Yé “Yí Adọgbigbo Do to Hodọ Gbọn Huhlọn Jehovah Tọn Dali”

1, 2. Etẹlẹ wẹ jọ to whenue Paulu po Balnaba po yì Listla?

LISTLA-NU lẹ biọ bẹwlu mẹ. Dawe de he yin sẹkunọ sọn adọ̀ onọ̀ etọn tọn mẹ to linlọ́n na ayajẹ to whenue jonọ awe delẹ hẹn ẹn jẹ gángán godo. E paṣa gbẹtọ lẹ sọmọ bọ yẹwhenọ Zeus tọn de hẹn vounvoun linlọ̀n lẹ wá na dawe awe he yé yí do mọ yẹwhe lọ lẹ. Oyìnsú lẹ jẹ awhádo ji dile yẹwhenọ lọ jlo na gbògbèna yé. Paulu po Balnaba po tlẹ́n awugbó yetọn lẹ bo lọ́n biọ gbẹtọgun lọ ṣẹnṣẹn bosọ to awhádo bo to vẹvẹna yé ma nado basi sinsẹ̀n na yé. Ṣigba e ma fá whẹpo yé penugo nado doalọtena gbẹtọgun lọ.

² Enẹgodo, Juvi nukundiọsọmẹtọ delẹ wá sọn Antioku Pisidia tọn po Ikonioni po. Yé dolalo sinsinyẹn dokọna Paulu po Balnaba po nado diọlinlẹnna omẹ Listla tọn lẹ. Taidi kọdetọn de, mẹhe jlo na sẹ̀n Paulu dai ehelẹ wá pli lẹdo e bo dlan zannu do e kakajẹ whenue e ba ede mẹ pò. To whenue yé ko sayana ẹn bọ e jẹ e mẹ na yé godo, yé dọ̀n ẹn gblẹgblẹ yì gbonu tòdaho lọ tọn bo lẹndọ e ko kú.

3. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to weta ehe mẹ?

³ Etẹwẹ hẹn ehe lẹpo wá? Etẹwẹ wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn egbezangbe tọn lẹ sọgan plọn sọn nujijọ he gando Balnaba, Paulu, po tòmẹnu Listla tọn he diọ di agànma lọ lẹ po go mẹ? Podọ aliho tẹlẹ mẹ wẹ mẹho agun tọn lẹ sọgan hodo apajlẹ Balnaba po Paulu po tọn te dile mẹdehlan ehelẹ sinyẹnlin to lizọnyizọn yetọn mẹ bo “yí adọgbigbo do to hodọ gbọn huhlọn Jehovah tọn dali”?—Owalọ 14:3.

“Gbẹtọgun Daho de . . . Lẹzun Yisenọ” (Owalọ lẹ 14:1-7)

4, 5. Naegbọn Paulu po Balnaba po do yì Ikonioni, podọ etẹwẹ jọ to finẹ?

⁴ Gbetẹgbe die janwẹ yè yàn Paulu po Balnaba po sọn tòdaho Antioku Pisidia tọn mẹ to whenue Juvi nukundiọsọmẹtọ lẹ fọ́n nuhahun dote na yé. Ṣigba kakati nado gbọjọ, dawe awe lọ lẹ “húnhún kọ́gudu sẹ̀ sọn afọ yetọn lẹ go” nado dohia dọ ohùn tòmẹnu he ma tindo ojlo lọ lẹ tọn ma to okọ̀ na emi. (Owalọ 13:50-52; Mat. 10:14) Paulu po Balnaba po wleali yetọn bo jo agọjẹdomẹtọ enẹlẹ do. (Owalọ 18:5, 6; 20:26) Mẹdehlan awe lọ lẹ hẹn ayajẹ yetọn go bo zindonukọn to gbejizọnlin yẹwhehodidọ tọn yetọn mẹ. Yé zinzọnlin na nudi kilomẹtlu 150 yì hùwaji-whèzẹtẹn bo jẹ lẹdo yiaga he to flala bosọ dojó ganji de mẹ to osó Taurus po Sultan po tọn lẹ ṣẹnṣẹn.

⁵ Paulu po Balnaba po ko nọte to Ikonioni dai, yèdọ tòdaho de he tẹdo aṣa Glẹki tọn go bosọ yin dopo to tòdaho nukundeji ayimatẹn Lomu tọn he yin Galatia lẹ mẹ.a Juvi lẹ nọ yinuwado mẹdevo lẹ ji taun to tòdaho ehe mẹ podọ mẹdiọzun Juvi lẹ sù to finẹ. Dile Paulu po Balnaba po ko nọ wà do, yé biọ sinagọgu mẹ bo jẹ yẹwhehodọ ji. (Owalọ 13:5, 14) Yé “dọho to aliho dagbe mẹ sọmọ bọ gbẹtọgun daho de he bẹ Ju lẹ po Glẹkinu lẹ po hẹn lẹzun yisenọ.”—Owalọ 14:1.

6. Naegbọn Paulu po Balnaba po do nọ tindo kọdetọn dagbe to mẹpinplọn yetọn mẹ, podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ yetọn gbọn?

⁶ Naegbọn Paulu po Balnaba po do tindo kọdetọn dagbe sọmọ? Paulu tindo oyọnẹn Owe-wiwe tọn taun. E nọ yihodọ sọn whenuho, dọdai, po Osẹ́n Mose tọn po mẹ nado dohia dọ Jesu wẹ Mẹsia dopagbe lọ. (Owalọ 13:15-31; 26:22, 23) Balnaba nọ hò gbẹtọ lẹ tọn pọ́n taun. (Owalọ 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Yé omẹ awe lẹ ma nọ ganjẹ nuyọnẹn yetọn titi go, ṣigba yé nọ dọho “gbọn huhlọn Jehovah tọn dali.” Nawẹ hiẹ sọgan hodo apajlẹ mẹdehlan ehelẹ tọn to lizọnyizọn towe mẹ gbọn? Gbọn nuhe bọdego lẹ wiwà dali: Tẹnpọn bo jẹakọ hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn ganji. Nọ de wefọ he sọgan fọnjlodotena hosetọ towe lẹ. Nọ dín aliho yọ́n-na-yizan he mẹ a sọgan miọnhomẹna mẹhe a to yẹwhehodọ na lẹ te. Podọ, nọ ze nuplọnmẹ towe sinai do Ohó Jehovah tọn ji to whepoponu, kakati nido yin nuyọnẹn towe titi.

7. (a) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ wẹndagbe lọ nọ yinuwado gbẹtọ lẹ ji te? (b) Eyin tonusisena wẹndagbe lọ zọ́n bọ mẹdelẹ jẹagọdo we to whẹndo towe mẹ, etẹwẹ hiẹ dona flin?

⁷ Ṣigba, e ma yin Ikonioni-nu lẹpo wẹ hùnhomẹ do nuhe Paulu po Balnaba po dọ go gba. Luku zindonukọn to kandai etọn mẹ dọmọ: “Ju he ma yise lẹ fọnadán bo yinuwado omẹ akọta lẹ tọn ji to aliho agọ̀ mẹ sọta mẹmẹsunnu lẹ.” Paulu po Balnaba po mọdọ nuhudo tin nado gbọṣi tòdaho lọ mẹ bo yiavùnlọna wẹndagbe lọ, enẹwutu yé “nọ finẹ na ojlẹ de bo yí adọgbigbo do to hodọ.” Taidi kọdetọn de, “susugege mẹhe to tòdaho lọ mẹ lẹ tọn klan; mẹdelẹ kọnawudopọ hẹ Ju lẹ ṣigba mẹdevo lẹ hẹ apọsteli lẹ.” (Owalọ 14:2-4) To egbehe, gbẹtọ lẹ nọ yinuwa to aliho mọnkọtọn mẹ eyin mí hẹn wẹndagbe lọ jẹ yé dè. Wẹndagbe lọ nọ kọ̀n mẹdelẹ dopọ; ṣigba e ma nọ yinmọ na mẹdevo lẹ. (Mat. 10:34-36) Eyin tonusisena wẹndagbe lọ zọ́n bọ mẹdelẹ jẹagọdo we to whẹndo towe mẹ, flindọ hopàdọ po ohó mẹhẹngble tọn he gbẹtọ lẹ nọ dọ do mí go lẹ po wẹ nọ saba zọ́n bọ yé nọ diọnukunsọ mí. Walọ dagbe towe sọgan lẹzun amasin he na hù aṣẹ na adí ylankan mọnkọtọn lẹ, podọ yigodo yinukọn, e sọgan whàn mẹhe jẹagọdo we lẹ nado diọ linlẹn.—1 Pita 2:12; 3:1, 2.

8. Naegbọn Paulu po Balnaba po do tọ́n sọn Ikonioni, podọ etẹwẹ mí plọn sọn apajlẹ yetọn mẹ?

⁸ To ojlẹ de godo, nukundiọsọmẹtọ he to Ikonioni lẹ blasé nado dlan zannu do Paulu po Balnaba po. To whenue mẹdehlan awe ehelẹ sèava, yé basi dide nado yì dekunnu to awà devo ji. (Owalọ 14:5-7) Wẹnlatọ Ahọluduta tọn lẹ nọ yí zinzin mọnkọtọn zan to egbehe. Eyin yè to mí zun, mí nọ dọho po adọgbigbo po. (Flp. 1:7; 1 Pita 3:13-15) Ṣigba eyin mí mọdọ nuhahun to unklẹn, mí ma nọ gbọn tasinsinyẹn dali wà hlònu he na ze ogbẹ̀ mítọn kavi yisenọ hatọ lẹ tọn do owù mẹ gba.—Howh. 22:3.

‘Mì Lẹ́ Do Jiwheyẹwhe Ogbẹ̀nọ lọ Dè’ (Owalọ lẹ 14:8-19)

9, 10. Awà tẹ ji wẹ Listla te, podọ etẹwẹ mí yọnẹn dogbọn tòmẹnu etọn lẹ dali?

⁹ Paulu po Balnaba po dedo Listla, yèdọ tòdaho he tin to aṣẹ Lomu tọn glọ de to nudi kilomẹtlu 30 do hùwaji-whèyihọ Ikonioni tọn. Kanṣiṣa dagbe tin to Listla po Antioku Pisidia tọn po ṣẹnṣẹn, ṣigba Ju lẹ ma sù to Listla sọ Antioku Pisidia tọn. Dile etlẹ yindọ tòmẹnu lọ lẹ sọgan ko sè Glẹkigbe, ogbè Likaonia tọn wẹ yin ogbè yetọn. Paulu po Balnaba po jẹ yẹwhehodọ ji to nọtẹn gbangba tọn de mẹ vlavo na sinagọgu ma tin to tòdaho lọ mẹ wutu. To Jelusalẹm, Pita hẹnazọ̀ngbọna dawe de he yin jiji taidi sẹkunọ. Taidi kọdetọn de, mẹsusu lẹzun yisenọ na azọ́njiawu he Pita wà lọ wutu. (Owalọ 3:1-10) To Listla, Paulu hẹnazọ̀ngbọna dawe de he yin sẹkunọ sọn adọ̀ onọ̀ etọn tọn mẹ. (Owalọ 14:8-10) Ṣigba kọdetọn azọ́njiawu ehe tọn gbọnvo pete.

¹⁰ Dile e yin didọ to bẹjẹeji weta ehe tọn do, whenue dawe sẹkunọ lọ lọ́n ṣite bo jẹ zọnlinzin ji, Listla-nu he yin kosi lọ lẹ wá tadona agọ̀ kọ̀n tlolo. Yé ylọ Balnaba dọ Zeus, enẹ wẹ ogán yẹwhe lẹ tọn, bo ylọ Paulu dọ Helme, yèdọ visunnu Zeus tọn po hoyidọtọ yẹwhe lẹ tọn po. (Pọ́n apotin lọ “Sinsẹ̀n-Bibasi Na Yẹwhe Zeus po Helme po to Listla.”) Ṣigba, Balnaba po Paulu po magbe nado hẹn ẹn zun yinyọnẹn na gbẹtọgun lọ dọ gbọn huhlọn Jehovah, Jiwheyẹwhe nugbo dopo akàn lọ tọn dali wẹ yé do to hodọ bo to azọ́njiawu wà, e ma yin gbọn huhlọn yẹwhe kosi tọn lẹ tọn dali gba.—Owalọ 14:11-14.

11-13. (a) Etẹwẹ Paulu po Balnaba po dọna Listla-nu lẹ? (b) Dọ onú tintan he mí sọgan plọn sọn nuhe Paulu po Balnaba po dọ lẹ mẹ.

¹¹ Mahopọnna ninọmẹ ehelẹ, Paulu po Balnaba po gbẹ́ dovivẹnu nado jẹ ahun hosetọ yetọn lẹ tọn mẹ ganji. Po nujijọ ehe po, Luku basi kandai aliho dagbe he mẹ wẹndagbe lọ yin lilá na kosi lẹ te tọn. Doayi aliho he mẹ Paulu po Balnaba po fọnjlodotena hosetọ yetọn lẹ te go: “Mì gbẹtọ lẹ emi, naegbọn mì do to onú ehelẹ wà? Gbẹtọ wẹ mílọsu lẹ yin ga, bo tindo awugbopo lẹ taidi mìlọsu. Mí sọ to wẹndagbe lọ lá na mì, na mìwlẹ nido lẹ́ sọn onú ovọ́ ehelẹ kọ̀n do Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ he dá olọn, aigba, ohù po nuhe tin to yé mẹ lẹpo po dè. To whẹndo he wayi lẹ mẹ, ewọ na dotẹnmẹ akọta lẹpo nado to nuhe jlo yé lẹ wà, dile etlẹ yindọ e wleawuna kunnudenu de gbọn nudagbe he e wà lẹ gblamẹ, bo nọ na mì jikun sọn olọn podọ ojlẹ sinsẹ́n susugege lẹ tọn bosọ nọ yí núdùdù do pekọna mì bo nọ yí ayajẹ do gọ́ ahun mìtọn.”—Owalọ 14:15-17.

¹² Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn hogbe mẹhẹnlẹnnupọn tọn ehelẹ mẹ? Tintan, Paulu po Balnaba po ma pọ́n yede taidi mẹhe yiaga hugan hosetọ yetọn lẹ. Yé ma wayẹnu bo do yede hia zẹ̀ nuhe yé yin go. Kakatimọ, yé gbọn whiwhẹ dali yigbe dọ yelọsu tindo madogán dopolọ he hosetọ kosi yetọn lẹ tindo. Nugbo wẹ dọ Paulu po Balnaba po ko mọ gbigbọ wiwe yí bo ko sọ jẹ mẹdekannu sọn nuplọnmẹ lalo lẹ si. Yé sọ tindo todido lọ nado dugán hẹ Klisti. Ṣigba yé yọnẹn dọ Listla-nu lẹ lọsu sọgan mọ nunina ehelẹ yí eyin yé setonuna Klisti.

¹³ Nukun tẹwẹ mí do nọ pọ́n mẹhe mí nọ dọyẹwheho na lẹ? Be mí nọ mọdọ míwlẹ po yé po wẹ yin nudopolọ ya? Dile mí to alọgọna mẹdevo lẹ nado plọn nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn, be mí nọ hodo apajlẹ Paulu po Balnaba po tọn bo ma nọ dín gigo ya? Charles Taze Russell, mẹplọntọ ayidego de he yin nukọntọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ to vivọnu owhe 1800 lẹ tọn po bẹjẹeji owhe 1900 lẹ tọn po mẹ, ze apajlẹ dagbe dai to adà ehe mẹ. E wlan dọmọ: “Mí ma jlo dọ mẹdepope ni nọ doyẹyigona míwlẹ kavi owe mítọn lẹ; mọjanwẹ mí ma jlo dọ mẹdepope ni nọ ylọ mí dọ Gigonọ kavi Labi.” Mẹmẹsunnu Russell do whiwhẹ Paulu po Balnaba po tọn nkọ hia. Mọdopolọ, yẹwhehodidọ mítọn ma yin nado hẹn gigo wá na mídelẹ, adavo nado gọalọna gbẹtọ lẹ na yé nido lẹhlan “Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ” dè.

14-16. Etẹwẹ yin onú awetọ po atọ̀ntọ po he mí sọgan plọn sọn nuhe Paulu po Balnaba po dọna Listla-nu lẹ mẹ?

¹⁴ Lẹnnupọndo onú awetọ he mí sọgan plọn sọn hodidọ ehe mẹ ji. Paulu po Balnaba po nọ diọalọ. To vogbingbọn mẹ na Ju po mẹdiọzun Juvi he to Ikonioni lẹ po, Listla-nu lẹ ma yọ́n nude sọmọ gando Owe-wiwe kavi lehe Jiwheyẹwhe yinuwa hẹ akọta Islaeli tọn do go. Humọ, glesi wẹ mẹhe to ohó Paulu po Balnaba po tọn sè lẹ yin. Ninọmẹ aimẹ tọn yọ́n to Listla podọ aigba yetọn sọ dojó. Omẹ ehelẹ nọ mọ kunnudenu susu gando jẹhẹnu Mẹdatọ lọ tọn lẹ go, he nọ sọawuhia to nususu mẹ taidi ojijẹ whenu lẹ, podọ mẹdehlan lọ lẹ yí ehelẹ zan to vivẹnudido yetọn mẹ nado hẹn hosetọ yetọn lẹ lẹnnupọn.—Lom. 1:19, 20.

¹⁵ Be e ma jẹ dọ mílọsu ni nọ diọalọ domọ ya? Dile etlẹ yindọ glesi de sọgan do jinukun dopolọ do ogle susu mẹ, aliho voovo mẹ wẹ e na wleawuna aigba lọ te. Aigba delẹ sọgan yin aigba bibọ bọ e ma na biọ dọ yé ni yin jijlo whẹpo yè nido dó jinukun. Aigba devo lẹ sọgan biọ owhẹ̀n lilẹ̀. Mọdopolọ, okún dopolọ wẹ mí nọ do—enẹ wẹ owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Ṣigba, eyin mí nọ yinuwa taidi Paulu po Balnaba po, mí na nọ tẹnpọn nado yọ́n ninọmẹ mẹhe mí nọ dọyẹwheho na lẹ tọn po sinsẹ̀n yetọn po. Mọwiwà na gọalọna mí nado yọ́n lehe mí na ze owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn donukọnna yé do.—Luku 8:11, 15.

¹⁶ Onú atọ̀ntọ devo sọ tin he mí sọgan plọn sọn kandai he gando Paulu, Balnaba, po Listla-nu lẹ po go mẹ. Mahopọnna vivẹnudido mítọn, mẹylankan lọ sọgan ṣinyan okún he mí do lọ dù kavi dọ okún lọ ni flẹ jẹ osé-yigba ji. (Mat. 13:18-21) Eyin enẹ jọ janwẹ, a hẹn todido bu blo. Dile Paulu wá flinnu devi he tin to Lomu lẹ to godo mẹ do, “dopodopo mítọn [kakajẹ mẹhe mí nọ dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn na dopodopo ji] wẹ na dogbè edetiti tọn na Jiwheyẹwhe.”—Lom. 14:12.

“Yé Ze Yé do Alọmẹ Na Jehovah” (Owalọ lẹ 14:20-28)

17. Fie wẹ Paulu po Balnaba po yì to whenue yé tọ́n sọn Delbe, podọ etẹwutu?

¹⁷ To whenue Paulu yin dindọn gblẹgblẹ yì gbonu tòdaho Listla tọn bọ yé lẹndọ e ko kú godo, devi lẹ lẹdo e bọ e fọ́n bo biọ tòdaho lọ mẹ bosọ dọ́ finẹ jẹ wunkẹngbe. To aihọngbè, Paulu po Balnaba po bẹ gbejizọnlin kilomẹtlu 100 tọn jẹeji dedo Delbe. Mì pọ́n lehe gbejizọnlin gaa ehe na ko vẹawu taun na Paulu do, na gànhiho delẹ die wayi janwẹ yé dlan zannu do e. Ṣogan, ewọ po Balnaba po sinyẹnlin, podọ whenue yé jẹ Delbe, yé hẹn “omẹ sọha delẹ zun devi.” Enẹgodo, kakati nado lẹkọyi Antioku Silia tọn fie yé wá sọn, ehe ma dẹn do Delbe depope, “yé lẹkọyi Listla, Ikonioni po Antioku [Pisidia tọn] po.” Etẹwutu? Nado “hẹn devi lẹ lodo to finẹ bo na tuli yé nado gbọṣi yise mẹ.” (Owalọ 14:20-22) Apajlẹ dagbe nankọ die yé zedai na mí! Dagbemẹninọ agun lọ tọn duahunmẹna yé hugan vivomẹninọ yede tọn. Nugopọntọ tomẹyitọ lẹ po mẹdehlan lẹ po nọ wà nudopolọ to azán mítọn gbè.

18. Nawẹ mẹho lẹ nọ yin dide gbọn?

¹⁸ Gbọnvona dọ Paulu po Balnaba po hẹn devi lẹ lodo gbọn ohó po apajlẹ yetọn lẹ po dali, yé sọ de “mẹho lẹ na yé to agun dopodopo mẹ.” Dile etlẹ yindọ “gbigbọ wiwe” wẹ do yé hlan azọ́n mẹdehlan tọn ehe mẹ, Paulu po Balnaba po gbẹsọ hodẹ̀ bo blanù to whenue “yé ze yé [mẹho lẹ] do alọmẹ na Jehovah.” (Owalọ 13:1-4; 14:23) Nudopolọ wẹ nọ yin wiwà to egbehe. Whẹpo mẹmẹsunnu he na yin dide do otẹn azọngban tọn mẹ lẹ nọ yin pipà, pipli mẹho lẹ tọn nọ biọ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ nado gbeje yé pọ́n eyin yé jẹ nubiọtomẹsi Owe-wiwe tọn lẹ kọ̀n. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Titu 1:5-9; Jak. 3:17, 18; 1 Pita 5:2, 3) Onú tangan he nọ dohia dọ Klistiani de pegan ma yin lehe e dẹn to nugbo mẹ sọ gba. Kakatimọ, hodidọ, walọ, po gbẹtọ-yinyin mẹmẹsunnu lọ tọn po dona do obá he mẹ gbigbọ wiwe nọ yinuwa to gbẹzan etọn mẹ jẹ hia. Eyin mẹmẹsunnu lọ jẹ nubiọtomẹsi he yè nọ pọ́n na nugopọntọ lẹ kọ̀n dile yé yin sislẹ to Owe-wiwe mẹ do, ehe wẹ na dohia dọ e pegan nado wadevizọn taidi lẹngbọhọtọ apó lọ tọn. (Gal. 5:22, 23) Nugopọntọ lẹdo tọn wẹ tindo azọngban lọ nado penukundo mẹpipa mọnkọ lẹ go.—Yijlẹdo 1 Timoti 5:22 go.

19. Mẹnu wẹ mẹho lẹ yọnẹn dọ emi na dogbè na, podọ nawẹ yé nọ hodo apajlẹ Paulu po Balnaba po tọn gbọn?

¹⁹ Mẹho agun tọn lẹ yọnẹn dọ yé na dogbè aliho he mẹ yé yinuwa hẹ agun lọ te tọn na Jiwheyẹwhe. (Heb. 13:17) Taidi Paulu po Balnaba po, mẹho lẹ nọ yin nukọntọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ. Yé nọ hẹn devi hatọ yetọn lẹ lodo gbọn hogbe mẹjlọdote tọn yetọn lẹ dali. Podọ dagbemẹninọ agun lọ tọn nọ duahunmẹna yé hugan vivomẹninọ yede tọn.—Flp. 2:3, 4.

20. Nawẹ linlin azọ́n dagbe mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn hihia nọ hẹn ale wá na mí gbọn?

²⁰ To godo mẹ, whenue Paulu po Balnaba po lẹkọwa Antioku Silia tọn, fie yé nọ wá nọ whẹpo do nọ yì azọ́ndenamẹ devo mẹ, yé dọ “nususu he Jiwheyẹwhe ko wà gbọn yé gblamẹ lẹ gọna lehe ewọ ko hùn ohọ̀n yise tọn na akọta lẹ do.” (Owalọ 14:27) Dile mí to linlin azọ́n dagbe mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn hia bo mọ lehe Jehovah ko dona vivẹnudido yetọn lẹ do, mí nọ yin tulina nado “yí adọgbigbo do to hodọ gbọn huhlọn Jehovah tọn dali” zọnmii.