Mahẹ Tintindo to Homẹmimiọn He Jehovah Nọ Wleawu Etọn Mẹ
“Todido mítọn na mì wẹ tenọgli; le mí yọnẹn, dọ dile mì yin mimátọ oya lẹ tọn do, mọwẹ mì nasọ yin homẹmimiọn tọn do ga.” —2 KOLINTINU LE 1:7.
1, 2. Etẹwẹ ko yin numimọ suhugan mẹhe lẹzun Klistiani to egbehe lẹ tọn?
SUSU Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn hiatọ agọe tọn lẹ yin pinpọn e go whẹ́n matin oyọnẹn nugbo Jiwheyẹwhe tọn. Vlavo enẹ yin nugbo gando hiẹ go. Eyin mọwẹ, flin nuhe yin numọtolanmẹ towe dile nukun nukunnumọjẹnumẹ towe tọn lẹ jẹ hùnhùn ji. Di apajlẹ, to whenuena hiẹ mọnukunnujẹemẹ to tintan whenu dọ oṣiọ lẹ ma to yaji gba ṣigba ma yọ́n nude, be hiẹ ma yin kọgbọ hẹnwana ya? Podọ to whenuena hiẹ plọnnu dogbọn todido oṣiọ lẹ tọn dali, dọ liva susu lẹ na yin finfọnsọnku do ogbẹ̀ to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, be hiẹ ma yin homẹmiọnna ya?—Yẹwhehodọtọ 9:5, 10; Johanu 5:28, 29.
2 Etẹwẹ dogbọn opagbe Jiwheyẹwhe tọn nado hẹn ylanwiwa wá opodo podọ nado diọ aigba ehe zun paladisi de dali? To whenuena hiẹ plọnnu dogbọn ehe dali, be e ma miọnhomẹna we bo hẹn we gọ́ na nukundido jejejininọ tọn ya? Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe to whenuena hiẹ plọn to tintan whenu dogbọn yọnbasi ma nado kú gbede tọn ṣigba nado luntọ́n biọ Paladisi aigba ji tọn he ja enẹ mẹ dali? Matin ayihaawe hiẹ yin ojlofọndotena. Mọwẹ, hiẹ ko lẹzun mẹhe mọ owẹ̀n homẹmiọnnamẹ Jiwheyẹwhe tọn he to yinyin yẹwheho etọn dọ lẹdo aihọn pé gbọn Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ dali yí.—Psalm 37:9-11, 29; Johanu 11:26; Osọhia 21:3-5.
3. Naegbọn mẹhe nọ tindo mahẹ to owẹ̀n homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ hẹ mẹdevo lẹ do nọ jiya nukunbibia tọn ga?
3 Ṣigba, to whenuena hiẹ tẹnpọn nado má owẹ̀n Biblu tọn hẹ mẹdevo lẹ, hiẹ sọ wá yọnẹn dọ “omẹ po ma tindo yise gba.” (2 Tẹsalonikanu lẹ 3:2) Vlavo delẹ to họntọn towe dai tọn lẹ mẹ ṣàn we kò na yise didohia to opagbe Biblu tọn lẹ mẹ. Hiẹ sọgan ko tlẹ jiya homẹkẹn tọn na nukọnzinzindo nado to Biblu plọn to pọmẹ po Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ po. Nukundiọsọmẹ lọ sọgan ko yin hinhẹn sinyẹn dile hiẹ jẹ diọdo lẹ basi ji nado hẹn gbẹzan towe wá kọndopọmẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. Hiẹ jẹ numimọ nukunbibia he Satani po aihọn etọn po nọ hẹn wá mẹhe kẹalọyi homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tindo ji.
4. To aliho voovo tẹlẹ mẹ wẹ jlodotọ yọyọ lẹ sọgan yinuwa hlan nukunbibia te?
4 E walẹblanu dọ, dile Jesu dọ do, nukunbibia nọ hẹn mẹdelẹ nado dahli bo doalọtena gbẹdido yetọn hẹ agun Klistiani tọn. (Matiu 13:5, 6, 20, 21) Mẹdevo lẹ nọ doakọnna nukunbibia gbọn hinhẹn ayiha yetọn lẹ gbọṣi opagbe homẹmiọnnamẹ tọn he yé to pinplọn lẹ ji dali. To godo mẹ yé nọ klan gbẹzan yetọn lẹ do wiwe hlan Jehovah bo nọ yin bibaptizi taidi devi Visunnu etọn tọn, yèdọ Jesu Klisti. (Matiu 28:19, 20; Malku 8:34) Nugbo wẹ dọ, nukunbibia ma nọ doalọte tlolo he Klistiani de yin bibaptizi gba. Di apajlẹ, wiwejininọ sọgan yin avunhiho sinsinyẹn de na mẹhe ko tindo bẹjẹeji mawé tọn de. Mẹdevo lẹ dona diahi hẹ nukundiọsọmẹ gbọzangbọzan sọn hagbẹ whẹndo mayisenọ lẹ si. Depope he nukunbibia lọ na yin, mẹhe doafọna ogbẹ̀ klandowiwe tọn hlan Jiwheyẹwhe tọn lẹpo sọgan tindo jide onú dopo tọn. To aliho mẹdetiti tọn taun mẹ, yé na tindo numimọ homẹmimiọn po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po.
“Jiwheyẹwhe Homẹmimiọn Lẹpo Tọn”
5. To pọmẹ po whlepọn susu he Paulu jiya etọn lẹ po, etẹwẹ e sọ tindo numimọ etọn?
5 Mẹhe yọ́n pinpẹn homẹmimiọn he Jiwheyẹwhe nọ namẹ tọn sisosiso wẹ apọsteli Paulu. To ojlẹ whlepọn titengbe de tọn godo to Asia po Makedonia po, e tindo numimọ kọgbọ daho tọn to sisè dọ agun Kọlinti tọn kẹalọyi wekanhlanmẹ wọhẹmẹ tọn etọn ganji. Ehe whàn ẹn nado wlan wekanhlanmẹ awetọ hlan yé, ehe bẹ hogbe mẹpipa tọn he bọdego helẹ hẹn dọmọ: “Donanọ wẹ Jiwheyẹwhe ni yin, yèdọ, Otọ́ Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn, Otọ́ lẹblanu lẹ tọn, Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn; mẹhe to homẹmiọn na mí to tukla mítọn lẹpo mẹ.”—2 Kọlintinu lẹ 1:3, 4.
6. Etẹwẹ mí plọn sọn hogbe Paulu tọn lẹ he yin mimọ to 2 Kọlintinu lẹ 1:3, 4 mẹ?
6 Hogbe gbọdo ehelẹ wleawu nudọnamẹ susu tọn na mí. Mì gbọ mí ni keje yé pọ́n. To whenuena Paulu na pipà kavi pẹdido hlan Jiwheyẹwhe kavi basi obiọ to e si to wekanhlanmẹ etọn lẹ mẹ, mí nọ saba mọdọ e sọ nọ do pinpẹn nutọn yinyọnẹn sisosiso hia na Jesu, Tatọ agun Klistiani tọn. (Lomunu lẹ 1:8; 7:25; Efesunu lẹ 1:3; Heblu lẹ 13:20, 21) Gbọnmọ dali, Paulu dọ hogbe pipà tọn ehe hlan ‘Jiwheyẹwhe yèdọ, Otọ́ Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn.’ Enẹgodo, to ojlẹ tintan mẹ to wekinkan etọn lẹ mẹ, e yí hogbe yinkọ Glẹki tọn he yin lilẹdogbedevomẹ taidi “lẹblanu” zan. Hogbe yinkọ tọn ehe wá sọn hogbe he nọ yin yiyizan nado do awubla tintindo to yajiji mẹdevo tọn mẹ hia. Gbọnmọ dali Paulu basi zẹẹmẹ numọtolanmẹ awuvẹmẹ Jehovah tọn na depope to devizọnwatọ nugbonọ Etọn he to oya nukunbibia tọn ji lẹ—yèdọ numọtolanmẹ awuvẹmẹ tọn he nọ whàn Jiwheyẹwhe nado yinuwa po lẹblanu po do ota yetọn mẹ. To godo mẹ, Paulu ganjẹ Jehovah go taidi asisa jẹhẹnu dagbe ehe tọn gbọn yiylọ ẹ dọ ‘Otọ́ lẹblanu lẹ tọn’ dali.
7. Naegbọn e do sọgan yin didọ dọ Jehovah wẹ ‘Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn’?
7 “Lẹblanu” Jiwheyẹwhe tọn nọ dekọtọn do kọgbọ mẹ na mẹhe to oya nukunbibia tọn ji. Enẹwutu Paulu zindonukọn nado basi zẹẹmẹ Jiwheyẹwhe tọn taidi “Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn.” Nalete, homẹmimiọn depope he mí sọgan tindo numimọ etọn sọn homẹdagbe hatọ yisenọ lẹ tọn mẹ, mí sọgan ganjẹ Jehovah go taidi asisa etọn. Homẹmimiọn nujọnu, dẹn-to-aimẹ tọn depope matin he ma yin sọn Jiwheyẹwhe dè gba. Yinukọn dogọ, ewọ wẹ dá gbẹtọ to boṣiọ etọn mẹ, bo gbọnmọ dali hẹn mí penugo nado yin homẹmiọnnamẹtọ lẹ. Podọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn wẹ nọ whàn devizọnwatọ etọn lẹ nado nọ do lẹblanu awuvẹmẹ tọn hia hlan mẹhe tin to nuhudo homẹmimiọn tọn mẹ lẹ.
Yin Azọ́nplọn Nado Yin Homẹmiọnnamẹtọ Lẹ
8. Dile e tlẹ yindọ Jiwheyẹwhe ma wẹ yin asisa whlepọn mítọn lẹ tọn, nugandomẹgo alemọyinu tọn tẹwẹ akọndona nukunbibia mítọn sọgan tindo to mí ji?
8 To whenuena e yindọ Jehovah Jiwheyẹwhe nọ jotẹnna whlepọn voovo he nọ wá devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ ji, ewọ ma wẹ yin asisa whlepọn mọnkọtọn lẹ tọn pọ́n gbede gba. (Jakobu 1:13) Ṣigba, homẹmimiọn he e nọ wleawu etọn to whenuena mí doakọnna nukunbibia sọgan plọn azọ́n mí nado tin to nukle hugan hlan nuhudo mẹdevo lẹ tọn. Po kọdetọn tẹ po? “Na míwlẹ nido miọnhomẹna yé he tin to tukla depope mẹ lẹ, gbọn homẹmimiọn he mẹ yè miọnhomẹna mí lọsu sọn Jiwheyẹwhe dè.” (2 Kọlintinu lẹ 1:4) Nalete Jehovah nọ plọn azọ́n mí nado nọ má homẹmimiọn etọn po kọdetọn dagbe po hẹ hatọ yisenọ lẹ podọ hẹ mẹhe mí nọ dukosọ hẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ lẹ dile mí to apajlẹ Klisti tọn hodo bo “miọnhomẹna mẹhe to awubla lẹpo.”—Isaia 61:2; Matiu 5:4.
9. (a) Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado doakọnna yajiji? (b) Nawẹ mẹdevo lẹ nọ yin homẹmiọnna do to whenuena mí doakọnna nukunbibia po nugbonọ-yinyin po?
9 Paulu doakọnna yajiji susu etọn lẹ, bo dopẹ́ na susugege homẹmimiọn he e mọyi sọn Jiwheyẹwhe dè gbọn Klisti dali. (2 Kọlintinu lẹ 1:5) Mí lọsu sọgan tindo numimọ susugege homẹmimiọn tọn gbọn ayihamẹlinlẹnpọn do opagbe họakuẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji dali, gbọn dẹ̀hiho na godonọnamẹ gbigbọ wiwe etọn tọn dali, podọ gbọn numimọ gblọndo Jiwheyẹwhe tọn lẹ do odẹ̀ mítọn lẹ ji tintindo dali. Gbọnmọ dali, mí na yin huhlọnna nado zindonukọn to godoninọna nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn mẹ podọ nado do Lẹgba hia taidi lalonọ. (Job 2:4; Howhinwhẹn lẹ 27:11) To whenuena mí ko doakọnna wunmẹ nukunbibia depope tọn po nugbonọ-yinyin po, mí dona, taidi Paulu, yí pipà lẹpo hlan Jehovah, homẹmimiọn mẹhe tọn nọ hẹn Klistiani lẹ penugo nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ to whlepọn glọ. Akọndonanu Klistiani nugbonọ lẹ tọn tindo nugandomẹgo homẹmimiọn tọn do mẹmẹsunnu-yinyin ji, bo nọ hẹn mẹdevo lẹ magbè nado ‘doakọnna yajiji dopolọ lẹ.’—2 Kọlintinu lẹ 1:6.
10, 11. (a) Etẹwẹ yin delẹ to nuhe hẹn yajiji wá na agun Kọlinti hohowhenu tọn lẹ mẹ? (b) Nawẹ Paulu miọnhomẹna agun Kọlinti tọn gbọn, podọ todido tẹ ji wẹ e zinnudo?
10 Kọlintinu lẹ tindo mimá yetọn to yajiji he nọ wá Klistiani nugbo lẹpo ji lẹ mẹ. To yidogọmẹ, yé tindo nuhudo ayinamẹ tọn nado dè ayọdetọ he ma lẹnvọjọ dè sẹ. (1 Kọlintinu lẹ 5:1, 2, 11, 13) Awugbopo nado ze afọdide ehe podọ nado hẹn hunyanhunyan po kinklan po wá opodo ko hẹn winyan wá agun lọ ji. Ṣigba to godo mẹ yé yí ayinamẹ Paulu tọn do yizan mẹ bo do lẹnvọjọ nujọnu tọn hia. Gbọnmọ dali, e pà yé po zohunhun po bo dọ dọ gblọndo dagbe yetọn hlan wekanhlanmẹ etọn ko miọnhomẹna emi. (2 Kọlintinu lẹ 7:8, 10, 11, 13) E họnwun dọ, mẹhe yin didesẹ lọ ko sọ lẹnvọjọ. Enẹwutu Paulu na yé ayinamẹ nado ‘jona ẹn bo miọnhomẹna ẹn, dọ omẹ mọnkọtọn ma nado yin titlọ gbọn awubla glanglan dali.’—2 Kọlintinu lẹ 2:7.
11 Na jide tọn wekanhlanmẹ awetọ Paulu tọn dona ko miọnhomẹna agun Kọlinti tọn lọ. Podọ ehe yin dopo to linlẹn etọn lẹ mẹ. E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Todido mítọn na mì wẹ tenọgli; le mí yọnẹn, dọ dile mì yin mimátọ oya lẹ tọn do, mọwẹ mì nasọ yin homẹmimiọn tọn do ga.” (2 Kọlintinu lẹ 1:7) To vivọnu wekanhlanmẹ etọn tọn, Paulu dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Mì yin homẹmimiọnnọ . . . Jiwheyẹwhe owanyi po jijọho po tọn na tin po mì po.”—2 Kọlintinu lẹ 13:11.
12. Nuhudo etẹ tọn wẹ Klistiani lẹpo tindo?
12 Lehe mí sọgan plọn nuplọnmẹ titengbe de sọn ehe mẹ do sọ! Hagbẹ agun Klistiani tọn lẹpo dona tindo ‘mahẹ to homẹmimiọn’ he Jiwheyẹwhe nọ wleawu etọn gbọn Ohó etọn, gbigbọ wiwe etọn, po titobasinanu aigba ji etọn tọn po dali mẹ. Mẹhe tlẹ yin didesẹ lẹ lọsu sọgan tin to nuhudo homẹmimiọn tọn mẹ eyin yé ko lẹnvọjọ bo vọ́ aliho ylankan yetọn lẹ jlado. Gbọnmọ dali, “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ ko ze awuwledainanu lẹblanu tọn de dai nado gọalọna yé. Whladopo to whemẹ mẹho awe sọgan dla mẹhe yin didesẹ delẹ pọ́n. Omẹ ehelẹ sọgan nọ ma do walọyizan atẹṣiṣi tọn de hia kavi doalọ to ylanwiwa sinsinyẹn mẹ podọ sọgan tindo nuhudo alọgọ tọn nado ze afọdide he jẹ lẹ nado yin gigọyí.—Matiu 24:45; Ezekiẹli 34:16.
Nukunbibia Paulu Tọn to Asia
13, 14. (a) Nawẹ Paulu basi zẹẹmẹ ojlẹ nukunbibia sinsinyẹn he e tindo numimọ etọn to Asia gbọn? (b) Nujijọ tẹwẹ Paulu sọgan ko tindo to ayiha mẹ?
13 Wunmẹ yajiji he agun Kọlinti tọn ko tindo numimọ etọn kakajẹ din ma sọgan yin yiyijlẹdo nukunbibia susu he Paulu dona doakọnna go gba. Gbọnmọ dali, e sọgan flinnu yé dọmọ: “Mẹmẹsunnu emi, míwlẹ ma jlo mì ni yin madọnanọ tukla mítọn tọn he pla mí to Asia gba, dọ yè finyọ́n mí zẹjlẹgo, hugan huhlọn mítọn, yèdọ sọmọ bọ mí ma sọ tin todido na ogbẹ̀ mítọn ba: ṣigba mí lọsu tindo owhẹda okú tọn to mí lọsu mẹ, na mí ma nado dotu do míde go, adavo do Jiwheyẹwhe he ze oṣiọ lẹ tite go: mẹhe whlẹn mí sọn okú daho mọtọnnkọ mẹ, bosọ to mí whlẹn: mẹhe go mí dotudo dọ e nasọ to mí whlẹn zọnmii.”—2 Kọlintinu lẹ 1:8-10.
14 Weyọnẹntọ Biblu tọn delẹ yise dọ gufinfọn Efesu tọn wẹ Paulu to alọdlẹndo, ehe sọgan ko hẹn ogbẹ̀ Paulu tọn gọna gbẹdohẹmẹtọ gbejizọnlinzintọ etọn awe lẹ, yèdọ Gaiu po Alistaku tọn po bú. Klistiani awe ehelẹ yin hinhẹn po huhlọn po sọyì aihundatẹn he gọ́ na gbẹtọgun he “dawhá họ̀ ojlẹ awe nkọ dọ, ‘Daho wẹ Diana [yẹwhe-yọnnu] Efesunu lẹ tọn.’ ” To godo mẹ, ahọluzọnwatọ tòdaho lọ tọn delẹ tindo kọdetọn dagbe nado bọnùdo na gbẹtọgun lọ. Owù he yin hinhẹn wá ogbẹ̀ Gaiu po Alistaku tọn po ji ehe na ko hẹn ayimajai wá na Paulu sisosiso. Na nugbo tọn, e jlo nado biọ họmẹ bo hẹn gbẹtọgun zohunhun agọ̀ tindotọ lọ lẹ lẹnnupọn, ṣigba e yin aliglọnna ma nado ze ogbẹ̀ etọn do owù mẹ to aliho ehe mẹ.—Owalọ lẹ 19:26-41.
15. Ninọmẹ he sinyẹn taun tẹwẹ sọgan ko yin zẹẹmẹ etọn basi to 1 Kọlintinu lẹ 15:32?
15 Ṣigba, Paulu sọgan ko to zẹẹmẹ ninọmẹ he sinyẹn tlala hugan nujijọ he to yìyì to alọnu lọ tọn basi. To wekanhlanmẹ etọn tintan mẹ hlan Kọlintinu lẹ, Paulu kanse dọmọ: “Eyin yẹn hoavun po kanlin po to Efesu di owalọ gbẹtọ tọn, ale tẹwẹ e do na mi?” (1 Kọlintinu lẹ 15:32) Ehe zẹẹmẹdo dọ ogbẹ̀ Paulu tọn yin budona e mayin gbọn sunnu kanlinjọmẹ lẹ kẹdẹ dali gba ṣigba gbọn gbekanlin ylankan nujọnu tọn lẹ dali to aihun-datẹn Efesu tọn mẹ. Sẹ́nhẹngbatọ lẹ nọ yin yasana whedelẹnu gbọn yinyin hinhẹn po huhlọn po nado hoavun hẹ gbekanlin ylankan lẹ to nukun gbẹtọgun he nugbla ohùn tọn to hùhù lẹ tọn mẹ. Eyin nuhe dọ Paulu te wẹ yindọ e ko pehẹ gbekanlin ylankan nujọnu tọn lẹ, to ganhiho godo tọn mẹ e na ko yin whinwhlẹngan to azọ́njiawu liho sọn okú yasanamẹ tọn de si, kẹdẹdile Daniẹli yin whinwhlẹngan sọn onù kinnikinni nujọnu tọn lẹ mẹ do.—Daniẹli 6:22.
Apajlẹ Egbezangbe Tọn Lẹ
16. (a) Naegbọn nukunbibia he Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ nọ jiya etọn do taidi Paulu tọn nkọtọn? (b) Jide etẹ tọn wẹ mí sọgan tindo gando mẹhe kú na yise yetọn lẹ wutu go? (c) Nugandomẹgo dagbe tẹwẹ ko tin to whenuena Klistiani lẹ tindo numimọ hinhọngán sọn okú mẹ to nukunwhiwhe godo tọn mẹ?
16 Nukunbibia he suhugan Klistiani egbezangbe tọn lẹ nọ jiya etọn sọgan yin yiyijlẹdo Paulu tọn go. (2 Kọlintinu lẹ 11:23-27) To egbehe ga, Klistiani lẹ wẹ ‘yè finyọ́n zẹjlẹgo, hugan huhlọn [yetọn],’ podọ suhugan ko pehẹ ninọmẹ lẹ ehe mẹ yé ‘ma sọ tindo todido sọmọ na ogbẹ̀ yetọn ba te.’ (2 Kọlintinu lẹ 1:8) Mẹdelẹ ko kú to alọ pligege gbẹtọgun hlọnhutọ lẹ tọn po homẹkẹndomẹtọ kanylantọ lẹ tọn po mẹ. Mí sọgan tindo jide dọ huhlọn homẹmiọnnamẹ Jiwheyẹwhe tọn hẹn yé penugo nado doakọnnanu podọ yé kú po ahún po gọna ayiha yetọn lẹ zizedo hẹndi todido yetọn tọn ji gligli, vlavo todido olọn mẹ tọn wẹo kavi todido aigba ji tọn. (1 Kọlintinu lẹ 10:13; Filippinu lẹ 4:13; Osọhia 2:10) To whẹho devo lẹ mẹ, Jehovah ko diọ whẹho lẹ, bọ mẹmẹsunnu mítọn lẹ ko yin whinwhlẹngan sọn okú si. Abajọ, mẹhe mọ whlẹngán mọnkọtọn lẹ yí do wleawu tudido yinukọn dogọ “do Jiwheyẹwhe he ze oṣiọ lẹ tite go.” (2 Kọlintinu lẹ 1:9) Enẹgodo, yé sọgan dọho etlẹ yin po nujikudo daho hugan po dile yé to mimá owẹ̀n homẹmiọnnamẹ Jiwheyẹwhe tọn hẹ mẹdevo lẹ.—Matiu 24:14.
17-19. Numimọ tẹlẹ wẹ dohia dọ mẹmẹsunnu mítọn lẹ to Rwanda ko yin mahẹ tindotọ to homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ?
17 To agọe mẹmẹsunnu vivẹ mítọn lẹ to Rwanda tindo numimọ he taidi Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po tọn nkọtọn. Suhugan yetọn hẹn ogbẹ̀ yetọn bú, ṣigba vivẹnudido Satani tọn gboawupo nado hù yise yetọn. Kakatimọ, mẹmẹsunnu mítọn lẹ to aigba ehe ji ko tindo numimọ homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn to aliho mẹdetiti tọn susu mẹ. To akọ vivasudo Tutsi po Hutu he nọ nọ̀ Rwanda tọn lẹ po whenu, Hutu delẹ tin he ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ nado basi hihọ́ na Tutsi lẹ podọ Tutsi he basi hihọ́ na Hutu lẹ. Delẹ yin hùhù gbọn gufọntọ wazẹjlẹgotọ lẹ dali na hihọ́-basina hatọ yisenọ yetọn lẹ wutu. Di apajlẹ, Hutu Kunnudetọ de he nọ yin Gahizi yin hùhù to zize mẹmẹyọnnu Tutsi tọn he nọ yin Chantal whlá godo. Asu Chantal tọn, Jean, he yin Tutsi, yin zize whlá to nọtẹn devo mẹ gbọn mẹmẹyọnnu Hutu tọn de he yin Charlotte dali. Na azán 40 Jean po mẹmẹsunnu Tutsi tọn devo po gbọṣi nuglọ to fie azọ̀ nọ tì gbọn de mẹ, bo nọ tọ́n na ojlẹ vude lẹ to zanmẹ kẹdẹ. To ojlẹ ehe lẹpo mẹ, Charlotte nọ wleawu núdùdù po hihọ́ po na yé, dile e tlẹ yindọ e tin sẹpọ opá awhànfuntọ Hutu lẹ tọn. To weda ehe ji hiẹ sọgan mọ yẹdide Jean po Chantal he yin kinkọndopọ whladopo dogọ tọn, he gọ́ na pẹdido dọ hatọ sinsẹ̀n-basitọ Hutu tọn yetọn lẹ ‘ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ,’ taidi lehe Pliskila po Akuila po basi na apọsteli Paulu do pẹpẹ.—Lomunu lẹ 16:3, 4.
18 Kunnudetọ Hutu devo, yèdọ Rwakabubu, yin pipà gbọn linlinwe lọ Intaremara dali na hihọ́-basina hatọ yisenọ Tutsi tọn lẹ.a E dọmọ: “Devo sọ wẹ Rwakabubu, dopo to Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ mẹ, mẹhe zindonukọn nado to gbẹtọ lẹ ze whlá sọn fide jẹ fide to mẹmẹsunnu etọn lẹ ṣẹnṣẹn (mọwẹ hatọ yisenọ lẹ nọ ylọ ode awetọ yetọn lẹ do niyẹn). E nọ yí azán lẹpo zan nado to núdùdù po sìn-nùnù po hẹn wá na yé dile e tlẹ yindọ opẹ́n gbọhlihẹ jẹ tọ́ de wẹ e yin. Ṣigba Jiwheyẹwhe hẹn ẹn zun huhlọnnọ to aliho sẹhundaga tọn de mẹ.”
19 Sọ lẹnnupọn, do jlodotọ asu po asi po he nọ yin Nicodème po Athanasie po ji. Jẹnukọnna gbigbajẹgbonu akọ vivasudo tọn lọ, asu po asi po he wlealọ ehelẹ ko to Biblu plọn hẹ Tutsi Kunnudetọ de he nọ yin Alphonse. To ogbẹ̀ yetọn lẹ zize do owù mẹ, yé ze Alphonse whlá do owhé yetọn gbè. Enẹgodo yé wá mọnukunnujẹemẹ dọ owhé lọ ma yin nọtẹn hihọ́ tọn de na kọmẹnu Hutu yetọn lẹ yọ́n họntọn Tutsi tọn yetọn lẹ wutu. Enẹwutu, Nicodème po Athanasie po ze Alphonse whlá do odò he tin to kọhò yetọn mẹ. Afọdide dagbe de wẹ ehe yin na kọmẹnu lọ lẹ jẹ wiwá ji diblayin egbesọegbesọ nado to Alphonse din. To whenuena e tin to odò ehe mẹ na azán 28, Alphonse lẹnayihamẹpọn do kandai Biblu tọn lọ lẹ ji taidi enẹ he gando Lahabi go, mẹhe ze Islaelivi awe whla do ota ohọ̀ etọn tọn to Jẹliko. (Jọṣua 6:17) To egbehe Alphonse zindonukọn to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ to Rwanda taidi yẹwhehodọtọ wẹndagbe lọ tọn de, gọna pẹdido dọ Biblu plọntọ Hutu etọn lẹ ze ogbẹ̀ yetọn lẹ do owù mẹ na ẹn. Podọ etẹwẹ dogbọn Nicodème po Athanasie po dali? Yé ko yin Kunnudetọ Jehovah Tọn he yí baptẹm lẹ todin bo to anadena hugan plọnmẹ Biblu 20 lẹ hẹ gbẹtọ jlodotọ lẹ.
20. To aliho tẹ mẹ wẹ Jehovah miọnhomẹna mẹmẹsunnu mítọn lẹ to Rwanda te, ṣigba nuhudo madoalọte tẹwẹ suhugan yetọn lẹ tindo?
20 To ojlẹ he mẹ akọ vivasudo Rwanda tọn bẹjẹeji, lilatọ wẹndagbe lọ tọn 2 500 wẹ tin to otò lọ mẹ. Dile e tlẹ yindọ kanweko susu lẹ hẹn ogbẹ̀ yetọn lẹ bú kavi yin hinhẹn po huhlọn po nado họ̀n sọn otò lọ mẹ, sọha Kunnudetọ lẹ tọn jideji biọ nuhe hugan 3 000 mẹ. Enẹ yin kunnudenu nugbo tọn de dọ Jiwheyẹwhe miọnhomẹna mẹmẹsunnu mítọn lẹ. Etẹwẹ dogbọn suhugan tọṣiọvi po asuṣiọsi he tin to Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ ṣẹnṣẹn dali? Na paa tọn, omẹ ehelẹ na gbẹsọ jiya nukunbibia tọn bo na tindo nuhudo homẹmimiọn madoalọte tọn. (Jakobu 1:27) Dasin yetọn lẹ na yin súnsún sẹ̀ pete to whenuena fọnsọnku na wá aimẹ to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ kẹdẹ. Etomọṣo, po pẹdido na devizọnwiwa mẹmẹsunnu yetọn lẹ tọn podọ na yé yin sinsẹ̀n-basitọ “Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn” wutu, yé penugo nado pehẹ gbẹzan.
21. (a) Fidevo tẹlẹ wẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ tin to nuhudo sinsinyẹn mẹ te na homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn, podọ aliho dopo tẹmẹ wẹ mímẹpo sọgan gọalọ te? (Pọ́n apotin “Homẹmimiọn to Owhe Ẹnẹ Awhàn Tọn lẹ Whenu.”) (b) Whetẹnu wẹ nuhudo mítọn na homẹmimiọn na yin pekọhẹnwana to gigọ́ mẹ?
21 To nọtẹn susu lẹ mẹ, taidi Eritrée, Singapour, po Yougoslavie dai tọn po mẹ, mẹmẹsunnu mítọn lẹ zindonukọn nado to sinsẹ̀nzọn wà hlan Jehovah po nugbonọ-yinyin po mahopọnna nukunbibia. Na mí ni gọalọna mẹmẹsunnu mọnkọtọn lẹ gbọn vẹvivẹ whẹwhẹ bibasi dali na yé nido sọgan mọ homẹmimiọn yí. (2 Kọlintinu lẹ 1:11) Podọ na mí ni doakọnna po nugbonọ-yinyin po kakajẹ ojlẹ lọ whenuena Jiwheyẹwhe gbọn Jesu Klisti dali “nasọ súnsún dasin lẹpo sẹ sọn nukun [mítọn] mẹ” to linlẹn gigọ́ tọn mẹ. To whelọnu lo mí na tindo numimọ homẹmimiọn he Jehovah na wleawu etọn to aihọn yọyọ dodowiwa etọn tọn mẹ jẹ obá gigọ́ tọn mẹ.—Osọhia 7:17; 21:4; 2 Pita 3:13.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn (Flansegbe) 1er janvier 1995 weda 26, na numimọ viyọnnu Rwakabubu tọn Deborah, mẹhe odẹ̀ etọn whàn pipli awhànfuntọ Hutu tọn lẹ bo whlẹn whẹndo lọ sọn yinyin hùhù sí.
Be Hiẹ Yọnẹn Ya?
◻ Naegbọn Jehovah do yin yiylọdọ ‘Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn’?
◻ Nukun tẹwẹ mí dona yí do pọ́n nukunbibia?
◻ Mẹnu lẹ wẹ mí sọgan tindo mahẹ homẹmimiọn tọn hẹ?
◻ Nawẹ nuhudo mítọn na homẹmiọn na yin pekọhẹnwana to gigọ́ mẹ gbọn?
[Yẹdide to weda 29]
Jean po Chantal po, dile e tlẹ yindọ Kunnudetọ Tutsi lẹ wẹ yé yin, yin zize whlá do nọtẹn klandovo lẹ mẹ gbọn Kunnudetọ Hutu lẹ dali to akọ vivasudo Rwanda tọn whenu
[Yẹdide to weda 29]
Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ zindonukọn nado to owẹ̀n homẹmimiọn Jiwheyẹwhe tọn má hẹ kọmẹnu yetọn lẹ to Rwanda