Sẹ̀n Jiwheyẹwhe “to Gbigbọ Mẹ”

“Mẹnu go wẹ mì na jlẹ Jiwheyẹwhe do? Kavi apajlẹ tẹwẹ mì na do jlẹte hẹ ẹ?”—ISAIA 40:18

VLAVO hiẹ yise taun dọ yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan yin alọkẹyi to Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n mẹ. A sọgan lẹndọ ehe nọ dọ̀n we sẹpọ Sisètọ odẹ̀ tọn, he ma nọ yin mimọ po nukun po bo ma taidi nujọnu tọn bosọ dáblu lọ.

Ṣigba be mí vò mlẹnmlẹn nado de aliho he mẹ mí na dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe te wẹ? Be e mayin Jiwheyẹwhe lọsu wẹ tindo jlọjẹ lẹpo nado dọ nuhe e kẹalọyi po nuhe e ma kẹalọyi po ya? Jesu basi zẹẹmẹ lehe Jiwheyẹwhe nọ pọ́n whẹho lọ hlan do tọn to whenuena e dọmọ: “Yẹn wẹ aliho lọ, nugbo, po ogbẹ̀ po; mẹde ma sọgan wá Otọ́ dè, adavo gbọn yẹn dali.” (Johanu 14:6) Hodidọ enẹ kẹdẹ tlẹ ko gbẹ́ yẹdide sinsẹ̀n tọn kavi nuyizan wiwe depope yiyizan dai.

Mọwẹ, sinsẹ̀n-bibasi wunmẹ tangan de tin he Jehovah Jiwheyẹwhe nọ kẹalọyi. Wunmẹ detẹ niyẹn? To nujijọ devo whenu, Jesu dọmọ: “Ojlẹ lọ ja, dinvie sọ wẹ, whenuena sinsẹ̀ntọ nugbonọ lẹ na sẹ̀n Otọ́ to [gbigbọ] po nugbo po mẹ: na nugbo mẹmọnkọ wẹ Otọ́ to dindin nado yin sinsẹ̀ntọ etọn lẹ. Gbigbọ wẹ Jiwheyẹwhe: e jẹ yé he to sinsẹ̀n ẹn lẹ ni nọ sẹ̀n ẹn to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ.”—Johanu 4:23, 24.

Be yẹdide de sọgan nọtena Jiwheyẹwhe, heyin “gbigbọ” ya? Lala. Mahopọnna lehe yẹdide sinsẹ̀n tọn de sọgan yọnwhanpẹ sọ, e ma sọgan sọzẹn hẹ gigo Jiwheyẹwhe tọn gbede. Enẹwutu yẹdide Jiwheyẹwhe tọn de ma sọgan yin dohia nugbo ewọ tọn de gbede gba. (Lomunu lẹ 1:22, 23) Be mẹde na to ‘sinsẹ̀n-basi to nugbo mẹ’ eyin yẹdide sinsẹ̀n tọn he gbẹtọ basi de gblamẹ wẹ e nọ dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe te ya?

Nuplọnmẹ He Họnwun Biblu Tọn

Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gbẹ́ boṣiọ lẹ bibasi taidi nuyizan sinsẹ̀n-bibasi tọn dai. Awetọ Osẹ́n Ao lẹ tọn degbè dọmọ: “Hiẹ ma na basi boṣiọ pipà de hlan dewe, kavi apajlẹ ojlẹmọ depope tọn he tin to olọn mẹ aga, kavi he tin to aigba mẹ to odò, kavi he tin to otọ̀ mẹ to aigba glọ: hiẹ ma na dẹ́ dewe do odò hlan yé, kavi sẹ̀n yé gba.” (Eksọdusi 20:4, 5) Owe-wiwe gbọdo Klistiani tọn lọsu degbè dọ: “Mì họ̀n sọn boṣiọ-sinsẹ̀n kọ̀n.”—1 Kọlintinu lẹ 10:14.

Nugbo wẹ dọ, mẹsusu nọ dọnnu dọ yẹdide he yé to yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ mayin boṣiọ-sinsẹ̀n gba. Di apajlẹ, Klistiani Orthodoxe tọn lẹ nọ saba gbẹ́ dọ yé ma to sinsẹ̀n-basi hlan yẹdide sinsẹ̀n tọn he yé nọ litai, jẹklo, bo hodẹ̀ na lẹ gba. Yẹwhegán Orthodoxe tọn de wlan dọmọ: “Mí nọ na sisi yé na yé yin nuyizan wiwe lẹ wutu, podọ na mí to gbégbòna nuhe Yẹdide sinsẹ̀n tọn lọ lẹ yin ojlẹmọ na wutu.”

Ṣigba, kanbiọ lọ gbọṣi aimẹ dọ: Be Jiwheyẹwhe nọ kẹalọyi yizan yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ na lẹndai gbégbònamẹ he ma tlẹ yin tlọlọ tọn ya? Biblu ma degbena nuyiwa mọnkọtọn to fidepope gba. To whenuena Islaelivi lẹ ze boṣiọ oyìnvu tọn de dai, bo sọalọakọ́n dọ e tin na lẹndai gbégbigbòna Jehovah tọn, Jiwheyẹwhe do wangbẹna sinsinyẹn etọn hia, bo dọ dọ yé ko ṣiatẹ.—Eksọdusi 32:4-7.

Owù Nuglọ Tọn Lọ

Nuyizan he sọgan yin mimọ po nukun po lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ yin owùnú de. E sọgan whlé gbẹtọ lẹ pọ́n po awubibọ po nado basi sinsẹ̀n hlan nuyizan lọ kakati hlan Jiwheyẹwhe he onú lọ yin linlẹn nado nọtena. To hogbe devo lẹ mẹ, yẹdide lọ nọ lẹzun asisa boṣiọ-sinsẹ̀n tọn.

Enẹ jọ do nuyizan delẹ go to azán Islaelivi lẹ tọn gbè. Di apajlẹ, Mose basi odàn gànvẹẹ tọn de to zọnlinzinzin pọmẹ tọn sọn Egipti whenu. To tintan whenu, ojlẹmọ odàn lọ tọn he tin to opò de ji yinuwa taidi azọ̀nhẹngbọ de. Mẹhe yin yasana po adú-húmẹ odàn tọn po lẹ sọgan pọ́n odàn gànvẹẹ tọn lọ hlan bo mọ alọgọ Jiwheyẹwhe tọn yí. Ṣigba to whenue yé jẹ Aigba Pagbe tọn ji godo, e taidi dọ yé diọ opò ehe zun boṣiọ de, taidi dọ odàn gànvẹẹ tọn lọ lọsu tindo huhlọn nado hẹnazọngbọ nkọtọn. Yé mẹ̀n nuyọnwan hlan ẹn bo tlẹ sọ na ẹn yinkọ de, heyin Nẹhuṣitani.—Osọha lẹ 21:8, 9; 2 Ahọlu lẹ 18:4.

Islaelivi lẹ sọ tẹnpọn nado yí aki alẹnu tọn lọ zan taidi obó-tadagbe tọn de sọta kẹntọ yetọn lẹ, podọ ehe tindo kọdetọn ylankan lẹ. (1 Samuẹli 4:3, 4; 5:11) Podọ to azán Jẹlemia tọn gbè, tẹmpli lọ duahunmẹna tòmẹnu Jelusalẹm tọn lẹ hugan Jiwheyẹwhe he yé to sinsẹ̀n-basi hlan to finẹ.—Jẹlemia 7:12-15.

Linlẹn sinsẹ̀n-bibasi hlan onú lẹ to otẹn Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbẹsọ gbayipe to egbehe. Dodinnanutọ Vitalij Ivanovich Petrenko dọmọ: “Yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ . . . lẹzun nuyizan sinsẹ̀n-bibasi tọn bosọ tin to owù boṣiọ-sinsẹ̀n tọn mẹ . . . Mí dona yigbe dọ linlẹn kosi lẹ tọn wẹ ehe bosọ yin hinhẹn wá sinsẹ̀n-bibasi yẹdide tọn mẹ gbọn nuyise he gbayipe lẹ dali.” Mọdopolọ, yẹwhenọ Glẹki Orthodoxe tọn Demetrios Constantelos dọ to owe etọn heyin Comprendre l’Église grecque orthodoxe (Glẹnsigbe) mẹ dọmọ: “E yọnbasi dọ Klistiani de ni hẹn yẹdide sinsẹ̀n tọn de zun nuhe e to sinsẹ̀n-basi hlan.”

Alọsọakọ́n lọ dọ yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ nọ gọalọnamẹ to sinsẹ̀n-bibasi mẹ poun wẹ ma sọgbe gba. Etẹwutu? Eyọn, be nugbo wẹ dọ yẹdide Malia kavi “mẹwiwe lẹ” tọn tangan delẹ sọgan yin pinpọnhlan nado jẹna mẹdezejo daho bosọ yọn-na-yizan tlala hugan yẹdide sinsẹ̀n tọn devo lẹ he nọtena omẹ dopolọ he ko kú to ojlẹ dindẹn taun die wayi ya? Di apajlẹ, yẹdide sinsẹ̀n tọn tangan de he nọtena Malia to Tínos, Grèce, tindo mẹdezejotọ Orthodoxe he nọ litaina ẹn lẹ, to whenuena mẹdezejotọ nugbonọ devo lẹ nọ litaina yẹdide Malia tọn devo to Soumela, to agewaji Grèce tọn. Hagbẹ lọ lẹ dopodopo wẹ yise dọ yẹdide sinsẹ̀n tọn yetọn wẹ yọnhugan, bo nọ wazọ́n jiawu lẹ hugan awetọ, dile etlẹ yindọ yẹdide awe lẹ nọtena omẹ dopolọ he ko kú to ojlẹ dindẹn die wayi. Gbọnmọ dali, to nuwiwa mẹ, gbẹtọ lẹ nọ dohia dọ yẹdide sinsẹ̀n tọn delẹ tindo huhlọn taun bo nọ basi sinsẹ̀n hlan yé.

Be Odẹ̀ Dona Nọ Yin Hihò Hlan “Mẹwiwe lẹ” Kavi Malia Wẹ?

Nalete, etẹwẹ dogbọn gbégbigbò na mẹdopodopo lẹ, taidi Malia kavi “mẹwiwe lẹ” dali? To gbeyiyi hlan whlepọn Satani tọn de mẹ, Jesu dlẹnalọdo Deutelonomi 6:13 bo dọmọ: “Hiẹ na litaina Oklunọ Jiwheyẹwhe towe, ewọ dopo kẹdẹ wẹ hiẹ na nọ sẹ̀n.” (Matiu 4:10) E dọ to godo mẹ dọ “Otọ́” lọ wẹ sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ lẹ na nọ sẹ̀n, e mayin mẹdevo depope gba. (Johanu 4:23) To ehe yinyọnẹn mẹ, angẹli de wọhẹ apọsteli Johanu na tintẹnpọn nado sẹ̀n ẹn wutu, dọmọ: “Hiẹ wà mọ blo . . . litaina Jiwheyẹwhe.”—Osọhia 22:9.

Be e sọgbe nado nọ hodẹ̀ hlan Malia, heyin onọ̀ aigba ji Jesu tọn, kavi “mẹwiwe” tangan lẹ, bo biọ to yé si nado gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe do ota mítọn mẹ ya? Gblọndo tlọlọ Biblu tọn wẹ yindọ: ‘Whẹgbọtọ dopo akàn wẹ tin to Jiwheyẹwhe po gbẹtọ po ṣẹnṣẹn, dawe lọ, Jesu Klisti.’—1 Timoti 2:5.

Hẹn Haṣinṣan Towe hẹ Jiwheyẹwhe Go

Yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ, he jẹagọdo nuplọnmẹ họnwun Biblu tọn, ma sọgan gọalọna gbẹtọ lẹ nado mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn bo yin whinwhlẹngán gba. To vogbingbọn mẹ, Jesu dọ dọ ogbẹ̀ madopodo sinai do oyọnẹn Jiwheyẹwhe nugbo dopo akàn lọ tọn tintindo mítọn ji, enẹ wẹ nado jẹakọ hẹ omẹ wunmẹ he e yin, lẹndai etọn lẹ po lehe e nọ yinuwa hẹ gbẹtọvi lẹ do po. (Johanu 17:3) Yẹdide sinsẹ̀n tọn he ma nọ mọnú, tindo numọtolanmẹ, kavi dọho lẹ ma nọ gọalọnamẹ nado yọ́n Jiwheyẹwhe bo sẹ̀n ẹn po alọkẹyi po gba. (Psalm 115:4-8) Nuplọnmẹ titengbe enẹ tin-to-aimẹ gbọn Biblu, heyin Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn gblamẹ kẹdẹ.

Gbọnvona dọ sinsẹ̀n-bibasi hlan yẹdide lẹ ma nọ hẹn ale depope wá, e sọgan hẹn owù wá to gbigbọ-liho. Gbọnna? Na taun tọn, e sọgan hẹn haṣinṣan mẹtọn hẹ Jehovah gble. Gando Islaeli, he ‘yí boṣiọ awuhiọ tọn lẹ do hẹn ẹn gblehomẹ’ go, Jiwheyẹwhe dọ dọdai dọ: “Yẹn na yí nukunmẹ ṣie whlá sọn yé dè.” (Deutelonomi 32:16, 20) Nado vọ́ haṣinṣan yetọn jlado hẹ Jiwheyẹwhe na biọ dọ yé ni ‘gbẹ́ boṣiọ ylankan lẹ dai.’—Isaia 31:6, 7.

Enẹwutu, lehe ayinamẹ Owe-wiwe tọn lọ sọgbe do sọ dọmọ: “Yọpọ ṣie lẹ emi, mì jagọ sọn boṣiọ lẹ kọ̀n”!—1 Johanu 5:21.

[Apotin to weda 6]

Yin Alọgọna Nado Basi Sinsẹ̀n “to Gbigbọ Mẹ”

Olivera yin hagbẹ mẹdezejotọ Ṣọṣi Orthodoxe tọn de to Albanie. To whenuena otò lọ doalọtena sinsẹ̀n to 1967, Olivera zindonukọn to nuwiwa sinsẹ̀n etọn tọn lẹ mẹ to nuglọ. E yí suhugan akuẹ vude gbọjẹ whenu-gaa tọn etọn zan nado họ̀ yẹdide sinsẹ̀n tọn sika po fataka po tọn lẹ, nuyọnwan lẹ, gọna vẹla lẹ. E nọ whlá yé do akanma etọn ji bo nọ saba dọ́ oján he to yakẹ de ji na obu dọ yé sọgan yin mimọ kavi yin finfin. To whenuena Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dla ẹ pọ́n to bẹjẹeji 1990 lẹ tọn, Olivera mọdọ nugbo Biblu tọn tin to owẹ̀n yetọn mẹ. E mọ nuhe Biblu dọ gando sinsẹ̀n-bibasi nugbo to “gbigbọ mẹ” go, bosọ plọnnu do linlẹn Jiwheyẹwhe tọn gando yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan go ji. (Johanu 4:24) Kunnudetọ he nọ plọn Biblu hẹ ẹ doayi e go dọ yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ nọ depò to ohọ̀ lọ mẹ to whedepopenu he e yì owhé Olivera tọn gbè. Popolẹpo busẹ to godo mẹ. To baptẹm etọn godo, Olivera dọmọ: “Todin, yẹn tindo gbigbọ wiwe Jehovah tọn, kakati ni yin yẹdide sinsẹ̀n tọn ovọ́ lẹ. Yẹn dopẹ́ taun dọ yẹn sọgan mọ gbigbọ wiwe etọn yí matin yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan.”

Athena, he wá sọn lopo Lesbos tọn ji to Grèce, yin hagbẹ zohunhunnọ Ṣọṣi Orthodoxe tọn de. E tin to hànji-gbẹ́ mẹ bosọ nọ hodo aṣa sinsẹ̀n tọn lẹ po sọwhiwhe po, he bẹ yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan hẹn. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ gọalọna Athena nado yọnẹn dọ e mayin nuhe ko yin pinplọn ẹn lẹpo wẹ sọgbe hẹ Biblu gba. Ehe bẹ yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ po satin lẹ po yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ hẹn. Athena tẹkudeji dọ emi na basi dodinnanu mẹdetiti tọn do fie nuyizan sinsẹ̀n tọn ehelẹ bẹjẹeji sọn ji. To whenuena e ko basi dodinnanu to owe voovo lẹ mẹ godo, e tindo nujikudo dọ e mayin Klistiani lẹ dè wẹ nuyizan mọnkọtọn lẹ wá sọn gba. Ojlo etọn nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe “to gbigbọ mẹ” zọ́n bọ e bẹ yẹdide sinsẹ̀n tọn etọn lẹpo dlan, mahopọnna lehe yé vẹahi sọ. Ṣigba, homẹ Athena tọn hùn nado kẹalọyi nuhẹngu enẹ na e nido sọgan sẹ̀n Jiwheyẹwhe to aliho he wé bo yin alọkẹyi to gbigbọ-liho de mẹ.—Owalọ lẹ 19:19.

[Apotin/Yẹdide to weda 7]

Be Anazọnwiwa Poun Wẹ Yẹdide lẹ Yin Ya?

To owhe agọe tọn lẹ mẹ, yẹdide sinsẹ̀n Orthodoxe tọn lẹ ko yin bibẹpli lẹdo aihọn pé. Mẹhe to yẹdide lọ bẹpli lẹ ma nọ saba pọ́n yé taidi nuyizan wiwe sinsẹ̀n tọn gba, ṣigba taidi anazọnwiwa de he do aṣa Byzance tọn hia. E ma yin nupaṣamẹ gba nado mọdọ yẹdide sinsẹ̀n tọn mọnkọtọn susu lẹ nọ yin yíyí do doaṣọna owhé kavi wekantẹn mẹhe ma yise dọ Jiwheyẹwhe tin de tọn.

Nalete, Klistiani ahundoponọ lẹ ma wọnji lẹndai tangan yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ tọn go gba. Nuyizan sinsẹ̀n-bibasi tọn de wẹ yé yin. Dile etlẹ yindọ Klistiani lẹ ma nọ jẹagọdo jlọjẹ mẹdevo lẹ tọn nado tindo yẹdide sinsẹ̀n tọn lẹ, yelọsu ma nọ tindo yé gba, etlẹ yin taidi nuyizan he yin bibẹpli lẹ. Ehe tin to kọndopọmẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n heyin mimọ to Deutelonomi 7:26 mẹ dọmọ: “Hiẹ ma na hẹn osùnú [yẹdide he nọ yin yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ] de wá jẹ ohọ̀ towe mẹ, bosọ lẹzun onú klandovo jijlẹdo e go de: hiẹ na gbẹwanna ẹn gbidigbidi, hiẹ bo nasọ howán ẹn gbidigbidi.”

[Yẹdide to weda 7]

Jiwheyẹwhe ma kẹalọyi yizan yẹdide lẹ tọn to sinsẹ̀n-bibasi mẹ gba

[Yẹdide to weda 8]

Oyọnẹn Biblu tọn nọ gọalọna mí nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe to gbigbọ mẹ