Be Otàngblo lẹ to Anadena Gbẹzan Towe Wẹ Ya?

OTÀNGBLO lẹ tin lẹdo aihọn pé. Yé nọ yin pinpọn po nukun nujọnu tọn po taidi apadewhe ogú aṣa tọn to whedelẹnu. Kavi yé sọgan yin pinpọnhlan taidi ojlofọndotenamẹnu—he nọ hẹn gbẹzan vivi dogọ poun lẹ. To otò Whèyihọ-waji tọn lẹ mẹ, otangblo lẹ ma nọ saba yin pinpọn po nukun nujọnu tọn po sọmọ gba. To fidevo lẹ—di apajlẹ, to Aflika—otangblo lẹ sọgan yinuwado gbẹzan gbẹtọ lẹ tọn ji taun.

Suhugan aṣa Aflika tọn wẹ yin zize sinai do otangblo ji. Sinimoto lẹ, tito-to-whinnu ladio tọn lẹ, po owe heyin bibasi to Aflika lẹ po nọ saba zinnudo otangblo po hosọ dabla lẹ po ji, taidi bojijlẹ, sinsẹ̀n-bibasi hlan tọgbo lẹ, po vodun lẹ po. Etẹwutu otangblo lẹ nọ yinuwado gbẹtọ lẹ ji sọmọ, podọ fie wẹ otangblo lẹ wá sọn?

Fie Wẹ Otàngblo lẹ Wá Sọn?

Otàngblo susu wẹ wá sọn obu gbigbọ oṣiọ lẹ tọn kavi gbigbọ wunmẹ devo lẹ tọn mẹ. Nujijọ lẹ nọ yin zẹẹmẹ basina taidi vivẹnudido gbigbọ ehelẹ tọn nado dọho hẹ mẹhe to ogbẹ̀ lẹ gando owù de, avase de, kavi dona de go.

Otàngblo lẹ sọ yin kinkọndopọ pẹkipẹki hẹ azọ̀nhẹngbọ po amasin po. Na suhugan mẹhe tin to otò he to nukunhùn mẹ lẹ tọn, amasin dotowhé tọn lẹ vẹahi taun bo ma tlẹ sọgan yin hihọ̀. Enẹwutu, mẹsusu nọ dín azọ̀nhẹngbọ kavi nọ tẹnpọn nado wà nuhe sọgan glọnalina azọ̀n lẹ gbọn lilẹhlan aṣa tọgbo tọn lẹ, afinyọnnuwiwa, po otangblo lẹ po dè dali. Yé sọ nọ voawu tlala to nuyiwa hẹ bokọnọ de he yọ́n aṣa yetọn bo nọ dó akọgbè yetọn lẹ mẹ hugan doto he nọ zan yovo-masin lẹ mẹ. Gbọnmọ dali, nuyise otangblo tọn lẹ to gbigbayipe zọnmii.

Aṣa otangblo tọn lẹ yise dọ awutu po owùnu-jijọ lẹ po mayin nujijọ kosọ tọn lẹ poun gba, ṣigba nọ yin hinhẹnwa gbọn huhlọn he tin to agblò gbigbọmẹ tọn mẹ lẹ dali. Bokọnọ lẹ sọgan sọalọakọ́n dọ homẹ tọgbo he ko kú de tọn ma hùn do nude go. Kavi gbigbọ kẹnsinọ de sọgan dọ dọ mẹde ko yí bokọnọ devo zan nado sabogbè do omẹ lọ, podọ enẹwutu wẹ awutu kavi owùnu-jijọ lọ do wá aimẹ.

Otàngblo lẹ gbọnvo taun lẹdo aihọn pé, podọ lehe yé nọ yin hinhẹn gbayipe do sinai do aṣa, po ninọmẹ lẹdo lọ tọn lẹ po ji. Ṣigba nuhe kọ̀n yemẹpo dopọ wẹ yise lọ dọ mẹde, kavi nude, sọn agblò gbigbọmẹ tọn mẹ dona yin homẹmiọnna.

Be Yé Nọ Gbleawunamẹ Wẹ Kavi Lala?

Jiji ahoho lẹ tọn nọ yin nujijọ awuvivi kavi aglinjijẹ tọn de na suhugan whẹndo lẹ tọn. Ṣigba, hlan mẹhe yise to otangblo mẹ lẹ, e sọgan yin pinpọnhlan taidi ohia de. To lẹdo Whèyihọ Aflika tọn delẹ mẹ, mẹsusu nọ pọ́n ẹn hlan taidi jiji yẹwhe lẹ tọn, bọ sinsẹ̀n nọ yin bibasi hlan ahoho lọ lẹ. Eyin ahoho lọ dopo kavi awe lẹ kú, boṣiọ pẹvi ahoho lọ lẹ tọn nọ yin bibasi, bọ whẹndo lọ dona nọ na núdùdù boṣiọ ehelẹ. To fidevo lẹ, gbẹtọ lẹ nọ pọ́n jiji ahoho lẹ tọn hlan taidi dẹhodo de, jẹ obá he mẹ mẹjitọ delẹ nọ hù dopo to yé mẹ, e whè gbau. Etẹwutu? Yé yise dọ eyin ahoho awe lẹ gán janwẹ, yé na hù mẹjitọ yetọn lẹ to gbèdopo.

Apajlẹ ehe nkọtọn lẹ dohia dọ dile etlẹ yindọ otangblo delẹ sọgan taidi awuvivinamẹnu he ma nọ gbleawunamẹ, devo lẹ sọgan yin owùnu—bo tlẹ nọ hẹn okú wá. Po zẹẹmẹ bibasi ylankan lẹ po, nujijọ he ma nọ gbleawunamẹ de sọgan yin didiọzun whẹho owùnọ de.

Mọwẹ, otangblo yin nuyise de, yèdọ wunmẹ sinsẹ̀n tọn de na taun tọn. To nulinlẹnpọn do adà owùnọ otangblo tọn lẹ ji mẹ, e sọgbe nado kanse dọ: Homẹ mẹnu tọn wẹ nuyise po nuyiwa otangblo tọn lẹ po nọ hẹn hùn?

Asisa Otàngblo lẹ Tọn

Mahopọnna dọ kunnudenu lẹ dohia dọ Satani tin, mẹdelẹ nọ gbẹ́ tintin Satani kavi gbigbọ ylankan lẹ tọn dai to egbehe. Ṣigba, to ojlẹ awhàn tọn lẹ mẹ, gbigbẹ́ nado kẹalọyi tintin kẹntọ owùnọ lẹ tọn sọgan dekọtọn do nugbajẹmẹji mẹ. Onú dopolọ sọgan yin nugbo to avùnhiho hẹ nudida gbigbọnọ he tindo huhlọn hugan gbẹtọvi lẹ mẹ, na apọsteli Paulu wlan dọmọ: ‘Na huhlọn ylankan gbigbọnọ lẹ wẹ mí to ahidi hẹ.’—Efesunu lẹ 6:12.

Nudida gbigbọnọ lẹ tin, dile etlẹ yindọ mí ma sọgan mọ yé. Biblu dọ dọ nudida gbigbọnọ mayinukundomọ de yí odàn de zan, taidi hoyidọtọ de, nado dọho hẹ Evi, yọnnu tintan lọ, bo dọ̀n ẹn biọ atẹṣiṣi sọta Jiwheyẹwhe mẹ. (Gẹnẹsisi 3:1-5) Biblu do omẹ gbigbọnọ ehe hia taidi “odàn hoho lọ, he yè nọ ylọ Lẹgba, podọ Satani, he nọ to aihọn lẹpo klọ.” (Osọhia 12:9) Omẹ enẹ lọ, heyin Satani, tindo kọdetọn dagbe to angẹli devo lẹ kiklọ biọ atẹṣiṣi mẹ. (Juda 6) Angẹli ylankan ehelẹ lẹzun aovi lẹ, yèdọ kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ.

Jesu yàn aovi jẹgbonu sọn gbẹtọ lẹ mẹ, podọ devi etọn lẹ lọsu wàmọ. (Malku 1:34; Owalọ lẹ 16:18) Gbigbọ ehelẹ mayin tọgbo he ko kú lẹ gba, na oṣiọ lẹ “ma yọ́n nude” wutu. (Yẹwhehodọtọ 9:5) Kakatimọ, yé yin angẹli atẹṣitọ he Satani hẹn buali lẹ. Mí ma dona yí nukun pẹvi do pọ́n hodidọ hẹ yé kavi taliliaina nuyiwadomẹji yetọn lẹ gba, na taidi nukọntọ yetọn Satani Lẹgba, yé na jlo nado tlẹ́n mí dù. (1 Pita 5:8) Yanwle yetọn wẹ yin nado lẹkọ na mí sọn todido dopo akàn gbẹtọvi tọn kọ̀n—enẹ wẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.

Biblu do dopo to aliho he Satani po aovi etọn lẹ po nọ yizan lẹ mẹ hia dọmọ: “Satani lọsu nọ diọada zun angẹli hinhọ́n tọn.” (2 Kọlintinu lẹ 11:14) Satani na jlo nado klọ mí nado yise dọ emi sọgan na mí aliho gbẹzan tọn he pọnte de. Enẹwutu, e sọgan nọ taidi dọ ale ojlẹ gli tọn delẹ nọ wá gbọn nuyiwa gbigbọ ylankan lẹ tọn gblamẹ. Ṣigba, yé ma sọgan namẹ pọngbọ tẹgbẹ̀ tọn lẹ gba. (2 Pita 2:4) E ma yọnbasi dọ yé ni na ogbẹ̀ mavọmavọ mẹdepope gba, podọ yelọsu na yin vivasudo to madẹnmẹ. (Lomunu lẹ 16:20) Mẹdatọ mítọn wẹ yin asisa dopo akàn ogbẹ̀ mavọmavọ po ayajẹ nujọnu po tọn gọna hihọ́ yọnhugan he mí sọgan tindo sọta gbigbọ ylankan lẹ.—Jakobu 4:7.

Jiwheyẹwhe gbẹ́ alọgọ dindin gbọn afinyọnnuwiwa lẹ gblamẹ dai. (Deutelonomi 18:10-12; 2 Ahọlu lẹ 21:6) Enẹ yin kọndopọ tintindo hẹ kẹntọ lọ, yèdọ gbekinkọndopọ hẹ mẹhe hẹn Jiwheyẹwhe gble lẹ! Afinyọnnuwiwa ojlẹ he mẹ yè yin jiji te tọn pinpọn, bokọnọ de dè yìyì, kavi awujijona nuyiwa otangblo tọn depope na zẹẹmẹdo dotẹnmẹ nina gbigbọ ylankan lẹ nado deanana nudide he a nọ basi to gbẹzan towe mẹ lẹ. Onú dopolọ wẹ e yin po awukinkọndopọ to atẹṣiṣi yetọn sọta Jiwheyẹwhe mẹ po.

Hihọ́ sọn Oylan Si —Be E Yọnbasi Ya?

Ade,a he nọ nọ̀ Niger to Biblu plọn hẹ yẹwhehodọtọ whenu-gigọ́ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de. Ade basi zẹẹmẹ nuhewutu e tindo obó de to nusatẹn etọn mẹ tọn, dọmọ: “Kẹntọ susu wẹ tin.” Mẹhe nọ plọn Biblu hẹ Ade dohia ẹ dọ Jehovah kẹdẹ go wẹ mí sọgan ganjẹ na hihọ́ nujọnu tọn. E hia Psalm 34:7 na Ade, he dọmọ: “Angẹli OKLUNỌ tọn lẹdo yé he dibusi i lẹ pé, bosọ whlẹn yé.” Ade wá tadona kọ̀n dọ: “Eyin Jehovah sọgan basi hihọ́ na mi nugbonugbo, whenẹnu yẹn na de obó lọ sẹ.” Todin, to nudi owhe 20 godo, e to devizọnwa taidi mẹho po lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn de po. Kẹntọ etọn lẹ dopo tata ma tlẹ ko gbleawuna ẹn.

Biblu dohia dọ nujijọ ojlẹ po kosọ po tọn lẹ nọ jọ do mímẹpo go, vlavo mí yise to otangblo mẹ kavi lala. (Yẹwhehodọtọ 9:11) Ṣigba Jehovah ma nọ yí oylan do whlé mí pọ́n gbede. (Jakobu 1:13) Ylando he mí dugu etọn sọn Adam dè wẹ hẹn okú po mape po wá. (Lomunu lẹ 5:12) Na ehe tọn wutu, mẹlẹpo nọ jẹ awutu sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ bo nọ basi nuṣiwa he sọgan dekọtọn do nugbajẹmẹji mẹ lẹ. Enẹwutu, nuṣiwa wẹ e na yin nado dọ dọ gbigbọ ylankan lẹ wẹ nọ hẹn awutu lẹpo kavi nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹpo wá. Yise mọnkọtọn na whlé mí pọ́n nado sanvọ́ hlan gbigbọ lẹ to aliho de mẹ poun wẹ.b Eyin mí to awutu jẹ, mí dona dín alọgọ he sọgbe dotowhé tọn, e mayin ayinamẹ sọn ‘lalonọ po otọ́ lalo tọn po,’ yèdọ Satani Lẹgba dè gba. (Johanu 8:44) Sọha nulinlẹn tọn lẹ dohia dọ mẹhe to gbẹnọ to otò he mẹ otangblo tọgbo tọn gbayipe te lẹ ma nọ nọgbẹ̀ dẹn hugan kavi zan gbẹzan he pọnte hugan mẹhe nọ nọ̀ otò devo mẹ lẹ gba. To whelọnu lo, e họnwun dọ otangblo ma tindo ale depope to agbasalilo-liho.

Jiwheyẹwhe tindo huhlọn hugan gbigbọ ylankan depope, podọ E sọ tindo ojlo to dagbemẹ-ninọ mítọn mẹ. “Nukun Oklunọ tọn tin to dodonọ lẹ go, otó etọn sọ hùn do odẹ̀ yetọn go.” (1 Pita 3:12) Nọ hodẹ̀ hlan ẹn na hihọ́ po nuyọnẹn po. (Howhinwhẹn lẹ 15:29; 18:10) Dovivẹnu nado mọnukunnujẹ Ohó Wiwe etọn, Biblu mẹ. Oyọnẹn he pegan Biblu tọn wẹ yin hihọ́ dagbe hugan he mí sọgan tindo. E na gọalọna mí nado yọ́n nuhewutu onú ylankan lẹ nọ jọ po lehe mí sọgan mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ tọn do po.

Ale He Nọ Wá sọn Oyọnẹn Jiwheyẹwhe Tọn mẹ Lẹ

Oyọnẹn he pegan Jehovah po lẹndai etọn lẹ po tọn—heyin adà awetọ wunvi po otangblo po tọn—wẹ yin họnhungan lọ na hihọ́ nujọnu tọn tintindo. Ehe yin didohia to whẹho Jean, dawe de sọn Bénin tọn mẹ. Otàngblo lẹ doadọ̀do to whẹndo Jean tọn mẹ taun. Sọgbe hẹ aṣa otangblo lẹdo etọn tọn lẹ, yọnnu he ṣẹṣẹ ji visunnu de dona nọ̀ kíhọ vonọtaun de mẹ na azán ṣinẹnẹ. Eyin yọnnu wẹ e ji, e dona nọ kíhọ lọ mẹ na azán ṣinawe.

To 1975, asi Jean tọn ji visunnu whanpẹnọ de, he yé ylọ dọ Marc. Sinai do oyọnẹn Biblu tọn he yé tindo ji, Jean po asi etọn po ma jlo nado tindo kọndopọ depope hẹ gbigbọ ylankan lẹ gba. Ṣigba be yé na joawuna obu po kọgbidinamẹ lẹ po nado hodo otangblo lọ bo dike onọ̀ lọ ni nọ̀ kíhọ lọ mẹ wẹ ya? Lala—yé gbẹ́ otangblo lẹdo lọ tọn ehe dai.—Lomunu lẹ 6:16; 2 Kọlintinu lẹ 6:14, 15.

Be awugble depope wá whẹndo Jean tọn ji wẹ? Owhe susu ko juwayi, bọ Marc to devizọnwa todin taidi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de to agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ. Whẹndo lọ blebu jaya dọ yé ma dike otangblo ni yinuwado gbẹzan yetọn ji bo hẹn dagbemẹ-ninọ gbigbọmẹ tọn yetọn gble.—1 Kọlintinu lẹ 10:21, 22.

Klistiani nugbo lẹ dona dapana nuyiwa ylankan otangblo tọn lẹ bo kẹalọyi hinhọ́n gbigbọmẹ tọn he Mẹdatọ lọ, Jehovah, po Visunnu etọn Jesu Klisti po nọ namẹ. Gbọnmọ dali yé sọgan duvivi jijọho nujọnu tọn, he nọ wá sọn oyọnẹn lọ mẹ dọ yé to nuhe sọgbe to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ wà.—Johanu 8:32.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Apotin/Yẹdide to weda 5]

Otàngblo He Gbayipe Lẹdo Aihọn Pé Delẹ

• Opò núdùdù tọn mimọ to ote gún ún to agbán lẹsi tọn de mẹ yin ohia dọ mẹde na kú

• Ajankusu mimọ to owhè ṣádada mẹ nọ hẹn kosọ ylankan wá

• Eyin vẹla ṣí to hùnwhẹ de whenu, e dohia dọ gbigbọ ylankan lẹ tin to yakẹ

• Whèhẹ de dindlan do aigba zẹẹmẹdo dọ mẹde na yin hùhù to ohọ̀ lọ mẹ

• Gbákún zizedo akanma ji nọ hẹn kosọ ylankan wá

• Nudidọ ogàn de tọn nọ yàn aovi lẹ

• Vẹla he tin to akla jijizan tọn ji lẹ ṣíṣí dopọ whladopo nọ hẹn ojlo omẹ lọ tọn lẹ di

• Akiza he ganjẹ akanma go de nọ dike gbigbọ ylankan he tin to akiza lọ mẹ lẹ ni sabogbè do akanma lọ

• Kosọ ylankan de wẹ e yin dọ asé yuu ni dasá afọdomẹ mẹtọn

• Aijijẹ ṣivi-fẹnnọ de tọn nọ dohia dọ sunnu de na dla mẹ pọ́n

• Yẹdide ajinnakú lẹ tọn nọ hẹn tadagbe wá eyin e pannukọn ohọ̀n de

• Ogàn-fọpa osọ́ tọn to họntonu nọ hẹn tadagbe wá

• Hihọ́ sọta onú ylankan lẹ wẹ vounvoun lierre he whẹ́n to whégbè yin

• Kosọ ylankan wẹ e yin nado zinzọnlin gbọ̀n aliyá de glọ

• Mẹpọnnu de hinhẹn gbà nọ zẹẹmẹdo kosọ ylankan na owhe ṣinawe

• Vavo hinhẹn gbà nọ zẹẹmẹdo dọ a na tlọ́nu hẹ họntọn vivẹ́ hugan towe

• Ojẹ̀ hinhẹn gbà nọ hẹn kosọ ylankan wá adavo omẹ lọ ba ojẹ vude bo dlan gbọ̀n abọ́ amiyọnwhé tọn ji

• Aisinnu he to ovọ́ de jijodo nado to hihò nọ basi oylọ na aovi lẹ nado wá sinai deji

• Afọpa lẹ jijodo nukunmẹ-sudo nọ hẹn kosọ ylankan wá

• Eyin mẹde kú, fleṣe lẹ dona yin hùnhùn nado dike alindọn omẹ lọ tọn ni tọ́n yì

[Apotin to weda 6]

Yin Tuntundote sọn Anademẹ Otàngblo Tọn Si

Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to yẹwhehodọ to lẹdo de mẹ to Afrique du Sud. To whenuena ohọ̀n de hùn to họ̀nhúhú yetọn godo, yọnnu he dó nusísọ́ Sangoma (afinyọnnọ) lẹ tọn de wẹ tọ́n pé yé. Yé jlo na lẹkọ, ṣigba yọnnu lọ tẹkudeji dọ yé ni dó owẹ̀n yetọn. Kunnudetọ lọ lẹ dopo hia Deutelonomi 18:10-12 nado do nuhe yin pọndohlan Biblu tọn gando afinyọnnuwiwa go hia ẹ. Yọnnu afinyọnnọ lọ kẹalọyi owẹ̀n lọ bo yigbe na plọnmẹ Biblu de. E dọ dọ eyin emi sọgan yin hinhẹn tindo nujikudo sọn Biblu pinplọn mẹ dọ nuyiwa Sangoma tọn jẹagọdo ojlo Jehovah tọn, emi na doalọtena ẹn.

To weta 10 pinplọn to owe Hiẹ Sọgan Nọgbẹ̀ Kakadoi to Paladisi mẹ to Aigba Ji po Biblu po godo, e mẹ̀ nutindo etọn he tindo kọndopọ hẹ afinyọnnuwiwa lẹpo bo jẹ opli lẹ yì ji to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ. Humọ, e hẹn alọwle etọn sọgbe hẹ osẹ́n, dile etlẹ yindọ e ko klan sọn asu etọn dè na owhe 17. Todin, yé omẹ awe lẹ yin Kunnudetọ Jehovah tọn he ko basi klandowiwe bo yí baptẹm lẹ.

[Yẹdide to weda 6]

“Sangoma” de nọ dlan ohú lẹ nado dọ dọṣẹ nuhe hẹn nuhahun awutunọ de tọn lẹ wá

[Yẹdide to weda 7]

Oyọnẹn he pegan Jiwheyẹwhe tọn nọ hẹn hihọ́ po ayajẹ nujọnu tọn po wá