“E Masọ Dọho de Hlan Yé Matin Oló De”
“Jesu [dọho] hlan gbẹtọ lẹ to oló mẹ; e masọ dọho de hlan yé matin oló de.”—MATIU 13:34.
1, 2. (a) Etẹwutu yè ma nọ yawu wọnji oló kọdetọn dagbenọ lẹ go? (b) Oló wunmẹ tẹlẹ wẹ Jesu yizan, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọ́n gando apajlẹ lẹ yiyizan etọn go? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn ga.)
BE A sọgan flin apajlẹ kavi oló de he a se, vlavo to togunmẹho de mẹ to owhe susu die wayi ya? Oló kọdetọn dagbenọ lẹ ma nọ yawu yin jiwọn e go gba. Wekantọ dopo dọ dọ oló lẹ “nọ hẹn nuhe yin sisè lẹ zun nuhe yè sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n bo nọ hẹn ẹn yọnbasi na todoaitọ lẹ nado tindo yẹdide apọ̀nmẹ tọn lẹ.” Na yẹdide apọ̀nmẹ tọn lẹ nọ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ onú lẹ mẹ ganji wutu, oló lẹ sọgan hẹn ẹn bọawu na mí nado mọnukunnujẹ linlẹn lẹ mẹ. Oló lẹ sọgan hẹn zẹẹmẹ lẹ họnwun, bo plọnmẹ nuhe na gbọṣi oflin mítọn mẹ gligli lẹ.
2 Mẹplọntọ aigba ji tọn depope ma ko yí oló lẹ zan po azọ́nyinyọnẹn po taidi Jesu Klisti pọ́n gbede. Oló susu Jesu tọn lẹ gbẹsọ yin finflin hezeheze to nudi owhe fọtọ́n donu awe godo he yé yin didọ.a Etẹwutu Jesu ganjẹ aliho mẹpinplọn tọn tangan ehe go sọmọ? Podọ etẹwẹ hẹn oló etọn lẹ tindo kọdetọn dagbe sọmọ?
Nuhewutu Jesu Yí Oló lẹ do Plọnmẹ
3. (a) Sọgbe hẹ Matiu 13:34, 35, whẹwhinwhẹ́n dopo tẹ wutu wẹ Jesu yí oló lẹ zan? (b) Etẹwẹ dohia dọ Jehovah dona ko yí nukun nujọnu tọn do pọ́n aliho mẹpinplọn tọn ehe?
3 Biblu dọ whẹwhinwhẹ́n titengbe awe he wutu Jesu yí oló lẹ zan. Tintan, mọwiwà etọn hẹn dọdai di. Apọsteli Matiu wlan dọmọ: “Jesu [dọho] hlan gbẹtọ lẹ to oló mẹ; e masọ dọho de hlan yé matin oló de: na ehe yè dọ gbọn yẹwhegán lọ dali nido di, dọmọ, Yẹn na kẹ̀ onù ṣie to oló mẹ.” (Matiu 13:34, 35) “Yẹwhegán” he dè Matiu yihodọ sọn lọ wẹ kinkàntọ Psalm 78:2 tọn. Psalm-kàntọ enẹ wlanwe to gbọdo glọ owhe kanweko susu jẹnukọnna jiji Jesu tọn. Be e ma paṣa we dọ Jehovah ko magbe to owhe kanweko susu lẹ jẹnukọn dọ Visunnu etọn na yí oló lẹ do plọnmẹ ya? Na jide tọn, Jehovah dona ko yí nukun nujọnu tọn do pọ́n aliho mẹpinplọn tọn ehe!
4. Nawẹ Jesu basi zẹẹmẹ nuhewutu e yí oló lẹ zan tọn gbọn?
4 Awetọ, Jesu lọsu dọ dọ emi yí oló lẹ zan nado klan mẹhe ahun yetọn sinyẹn lẹ dovo. To whenuena e ko dọ oló okún-dotọ tọn na “agundaho” lọ godo, devi etọn lẹ kanse dọ: “Etẹwutu wẹ hiẹ to hodọ hlan yé to oló mẹ?” Jesu gblọn dọmọ: “Na mìwlẹ wẹ yè na nado yọ́n onú jiawu ahọludu olọn tọn, ṣigba yè ma na yewlẹ gba. Enẹwutu wẹ yẹn do to hodọ hlan yé to oló mẹ; na to mimọ mẹ, yé ma mọ; to sise mẹ, yé ma se, mọ yé ma sọ tunwun in. Yé go wẹ ohó dọdai [Isaia] tọn di do, ehe dọmọ, To sise mẹ, mì na se, mì masọ to na tunwun in; to mimọ mẹ, mì na mọ, mì masọ to na yọ́n ẹn: na ayiha omẹ helẹ tọn pẹ̀n.”—Matiu 13:2, 10, 11, 13-15; Isaia 6:9, 10.
5. Nawẹ oló Jesu tọn lẹ klan todoaitọ whiwhẹnọ lẹ dovo sọn goyitọ lẹ go gbọn?
5 Etẹwẹ to oló Jesu tọn lẹ mẹ he nọ klan gbẹtọ lẹ? To whẹho delẹ mẹ, todoaitọ etọn lẹ dona basi dodinnanu sọwhiwhe tọn nado yọ́n zẹẹmẹ gigọ́ hodidọ etọn lẹ tọn. Whiwhẹnọ lẹ yin whinwhàn nado biọ nudọnamẹ dogọ lẹ. (Matiu 13:36; Malku 4:34) Ehe dohia dọ oló Jesu tọn lẹ de nugbo lọ hia mẹhe tindo ahun whiwhẹ tọn lẹ; podọ to ojlẹ dopolọ mẹ, whlá nugbo lọ do mẹhe tindo ahun goyiyi tọn lẹ. Mẹplọntọ ayidego nankọ die Jesu yin! Todin mì gbọ mí ni gbadopọnna delẹ to nuhe hẹn oló etọn lẹ tindo kọdetọn dagbe sọmọ lẹ mẹ.
Zẹẹmẹ Gigọ́ He E Na Yizan lẹ Ṣinṣinyan
6-8. (a) Onú dagbe tẹwẹ todoaitọ owhe kanweko tintan whenu tọn Jesu tọn lẹ ma ko tindo? (b) Apajlẹ tẹlẹ wẹ dohia dọ Jesu nọ ṣinyan zẹẹmẹ gigọ́ he e na yizan lẹ?
6 Be a ko lẹnnupọndo nuhe e na ko taidi na devi owhe kanweko tintan whenu tọn he se nuplọnmẹ Jesu tọn tlọlọ lẹ ji pọ́n ya? Dile etlẹ yindọ yé tindo lẹblanulọkẹyi vonọtaun lọ nado se ogbè Jesu tọn, yé ma tindo owe depope he yé na nọ gbadopọnna he na nọ flin yé nuhe e dọ lẹ gba. Kakatimọ, yé dona hẹn nuhe Jesu dọ lẹ do ayiha po ahun yetọn lẹ po mẹ. Gbọn oló lẹ yiyizan po azọ́nyinyọnẹn po dali, Jesu hẹn ẹn bọawu na yé nado flin nuplọnmẹ etọn lẹ. To aliho tẹ mẹ?
7 Jesu yí sọwhiwhe do ṣinyan nuhe e dọ lẹ. Eyin zẹẹmẹ gigọ́ lẹ sọgbe kavi yin dandan nado zinnudo hodidọ de ji, e nọ hẹn ẹn diun dọ emi yí yé dogọ. Enẹwutu e dọ sọha lẹngbọ heyin jijodo dile lẹngbọhọtọ lọ yì nado dín dopo he danbú lọ tọn, ganhiho nẹmu he azọ́nwatọ lẹ yí do wazọ́n to vẹngle lọ mẹ, po talẹnti nẹmu heyin ninamẹ lẹ po.—Matiu 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 To ojlẹ dopolọ mẹ, Jesu nọ jo zẹẹmẹ he mayin dandan he sọgan glọnalina nukunnumimọjẹ oló lọ mẹ lẹ do. Di apajlẹ, to oló afanumẹ kanylantọ lọ tọn mẹ, e ma basi zẹẹmẹ depope gando lehe afanumẹ enẹ wagbọn do duahọ he yì abọgan-kuẹ 60 000 000 tọn. Jesu to nùzindo nuhudo jonamẹ tọn ji. Nujọnu lọ mayin lehe afanumẹ lọ duahọ lọ gbọn gba, ṣigba lehe yè jo ahọ́ etọn na ẹn do podọ lehe e yinuwa to godo mẹ hẹ afanumẹ hatọ de he duahọ he whè tlala de do e do. (Matiu 18:23-35) Mọdopolọ, to oló visunnu duvanọ lọ tọn mẹ, Jesu ma dọ nudepope gando nuhewutu visunnu pẹvi lọ biọ ogú etọn lẹ to ajijimẹ podọ nuhewutu e vúnvún in go gba. Ṣigba Jesu basi zẹẹmẹ numọtolanmẹ otọ́ lọ tọn to gigọ́mẹ podọ lehe e yinuwado to whenuena visunnu lọ lẹnvọjọ bo gọwá whé. Zẹẹmẹ gigọ́ enẹlẹ gando nuyiwa otọ́ lọ tọn go yin dandan na nuhe Jesu to didọ, dọ Jehovah nọ jonamẹ “susugege.”—Isaia 55:7; Luku 15:11-32.
9, 10. (a) To whenuena Jesu to gbẹtọ lẹ dohia to oló etọn lẹ mẹ, etẹ ji wẹ e nọ zinnudo? (b) Nawẹ Jesu hẹn ẹn bọawu na todoaitọ etọn lẹ po mẹdevo lẹ po nado flin oló etọn lẹ gbọn?
9 Jesu sọ yin nuyọnẹntọ ga to aliho he mẹ e nọ do gbẹtọ lẹ hia to oló etọn mẹ te. Kakati nado basi zẹẹmẹ gigọ́ gando awusọhia omẹ lọ lẹ tọn go, Jesu nọ saba zinnudo nuhe yé wà kavi lehe yé yinuwa hlan nujijọ he e to didọ lọ do ji. Enẹwutu, kakati nado basi zẹẹmẹ awusọhia Samalianu dagbe lọ tọn, Jesu dọ nuhe yin nujọnu hugan lọ—enẹwẹ lehe Samalianu lọ gbọn lẹblanu dali gọalọna Ju heyin awugblena he tin to aliho ji lọ do. Jesu wleawuna zẹẹmẹ gigọ́ he nuhudo tin na nado plọnmẹ dọ owanyi kọmẹnu tọn dona dlẹnkan jẹ mẹhe mayin akọ̀ kavi akọta mítọn lẹ dè.—Luku 10:29, 33-37.
10 Zẹẹmẹ gigọ́ lẹ yiyizan po sọwhiwhe po hẹn oló Jesu tọn lẹ whègli bo họnwun. Gbọnmọ dali, e hẹn ẹn bọawu na todoaitọ owhe kanweko tintan whenu tọn etọn lẹ po omẹ madosọha devo he na hia owe Wẹndagbe tọn lẹ to godo mẹ lẹ po nado flin oló lọ lẹ gọna nuplọnmẹ họakuẹ he yé plọnmẹ lẹ.
Yin Dide sọn Gbẹzan Egbesọ Tọn Mẹ
11. Na apajlẹ oló Jesu tọn lẹ tọn he do nuhe e họnwun dọ e mọ dile e to whinwhẹ́n to Galili lẹ hia.
11 Jesu yin azọ́nyọnẹntọ taun to oló he gando gbẹzan gbẹtọ tọn go lẹ yiyizan mẹ. Susu oló etọn lẹ tọn do nuhe e sọgan ko mọ dile e to whinwhẹ́n to Galili lẹ hia. Lẹnnupọn na ojlẹ de do vuwhenu etọn ji. Be e mayin whlasusu wẹ e na ko mọ onọ̀ etọn dile e to awuwlena akla he tindo otọ́n gbọn linfin yinyan he e ko whlá dai to whenuena e basi akla wayi yiyizan taidi nuyizan otọ́n tọn de? (Matiu 13:33) Podọ whla nẹmu wẹ e ko mọ whèhutọ lẹ dile yé to odọ̀ yetọn lẹ dlan do osin juju Ohù Galili tọn mẹ? (Matiu 13:47) Nawẹ e mọ bọ ovi lẹ to aihunda to ahimẹ gbọzangbọzan sọ? (Matiu 11:16) E yọnbasi dọ Jesu doayi onú paa devo lẹ go he e yizan to oló etọn lẹ mẹ—okún he to yinyin didó lẹ, hùnwhẹ alọwle ayajẹnọ tọn lẹ, po gbado-gle he to bibia to owhè nù lẹ po.—Matiu 13:3-8; 25:1-12; Malku 4:26-29.
12, 13. Nawẹ oló Jesu tọn gando likun po ogbé ylankan lẹ po go do lehe e jẹakọhẹ ninọmẹ lẹdo lọ tọn lẹ sọ hia gbọn?
12 To whelọnu lo, e ma paṣamẹ gba dọ nujijọ po ninọmẹ gbẹzan egbesọegbesọ tọn lẹ po sọawuhia to oló Jesu tọn susu mẹ. Enẹwutu, nado mọnukunnujẹ lehe e yí aliho mẹpinplọn tọn ehe zan po azọ́nyinyọnẹn po to gigọ́mẹ do mẹ, dogbigbapọnna nuhe hodidọ etọn lẹ zẹẹmẹdo na Juvi hosetọ etọn lẹ na gọalọna mí. Mì gbọ mí ni pọ́n apajlẹ awe.
13 Tintan, to oló likun po ogbé ylankan po tọn mẹ, Jesu dọho gando dawe de he dó likun dagbe do ogle etọn mẹ ṣigba bọ “kẹntọ” de yì ogle lọ mẹ bo dó ogbé ylankan lẹ do e mẹ go. Etẹwutu Jesu de nuwiwa kanyinylan tọn tangan enẹ? Eyọn, flindọ sẹpọ Ohù Galili tọn kọ̀n wẹ e dọ oló lọ te, podọ e họnwun dọ glelilẹ wẹ yin agbasazọ́n tangan Galilinu lẹ tọn. Etẹwẹ sọgan hẹnnugble na glesi de hugan dọ kẹntọ de ni wá ogle etọn mẹ to nuglọ bo dó ogbé ylankan lẹ do e mẹ? Osẹ́n whenẹnu tọn lẹ dohia dọ onú mọnkọtọn lẹ nọ jọ. Be e ma họnwun dọ Jesu yí nujijọ de he todoaitọ etọn lẹ jẹakọhẹ zan ya?—Matiu 13:1, 2, 24-30.
14. To oló Samalianu dagbe lọ tọn mẹ, etẹwutu e jẹna ayidego dọ Jesu yí aliho he yì “sọn Jelusalẹm jei Jẹliko” zan nado zinnudo nuagokun etọn ji?
14 Awetọ, flin oló Samalianu dagbe lọ tọn. Jesu bẹjẹeji gbọn didọ dali dọ: “Dawe de jẹte sọn Jelusalẹm jei Jẹliko, bosọ jẹ alọ ajotọ lẹ tọn mẹ, he yí avọ̀ etọn sọn e go, bosọ húnú in, bosọ họ̀n jo e do yì bedebede.” (Luku 10:30) E jẹna ayidego dọ Jesu yí aliho he yì “sọn Jelusalẹm jei Jẹliko” zan nado do nuhe dọ e te hia. Jude wẹ e tin te to whenuena e to oló ehe dọ, bo ma dẹn do Jelusalẹm; enẹwutu todoaitọ etọn lẹ sọgan ko yọ́n aliho lọ ganji. Aliho tangan enẹ lọ tindo owù taun, titengbe na mẹhe to gbejizọnlin zìn ede ṣo de. E tindo agọlilẹ susu to lẹdo he to kada lẹ mẹ, bo tindo fisusu he jaguda lẹ sọgan họ̀n whlá do.
15. Naegbọn mẹdepope ma sọgan suwhẹna mẹtọnmahopọn yẹwhenọ po Levinu he oló Samalianu dagbe lọ tọn bẹhẹn po tọn?
15 Onú devo sọ jẹna ayidego gando alọ he Jesu dlẹndo aliho he yì “sọn Jelusalẹm jei Jẹliko” go. Sọgbe hẹ otàn lọ, tintan yẹwhenọ de, enẹgodo Levinu de to gbejizọnlin zìn gbọ̀n aliho lọ ji ga—ṣigba depope yetọn ma nọte nado gọalọ. (Luku 10:31, 32) Yẹwhenọ lẹ nọ wadevizọn to tẹmpli he to Jelusalẹm mẹ, bọ Levinu lẹ nọ gọalọna yé. Yẹwhenọ po Levinu susu po nọ nọ̀ Jẹliko to whenuena yé ma to sinsẹ̀nzọnwa to tẹmpli mẹ, na kilomẹtlu 23 poun wẹ Jẹliko yí do dẹn do Jelusalẹm wutu. Enẹwutu, yé dona zìn gbejizọnlin gbọ̀n aliho enẹ ji. Doayi e go ga, dọ yẹwhenọ lọ po Levinu lọ po to gbejizọnlin zìn ‘sọn Jelusalẹm,’ he dohia dọ yé lẹkọ sọn tẹmpli mẹ wẹ.b Enẹwutu mẹdepope ma sọgan suwhẹna mẹtọnmahopọn dawe ehelẹ tọn gbọn didọ dali dọ, ‘Yé dapana mẹhe yin awugblena lọ na e taidi dọ e ko kú, bọ alọdido oṣiọ de go na hẹn yé ma nado pegan nado wà sinsẹ̀nzọn to tẹmpli mẹ na ojlẹ de.’ (Levitiku 21:1; Osọha lẹ 19:11, 16) Be e ma họnwun dọ oló Jesu tọn do nuhe todoaitọ etọn lẹ jẹakọhẹ lẹ hia ya?
Yin Dide sọn Nudida lẹ Mẹ
16. Naegbọn e mayin nupaṣamẹ dọ Jesu jẹakọhẹ nudida lẹ sọmọ?
16 Susu oló Jesu tọn lẹ dohia dọ e jẹakọhẹ ogbé, kanlin, po ninọmẹ aimẹ tọn lẹ po. (Matiu 6:26, 28-30; 16:2, 3) Fie wẹ e mọ oyọnẹn mọnkọtọn te? Matin ayihaawe, e tindo dotẹnmẹ hundote susu nado doayi nudida Jehovah tọn lẹ go dile e to whinwhẹ́n to Galili. Humọ, Jesu yin “ovi plọnji to yé he yè dá lẹpo mẹ,” bọ Jehovah yí i zan taidi “azọ́nwatọgan” to onú lẹpo didá mẹ. (Kọlọsinu lẹ 1:15, 16; Howhinwhẹn lẹ 8:30, 31) Be nupaṣamẹ wẹ e yin dọ Jesu jẹakọhẹ nudida lẹ sọmọ ya? Mì gbọ mí ni pọ́n lehe e yí oyọnẹn ehe zan po azọ́nyinyọnẹn po to mẹpinplọn etọn mẹ do.
17, 18. (a) Nawẹ ohó Jesu tọn heyin kinkàndai to Johanu weta 10 mẹ lẹ dohia dọ e jẹakọhẹ jijọ lẹngbọ tọn lẹ gbọn? (b) Etẹwẹ mẹhe basi dlapọn yì aigba Biblu tọn ji lẹ ko mọ gando kanṣiṣa he tin to lẹngbọhọtọ lẹ po lẹngbọ yetọn lẹ po ṣẹnṣẹn go?
17 To oló he whànmẹ hugan Jesu tọn lẹ mẹ wẹ dehe yin kinkàndai to Johanu weta 10 mẹ tin te, fie e yí haṣinṣan pẹkipẹki he e tindo hẹ hodotọ etọn lẹ jlẹdo lẹngbọhọtọ de po lẹngbọ etọn lẹ po tọn go te. Hodidọ Jesu tọn lẹ dohia dọ e jẹakọhẹ jijọ lẹngbọ tọn lẹ taun. E dohia dọ lẹngbọ lẹ nọ jo yede nado yin anadena podọ yé nọ hodo lẹngbọhọtọ yetọn po nugbonọ-yinyin po. (Johanu 10:2-4) Kanṣiṣa tangan he tin to lẹngbọhọtọ lẹ po lẹngbọ lẹ po ṣẹnṣẹn ko yin ayidego gbọn mẹhe basi dlapọn yì aigba Biblu tọn lẹ ji lẹ dali. To owhe kanweko 19tọ mẹ, lẹnunnuyọnẹntọ onú jọwamọ tọn lẹ tọn, H. B. Tristran dọmọ: “Yẹn mọ pọ́n dile lẹngbọhọtọ de to aihunda hẹ lẹngbọ etọn lẹ. E basi taidi dọ e to hinhọnyi nkọtọn; lẹngbọ lẹ domọ́na ẹn bo lẹdo e. . . . To godo mẹ, lẹngbọ lọ lẹpo lẹdo e pé, bo to linlọ́n plá ẹ.”
18 Etẹwutu lẹngbọ lẹ nọ hodo lẹngbọhọtọ yetọn? “Na yé yọ́n ogbè etọn wutu,” wẹ Jesu dọ. (Johanu 10:4) Be lẹngbọ lẹ nọ yọ́n ogbè lẹngbọhọtọ yetọn tọn nugbonugbo wẹ? Sọn ayidonugo mẹdetiti tọn mẹ, George A. Smith wlan to owe etọn Géographie historique de la Terre Sainte (Glẹnsigbe) mẹ dọmọ: “To whedelẹnu mí nọ duvivi gbọjẹ whèmẹ tọn mítọn to dòtọ Jude tọn lẹ dopo kọ̀n, ehe kọ̀n lẹngbọhọtọ atọ̀n kavi ẹnẹ nọ plan lẹngbọ yetọn lẹ wá. Lẹngbọ lọ lẹ wlú dopọ, bọ e paṣa mí lehe lẹngbọhọtọ dopodopo na klan lẹngbọ etọn lẹ dovo do. Ṣigba to osin-nùnù po aihundida lọ po godo, lẹngbọhọtọ dopodopo yì adà voovo agbàdo lọ tọn mẹ, bọ dopodopo yetọn sọ basi oylọ vonọtaun de; podọ lẹngbọ dopodopo sọ tọ́n bo yì lẹngbọhọtọ etọn dè, bọ apó lọ sọ yì to titoji dile yé wá do.” Aliho he yọ́n hugan de wẹ ehe yin na Jesu nado do nuagokun etọn hia. Eyin mí yọ́n nuplọnmẹ etọn lẹ bo setonuna yé bosọ hodo anademẹ etọn, to whenẹnu mí sọgan wá nukunpedomẹgo awuvẹmẹ po owanyinọ “lẹngbọhọtọ dagbe lọ” tọn po glọ.—Johanu 10:11.
Yin Dide sọn Nujijọ He Todoaitọ Etọn lẹ Yọnẹn lẹ Mẹ
19. Nawẹ Jesu yí nujijọ lẹdo mẹ tọn de zan po kọdetọn dagbe po nado gbẹ́ linlẹn lalo tọn de dai gbọn?
19 Oló kọdetọn dagbenọ lẹ sọgan bẹ numimọ kavi apajlẹ lẹ hẹn, he mẹ nupinplọn titengbe lẹ sọgan yin dide sọn. To ojlẹ dopo mẹ, Jesu yí nujijọ he ma ko dẹn de zan nado gbẹ́ linlẹn lọ dai dọ mẹylankan lẹ kẹdẹ ji wẹ nugbajẹmẹji nọ wá. E dọmọ: “Omẹ fọtọ̀nnukunatọ̀n he ji atọ̀họ̀ Siloami tọn họ́ jẹ lẹ, bosọ hù yé, be mì . . . lẹndọ yé yin ylandonọ hú gbẹtọ he tin to Jelusalẹm lẹpo wẹ?” (Luku 13:4) Jesu jẹagọdo linlẹn jọgbe tọn mlẹnmlẹn. Alindọn 18 enẹlẹ ma kú na ylando delẹ he hẹn homẹgble Jiwheyẹwhe tọn wá wutu gba. Kakatimọ, okú awubla tọn yetọn yin kọdetọn nujijọ ojlẹ po kosọ po tọn de. (Yẹwhehodọtọ 9:11) Gbọnmọ dali e jẹagọdo nuplọnmẹ lalo tọn de, gbọn nujijọ he todoaitọ etọn lẹ yọnẹn ganji de yiyizan dali.
20, 21. (a) Naegbọn Falesi lẹ gblewhẹdo devi Jesu tọn lẹ? (b) Kandai Owe-wiwe tọn tẹwẹ Jesu yizan nado dohia dọ Jehovah ma ko lẹndai pọ́n gbede dọ osẹ́n Gbọjẹzan tọn etọn ni yin titẹdego po hẹngogo po? (c) Etẹwẹ na yin hodọdeji to hosọ he bọdego mẹ?
20 Jesu sọ yí apajlẹ Owe-wiwe tọn lẹ zan to mẹpinplọn etọn mẹ ga. Flin whenue Falesi lẹ gblewhẹdo devi etọn lẹ na yé yà gbado bo dù i to Gbọjẹzangbe wutu. Na taun tọn, e mayin Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn wẹ devi lọ lẹ gbà gba, ṣigba zẹẹmẹ hẹngogonọ azọ́n he Falesi lẹ mọdọ e ma sọgbe nado wà to Gbọjẹzangbe tọn. Nado dohia dọ e ma ko yin lẹndai Jiwheyẹwhe tọn pọ́n gbede dọ yè ni tẹdo osẹ́n Gbọjẹzan tọn go po hẹngogo mọnkọtọn po, Jesu dlẹnalọdo nujijọ de heyin kinkàndai to 1 Samuẹli 21:3-6. To whenuena huvẹ hù Davidi po awhànfuntọ etọn lẹ po, yé nọte to gòhọtúntún mẹ bo dù akla wiwe, he ko yin didiọ lẹ. To paa mẹ, yẹwhenọ lẹ kẹdẹ wẹ dona dù akladlọ lọ lẹ. Etomọṣo, to ninọmẹ lọ lẹ glọ, Davidi po sunnu etọn lẹ po mayin whẹgbledo na dùdù yé gba. Na taun tọn, linlin enẹ kẹdẹ wẹ yin nujijọ heyin kinkàndai to Biblu mẹ gando yizan akladlọ lẹ tọn gbọn mẹhe mayin yẹwhenọ lẹ dali go. Jesu yọ́n kandai he sọgbe pẹpẹ nado yizan lọ, podọ matin ayihaawe Juvi he to todoai na ẹn lẹ jẹakọhẹ ẹ.—Matiu 12:1-8.
21 Mẹplọntọ Daho de wẹ Jesu yin na nugbo tọn! Nugopipe matin awetọ etọn nado dọ nugbo titengbe lẹ to aliho de he biọ ahun todoaitọ etọn lẹ tọn mẹ hẹn awuji mí tlala. Ṣigba, nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ etọn to mẹpinplọn mítọn mẹ gbọn? Hosọ he bọdego na dọhodo ehe ji.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Jesu ze oló etọn lẹ donukọnnamẹ to aliho voovo mẹ, he bẹ apajlẹ lẹ, nuyijlẹdonugo lẹ, po nunọnutẹnmẹ lẹ po hẹn. E diyin taun na yizan oló lẹ tọn etọn, he ko yin zẹẹmẹ basina taidi “zẹẹmẹ gli, he nọ saba yin sọn tamẹ ehe mẹ nugbo walọyizan tọn kavi gbigbọmẹ tọn de nọ yin dide sọn.”
b Jelusalẹm tin to pópló he yiaga lẹ ji hugan Jẹliko. Enẹwutu, mẹhe to gbejizọnlin basi “sọn Jelusalẹm jei Jẹliko” na to ‘tejẹ’ wẹ dile oló lọ dọ do.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Etẹwutu Jesu yí oló lẹ do plọnmẹ?
• Apajlẹ tẹwẹ dohia dọ Jesu yí oló he todoaitọ owhe kanweko tintan whenu tọn etọn lẹ jẹakọhẹ lẹ zan?
• Nawẹ Jesu yí oyọnẹn nudida tọn etọn zan po azọ́nyinyọnẹn po to oló etọn lẹ mẹ gbọn?
• Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jesu yí nujijọ he todoaitọ etọn lẹ yọnẹn lẹ zan te?
[Yẹdide to weda 15]
Jesu dọho gando afanumẹ de go he gbẹ́ nado jo ahọ́ he whè tlala de do gọna otọ́ de he jona visunnu duvanọ he ko vúnvún ogú etọn lẹpo
[Yẹdide to weda 16]
Nuagokun tẹ ji wẹ oló Jesu tọn heyin Samalianu dagbe lọ tọn jlo na zinnudo?
[Yẹdide to weda 17]
Be lẹngbọ lẹ nọ yọ́n ogbè lẹngbọhọtọ yetọn tọn nugbonugbo ya?