Sọn Sinsẹ̀n-Bibasi Hlan Ahọluigbagán mẹ jẹ Sinsẹ̀n Nugbo Mẹ — WESẸDOTẸN INTẸNẸT JI TỌN Watchtower Tọn

Sọn Sinsẹ̀n-Bibasi Hlan Ahọluigbagán mẹ jẹ Sinsẹ̀n Nugbo Mẹ

Dile E Yin Didọ Gbọn Isamu Sugiura Dali

Dile etlẹ yindọ e họnwun dọ to 1945 Japon to aijẹ to Wẹkẹ-Whàn II mẹ, mí deji dọ kamikaze (“jẹhọn sọn olọn mẹ wá”) na yìn bo na dù to kẹntọ lọ ji. Kamikaze dlẹnalọdo yujẹhọn lọ to 1274 po 1281 po mẹ he và suhugan mẹgbeyantọ Mongole armada tọn lẹ sudo whlaawe sọn hùto Japon-nu lẹ tọn, bo gbọnmọ dali hẹn yé po huhlọn po nado joagọ.

ENẸWUTU, to whenuena Ahọluigbagán Hirohito, to 15 août 1945, lá hlan akọta lọ dọ Japon ko jogbe hlan Huhlọn Agọjẹdomẹtọ lẹ tọn, todido gbẹtọ livi kanweko he jo yede hlan ẹn lẹ tọn jẹflumẹ. Yẹn yin visunnu wehọmẹvi de to whenẹnu, podọ todido ṣie jẹflumẹ ga. ‘Eyin ahọluigbagán lọ mayin Jiwheyẹwhe gbẹ̀nọ lọ, mẹnu wẹ e yin?’ Yẹn yin pipaṣa. ‘Mẹnu go wẹ yẹn dona dejido?’

Nalete, na taun tọn, aijijẹ Japon tọn to Wẹkẹ Whàn II whenu hùn aliho lọ dote na yẹn po fọtọ́n susu Japon-nu devo lẹ po nado plọnnu dogbọn Jiwheyẹwhe nugbo lọ, yèdọ Jehovah dali. Whẹpo yẹn nado dọ diọdo he yẹn dona basi, mì gbọ ma hẹn mì jẹakọ hẹ mẹgopinpọnwhẹ́n sinsẹ̀n tọn ṣie.

Nuyiwadomẹji Fliflimẹ Sinsẹ̀n Tọn Lẹ

Yẹn yin jiji to tòdaho Nagoya tọn mẹ to 16 juin 1932, bo yin pẹvi pete to visunnu ẹnẹ lẹ mẹ. Papa nọ wazọ́n taidi aigba-jlẹtọ na tòdaho lọ. Mama yin yisenọ mẹdezejotọ de hlan Tenrikyo, yèdọ hagbẹ klandovo Shinto tọn de, podọ nọvisunnu ṣie daho pete ko mọ azọ́nplọnmẹ sinsẹ̀n tọn yí nado yin mẹplọntọ Tenrikyo tọn de. Na taun tọn yẹn po Mama po vẹ́ tlala, podọ ewọ nọ plan mi yì nọtẹn opli lọ tọn na sinsẹ̀n-bibasi.

Yẹn yin pinplọn nado dẹ́ ota do odò bo hodẹ̀. Sinsẹ̀n Tenrikyo tọn plọnmẹ yise to mẹdatọ de mẹ he nọ yin yiylọdọ Tenri O no Mikoto, mọdopolọ to yẹwhe flinflin ao lẹ mẹ. Hagbẹ etọn lẹ nọ basi azọ̀nhẹngbọ yise tọn bo nọ zinnudo devizọnwiwa hlan mẹdevo lẹ po yise yetọn hinhẹn gbayipe po ji.

Taidi dẹpẹvu de, yẹn nọ dín tlintlindo tlala. Yẹn nọ yin pipaṣa na nuhe dù osun po sunwhlẹvu madosọha lẹ po to agahomẹ ozanmẹ tọn mẹ, podọ yẹn nọ yin pipaṣa lehe dovlomẹ dẹn do jiwhe do. Yẹn nọ mọ ẹn yin awuvivinamẹnu nado pọ́n whinwhẹ́n jinukun lẹ tọn po kukunbeli po he yẹn dó do ogle pẹvi de mẹ to ohọ̀-godo. Ayidido onú jọwamọ lẹ go nọ hẹn yise lodo to Jiwheyẹwhe mẹ.

Owhe Awhàn Tọn Lẹ

Owhe wehọmẹ yìyì dokọ̀ tọn ṣie lẹ sọn 1939 jẹ 1945 dukosọ hẹ ojlẹ Wẹkẹ-whàn II tọn. Sinsẹ̀n bibasi hlan Ahọluigbagán, yèdọ adà titengbe Shinto tọn de, nọ yin nùzindeji to wepinplọn wehọmẹ mítọn tọn mẹ. Mí nọ yin pinplọn shushin, ehe bẹ azọ́nplọnmẹ walọ dagbe tọn po owanyina akọta po gọna ayinamẹ awhànfunfun tọn lẹ hẹn. Hùnwhẹ asia-zizedaga tọn, tohàn jiji, osẹ́n ahọluigba tọn lẹ pinplọn, po gbégbigbò na yẹdide ahọluigbagán lọ tọn po popolẹpo yin adà nuyiwa aṣa wehọmẹ mítọn tọn.

Mí sọ nọ yì lẹdo fiwiwe Shinto tọn mẹ nado vẹ̀vẹ̀ na Jiwheyẹwhe na awhàngbigba awhànpa ahọluigba lọ tọn. Awe to nọvisunnu ṣie lẹ mẹ to azọ́nwa to awhànpa lọ mẹ. Na nuplọnmẹ owanyina akọta tọn ṣie wutu, yẹn nọ jaya to whenuena yẹn sè linlin kọdetọn dagbe awhanfuntọ Japon tọn lẹ tọn.

Nagoya yin ahọ́nkan azọ́nwhé agahun basitẹn Japonnu lẹ tọn, enẹwutu e yin otẹn nukundeji de na mẹgbeyinyan sinsinyẹn Awhànfuntọ Jẹhọn mẹ États-Unis tọn lẹ. To okle, Agahun awhàn tọn B-29 daho-gbó lẹ nọ zlọn gbọn tòdaho lọ ji to gọnù-gọnù na nudi mẹtlu 9 000 lẹ, bo nọ to bọmbu sọha sẹhundaga lẹ dlan do agbegbe azọ́nwhé lọ tọn lẹ mẹ. To zanmẹ miyọ́n he nọ mọnu hlan nukọn lẹ nọ mọ bọmbu-detọ lẹ sẹpọ dò na mẹtlu 1 300 lẹ poun. Mẹgbeyinyan pludopludo lẹ po bọmbu he to yinyin fifiọ lẹ po hẹn yozo sinsinyẹn lẹ wá lẹdo owhé he gbè yè nọ nọ̀ lẹ mẹ. Nagoya kẹdẹ tindo mẹgbeyinyan jẹhọn mẹ tọn 54 to osun ṣinẹnẹ godo tọn awhàn lọ tọn lẹ mẹ, he dekọtọn do yajiji susu po suhugan okú 7 700 tọn lẹ po mẹ.

To ojlẹ ehe mẹ, bọmbu didà sọn tọjihun-awhàn tọn lẹ mẹ ko bẹjẹeji sọta tòdaho ohùto tọn ao lẹ, bọ gbẹtọ lẹ sọ to hodọ gando yọnbasi tejijẹ awhànfuntọ États-Unis tọn lẹ go sẹpọ Tokyo. Yọnnu lẹ po dẹpẹvu lẹ po yin azọ́nplọn nado yí ogá do hoavun nado basi hihọ́na otò lọ. Aṣagbe mítọn yin “Ichioku Sougyokusai,” he zẹẹmẹdo “Mí na hẹn gbẹtọ livi 100 bú to okú mẹ kakati nado jogbe.”

To 7 août 1945, hosọ linlinwe de tọn na linlin dọmọ: “Bọmbu Wunmẹ Yọyọ de Yin Dindlan do Hiroshima Ji.” Azán awe godo, devo yin dindlan do Nagasaki ji. Ehelẹ yin bọmbu nuzanusẹvaun, podọ mí yin didọna to godo mẹ dọ yé ko và ogbẹ̀ hugan 300 000 sudo to pọmẹ. Enẹgodo, to 15 août, to vivọnu azọ́nplọnmẹ awhànfọ-dide po osò atin tọn lẹ po tọn, mí sè hodidọ ahọluigbagán lọ tọn to ehe mẹ ewọ lá gbejijo Japon tọn te. Mí ko kudeji dọ mí na duto awhàn lọ ji, ṣigba todin mí ko yin hinhẹn jẹvọ́!

Todido Yọyọ de Wleawu

Dile gandudomẹji gbọn awhànfuntọ Amelika tọn lẹ dali bẹjẹeji, mí kẹalọyi nugbo lọ vudevude dọ États-Unis ko dù to awhàn lọ ji. Démocratie yin hinhẹnwá Japon, gọna osẹ́ndoai yọyọ de he na dotẹnmẹ mẹdekannujẹ sinsẹ̀n-bibasi tọn. Ninọmẹ gbẹninọ tọn lẹ sinyẹnawu, núdùdù whèdomẹ, podọ to 1946 whèdomẹ núdùdù-hunsindagbe tọn hù otọ́ ṣie.

To ojlẹ dopolọ mẹ, yè jẹ Glẹnsigbe plọn ji to wehọmẹ he yẹn nọ yì, podọ azọ́nwhé-ladio NHK tọn bẹ tito-to-whinnu hodọdopọ Glẹnsigbe tọn de jẹeji. Yẹn nọ dotoai egbesọegbesọ na owhe atọ́n na tito-to-whinnu he gbayipe ehe po nuplọnmẹwe de po to alọmẹ. Ehe hẹn mi lẹnnupọndo États-Unis yìyì to gbèdopo ji. Na flumẹjijẹ na sinsẹ̀n Shinto po Bouddhiste tọn po wutu, yẹn jẹ linlẹn ji dọ vlavo nugbo lọ dogbọn Jiwheyẹwhe dali sọgan yin mimọ to sinsẹ̀n whèyihọ tọn lẹ mẹ.

To fliflimẹ avril 1951 tọn, yẹn dukosọ hẹ Grace Gregory, mẹdehlan Ogbẹ́ Watch Tower tọn de. Ewọ tin to ote to nukọn pipán glintẹn Nagoya tọn bo to vọkan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe po alọnuwe apomẹ tọn de po to ogbè Japon tọn mẹ do hosọ Biblu tọn de ji zedonukọnnamẹ. Whiwhẹ etọn to azọ́n mọnkọtọn wiwà mẹ whàn mi. Yẹn yí owe awe lẹ bosọ kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ plọnmẹ Biblu tọn etọn. Yẹn dopagbe nado wá owhé etọn gbè na oplọn Biblu tọn lọ to azán kleun delẹ godo.

Dile yẹn sinai to pipán lọ mẹ bo bẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn hihia jẹeji, hogbe tintan to hosọ nukọn tọn lọ mẹ, “Jehovah,” dọ̀n ayidonugo ṣie. Yẹn ma ko mọ oyín enẹ pọ́n gbede gba. Yẹn ma donukun nado mọ ẹn to wezẹhomẹ pẹvi Glẹnsigbe-Japon-gbè tọn he yẹn hẹn mẹ gba, ṣigba e tin to e mẹ! “Jehovah . . . , Jiwheyẹwhe Biblu tọn lọ.” Todin yẹn to bibẹjẹeji nado yọnẹn dogbọn Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n Klistiani tọn lọ tọn dali!

To dlapọn tintan enẹ yì owhé mẹdehlan tọn lọ gbè, yẹn sè dogbọn hodidọ Biblu tọn he na yin nina to osẹ kleun delẹ godo gbọn Nathan H. Knorr dali, yèdọ azinponọ Watch Tower Bible and Tract Society tọn whenẹnu tọn. Ewọ to dlapọn basina Japon po wekantọ etọn, Milton Henschel po, bo nasọ wá Nagoya. Dile etlẹ yindọ oyọnẹn Biblu tọn ṣie whè, yẹn duvivi hodidọ lọ tọn, gọna gbẹdido hẹ mẹdehlan lẹ po mẹdevo lẹ po to mẹplidopọ lẹ mẹ tlala.

To ojlẹ osun awe tọn mẹ, yẹn plọn sọn nupinplọn ṣie lẹ mẹ hẹ Grace nugbo dodonu tọn lẹ dogbọn Jehovah, Jesu Klisti, ofligọ, Satani Lẹgba, Amagẹdọni, po aigba Paladisi tọn lọ po dali. Wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn wẹ owẹ̀n wunmẹ taun lọ he yẹn ko to dindin. To ojlẹ dopolọ he mẹ yẹn bẹ oplọn jẹeji te, yẹn sọ bẹ opli agun tọn lẹ yìyì jẹeji ga. Yẹn nọ duvivi lẹdo họntọn-yinyin tọn to pipli ehelẹ tẹnmẹ, fie mẹdehlan lẹ nọ gbà do Japon-nu lẹ mẹ po awuvivo po te bo nọ sinai do tatami (ozàn he yè lọ̀n lẹ) ji hẹ mí.

To octobre 1951, plidopọ lẹdo tọn tintan to Japon yin bibasi to Plitẹnhọ Tovi Nakanoshima lẹ tọn mẹ to tòdaho Osaka tọn mẹ. Kunnudetọ he ma pé 300 wẹ tin to Japon lẹpo mẹ; ṣogan diblayi gbẹtọ 300 wẹ wá plidopọ lọ, he mẹ nudi mẹdehlan 50 te. Yẹn tlẹ tindo mahẹ vude to tito-to-whinnu lọ mẹ. Nuhe yẹn mọ bo sè whàn mi bọ yẹn magbè to ahun ṣie mẹ nado sẹ̀n Jehovah to gbẹzan ṣie lẹpo mẹ. To wunkẹngbe, yẹn yin bibaptizi to osin he gblọ́ de mẹ sẹpọ awulẹ-họ̀ tovi lẹ tọn de.

Ayajẹ Sinsẹ̀nzọn Gbehosọnalitọ Tọn

Yẹn jlo nado yin gbehosọnalitọ de, dile lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn nọ yin yiylọdọ, ṣigba yẹn sọ tindo numọtolanmẹ dandannu tọn nado gọalọ nado nọgodona whẹndo ṣie. To whenuena yẹn wleawuna adọgbigbo nado dọna ogán ṣie gando ojlo ṣie go, e paṣa mi nado sè bọ ewọ dọmọ: “Homẹ ṣie na hùn nado kọngbedopọ hẹ we eyin enẹ na hẹn we jaya.” Yẹn penugo nado nọ wazọ́n na azán awe poun to osẹ dopo mẹ bo gbẹsọ penugo nado gọalọna onọ̀ ṣie po akuẹzinzan whédo lọ tọn lẹ po. Na taun tọn yẹn tindo numọtolanmẹ taidi ohẹ̀ heyin hinhẹn jẹ edekannu sọn gànja de mẹ nkọtọn.

Dile ninọmẹ lẹ to pinpọnte zọnmii, yẹn bẹ gbehosọnalitọ bibasi jẹeji to 1^er août 1954, to aigba-denamẹ he tin to pipán glintẹn Nagoya tọn godo, yèdọ zọnlinzinzin nukunwhiwhe kleun de tọn sẹpọ fie yẹn ko dukosọ hẹ Grace te to tintan whenu. To osun delẹ godo, yẹn mọ azọ́ndenamẹ de yí nado wà sinsẹ̀nzọn taidi gbehosọnalitọ titengbe to Beppu, tòdaho de to lopo whèyihọ Kyushu tọn mẹ. Tsutomu Miura yin azọ́ndena taidi azọ́nwatọgbẹ́ ṣie.a To ojlẹ lọ mẹ, agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn depope matin to lopo lọ blebu ji, ṣigba todin kanweko susu yetọn wẹ tin, heyin mimá do lẹdo 22!

Numimọ Aihọn Yọyọ lọ Tọn

To whenuena mẹmẹsunnu Knorr dla Japon pọ́n whladopo dogọ to avril 1956, e biọ to dè e nado hia hukan kleun de yiaga sọn linlinnamẹwe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe mẹ. Nuhewutu wẹ mayin didọna mi gba, ṣigba to osun kleun delẹ godo, yẹn mọ wekanhlanmẹ de yí he basi oylọ na mi nado yì klasi 29tọ wehọmẹ mẹdehlan Giliadi tọn. Enẹwutu to novembre owhe enẹ tọn mẹ, yẹn bẹ gbejizọnlin homẹhunhun tọn de jẹeji yì États-Unis he hẹn nukundido whenu-dindẹn tọn de di. Ninọ po azọ́nwiwa po na osun sọha delẹ hẹ whẹndo daho Bẹtẹli Brooklyn tọn hẹn yise ṣie lodo to titobasinanu yinukundomọ Jehovah tọn mẹ.

To février 1957, mẹmẹsunnu Knorr kùn mí wehọmẹvi atọ̀n yì osla Wehọmẹ Giliadi tọn to Huwaji Lansing tọn, agewaji New York tọn. Osun atọ́n he bọdego lẹ to Wehọmẹ Giliadi tọn, dile yẹn mọ anademẹ yí sọn Ohó Jehovah tọn mẹ bo to ninọ lẹdo whanpẹnọ lẹ mẹ po wehọmẹvi hatọ lẹ po, yẹn tindo numimọ Paladisi aigba ji tọn lọ. Ao to wehọmẹvi 103 lẹ mẹ, he mẹ yẹnlọsu tin te, yin azọ́ndena yì Japon.

Pinpẹn-Nutọn-Yinyọnẹn na Azọ́ndenamẹ Ṣie

Nudi Kunnudetọ 860 wẹ tin to Japon to whenuena yẹn lẹkọ to octobre 1957. Yẹn yin azọ́ndena yì azọ́n tòmẹ-yiyi tọn mẹ taidi nugopọntọ lẹdo tọn, ṣigba jẹnukọn whẹ́ yẹn mọ azọ́nplọnmẹ azán kleun delẹ tọn yí na azọ́n enẹ sọn Adrian Thompson dè to Nagoya. Lẹdo ṣie bẹ awà sọn Shimizu, sẹpọ Osó Fuji tọn, hlan Lopo Shikoku tọn hẹn, todaho lẹ taidi Kyoto, Osaka, Kobe, po Hiroshima po lọsu to e mẹ.

To 1961, yẹn yin azọ́ndena nado yin nugopọntọ agbegbe tọn. Ehe bẹ gbejizọnlin bibasi sọn agewaji lopo fifá Hokkaido tọn hlan ṣẹnṣẹn lopo Okinawa tọn podọ yinukọn jẹ lopo Ishigaki tọn lẹ kọ̀n sẹpọ Taiwan, he dẹ̀n na nudi kilomẹtlu 3 000 hẹn.

Enẹgodo, to 1963, yẹn yin oylọ basina yì wepinplọn osun-ao Wehọmẹ Giliadi tọn de tẹnmẹ to Bẹtẹli Brooklyn tọn. To nupinplọn lọ whenu, mẹmẹsunnu Knorr zinnudo nujọnu-yinyin walọyizan dagbe de tintindo dohlan azọ́ndenamẹ lẹ ji. Ewọ dọ dọ adàdo lẹ kiklọ yin azọ́ndenamẹ titengbe de taidi azọ́nwiwa to wekantẹn de mẹ. Ewọ dọ dọ, eyin adàdo lẹ mayin hinhẹn do wiwe ji, whẹndo Bẹtẹli tọn lọ blebu po azọ́n yetọn po na yin gingandego. To godo mẹ, adà azọ́n ṣie tọn to Bẹtẹli to Japon wẹ adàdo kiklọ, podọ yẹn flin ayinamẹ enẹ.

To kọlilẹ wá Japon godo, yẹn sọ yin azọ́n tòmẹ-yiyi tọn dena whladopo dogọ. To owhe delẹ godo, to 1966, yẹn wlealọ hẹ Junko Iwasaki, gbehosọnalitọ titengbe de he wà sinsẹ̀nzọn to tòdaho Matsue tọn mẹ. Lloyd Barry, heyin nugopọntọ alahọ Japon tọn to whenẹnu, na hodidọ homẹmiọnnamẹ hùnwhẹ alọwle tọn lọ. Enẹgodo Junko kọnawudopọ hẹ mi to azọ́n tòmẹ-yiyi tọn mẹ.

Azọ́ndenamẹ mítọn diọ to 1968 to whenuena yẹn yin yiylọ wá wekantẹn alahọ tọn mẹ to Tokyo nado wà azọ́n lẹdogbedevomẹ tọn. Na whèdomẹ adọtẹn lẹ tọn wutu, yẹn nọ basi gbejizọnlin yìyì po gigọ̀ po sọn Adọtẹn Sumida tọn mẹ to Tokyo, podọ Junko to sinsẹ̀nzọnwa taidi gbehosọnalitọ titengbe de hẹ agun okọ́ lọ mẹ tọn. To ojlẹ ehe mẹ, alahọ daho yin nuhudo. Enẹwutu to 1970 aigba yin hihọ̀ to Numazu, he madẹn do Osó Fuji. To finẹ, wezintẹn petlezìn atọ̀nnọ de po adọtẹn de po yin gbigbá. Whẹpo họgbigbá lọ do bẹjẹeji, ohọ̀ voovo lẹ to aigba lọ ji nọ yin yiyizan na Wehọmẹ Lizọnyizọn Ahọluduta lọ tọn, ehe nọ wleawuna azọ́nplọnmẹ na nugopọntọ agun tọn lẹ. Yẹn tindo lẹblanulọkẹyi nado plọnmẹ to wehọmẹ lọ, podọ Junko nọ wleawuna núdùdù na wehọmẹvi lẹ. Awuvivinamẹnu wẹ e yin nado mọ kanweko sunnu Klistiani lẹ tọn to yinyin azọ́n vonọtaun plọn na lizọnyizọn lọ.

To whèmẹ dopo, yẹn mọ alokan niyaniya tọn de yí. Mama ko yin didote to dotowhé bọ nukundido nado nọgbẹ̀ depope matin. Yẹn do pipán he nọ dowezun taun de yì Nagoya bo yawu yì dotowhé. Ewọ ko kuṣiọ, ṣigba yẹn yí ozán lọ zàn to akanma etọn pá. Mama kú to afọnnu-fuu. Dile yẹn tin to gbejizọnlin ji lẹkọ do Numazu, yẹn ma sọgan doalọtena dasin ṣie gba to whenuena yẹn flin ojlẹ awusinyẹn tọn he glọ e ko gbọn lẹ to gbẹzan etọn mẹ po owanyi zogbe he e tindo na mi po. Eyin ojlo Jehovah tọn wẹ e yin, yẹn na mọ ẹn whladopo dogọ to fọnsọnku whenu.

Sọha mítọn sù hugan owhé Numazu tọn to madẹnmẹ. Enẹwutu aigba hectare 7 tọn de yin hihọ̀ to Todaho Ebina tọn mẹ, podọ alahọ yọyọ de gbigbá bẹjẹeji to 1978. Todin tẹnmẹ he pò to aimẹ lẹpo to aigba ehe ji wẹ wezintẹn po owhé adọtẹn tọn lẹ po, gọna Plitẹnhọ Plidopọ tọn he tindo aisintẹn hugan 2 800 yin gbigbá do. Nuyidogọ agọe pete tọn, ehe bẹ adọtẹn petlezìn-13 nọ awe hẹn gọna mọto-glintẹn po owhé he nọ penukundo nuwiwa sinsẹ̀nzọn tọn lẹ go heyin petlezìn 5 tọn de po, yin tadona to bẹjẹeji owhe ehe tọn. Sọha whẹndo Bẹtẹli mítọn tọn yì nudi gbẹtọ 530 lẹ todin, ṣigba owhé heyin hinhẹngblo lọ na na mí dotẹnmẹ nado mọ adọtẹn na nudi gbẹtọ 900 lẹ.

Whẹwhinwhẹ́n Susu lẹ na Ayajijẹ

E ko yin awuvivinamẹnu nado mọ dọdai Biblu tọn yin hinhẹndi, mọwẹ, nado mọ ‘omẹ vude lẹzun akọta huhlọnnọ de.’ (Isaia 60:22) Yẹn flin dọ dopo to nọvisunnu ṣie lẹ mẹ kanbiọ mi to 1951 dọ, “Kunnudetọ nẹmu wẹ tin to Japon?”

“Nudi 260,” wẹ yẹn gblọn.

“Be popolẹpo niyẹn ya?” wẹ e kanse to hogbe mẹdèpo tọn de mẹ.

Yẹn flin nulinlẹnpọn dọ, ‘Ojlẹ na de gbẹtọ sọha he Jehovah na dọ̀n wá sinsẹ̀n-bibasi etọn mẹ to otò Shinto-Bouddhiste tọn ehe mẹ hia.’ Podọ Jehovah ko na gblọndo lọ! To egbehe, aigba-madoklunọ lẹ depope matin na yẹwhehodidọ to Japon, podọ sọha sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ tọn ko jideji hugan 222 000 to agun 3 800 lẹ mẹ!

Owhe 44 he wayi gbẹzan ṣie tọn to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ—yèdọ owhe 32 po asi yiwanna ṣie po—na taun tọn ko yin ayajẹ tọn lẹ. Na owhe 25 to owhe enẹlẹ mẹ, wẹ yẹn ko wà sinsẹ̀nzọ́n to Azọ́nwatẹn Lẹdogbedevomẹ tọn mẹ to Bẹtẹli. To septembre 1979, yẹn sọ yin oylọ basina nado yin hagbẹ wedegbẹ́ alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to Japon.

E ko yin lẹblanulọkẹyi de po dona de po nado ko tindo mimá pẹvi de to alọgigọna omẹ ahunjijlọnọ, owanyina jijọho tọ́ lẹ nado wá sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn mẹ. Mẹsusu ko wà dile yẹn ko basi do—yèdọ diọ sọn mẹdezejo nina hlan ahọluigbagán lọ mẹ jẹ sinsẹ̀n-bibasi hlan Jiwheyẹwhe nugbo dopo lọ, yèdọ Jehovah mẹ. Ojlo vẹkuvẹku ṣie wẹ e yin nado gọalọna mẹsusu dogọ nado wá adà awhàngbigba Jehovah tọn mẹ bo mọ ale ogbẹ̀ madopodo tọn yí to aihọn yọyọ jijọho tọn lọ mẹ.—Osọhia 22:17.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

a Otọ́ etọn yin Kunnudetọ nugbonọ de he lùn gbajẹgbonu bọmbu nuzanusẹvaun tọn do Hiroshima ji to 1945 tọ́n to whenuena e tin to ganpamẹ to Japon. Pọ́n Réveillez-vous! 8 octobre 1994, weda 11-15.

[Yẹdide lẹ to weda 29]

Wepinplọn wehọmẹ tọn sinai do sinsẹ̀n-bibasi hlan ahọluigbagán ji

[Asisa Yẹdide Tọn]

Linlinwe Mainichi tọn lẹ

[Yẹdide lẹ to weda 29]

To New York po Mẹmẹsunnu Franz po

Po asi ṣie, Junko po

[Yẹdide to weda 31]

To azọ́n mẹ to Azọ́nwatẹn Lẹdogbedevomẹ tọn mẹ