lẹzun yinyọnẹn na ẹn bo tindo nuyiwa he siso de do ayiha yọpọvu etọn tọn ji. Paulu wlan to wekanhlanmẹ etọn awetọ mẹ hlan Timoti dọmọ: “Hiẹ ko yọn nuplọnmẹ ṣie hezeheze, owalọ ṣie, . . . nukunbibia, he plá mi to Antioku, to Ikonioni po Listla po; homẹkẹn he yẹn doakọ́nna: Ṣigba sọn popo mẹ Oklunọ whlẹn mi.” (2 Timoti 3:10, 11) Na nudi owhe dopo kavi awe zannu dindlàn do Paulu tọn godo, é lẹkọwá Listla bo mọdọ jọja Timoti yin Klistiani apajlẹ dagbenọ de, “mẹhe mẹmẹsunnu he tin to Listla po Ikonioni po lẹ to dagbe etọn dọ.” (Owalọ lẹ 16:1, 2) Enẹwutu Paulu dè e taidi gbejizọnlin basihẹmẹtọ de. Ehe gọalọna Timoti nado whẹ́n to jẹhẹnu gbigbọ tọn lẹ mẹ, podọ to nukọn mẹ ewọ pegan nado yin didohlan gbọn Paulu dali nado dlá agun voovo lẹ pọ́n. (Filippinu lẹ 2:19, 20; 1 Timoti 1:3) Mọdopolọ, to egbehe, devizọnwatọ zohunnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin nuyiwadomẹji jiawu de do jọja lẹ ji, susu mẹhe tọn nọ whẹ́n nado yin devizọnwatọ họakuẹ Jiwheyẹwhe tọn, taidi Timoti.
18. (a) Etẹwẹ jọ do mẹdehlan lọ lẹ go to Delbe? (b) Dotẹnmẹ tẹwẹ hundote na yé todin, ṣigba dide yanwle tẹ tọn wẹ yé basi?
18 To afọ́nnu he bọdo hinhọngán etọn sọn okú mẹ to Listla go, Paulu po Balnaba po yì Delbe. To ojlẹ ehe mẹ, agọjẹdomẹtọ depope ma hodo yé gba, podọ Biblu dọmọ ‘yé basi devi vude lẹ.’ (Owalọ lẹ 14:20, 21) To agun de zizedai to Delbe godo, Paulu po Balnaba po dona basi dide de. Aliho he yin didè gbọn Lomunu lẹ dali he yin yinyọnẹn ganji de tin sọn Delbe sọyì Talsọsi. Sọn finẹ gbejizọnlin gli de wẹ e yin wá Silia Antioku. E yọnbasi dọ enẹ wẹ na ko yin aliho bọawu hugan lọ nado lẹkọ, podọ mẹdehlan enẹlẹ sọgan ko tindo numọtolanmẹ dọ yé jẹ na gbọjẹyiyi todin. Nalete, to apajlẹ Ogán yetọn tọn hihodo mẹ, Paulu po Balnaba po tindo numọtolanmẹ nuhudo daho hugan de tọn.—Malku 6:31-34.
Azọ́n Jiwheyẹwhe Tọn Wiwà do Gigọmẹ
19, 20. (a) Nawẹ Jehovah dona mẹdehlan lọ lẹ na lilẹkọyì Listla, Ikonioni, po Antioku po gbọn? (b) Nuplọnmẹ tẹwẹ ehe wleawu etọn na omẹ Jehovah tọn lẹ to egbehe?
19 Kakati nado gbọn aliho gbòpla do lẹkọwá whégbè, mẹdehlan lọ lẹ yí tugbigbo do lẹkọyì godo bo vọ́ dlapọn basina otòdaho lọ lẹ fie ogbẹ̀ yetọn lẹ ko tin to owù mẹ te. Be Jehovah dona yé na nuduahunnamẹ mayin ṣejannabi tọn ehe na lẹngbọ yọyọ lẹ ya? Mọwẹ, na nugbo tọn, na kandai lọ dọ dọ yé tindo kọdetọn dagbe nado “tudohomẹna nuplọntọ lẹ, bo sọ yí ohó do jlahomẹdona yé nado nọte to yise lọ mẹ.” Po gbesisọ po, yé dọna devi yọyọ enẹlẹ dọmọ: “Mí ma sọgan nọ ma gbọn nukunbibia susu mẹ biọ ahọludu Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba.” (Owalọ lẹ 14:21, 22) Paulu po Balnaba po sọ flinnu yé dogbọn oylọ yetọn nado yin whédutọgbẹ́ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn he jà lọ tọn mẹ dali. To egbehe, mí dona na tuli devi yọyọ lẹ to aliho dopolọ mẹ. Mí sọgan dotuhomẹna yé nado doakọnna nukunbibia lẹ gbọn zize todido ogbẹ̀ madopodo aigba ji tọn to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dopolọ glọ gando ehe go Paulu po Balnaba po dọyẹwheho etọn donukọnna yé dali.
20 Whépo yé do nọ tọ́n sọn otò dopodopo mẹ, Paulu po Balnaba po nọ gọalọna agun he tin to lẹdo lọ mẹ nado yin titobasina ganji. E họnwun hezeheze dọ, yé plọn azọ́n sunnu he pegan lẹ bo dè yé nado yin nukọntọ. (Owalọ lẹ 14:23) Matin ayihaawe ehe yidogọna hẹngblodeji yinukọn dogọ. Mọdopolọ, to egbehe, mẹdehlan lẹ po mẹdevo lẹ po, to alọgọna mẹhe ma tindo numimọ lẹ nado zindonukọn kaka jẹ whenue yé sọgan dida azọ́ngbàn godo, to whedelẹnu nọ sẹtẹ̀n bo nọ zindonukọn to azọ́n dagbe yetọn mẹ to fidevo lẹ fie nuhudo sù te.
21, 22. (a) Etẹwẹ jọ to whenue Paulu po Balnaba po ko dotana gbejizọnlin mẹdehlan yetọn tọn godo? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ ehe fọndote?
21 To whenuena mẹdehlan lọ lẹ to agọgbọnẹn mẹ lẹkọwá Silia Antioku, yé tindo numọtolanmẹ pekọ he siso tọn. Na nugbo tọn, kandai Biblu tọn dọ dọ yé ko “dotana” azọ́n he Jiwheyẹwhe zé do alọ mẹ na yé nado wà to gigọ́ mẹ. (Owalọ lẹ 14:26) Po nukunnumọjẹnumẹ po, numimọ yetọn lẹ nina “hẹn [ayajẹ] daho wá na mẹmẹsunnu lẹ.” (Owalọ lẹ 15:3) Ṣigba etẹwẹ dogbọn sọgodo dali? Be yé dona sinai todin bo kanflẹmẹ, dile hodidọ lọ nọ yì do wẹ ya? Gbede pọn. To dlapọn basina hagbẹ́ anademẹtọ he tin to Jelusalẹm nado mọ dide de yí dogbọn whẹ̀ho owhẹgbigbo tọn dali ji godo, yé omẹ awe lẹ bẹ́ gbẹjizọnlin mẹdehlan tọn lẹ jẹeji whladopo dogọ. To ojlẹ ehe mẹ yé klán gbọn aliho voovo lẹ mẹ. Balnaba hẹn Johanu Malku bo yì Kiplu, to whenue Paulu mọ gbẹdohẹmẹtọ yọyọ de, yèdọ Sila, bo basi gbejizọnlin gbọn Silia po Silisia po. (Owalọ lẹ 15:39-41) To gbejizọnlin ehe mẹ wẹ é dè jọja Timoti bo plan ẹn hẹn.
22 Biblu ma dọho do kọdetọn gbejizọnlin awetọ Balnaba tọn lẹ ji gba. Na Paulu tọn, ewọ zindonukọn to aigba-denamẹ yọyọ lọ ji bo zé agun lẹ dai to e whè gbahu otò atọ́n mẹ—Filippi, Belia, Tẹsalonika, Kọlinti, po Efesu po. Etẹwẹ yin họ̀nhungan lọ hlan kọdetọn ayidonugo Paulu tọn kọn? Be nunọwhinnusẹ́n dopolọ nọ wazọ́n na Klistiani devi lẹ basitọ egbehe tọn lẹ ya? (Pọ́n w-F 1/9/92, weda 10.)
Be Hiẹ Flin Ya?
◻Naegbọn Jesu do yin apajlẹ ayidego tọn de na mí nado hodo?
◻To aliho tẹ mẹ wẹ Balnaba yin apajlẹ de te?
◻Etẹwẹ mí plọn sọn togunmẹho Paulu tọn to Pisidia Antioku mẹ?
◻Nawẹ Paulu po Balnaba po hẹn azọ́ndenamẹ yetọn di to gigọmẹ gbọn?
[Yẹdide to weda 23]
Akọ́ndona homẹkẹndomẹ apọsteli Paulu tọn tindo nuyiwadomẹji whenu dindẹn tọn de do dawe jọja Timoti ji.