Be Hiẹ Tindo ‘Ahun Tonusise Tọn’ Ya?

TO WHENUENA Sọlọmọni lẹzun ahọlu Islaeli hohowhenu tọn, e tindo numọtolanmẹ nugomape tọn. Enẹwutu e biọ nuyọnẹn po oyọnẹn po sọn Jiwheyẹwhe dè. (2 Otannugbo lẹ 1:10) Sọlọmọni sọ hodẹ̀ dọmọ: “Na [ahun tonusise, NW ] tọn de mẹmẹsi towe nado dawhẹna gbẹtọ towe lẹ.” (1 Ahọlu lẹ 3:9) Eyin Sọlọmọni tindo ‘ahun tonusise tọn de,’ ewọ na hodo osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n sọn olọn mẹ wá lẹ po bo nasọ tindo numimọ dona Jehovah tọn tọn.

Ahun tonusise tọn mayin agbàn pinpẹn de gba ṣigba asisa ayajẹ tọn. Apọsteli Johanu wlan dọmọ: “Ehe wẹ owanyi Jiwheyẹwhe tọn, dọ mí ni yìn osẹ́n etọn: osẹ́n etọn masọ yin nupẹnagbanmẹ gba.” (1 Johanu 5:3) E họnwun dọ, mí dona setonuna Jiwheyẹwhe. To popolẹpo mẹ, Jehovah wẹ Mẹdatọ Daho mítọn. Aigba po nuhe tin to e ji lẹpo yin etọn, etlẹ yin fataka po sika lẹpo po. Enẹwutu mí ma sọgan na agbasanu depope Jiwheyẹwhe na nugbo tọn gba, dile etlẹ yindọ ewọ na dotẹnmẹ mí nado yí nutindo akuẹ tọn lẹ zan nado do owanyi mítọn hlan ẹn hia. (1 Otannugbo lẹ 29:14) Jehovah nọ donukun dọ mí ni yiwanna ewọ bosọ yí whiwhẹ do zinzọnlin hẹ ẹ, bo wà ojlo etọn.—Mika 6:8.

To whenuena Jesu Klisti yin kinkanse gbedide he klohugan to Osẹ́n lọ mẹ, e dọmọ: “Hiẹ na yí ayiha towe lẹpo, podọ alindọn towe lẹpo po nuyọnẹn towe lẹpo po do yiwanna Oklunọ Jiwheyẹwhe towe. Ehe wẹ osẹ́n daho tintan lọ.” (Matiu 22:36-38) Aliho dopo nado do owanyi enẹ hia wẹ nado setonuna Jiwheyẹwhe. Enẹwutu e dona yin odẹ̀ dopodopo mítọn lẹ tọn dọ Jehovah ni na ahun tonusise tọn de mí.

Yé Tindo Ahun Tonusise Tọn

Biblu gọna apajlẹ mẹhe tindo ahun tonusise tọn lẹ. Di dohia, Jehovah dọna Noa nado gbá aki daho de na ogbẹ̀ whlẹngán. Ehe yin azọngban daho de he yí owhe 40 kavi 50 delẹ. Etlẹ yin po azọ́nwanu huhlọn egbezangbe tọn po gọna nuyizan devo he tin-to-aimẹ todin lẹ, e na yin azọ́nwiwa họgbigbá lẹnunnuyọnẹn tọn de nado gbá owhé daho mọnkọtọn de he na fòsin. Humọ, Noa dona na avase mẹhe matin ayihaawe to vivlẹ bosọ to ṣinṣan ẹn kò lẹ. Ṣigba ewọ setonu mlẹnmlẹn. Biblu dọmọ: “Mọwẹ e basi do.” (Gẹnẹsisi 6:9, 22; 2 Pita 2:5) Noa do owanyi etọn hlan Jehovah hia gbọn tonusise nugbo tọn dali na owhe susu lẹ. Apajlẹ dagbe nankọ die na mímẹpo!

Sọ lẹnnupọn ga, do tọgbo Ablaham lọsu ji. Jiwheyẹwhe dọna ẹn nado sẹtẹn sọn aigba adọkunnọ Uli Kaldeanu lẹ tọn mẹ yì aigba he mayin yinyọnẹn de ji. Ablaham setonu matin nudindọn. (Heblu lẹ 11:8) Na pipotọ gbẹzan etọn tọn, ewọ po whẹndo etọn po nọ nọ̀ gohọ lẹ mẹ. To owhe susu godo taidi waṣinu to aigba lọ ji, Jehovah dona ewọ po asi tonusetọ etọn, Sala po, gọna visunnu de heyin yiylọdọ Isaki. Lehe Ablaham owhe 100-mẹvi lọ na ko yiwanna visunnu yọnho-whemẹ tọn etọn do sọ! Owhe delẹ to godo mẹ, Jehovah biọ Ablaham nado yí Isaki do sanvọ́ taidi avọ́sinsan mimẹ̀ de. (Gẹnẹsisi 22:1, 2) Linlẹn mọwiwà tọn dona ko hẹn awufiẹsa wá na Ablaham. Etomọṣo, ewọ zindonukọn nado setonu na e yiwanna Jehovah bosọ tindo yise dọ okun dopagbe lọ na wá gbọn Isaki gblamẹ, yèdọ eyin e na tlẹ biọ dọ Jiwheyẹwhe ni fọ́n ẹn sọn oṣiọ lẹ mẹ. (Heblu lẹ 11:17-19) Ṣigba, to whenuena Ablaham ko dibla hù visunnu etọn, Jehovah doalọtena ẹn bo dọmọ: “Dinvie wẹ yẹn yọnẹn dọ hiẹ dibusi Jiwheyẹwhe, na hiẹ ma whlẹn visunnu towe, visunnu towe dopo akan lọ do mi wutu.” (Gẹnẹsisi 22:12) Na tonusise etọn wutu, Ablaham budisi-Jiwheyẹwhe tọ́ lọ wá yin yinyọnẹn taidi “họntọn Jiwheyẹwhe tọn.”—Jakobu 2:23.

Jesu Klisti yin apajlẹ yọnwhanpẹ hugan tonusise tọn mítọn. To tintin jẹnukọnna gbẹtọ-yinyin etọn whenu, ewọ mọ homẹhun to devizọnwiwa tonusise tọn hlan Otọ́ olọn mẹ tọn etọn mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 8:22-31) Taidi gbẹtọ de, Jesu setonuna Jehovah to onú lẹpo mẹ, bosọ yin homẹhunnọ to whepoponu nado wà ojlo etọn. (Psalm 40:8; Heblu lẹ 10:9) Gbọnmọ dali, Jesu sọgan gbọn nugbodidọ dali dọmọ: “Yẹn ma wà nude na dee; ṣigba le Otọ́ ṣie plọn mi do, mọwẹ yẹn to onú helẹ dọ. Ewọ mẹhe do mi hlan tin to dee: Otọ́ lọ ma jo yẹn dopo do gba; na yẹn to onú heyin homẹhun hlan ẹn lẹ wà to whepoponu.” (Johanu 8:28, 29) To tadona mẹ, nado suwhẹna nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn podọ nado fli gbẹtọvi tonusetọ lẹ, Jesu gbọn ojlo dali jo ogbẹ̀ ede tọn, bo doakọnna okú winyandomẹ po awufiẹsa hugan tọn lọ po. Na nugbo tọn, “mimọ ẹn to apajlẹ gbẹtọ de tọn mẹ, e whiwhẹ ede, bosọ lẹzun tonusetọ kakajẹ okú yèdọ okú [yatin ji, NW ] tọn.” (Filippinu lẹ 2:8) Apajlẹ heyin dohia ahun tonusise tọn nankọ die!

Tonusise Agbote Ma ko Pé Gba

E mayin mẹhe sọalọakọn nado yin tonusetọ hlan Jiwheyẹwhe lẹpo wẹ ko setonu na ẹn na nugbo tọn gba. Lẹnnupọndo Ahọlu Sauli Islaeli hohowhenu tọn ji. Jiwheyẹwhe degbena ẹn nado gbidi Amalẹkinu kanylantọ lẹ sẹ. (1 Samuẹli 15:1-3) Dile Sauli tlẹ và yé sudo taidi akọta de do, e whlá ahọlu yetọn bosọ basi hihọ́na delẹ to lẹngbọ po oyìn yetọn lẹ po mẹ. Samuẹli kanse dọmọ: “Etẹwutu hiẹ ma do setonuna ogbè OKLUNỌ tọn?” To gblọndo mẹ, Sauli dọmọ: “Nugbo, yẹn ko setonuna ogbè OKLUNỌ tọn . . . Gbẹtọ [Islaeli tọn] lẹ yí sọn ogblannu mẹ, lẹngbọ lẹ po oyìn lẹ po, nujọnu . . . lẹ mẹ nado sanvọ́ hlan OKLUNỌ Jiwheyẹwhe.” To nùzindo nuhudo na tonusise mlẹnmlẹn ji mẹ, Samuẹli gblọn dọmọ: “Be OKLUNỌ tindo homẹhun he klo to avọ́ nunina mimẹ̀ lẹ mẹ po avọ́ lẹ po di tonusisena ogbè OKLUNỌ tọn mẹ? Doayi e go, nado setonu yin pọnte hú avọ́, podọ nado tuntóai hú ojó agbò lẹ tọn. Na tolivivẹ tin di ylando afinyọn tọn, podọ adìngbàndido tin di boṣiọsinsẹ̀n po hẹnnuvodun po. Na hiẹ ko gbẹ́ ohó OKLUNỌ tọn dai wutu, ewọ ga ko sọ gbẹ́ we dai sọn yinyin ahọlu mẹ.” (1 Samuẹli 15:17-23) Lehe nuhe Sauli hẹnbu sù do sọ na ewọ ma tindo ahun tonusise tọn wutu!

Etlẹ yin Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni, mẹhe hodẹ̀ na ahun tonusise tọn, ma zindonukọn to tonusisena Jehovah mẹ gba. Jẹagọ do ojlo sọn olọn mẹ wá lọ, ewọ wlealọ hẹ yọnnu jonọ lẹ mẹhe hẹn ẹn nado waylando sọta Jiwheyẹwhe. (Nẹhemia 13:23, 26) Sọlọmọni hẹn nukundagbe sọn olọn mẹ wá bu na ewọ ma zindonukọn to ahun tonusise tọn de tintindo mẹ gba. Avase nankọ die ehe yin na míwlẹ!

Ehe ma zẹẹmẹdo dọ Jehovah biọ pipé-yinyin sọn devizọnwatọ gbẹtọvi etọn lẹ dè gba. Ewọ ‘flindọ kọgudu wẹ mí yin.’ (Psalm 103:14) Po jide po mímẹpo na nọ basi nuṣiwa lẹ to ojlẹ delẹ mẹ, ṣigba Jiwheyẹwhe sọgan mọ vlavo eyin míwlẹ na nugbo tọn jlo sọn ahun mẹ wá nado hẹn homẹ etọn hùn. (2 Otannugbo lẹ 16:9) Eyin mí ṣinuwa na mapenọ-yinyin gbẹtọ tọn wutu ṣigba lẹnvọjọ, mí sọgan biọ jona to dodonu avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn ji, bo tindo jidide dọ Jehovah “nasọ jona susugege.” (Isaia 55:7; 1 Johanu 2:1, 2) Alọgọ Klistiani mẹho owanyinọ lẹ tọn sọgan sọ yin nuhudo etọn tindo na mí nido sọgan gọdotẹnmẹ to gbigbọmẹ bo tindo yise he lodo de po ahun tonusise tọn po.—Titu 2:2; Jakobu 5:13-15.

Nawẹ Tonusise Towe Yin Mlẹnmlẹn Tọn Sọ?

Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, matin ayihaawe suhugan mítọn lẹ nọ lẹndọ mí tindo ahun tonusise tọn. Mí sọgan nọ lẹndọ, Be yẹn ma to mahẹ tindo to azọ́n yẹwhehodidọ-Ahọluduta lọ tọn mẹ ya? Be yẹn ma nọ nọte gligli to whenuena whẹho nujọnu tọn lẹ taidi kadaninọ fọndote ya? Podọ be yẹn ma nọ yì opli Klistiani tọn lẹ to gbesisọmẹ, dile apọsteli Paulu dotuhomẹnamẹ do ya? (Matiu 24:14; 28:19, 20; Johanu 17:16; Heblu lẹ 10:24, 25) Na nugbo tọn, omẹ Jehovah tọn lẹ to blebu mẹ nọ do tonusise sọn ahun mẹ wá hia to whẹho nujọnu tọn mọnkọtọn lẹ mẹ.

Ṣigba etẹwẹ dogbọn walọyizan mítọn to nuyiwa egbesọegbesọ tọn lẹ mẹ dali, vlavo to nuhe taidi whẹho he whè tlala lẹ mẹ? Jesu dọmọ: “Ewọ heyin nugbonọ to onú pẹvi tlala de mẹ, e yin nugbonọ to onú susu mẹ ga: podọ ewọ heyin mawadodonọ to onú pẹvi tlala de mẹ, sọ yin mawadodonọ to onú susu mẹ ga.” (Luku 16:10) Enẹwutu dopodopo mítọn lẹ na wà dagbe nado kanse ede dọ, Be yẹn tindo ahun tonusise tọn to whenuena e wá jẹ onú kavi whẹho pẹvi tlala he mẹdevo lẹ ma tlẹ yọnẹn dogbọn dali etọn lẹ ji ya?

Psalmkantọ lọ dohia dọ etlẹ yin to ohọ̀ etọn mẹ, fie mẹdevo lẹ ma mọ ẹn te, ewọ ‘na yí nuyọnẹn do zinzọnlin to tenọgli ahun etọn tọn mẹ.’ (Psalm 101:2) To whenuena hiẹ tin to aisinsin to ohọ̀ towe mẹ, hiẹ sọgan hùn televiziọn bo jẹ yẹdide de pọ́n ji. To finẹ, tonusise towe sọgan yin whiwhlepọn. Yẹdide lọ sọgan lẹzun dehe gọna mawé. Be hiẹ na zindonukọn nado to pinpọn, bo na dín whẹjijọ dọ ehe yin wunmẹ yẹdide he nọ yin didohia to egbehe lẹ wẹ ya? Kavi be ahun tonusise towe tọn na whàn we nado kọngbedopọ hẹ gbedide Owe-wiwe tọn he dọ, ‘yè sọ ylọ oyín ogalilọ po mawé tọn po to ṣẹnṣẹn mìtọn ba blo’ ya? (Efesunu lẹ 5:3-5) Be hiẹ na ṣí televiziọn lọ, yèdọ eyin otan lọ tlẹ fọnjlodotenamẹ ya? Kavi be hiẹ na diọ asisa nupinpọn lọ tọn lẹ eyin tito-to-whinnu de lẹzun danuwiwa tọn ya? “Jehovah to dodonọ lẹ po mẹylankan lẹ po whlepọn,” wẹ psalmkantọ lọ jihàn dọ, “ṣigba mẹylankan po omẹ he yiwanna adìngbàndido po ayiha etọn gbẹwanna.”—Psalm 11:5, NW.

Ahun Tonusise Tọn Nọ Hẹn Dona lẹ Wá

Na nugbo tọn, ninọmẹ susu gbẹzan tọn wẹ tin to ehe mẹ mí sọgan gbadopọnna mídelẹ dagbedagbe te nado yọnẹn eyin mí nọ setonuna Jiwheyẹwhe sọn ahun mítọn mẹ nugbonugbo. Owanyi mítọn na Jehovah dona sisẹ mí nado hẹn homẹ etọn hùn bosọ wà nuhe ewọ dọna mí to Ohó etọn, yèdọ Biblu lọ mẹ lẹ. Ahun tonusise tọn na gọalọna mí nado hẹn haṣinṣan dagbe de go hẹ Jehovah. Na nugbo tọn, eyin míwlẹ yin tonusetọ to gigọ́ mẹ, ‘ohó onù mítọn mẹ tọn, po linlẹn ayiha mítọn mẹ tọn po, na yin alọkẹyi to Jehovah nukọn.’—Psalm 19:14.

Na Jehovah yiwanna mí wutu, e nọ plọn tonusise mí na dagbe mídelẹ tọn. Podọ mí nọ mọaleyi na mídelẹ susugege gbọn ayidonugo ahundopo tọn nina hlan nuplọnmẹ sọn olọn mẹ wá etọn dali. (Isaia 48:17, 18) Enẹwutu, mì gbọ mí ni yí homẹhunhun do kẹalọyi alọgọ he Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn nọ wleawuna gbọn Ohó etọn, gbigbọ etọn po titobasinanu etọn po gblamẹ. Mí to yinyin pinplọn ganji sọmọ bọ e taidi dọ mí to ogbè de sè to godo mítọn he to didọmọ: “Ehe wẹ aliho, mì zinzọnlin to e mẹ.” (Isaia 30:21) Dile Jehovah to mí plọn gbọn Biblu, owe Klistiani tọn lẹ, po opli agun tọn lẹ po dali do, na mí ni dotoai, yí nuhe mí plọn lẹ do yizan mẹ, bosọ yin “tonusetọ to onú lẹpo mẹ.”—2 Kọlintinu lẹ 2:9.

Ahun tonusise tọn na dekọtọn do ayajẹ susugege po dona susu lẹ po mẹ. E na hẹn jijọho ayiha mẹ tọn wá, na mí na yọnẹn dọ mí yin homẹhunnu na Jehovah Jiwheyẹwhe bosọ to ahun etọn hẹn jaya. (Howhinwhẹn lẹ 27:11) Ahun de heyin tonusetọ na yin hihọ́ na mí to whenuena mí yin whiwhlepọn nado wà nuhe ylan. To whelọnu lo, e họnwun dọ, mí dona setonuna Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn bosọ hodẹ̀ dọmọ: “Na [ahun tonusise, NW ] tọn de mẹmẹsi towe.”

[Asisa Yẹdide Tọn to weda 29]

Sọn Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible mẹ, he bẹ zinjẹgbonu Biblu King James po Vọkan lẹ po hẹn