Be Mẹpipa Wẹ E Yin Kavi Mẹkiklọ?

MẸDE ni dọ na we dọ, “Odà yọyọ he hiẹ basi dọnmẹdogo tlala!” Be mẹpipa wẹ e yin kavi mẹkiklọ? “Aṣọdido towe jẹ we tlala!” Mẹpipa kavi mẹkiklọ? “Ehe yin núdùdù he vivi hugan he yẹn ko dù pọ́n!” Be mẹpipa wẹ e yin kavi mẹkiklọ? To whenuena mí mọ pipà mọnkọtọn lẹ, mí sọgan yin pipaṣa vlavo yé yin ahundoponọ po nugbonọ po kavi vlavo yé jlo nado hẹn homẹ hùn mí matin yinyin yiyise gbọn hodọtọ lọ dali dandan gba.

Nawẹ mí sọgan yọnẹn gbọn vlavo nuhe mẹde dọ hlan mí yin mẹpipa kavi mẹkiklọ? Be e ka yin nujọnu ya? Be mí ma sọgan kẹalọyi pipà nukunta nuhe yin didọ tọn poun bo jaya na homẹhun he e nọ hẹnwa ya? Etẹwẹ dogbọn whenue mí na pipà mẹdevo lẹ dali? Be mí ko gbadopọnna mẹwhinwhan mítọn lẹ gbede ya? Nulẹnpọn dogbọn kanbiọ ehelẹ dali sọgan gọalọna mí nado yin wuntuntunnọ podọ nado yí odẹ́ mítọn lẹ zan to aliho de mẹ he hẹn pipà wá na Jehovah Jiwheyẹwhe.

Mẹpipa po Mẹkiklọ po Yin Zẹẹmẹ-Basina

Mẹpipa yin zẹẹmẹ-basina gbọn Webster’s Dictionary dali taidi hodidọ alọkẹyi tọn kavi mẹpipa tọn, podọ hogbe lọ sọgan sọ zẹẹmẹdo sinsẹ̀n-bibasi kavi gigo nina tọn. E họnwun dọ zẹẹmẹ awe godo tọn lẹ dlẹnalọdo pipà he nọ yin hlan Jehovah Jiwheyẹwhe kẹdẹ. Ehe yin adà nujọnu mlẹnmlẹn sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn, dile psalmkantọ heyin gbigbọdo lọ dotuhomẹnamẹ do dọmọ: “Na yinyọ́n wẹ . . . , e vivi; pipà sọ [jẹ].” “Mì gbọ onú he tindo gbọfufu lẹpo ni pa OKLUNỌ.”—Psalm 147:1; 150:6.

Etomọṣo, ehe ma zẹẹmẹdo dọ pipà ma sọgan yin nina hlan gbẹtọ lẹ gba. E sọgan yin nina, to linlẹn mẹpipa, alọkẹyi, kavi lẹnpọn dagbe tintindo tọn de mẹ. To oló heyin dido gbọn Jesu dali de mẹ, ogán de dọna afanumẹ etọn dọmọ: “Enẹ yì dagbe hiẹ afanumẹ dagbe nugbonọ.”—Matiu 25:21.

To alọdevo mẹ, mẹkiklọ yin zẹẹmẹ-basina taidi lalo, mawadodo kavi pipà zẹjlẹgo, fie mẹklọtọ lọ nọ saba tindo mẹwhinwhan ojlo mẹdetiti tọn te. Mẹpipa oklọ tọn kavi pipà zẹjlẹgo nọ yin nina nado duale nukundagbe tọn kavi alemọyi agbasanu lẹ tọn sọn mẹdevo dè kavi nado wleawuna numọtolanmẹ dandannu tọn hlan mẹklọtọ lọ. Enẹwutu mẹklọtọ lẹ nọ yin whinwhan gbọn ṣejannabi dali. Sọgbe hẹ Juda 16, yé “wleawu po mẹkiklọ po na gbẹtọ devo lẹ to whenuena yé mọ dagbenu delẹ to e mẹ.”—The Jerusalem Bible.

Pọndohlan Owe Wiwe lẹ Tọn

Etẹwẹ yin pọndohlan Owe wiwe lẹ tọn gando gbẹtọ hatọ lẹ pipà go? Jehovah ze aliho de dai na mí nado hodo to whẹho ehe mẹ. Mí yin didọna to Biblu mẹ dọ mí na yin pipà eyin mí wà ojlo Jehovah tọn. Apọsteli Paulu dọ dọ “omẹ dopodopo na tindo pipà etọn to Jiwheyẹwhe dè.” Pita dọna mí dọ jẹhẹnu mẹtẹnpọn yise mítọn tọn ‘na mọ pipà yí.’ Enẹwutu nugbo lọ dọ Jehovah na pà gbẹtọvi lẹ dohia mí dọ mẹpipa nujọnu tọn yin homẹdagbe, owanyinọ, po nuyiwa alèhẹnwanamẹ tọn po, he mẹde ma dona yí nukunpẹvi do pọ́n.—1 Kọlintinu lẹ 4:5; 1 Pita 1:7.

Asisa devo he mẹ mẹpipa sọgan wá sọn na mí, sọgbe hẹ Biblu, wẹ aṣẹpipa gandudu tọn lẹ he doayi walọ dagbe mítọn go bo pà mí po ahundopo po. “Wà ehe yọ́n,” wẹ yin didọna mí, “hiẹ nasọ tindo pipà sọn e dè.” (Lomunu lẹ 13:3) Mí sọ sọgan mọ pipà yí sọn gbẹtọ he yí nuhe dọ yé te lẹ sè po ahundopo po bo ma tindo mẹwhinwhan devo to pipà mí mẹ. Owe wiwe gbọdo lẹ dọ to Howhinwhẹn lẹ 27:2 mẹ dọmọ: “Gbọ mẹdevo ni pà we, e yin onù hiẹ lọsu tọn blo.” Ehe dohia dọ alọkẹyi mẹpipa sọn gbẹtọ lẹ dè sọgbe.

E gbọnvo na nina kavi alọkẹyi mẹkiklọ. Naegbọn hogbe mẹkiklọ tọn do yin homẹgblenu na Jehovah sọmọ? Na onú dopo, e yin mawadodo, podọ Jehovah gblewhẹdo mawadodonọ lẹ. (Yijlẹdo Howhinwhẹn lẹ 23:6, 7 go.) Yinukọn dogọ, e mayin nugbodidọ gba. To zẹẹmẹ bibasi do gbẹtọ he ma jẹna alọkẹyi Jehovah tọn lẹ ji mẹ, psalmkantọ lọ dọmọ: “Onú he yé nọ wà lẹpo wẹ lalo dido na ode awetọ, nùflo mẹkiklọ tọn, hodidọ sọn ayiha awe mẹ. Na Yahweh ni sán nùflo mẹkiklọ tọn lẹpo sẹ̀.”—Psalm 12:2, 3, JB.

Hugan popolẹpo, mẹkiklọ yin kanyinylan. E nọ yin whinwhan gbọn ṣejannabi dali. To hodidọ do mẹklọtọ lẹ ji godo, psalmkantọ Davidi yihodọ sọn yé dè dọmọ: “Odẹ́ mítọn wẹ mí na do gbawhàn; nùflo mítọn wẹ mítọn: mẹnu wẹ oklunọ to mí ji?” Jehovah basi zẹẹmẹ ṣejannabinọ mọnkọtọn lẹ tọn taidi ‘gbadotọ́ oyanọ lẹ tọn.’ Odẹ́ mẹkiklọ tọn yetọn lẹ ko yin yiyizan, e mayin nado jlọ mẹdevo lẹ dote gba, ṣigba nado gbà yé do bo sayana yé.—Psalm 12:4, 5.

Mẹkiklọ—Omọ̀ De

“Omẹ he to kọmẹnu etọn [klọ, NW ] vlọ́n odọ̀ de dai na afọ etọn.” Enẹ wẹ Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni dọ, podọ lehe enẹ yin nugbo do sọ! (Howhinwhẹn lẹ 29:5) Falesi lẹ tẹnpọn nado do omọ̀ na Jesu po mẹkiklọ po. Yé dọmọ: “Mẹplọntọ, míwlẹ yọnẹn dọ nugbonọ wẹ hiẹ, hiẹ sọ nọ plọn aliho Jiwheyẹwhe tọn omẹ to nugbo mẹ, bo ma nọ pọ́n mẹdepope nukunta: na hiẹ ma nọ hò gbẹtọ tọn pọ́n gba.” Lehe enẹ dọnú dagbe do sọ! Ṣigba Jesu mayin wiwle gbọn hovivi didọ yetọn dali gba. Ewọ yọnẹn dọ yé ma yí mẹpinplọn nugbonọ etọn sè gba ṣigba to tintẹnpọn nado domọ̀ na ẹn to ohó etọn mẹ do whẹho takuẹ nina hlan Sesali tọn ji poun wẹ.—Matiu 22:15-22.

To vogbingbọn mẹ tlala hẹ Jesu wẹ Ahọlu Hẹlodi owhe kanweko tintan whenu tọn. To whenuena e na hodidọ gbangba tọn de to otò Sesalia tọn mẹ, gbẹtọ lẹ yigbe dọmọ: “Ogbè yẹwhe de tọn wẹ, e mayin gbẹtọ tọn gba!” Kakati nado gbẹnuna gbẹtọ lọ lẹ na nuzinzan mọnkọtọn, yèdọ mẹpipa oklọ tọn, Hẹlodi kẹalọyi mẹkiklọ lọ. Angẹli Jehovah tọn hẹn ahọsuyi afọdopolọji tọn wá e ji bọ Hẹlodi yin hihò po awutu bẹplamẹ owán tọn po he dekọtọn do okú etọn mẹ.—Owalọ lẹ 12:21-23.

Klistiani he whèwhín de na tin to nukle nado yọ́n nuhe mẹkiklọ yin na taun tọn. Mẹho agun tọn lẹ dona payi tlala na titengbe tọn to whenuena mẹde he whẹho whẹdida tọn gando e go de to numọtolanmẹ mẹpipa tọn dohia, vlavo etlẹ yin jẹ obá jijlẹ mẹho de do devo go tọn mẹ bo to didọ lehe mẹhe dọho na e te lọ jọmẹ bo tindo awuvẹmẹ do.

Biblu dohia hezeheze omọ̀ devo he mẹkiklọ sọgan zedonukọnnamẹ to whenuena e basi zẹẹmẹ lehe sunnu jọja de yin kiklọ biọ fẹnnuwiwa mẹ gbọn yọnnu mẹklọtọ de dali. (Howhinwhẹn lẹ 7:5, 21) Avase ehe yọn-na-yizan to ninọmẹ egbehe tọn mẹ. To mẹhe nọ yin didesẹ sọn agun Klistiani tọn mẹ to owhe dopodopo mẹ lẹ, susu nọ yin didesẹ na walọ mawé tọn wutu. Be ayijijẹ biọ ylando sinsinyẹn mọnkọtọn mẹ sọgan ko bẹjẹeji po mẹkiklọ po wẹ ya? To whenuena gbẹtọvi lẹ nọ tindo ojlo hodidọ mẹpipa tọn lẹ po yinyin ohó dagbe dọdego tọn po, hovivi sọn nùflo mẹkiklọ tọn mẹ sọgan de avùnteninọ Klistiani de tọn pò hlan walọyizan he ma sọgbe. To whenuena yè ma basi hihọ sọta onú mọnkọtọn, e sọgan planmẹ jẹ kọdetọn sinsinyẹn lẹ kọ̀n.

Mẹde Hihọ́ Sọta Mẹkiklọ

Mẹkiklọ nọ hẹn pekọ owanyi-mẹdetiti tọn wá kavi nuvọ́nọ-yinyin mẹhe klọ yè te lọ tọn. E nọ whàn mẹde nado tindo pọndohlan glanglan nujọnu mẹdetiti tọn etọn, nọ hẹn ẹn tindo numọtolanmẹ kiklohu mẹdevo lẹ to aliho delẹ mẹ. Tamẹnuplọnmẹtọ François de La Rochefoucauld yí mẹkiklọ jlẹdo akuẹ bibasi he ma sọgbe go, “ehe, yin ovọ́ bo ma na tindo mimá lẹdope depope.” Gbọnmọ dali, aliho lọ nado basi hihọ́ na mẹde wẹ nado setonuna tudohomẹnamẹ madoadúdẹji apọsteli Paulu tọn dọmọ: “Yẹn dọ, . . . hlan omẹ dopodopo he tin to mì ṣẹnṣẹn, dọ e lẹn ede tọn glanglan hú ehe jẹ e ni lẹn blo: ṣigba nado lẹn huwhẹ mẹ, kẹdẹdile Jiwheyẹwhe basi ojlẹ́ yise tọn hlan omẹ dopodopo do.”—Lomunu lẹ 12:3.

Dile etlẹ yindọ mẹwhinwhan jọwamọ mítọn wẹ nado jlo nado sè nuhe yọ́n sè na otó mítọn lẹ, nuhe mí tindo nuhudo etọn na taun tọn to ojlẹ lẹpo mẹ wẹ ayinamẹ po mẹplọnlọ he sinai do Biblu ji po. (Howhinwhẹn lẹ 16:25) Ahọlu Ahabi jlo nado sè nuhe yin homẹhunnu na ẹn lẹ kẹdẹ; afanumẹ etọn lẹ tlẹ biọ yẹwhegan Mikaia nado dike na ohó etọn ni “di ohó dopo sọn yé mẹ tọn [yẹwhegan mẹklọtọ Ahabi tọn lẹ], hiẹ ni bosọ dọhó dagbe.” (1 Ahọlu lẹ 22:13) Eyin Ahabi ko jlo nado dotoai hlan hodidọ he mayin oklọ tọn bo diọ aliho atẹṣiṣi tọn etọn lẹ, ewọ sọgan ko glọnalina awhàn ṣiṣi ylankan lọ hlan Islaeli po okú etọn lọsu po ga. Na dagbemẹ-ninọ gbigbọmẹ tọn mítọn titi wutu, mí dona nọ yawu nado dotoai na ayinamẹ nujikudo tọn, ṣogan owanyinọ, Klistiani mẹho dide lẹ tọn, he jlo nado gọalọna mí nado gbọṣi omọ́ nugbo tọn ji, kakati nado doafọna gbẹtọ he na to didọ hlan mí lehe mí yin mẹhe jiawu do sọ, bo na to otó-klu na mí po hodidọ mẹkiklọ tọn po!—Yijlẹdo 2 Timoti 4:3 go.

Klistiani lẹ ma na dike gbede, na whẹwhinwhẹ́n depope wutu, nado jlo bo lẹhlan mẹkiklọ. Taidi Elihu nugbonọ, yé hodẹ̀ po nujikudo po dọmọ: “Mì dike yẹn hò nukunta mẹdepope tọn pọ́n blo, kavi klọ gbẹtọ depope; na yẹn ma yọ́n lehe yè sọgan klọ mẹ do, e mayin mọ na Basitọ ṣie nikaa ze mi yì plaun.” Enẹgodo, taidi Paulu, yé na penugo nado dọmọ: “Míwlẹ ma yí whedepopenu do zan ohó oklọ tọn de . . . kavi nukunkẹn yí do súwunvi.”—Job 32:21, 22, An American Translation; 1 Tẹsalonikanu lẹ 2:5, 6.

Mẹpipa to Fihe E Jẹ Te

Howhinwhẹn gbọdo lọ dohia dọ mẹpipa sọgan yinuwa taidi mẹtẹnpọn de, bo dọmọ: “Ogànzẹ́n na fataka podọ zohọ na sika, ṣigba pipà yin mẹtẹnpọn walọyizan tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 27:21, The New English Bible) Mọwẹ, mẹpipa sọgan fọ́n numọtolanmẹ kiklo kavi goyiyi tọn, bo nọ dekọtọn do aijijẹ mẹde tọn mẹ. To alọdevo mẹ, e sọgan de jlẹkaji-ninọ po whiwhẹ etọn po hia eyin ewọ yigbe ahọ́tọnọ-yinyin etọn tọn hlan Jehovah na nudepope he ewọ ko wà he ko hẹn pipà wá na ẹn.

Mẹpipa ahundoponọ tọn na walọyizan he jẹ kavi wadotana lẹ nọ jlọ nunamẹtọ po mẹhe mọyi lọ po dote. E nọ wleawuna pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn zohunhun tọn po ahundoponọ tọn po na ode awetọ. E nọ na tuli vivẹnudido yanwle yẹyinọ tọn lẹ. Pipà he jẹ nina jọja lẹ sọgan hẹn yé nado jlo nado wazọ́n sinsinyẹn. E sọgan gọalọ nado wlebòna walọyizan yetọn dile yé jlo nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo heyin nukundo sọn yé si lẹ.

Enẹwutu, mì gbọ mí ni dapana mẹkiklọ—vlavo to nina kavi to mimọyi mẹ. Mì gbọ mí ni yin huwhẹnọ to whenuena mí to alọkẹyi mẹpipa. Podọ mì gbọ mí ni yin alọtlútọ po alindọn lẹpo po to pipà nina mẹ—yèdọ to gbesisọ mẹ hlan Jehovah to sinsẹ̀n-bibasi mítọn mẹ podọ ahundoponọ-yinyin hlan mẹdevo lẹ to wunmẹ mẹpipa ahundoponọ tọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po mẹ, bo flin dọ “ohó dopo to ojlẹ etọn mẹ, nawẹ e jẹ do.”—Howhinwhẹn lẹ 15:23.