Jiwheyẹwhe Nọ Kẹalọyi Akọta Lẹpo

TO DLAPỌN tintan John tọn yì Mali whenu, johẹmẹ zohunhunnọ he Mamadou po whẹndo etọn po dohia ẹ yinuwado ewọ ji taun. Dile John sinai do aigba bo to núdù sọn agbán dopolọ mẹ hẹ whẹndo lọ po awuwhiwhle po, e to nulẹnpọndo lehe e sọgan na nunina he họakuẹ hugan de whétọ etọn do—yèdọ wẹndagbe Ahọluduta tọn he wá sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn, Biblu mẹ. Dile etlẹ yindọ e sè Flansegbe, heyin ogbè he nọ yin didó to Mali do, John to nulẹnpọndo lehe e sọgan dọho hẹ whẹndo de he tindo sinsẹ̀n po aliho nulẹnpọn tọn he gbọnvo mlẹnmlẹn de po do ji.

To ajiji mẹ, kandai Biblu tọn he gando tòdaho Babẹli tọn go wá linlẹn mẹ na John. Finẹ wẹ Jiwheyẹwhe wlú ogbè gbẹtọ atẹṣitọ lẹ tọn te. (Gẹnẹsisi 11:1-9) Taidi kọdetọn de, pipli gbẹtọ lẹ tọn he tindo ogbè, sinsẹ̀n, po aliho nulẹnpọn tọn he gbọnvo lẹ po sọawuhia to adà voovo aihọn lọ tọn mẹ. To egbehe, dile gbejizọnlin bibasi po tẹnsisẹ yì otò devo lẹ mẹ po gbayipe do, mẹsusu nọ pannukọn nuhahun he taidi dehe John pannukọn, etlẹ yin to agbegbe yetọn lẹ mẹ: Nawẹ yé na má todido sinai do Biblu ji yetọn hẹ mẹhe ma wá sọn otò dopolọ mẹ hẹ yé lẹ gbọn?

Apajlẹ Hohowhenu Tọn De

Taidi yẹwhegán Islaeli tọn devo lẹ, Islaelivi lẹ wẹ Jona dọho na taun. E dọ dọdai to ojlẹ de mẹ he ahọluduta whẹndo-ao atẹṣitọ tọn lẹ to mahẹ tindo to nuwiwa he ma gbògbéna Jiwheyẹwhe lẹ mẹ to gbangba te. (2 Ahọlu lẹ 14:23-25) Lẹnnupọndo numọtolanmẹ Jona tọn ji to whenuena e mọ azọ́ndenamẹ vonọtaun lọ yí nado tọ́nsọn otò etọn mẹ bo yì Assilia nado dọyẹwheho na tòmẹnu Nineve tọn lẹ, yèdọ gbẹtọ he tindo sinsẹ̀n po aṣa he gbọnvo lẹ po de. Vlavo Jona ma tlẹ sè ogbè Ninevenu lẹ tọn ganji. Depope he whẹho lọ yin, e họnwun dọ Jona mọdọ azọ́ndenamẹ sinsinyẹn lọ sẹhundaga, bọ e sọ họ̀n.—Jona 1:1-3.

Na nugbo tọn, Jona dona plọn dọ Jehovah Jiwheyẹwhe nọ mọnú zẹ̀ awusọhia gbonu tọn go bo nọ gbeje ahun mẹ pọ́n. (1 Samuẹli 16:7) To whenuena e ko whlẹn Jona to azọ́njiawu-liho sọn tọ̀-kúkú mẹ godo, Jehovah degbena ẹn whlaawetọ nado yì dọyẹwheho na tòmẹnu Nineve tọn lẹ. Jona setonu, podọ taidi kọdetọn de, Ninevenu lẹpo lẹnvọjọ. Etomọṣo, Jona ma tindo pọndohlan he sọgbe lọ gba. Gbọn nuplọnmẹ huhlọnnọ de gblamẹ, Jehovah plọn ẹn dọ e dona diọ linlẹn etọn. Jehovah kanse Jona dọmọ: “Be yẹn ma do sọ tindo awubla do Nineve ji, tòdaho gbó nẹ; ehe mẹ gbẹtọ hú fọtọ́n kàntọ̀n te he ma sọgan yọ́n de sọn demẹ to alọ yetọn adusi po alọ yetọn amiyọn po ṣẹnṣẹn?” (Jona 4:5-11) Etẹwẹ dogbọn míwlẹ dali to egbehe? Etẹwẹ mí sọgan wà nado gọalọna mẹhe wá sọn agbegbe devo mẹ lẹ?

Alọkikẹyi Samalianu lẹ po Mẹhe Mayin Ju lẹ Po

To owhe kanweko tintan whenu, Jesu degbena hodotọ etọn lẹ nado hẹn gbẹtọ akọta lẹpo tọn zun devi. (Matiu 28:19) Ehe ma bọawu na yé gba. Devi Jesu tọn lẹ yin Ju lẹ podọ, taidi Jona, yé jẹakọ hẹ hodidọ hẹ mẹhe wá sọn lẹdo po aṣa dopolọ mẹ hẹ yé lẹ po kẹdẹ. To jọwamọ-liho, nuvẹun he gbayipe to ojlẹ lọ mẹ lẹ na ko sọ yinuwado yé ji ga. Ṣigba, Jehovah deanana whẹho lẹ na devizọnwatọ etọn lẹ nido sọgan yọ́n nuhe yin ojlo etọn na yé vudevude.

Afọdide tintan wẹ nado duto nuvẹun he tin to Ju lẹ po Samalianu lẹ po ṣẹnṣẹn ji. Ju lẹ ma nọ tindo kọndopọ depope hẹ Samalianu lẹ. Ṣogan, whlasusu wẹ Jesu wleawuna aliho lọ na Samalianu lẹ nido sọgan kẹalọyi wẹndagbe lọ to sọgodo. E do mẹnukuntamahopọn hia gbọn hodidọ na yọnnu Samalianu de dali. (Johanu 4:7-26) To ojlẹ devo mẹ, gbọn oló Samalianu heyin kọmẹnu dagbe lọ tọn dali, e dohia Ju sinsẹ̀nnọ lẹ dọ mẹhe mayin Ju lẹ penugo nado do owanyi hia kọmẹnu yetọn lẹ. (Luku 10:25-37) To whenuena ojlẹ sọ̀ na Jehovah nado hẹn Samalianu lẹ biọ agun Klistiani tọn mẹ, Filipi, Pita, po Johanu po, heyin Juvi lẹ, dọyẹwheho hlan tòmẹnu Samalia tọn lẹ. Owẹ̀n yetọn hẹn ayajẹ daho de wá tòdaho enẹ mẹ.—Owalọ lẹ 8:4-8, 14-17.

Eyin e sinyẹnawu na Klistiani Juvi lẹ nado yiwanna Samalianu heyin hẹnnumẹ Ju lẹ tọn lẹ, be e na tlẹ ko sinyẹnawu taun na yé nado do owanyi kọmẹnu tọn hia mẹhe mayin Ju, kavi Kosi, he Ju lẹ nọ vlẹ bosọ nọ gbẹwanna taun lẹ. Ṣigba, aliglọnnamẹnu he tin to Klistiani Ju lẹ po Kosi lẹ po ṣẹnṣẹn na yin didesẹ to okú Jesu tọn godo. (Efesunu lẹ 2:13, 14) Nado gọalọna Pita na e nido kẹalọyi tito yọyọ ehe, Jehovah do numimọ de hia ẹ to ehe mẹ E dọna ẹn te dọ “nuhe Jiwheyẹwhe klọ́, hiẹ sọ ylọ osù bà blo.” Enẹgodo gbigbọ Jehovah tọn deanana ẹn yì Kosi he nọ yin Kọneliọsi dè. To whenuena Pita mọnukunnujẹ pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn mẹ—dọ e ma dona ylọ dawe kosi ehe dọ omẹ mawé na Jiwheyẹwhe ko klọ́ ẹ wé wutu—e dọ to gbọdo glọ dọmọ: “Nugbo, yẹn pọ́n dọ Jiwheyẹwhe ma yin mẹnukuntahopọntọ gba: ṣigba to akọta lẹpo mẹ, mẹhe dibusi i, bo wazọ́n dodo, wẹ yè kẹalọyi to e dè.” (Owalọ lẹ 10:9-35) Lehe e paṣa Pita do sọ to whenuena Jiwheyẹwhe dohia dọ emi kẹalọyi Kọneliọsi po whẹndo etọn po gbọn gbigbọ wiwe kinkọndo yé ji dali!

Paulu—Nuyizan Dide de na Akọta Lẹ

Lizọnyizọn Paulu tọn yin apajlẹ vonọtaun lehe Jehovah nọ wleawuna devizọnwatọ etọn lẹ vudevude nado yiwanna gbẹtọ wunmẹ lẹpo bosọ gọalọna yé do tọn. To sinsẹ̀n-didiọ Paulu tọn whenu, Jesu dọ dọ Paulu na yinuwa taidi nuyizan dide de he na hẹn yinkọ Etọn yì kosi lẹ dè. (Owalọ lẹ 9:15) Enẹgodo Paulu yì Alabia, vlavo nado lẹnayihamẹpọn do lẹndai Jiwheyẹwhe tọn nado yí ewọ zan to wẹndagbe lọ lilá hlan akọta lẹ mẹ ji.—Galatianu lẹ 1:15-17.

To gbejizọnlin mẹdehlan tọn tintan etọn whenu, Paulu do zohunhun hia to yẹwhehodidọ hlan mẹhe mayin Ju lẹ mẹ. (Owalọ lẹ 13:46-48) Jehovah dona nuwiwa Paulu tọn, podọ enẹ yin kunnudenu de dọ apọsteli lọ to onú lẹ wà sọgbe hẹ tito Jehovah tọn. Paulu dohia dọ emi mọnukunnujẹ pọndohlan Jehovah tọn mẹ ganji to whenue e yí adọgbigbo do kọhona Pita, he ko do mẹnukuntahopọn hia gbọn didapana gbẹdido hẹ mẹmẹsunnu etọn he mayin Ju lẹ dali.—Galatianu lẹ 2:11-14.

Kunnudenu dogọ lẹ dọ Jiwheyẹwhe to anadena vivẹnudido Paulu tọn yin mimọ to gbejizọnlin mẹdehlan tọn etọn awetọ whenu to whenuena gbigbọ wiwe glọnalina Paulu sọn yẹwhehodidọ to agbegbe Lomu tọn heyin Bitinia mẹ. (Owalọ lẹ 16:7) E họnwun dọ ojlẹ ma ko sọ̀ gba. Ṣigba, Bitinianu delẹ lẹzun Klistiani to godo mẹ. (1 Pita 1:1) To numimọ de mẹ, Makedonianu de vẹ̀ Paulu, dọmọ: “Juwa Makedonia, bo gọalọna mí.” Paulu wá tadona lọ kọ̀n dọ emi dona lẹkọ nado sọgan lá wẹndagbe lọ to agbegbe Lomu tọn enẹ mẹ.—Owalọ lẹ 16:9, 10.

Nugopipe Paulu tọn nado diọada yin whiwhlepọn to whenuena e dọyẹwheho hlan Atẹninu lẹ. Osẹ́n Glẹki po Lomu po tọn ma na dotẹnmẹ mẹde nado hẹn yẹwhe jonọ po aṣa sinsẹ̀n tọn yọyọ lẹ po wá aimẹ. Owanyi he Paulu tindo na gbẹtọ lẹ whàn ẹn nado yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo nuyiwa sinsẹ̀n yetọn tọn lẹ ji. To Atẹni, e doayi agbà de go he ji e yin winwlan do dọ “hlan Jiwheyẹwhe Mayọnẹn de.” E dlẹnalọdo nukinkan ehe to azọ́n kunnudide tọn etọn mẹ. (Owalọ lẹ 17:22, 23) Aliho dagbe nankọ die nado bẹ wẹndomẹ etọn jẹeji to aliho he jọmẹ, bo tindo sisi de mẹ!

Lehe homẹ Paulu tọn na ko hùn do sọ to whenuena e lẹnnupọn do kọdetọn azọ́n etọn tọn lẹ ji taidi apọsteli de na kosi lẹ! E gọalọ nado dó agun he bẹ Klistiani susu he mayin Juvi lẹ hẹn ai to Kọlinti, Filippi, Tẹsalonika, podọ to tòdaho lẹ mẹ to Galatia. E gọalọna sunnu po yọnnu yisenọ lẹ po, taidi Damali, Dionisiu, Sọlgiu Paulu, po Titu po. Lẹblanulọkẹyi nankọ die nado mọdọ mẹhe ma yọ́n Jehovah kavi Biblu lẹ kẹalọyi nugbo sinsẹ̀n Klistiani tọn! Gando azọngban etọn to alọgigọna mẹhe mayin Ju lẹ nado wá plọn oyọnẹn nugbo tọn go mẹ, Paulu dọmọ: “Nugbo, mọwẹ yẹn ko yí vivẹnu do dọyẹwheho wẹndagbe tọn, e mayin ofi he yè ko ylọ oyín Klisti tọn te gba, . . . ṣigba dile yè wlan ẹn dọ, Hlan yé he yè ma ko dọho etọn, yé na mọ: podọ yé he ma ko sè lẹ na tunwun.” (Lomunu lẹ 15:20, 21) Be mí sọgan tindo mahẹ to wẹndagbe lọ lilá hlan mẹhe ma wá sọn agbegbe mítọn mẹ lẹ mẹ ya?

Alọgigọna Mẹhe Tin to Aigba ji Lẹpo

Sọlọmọni hodẹ̀ hlan Jehovah gando mẹhe mayin Islaelivi he na wá basi sinsẹ̀n to tẹmpli Jelusalẹm tọn mẹ lẹ go. E vẹvẹ dọmọ: ‘Hiẹ ni sè to olọn otẹn fininọ towe mẹ, bo wà kẹdẹdi ehe jonọ lọ ylọ hlan we na lẹpo; na akọta aigba tọn lẹpo nido yọ́n oyín towe.’ (1 Ahọlu lẹ 8:41-43) Lilatọ Ahọluduta tọn fọtọ́n susu to otò voovo lẹ mẹ wẹ tindo numọtolanmẹ mọnkọtọn to egbehe. Yé nọ dukosọ hẹ gbẹtọ he taidi Ninevenu lẹ mẹhe, ‘ma yọ́n vogbingbọn to alọ adusi po amiyọn yetọn po mẹ’ to gbigbọ-liho lẹ. Podọ wẹnlatọ Ahọluduta tọn lẹ nọ tin to jejeji nado tindo mahẹ to hẹndi dọdai he gando sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ bibẹpli sọn akọta susu mẹ go lọ mẹ.—Isaia 2:2, 3; Mika 4:1-3.

Kẹdẹdile mẹhe wá sọn Mẹylọhodotọklisti mẹ lẹ ko kẹalọyi owẹ̀n todido Biblu tọn do, mọwẹ mẹhe wá sọn sinsẹ̀n devo mẹ lẹ lọsu to wiwà do. Nawẹ ehe dona yinuwado hiẹ ji do? Gbeje dewe pọ́n po nugbonọ-yinyin po. Eyin hiẹ lẹndọ nuvẹun ko doadọ̀do taun to ahun towe mẹ, yí owanyi do diọtẹnmẹna ẹn.a Ma gbẹ́ mẹhe Jiwheyẹwhe jlo nado kẹalọyi lẹ dai blo.—Johanu 3:16.

Wleawu ganji whẹpo do dọho na mẹhe wá sọn fidevo lẹ. Jẹakọ hẹ nuyise yetọn lẹ, ahunmẹdunamẹnu yetọn lẹ, po aliho he mẹ yé nọ lẹnnupọn te po; enẹgodo dín nuhe ji mì omẹ awe lẹ kọngbedopọ do de. Do dagbewà po awuvẹmẹ po hia mẹdevo lẹ. Dapana nudindọn, yọ́n alọdiọ bosọ yin pọndohlan dagbenọ. (Luku 9:52-56) To mọwiwà mẹ, hiẹ na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, “mẹhe to jijlo dọ yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọnẹn nugbo tọn kọ̀n.”—1 Timoti 2:4.

Lehe homẹ mítọn nọ hùn nado tindo gbẹtọ he wá sọn ofi voovo lẹ to agun mítọn lẹ mẹ do sọ! (Isaia 56:6, 7) Lehe e nọ hẹn ahun jaya do sọ na e mayin yinkọ taidi Malia, Jean, Zinsou, po Finayọn lẹ po kẹdẹ wẹ mí nọ sè to egbehe gba ṣigba devo lẹ taidi Mamadou, Jegan, Reza, po Chan po ga! Na nugbo tọn, ‘ohọ̀n daho he nọ planmẹ jẹ nuwiwa kọ̀n de ko yin hùnhùn’ hlan mí. (1 Kọlintinu lẹ 16:9) Mì gbọ mí ni yí dotẹnmẹ he hundote na mí lẹ zan nado dlẹnkanna oylọ basinamẹ heyin zizedonukọnnamẹ gbọn Jehovah Jiwheyẹwhe he ma nọ homẹnukuntapọ́n dali, nado kẹalọyi gbẹtọ akọta lẹpo tọn!

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 23]

Paulu má wẹndagbe lọ hẹ gbẹtọ lẹ to filẹpo gbọn yinyọ́n alọdiọ dali

. . . to Atẹni

. . . to Filipi

. . . dile e to gbejizọnlin basi