Gbẹninọ to Anademẹ Otàngblo Tọn Glọ
A PÉ mẹde dile a to tintọ́n sọn owhé towe gbè. A klẹnafọ do osé de go. Ohẹ̀ wunmẹ de dawhá to zánmẹ. A kú odlọ de pludopludo. Nujijọ paa he ma nọ gbleawunamẹ wẹ yé yin na mẹsusu. Ṣigba na mẹdelẹ to Whèyihọ Aflika tọn, onú ehelẹ sọgan yin pinpọnhlan taidi ohia lẹ, kavi wẹndomẹ ylankan lẹ sọn agblò gbigbọmẹ tọn mẹ. E nọ yin linlẹn dọ nujijọ dagbe kavi nugbajẹmẹji tin to nukọn ja, sinai do ohia lọ po zẹẹmẹ etọn po ji.
Na nugbo tọn, otangblo gbayipe to gbonu Aflika tọn ga. Dile etlẹ yindọ yé ko nọgbẹ̀ na owhe susu to lẹdo de mẹ fie mẹsusu ma yise dọ Jiwheyẹwhe tin te, suhugan mẹhe tin to Chine po otò Union soviétique dai tọn mẹ lẹ po gbẹsọ tẹdo otangblo lẹ go. To otò Whèyihọ-waji tọn lẹ mẹ, mẹsusu nọ gbadopọnna afinyọnnuwiwa ojlẹ he mẹ yé yin jiji te tọn (horoscope), nọ dibusi vendredi he jẹ do azán 13tọ osun tọn ji lẹ, bo nọ dapana asé yuu lẹ. Mẹhe tin to Pôle Nord lẹ nọ pọ́n hinhọ́n agewaji tọn lẹ hlan taidi ohia awhàn po azọ̀nylankan po tọn. To Inde, agbanbẹhun-kùntọ he yise dọ yé dona nọ tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn na agbasa yetọn nido miọn to yozò whenu lẹ to SIDA hẹn gbayipe. To Japon, mẹhe nọ kùn odò gbọn aigba glọ lẹ yise dọ nugbajẹmẹji na jọ eyin yọnnu de biọ odò lọ mẹ whẹpo e yin tadona. Otangblo lẹ sọ gbayipe to aihundida lanmẹyiya pọmẹ tọn lẹ mẹ ga. Mẹhe nọ hò bọlu he yè nọ dlan gbọ̀n odọ̀ ji dopo tlẹ dọ dọ afọgódó yuu kakati ni yin wewe dido wẹ zọ́n bọ emi tindo kọdetọn dagbe pludopludo. Todohukanji lọ ma do dogbó.
Etẹwẹ dogbọn hiẹ dali? Vlavo be a tindo obu aṣli tọn, he ma sọgan yin zẹẹmẹ basina de wẹ ya? Be “nuyise, nuyise-daa, kavi aṣa he dáblu de” nọ yinuwado hiẹ ji wẹ ya? Gblọndo towe sọgan dohia eyin otangblo to anadena gbẹzan towe, na mọwẹ owe dopo basi zẹẹmẹ hogbe lọ “otangblo” tọn do niyẹn.
Mẹhe nọ dike na otangblo ni yinuwa do nudide etọn lẹ po nuwiwa egbesọegbesọ etọn lẹ po ji to ede hẹnwa anademẹ nude he e ma mọnukunnujẹemẹ na taun tọn glọ. Be nuyọnẹnnu wẹ ehe yin ya? Be mí dona jo míde hlan nuyiwadomẹji dózin ylankan mọnkọtọn de wẹ ya? Be onú tata he ma nọ gbleawunamẹ de wẹ otangblo yin kavi ohia nujijọ ylankan de tọn?