Nudindin Yetọn na Sinsẹ̀n Nugbo Lọ

SỌN ovu whenu gbọ́n mẹdelẹ ko dín gblọndo pekọhẹnwanamẹ tọn lẹ hlan kanbiọ yetọn lẹ dogbọn ogbẹ̀ dali. To whenuena yé tin to ovú, yé sọgan ko yì nuwiwa sinsẹ̀n tọn lẹ tẹnmẹ. Ṣigba suhugan yetọn mọdọ depope to gblọndo he yin ninamẹ lẹ mẹ kavi aṣa-nuwiwa ṣọṣi lọ tọn ma gọalọna yé na taun tọn nado pehẹ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ gba.

Yé sọgan dọ dọ yé gbẹ́ pò to sinsẹ̀n mẹjitọ yetọn lẹ tọn mẹ, dile e tlẹ yindọ vlavo wẹ yé do nọ yì nuwiwa sinsẹ̀n tọn lẹ tẹnmẹ. Sọgbe hẹ biṣọpu Ṣọṣi Angleterre tọn, nuyiwadomẹji vude wẹ yise yetọn nọ tindo domẹji. Yé ko sisẹ́ sinsẹ̀n do apadopo. Mẹdevo lẹ, to wangbẹna sinsinyẹn tintindo na yẹnuwiwa he yé mọ to lẹdo sinsẹ̀n tọn lẹ mẹ wutu, ko gbẹ́ sinsẹ̀n dai pete. Ṣogan, kanbiọ yetọn lẹ dogbọn ogbẹ̀ dali gbẹ́ gbọṣi aimẹ.

Nuhewutu Mẹdelẹ Do Tindo Ayihaawe Sinsinyẹn Lẹ

Suhugan gbẹtọ lẹ tọn yọnẹn dọ susu ṣọṣi lẹ tọn tindo nukunmọnu lẹ nado gọalọna mẹhe ma tindo ohọ̀ lẹ, nado má núdùdù na taponọ lẹ, podọ nado zán akuẹ do hunwhẹ aṣa tọn lẹ ji. Ṣigba dibla yin egbesọ egbesọ wẹ yé sọ nọ sè linlin dogbọn sẹnhẹngba po hùnsọndai po to sinsẹ̀n he nọ wá e ma yin sọn mẹhe ma yin Klistiani lẹ dè kẹdẹ gba ṣigba to mẹhe doyẹklọmẹ nado yin Klistiani lẹ ṣẹnṣẹn ga. Be e dona paṣa mí eyin yé tindo ayihaawe dọ vlavo wẹ pipli he tindo mahẹ to sẹnhẹngba mọnkọn tọn mẹ to sinsẹ̀n nugbo basi ya?

Susu mẹhe yin sinsẹ̀nnọ sọn dowhenu lẹ nọ saba lẹndọ tọṣiọvi he nọ saba yin pinpọn e go whẹ́n gbọn ṣọṣi dali lẹ yin onu dagbe de. Ṣigba, to owhe agọe tọn lẹ mẹ, yé ko yin obudona dile yẹwhenọ fide jẹ fidevo tọn lẹ yin whẹsadokọna na yiyi zanhẹmẹ do sayana ovi he yè zé do alọ yetọn mẹ lẹ. To tintan whenu gbẹtọ lẹ lẹndọ yẹwhenọ vude lẹ kẹdẹ wẹ dona yin whẹgbledo. Todin delẹ to yé mẹ to ayihaawe tindo vlavo eyin nude ko jọ do ṣọṣi lọ lọsu go to aliho titengbe de mẹ.

Omẹ vude lẹ, taidi Eugenia to ojlẹ de mẹ wayi ko hẹn alọnu yetọn jan to sinsẹ̀n yetọn mẹ. Taidi jọja de to Argentine, e tin to mẹhe nọ zingbejizọnlin sọyi fiwiwe lẹ nado basi sinsẹ̀n hlan Awhli-alọji Itatí tọn lẹ mẹ. Na owhe 14 wẹ e do tin to ohọ̀ yẹwhenọ lẹ tọn mẹ taidi yọnnu he dopagbe nado tin to alọji de. Enẹgodo e tọ́nyi sọn finẹ nado lẹzun apadewhe pipli sinsẹ̀n po tonudidọ po basitọ akọjọpli tọn he nọ nọgodona diọdo pete afọdopolọji tọn, na nujinọtedo ogbẹ́ po akuẹzinzan po tọn gbọn aliho gufinfọn tọn dali. Taidi kọdetọn nuhe e mọ po nuhe e tindo numimọ etọn po dali, e hẹn yise po tudido po bú to Jiwheyẹwhe mẹ. E ma to sinsẹ̀n he mẹ e na tindo yise te na taun tọn de dín gba. Nuhe e jlo wẹ aliho nado hẹn whẹdida dodo wá na hẹntọnọ lẹ—mọwẹ, po họntọn he go e sọgan dejido lẹ po.

Mẹdevo lẹ ko nọ klan yede do lá to didoayi nuhe to jijọ to ṣọṣi lẹ mẹ go wutu. Pọndohlan mẹhe ma yise dọ Jiwheyẹwhe tin tọn de he yin zinzinjẹgbonu to 1991 to linlinwe lọ Sputnik mẹ dọ tlọlọ dọmọ: “Yẹn ma mọ vogbingbọn tangan depope to nudinmamọdona kosi lẹ tọn po Klistiani lẹ tọn po ṣẹnṣẹn gba.” Taidi apajlẹ de, e basi zẹẹmẹ tito-to-whinnu hanuhanu de tọn to fie yẹwhenọ lẹ he tin to tewu he yè yí sika do doaṣọna de mẹ wàdẹẹdẹ do zé ṣiọ-potin he yè yí ozannu do basi po oṣiọ he yè yí nuwhẹnwan do hẹndote de po gbọn tohomẹ-liho Moscou tọn lẹ ji. Oṣiọ “Klistiani wiwe sinsẹ̀n Orthodoxe tọn” he to yinyin zize sọn nuhoho-pọntẹn wá ṣọṣi de mẹ wẹ, podọ e hẹnnu flin wekantọ lọ gando yẹwhenọ po oṣiọ Egiptinu lẹ tọn he yè nọ yí nuwhẹnwan do nọ hẹndote dali. E sọ flin ga, dọ to whenuena mẹhe to mahẹ tindo to tito-to-whinnu hanuhanu lọ mẹ lẹ to Moscou tindo yise to “Atọ̀n-to-Dopomẹ Klistiani Tọn” lọ mẹ, Egiptinu lẹ lọsu ko basi sinsẹ̀n hlan yẹwhe atọ̀npọ lẹ—yèdọ Osiris, Isis, po Horus po.

Wekantọ enẹ dopolọ dlẹnalọ do linlẹn Klistiani tọn dogbọn owanyi dali—“Jiwheyẹwhe wẹ owanyi,” podọ “yiwanna kọmẹnu towe”—taidi dehe ma yin onu dopolọ po yẹwhe Egipti tọn po. Ṣigba e doayi e go dọmọ: “Owanyi mẹmẹsunnu tọn ko gboawupo nado gbawhan to aihọn mẹ, yèdọ to apadewhe aihọn tọn enẹ mẹ ehe nọ ylọ ede dọ aihọn Klistiani tọn.” Podọ e do nugbo-yinyin enẹ tọn hia gbọn hodọdo sinsẹ́n ylankan he ṣọṣi ko tindo to titẹdo whẹho tonudidọ tọn go gbọn ṣọṣi dali. Nuhe e mọ ma whàn ẹn nado tindo numọtolanmẹ dọ nuhe ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ zedonukọnnamẹ yin nuhe dín e te gba.

To vogbingbọn mẹ, mẹdevo lẹ ko mọ gblọndo pekọ hẹnwanamẹ tọn lẹ ṣigba e ma yin to ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn mẹ gba.

E Plọn Nugbo Dogbọn Oṣiọ lẹ Dali

Magdalena, he yin owhe 37 mẹvi todin, nọ nọ Bulgarie. To okú otọ́ asu etọn tọn godo to 1991, e hẹn todido bú pete. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ e nọ kanse ede dọmọ, ‘Fie wẹ oṣiọ lẹ nọ yì? Fie wẹ otọ́ asu ṣie tọn tin te?’ E yì ṣọṣi mẹ, podọ nọ hodẹ̀ to nukọn boṣiọ sinsẹ̀n tọn de he to whégbè, ṣogan e ma mọ gblọndo de gba.

Enẹgodo to gbedopo kọmẹnu de tẹ alokan hlan ẹn nado basi oylọ na ẹn wá owhé etọn gbe. Dawe jọja de he to nuplọn hẹ Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ to kọmẹnu lọ dlapọn. E dotoai dile dawe jọja lọ dọho dogbọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dali po lẹndai Etọn po nado hẹn aigba zun paladisi de fie gbẹtọ lẹ sọgan nọgbẹ̀ kakadoi te to ayajẹ mẹ. To tafo lọ ji wẹ owe lọ Hiẹ Sọgan Nọgbẹ̀ Kakadoi to Paladisi mẹ to Aigba Ji tin te. To yiyi ì zan mẹ, dawe jọja lọ dọ̀n ayidonugo etọn wá wefọ Biblu tọn lọ ji to Yẹwhehódọtọ 9:5 mẹ, ehe dọmọ: “Oṣiọ lẹ ma yọn nude.” To whèjai enẹ e hia dogọ. E plọn dọ oṣiọ lẹ ma yì sẹwhé kavi tin to zòmẹ gba; yé ma yọn nudepope, taidi dọ yé damlọn he yìkànmẹ nkọtọn. Po ayajẹ po e kẹalọyi oylọ lọ nado wá opli de to agun Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ tọn he tin to lẹdo lọ mẹ. To opli lọ godo e yigbe nado tindo plọnmẹ Biblu gbesisọ tọn de. To didoayi e go to opli lọ lehe odẹ̀ lẹ nọ yin hihò hlan Jehovah do go po godo, ewọ lọsu jẹ dẹho hlan Jehovah na alọgọ nado gbawhan madogan he biọ lanmẹ na ẹn sisosiso tọn. To whenuena odẹ̀ etọn lẹ yin gblọndo na, e yọnẹn dọ emi ko mọ sinsẹ̀n nugbo lọ.

Yé Mọ Gbẹzan he Tindo Zẹẹmẹ

André whẹ́n to whẹndo he yí nukun nujọnu tọn do pọn sinsẹ̀n Katholiki tọn mẹ to Belgique podọ ko wà sinsẹ̀nzọn taidi alọgọtọ de hlan yẹwhenọ lẹdo lọ mẹ tọn. Ṣigba, to ojlẹ enẹ mẹ, e mọ onu delẹ he dè sisi etọn na ṣọṣi lọ pò. Taidi kọdetọn de, Katholiki mí-to-yé mẹ poun de wẹ e yin.

E ko yí bọlu gbigbá do do agbasazọ́n etọn na owhe 15. To nujijọ de whenu to whenuena hagbẹ bọlugbatọ etọn lẹ tindo mahẹ to aihun agbawhinwhlẹn tọn de mẹ to Italie, yé yin oylọ basina wá opli de po papa po. Nuhe sọgan jlọmẹdote to gbigbọmẹ depope matin dogbọn dlapọn enẹ dali gba, podọ adọkunnu aihọn mẹ tọn lẹ he lẹdo papa hẹn homẹ gble André. Ayihaawe tintindo etọn dogbọn ṣọṣi lọ dali sọ vọ́ siso dogọ. Gbẹzan edetiti tọn ma tindo ayajẹ na alọwle awe he gbakija lẹ tọn wutu. Ninọmẹ aihọn tọn hẹn ẹn jẹflumẹ. To 1989 e wlan do kandaiwe nuwiwa egbesọ egbesọ tọn etọn mẹ dọmọ: ‘Etẹwẹ yin zẹẹmẹ numadinu he to jijọ lẹdo mí pe lẹpo tọn?’ E ma mọ gblọndo depope sọn sinsẹ̀n etọn mẹ gba.

To 1990, to whenuena André to azọ́nwa taidi azọnplọnmẹtọ bọlugbigba tọn de to Islande, to Iiris, mẹdehlan Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ tọn de wá ede. E kẹalọyi owe bo dọna mẹdehlan lọ nado lẹkọwa. E lẹkọwa po asu etọn Kjell po. To whenuena yé sinai to godo mẹ nado dọho hẹ André, e họnwun hezeheze dọ e tindo ojlo siso_siso nado mọnukunnujẹ Biblu mẹ. Asi etọn, Ásta, tindo mahẹ to ojlo etọn mẹ. To whèmẹ azán dopodopo tọn gbè, e nọ tindo ganhiho atọ̀n to azọnplọnmẹ etọn whenu, bọ yé basi dide nado yí ojlẹ enẹ zan na plọnmẹ Biblu tọn. E dọmọ: “Yẹn nọ tindo numọtolanmẹ yinyin homẹmiọnna tọn gbọn Biblu pinplọn dali hugan gbigbọjẹ poun.” Vudevude Biblu na gblọndo kanbiọ yetọn lẹ tọn. Vudevude, yise yetọn to Jehovah po Ahọluduta etọn po mẹ whẹ́ndeji. Opagbe gigonọ aihọn yọyọ jijọho Biblu tọn lẹ, aihọn de he na tin to mẹdekannujẹ sọn “numadinu he to jijọ lẹpo” si, lẹzun nujọnu na yé. Todin André po Ásta po to mimá yise yetọn yọyọ he yé mọ hẹ mẹdevo lẹ.

Magdalena, André, po Ásta po tindo numọtolanmẹ tuli tọn dọ yé ko din sinsẹ̀n nugbo lọ mọ to godomẹ. Yigodo yinukọn Eugenia lọsu, he to tintẹnpọn nado didẹ nuhahun aihọn tọn lẹ gbọn aliho tonudidọ tọn lẹ mẹ, wá mọ sinsẹ̀n he sọawuhia nado yin nugbo na ẹn to Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Ṣigba etẹ taun wẹ nọ dohia vlavo eyin sinsẹ̀n de yin nugbo? Jaale bo pọn hosọ he bọdego helẹ. (Pọ́n w-F 1/6/94, weda 5.)

[Yẹdide to weda 7]

Plọnmẹ Biblu gbesisọ tọn hẹ Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ to alọgọna nuhugan livi atọ́n gbẹtọ lẹ tọn to gblọndo pekọhẹnwanamẹ tọn yetọn lẹ dindin mẹ