Otàn Gbẹzan Tọn

Azọ́ndenamẹ Mẹdehlan Tọn de Lẹzun Owhé Mítọn

DILE E YIN DIDỌ GBỌN DICK WALDRON DALI

Dimanche whèmẹ de wẹ to septembre 1953. Mí ṣẹṣẹ wá Hùwaji-Whèyihọ-Aflika tọn (Namibie todin). E ma ko pé osẹ dopo he mí wá otò lọ mẹ bọ mí sọ jlo na dọ togunmẹho de to Windhoek, heyin tatọ́-tònọ lọ. Etẹwẹ ko hẹn mí sẹtẹn sọn kaka Australie wá otò Aflika tọn ehe mẹ? Asi ṣie po yẹn po, gọna awhli atọ̀n, ko wá taidi mẹdehlan nado lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn—Matiu 24:14.

GBẸZAN ṣie bẹjẹeji to adà he dẹn tlala aihọn lọ tọn de mẹ, to Australie, to owhe ayidego 1914 tọn mẹ. Owhe aflanmẹ tọn ṣie lẹ dukosọ hẹ Ojlẹ Nuhahun Sinsinyẹn Akuẹzinzan tọn bọ yẹn sọ dona yí adà de wà to núdùdù hinhẹnwa na whẹndo lọ mẹ. Azọ́n matin, ṣigba yẹn de ayiha de tọ́n nado nọ yangbé azui tọn, he sù tlala to Australie. Gbọnmọ dali, azui-lan hinhẹnwa to gbesisọmẹ yin aliho he mẹ yẹn gọalọ to núdùdù mimọ whẹndo lọ tọn mẹ te.

To ojlẹ he mẹ wẹkẹ whàn awetọ bẹjẹeji to 1939, yẹn ko penugo nado mọ azọ́n to mọto tòhomẹ-liho ji tọn lẹ mẹ to tòdaho Melbourne tọn mẹ. Nudi sunnu 700 wẹ nọ wazọ́n to ojlẹ voovo mẹ to mọto lọ lẹ mẹ, bọ whedepopenu he yẹn yì azọ́nmẹ, húnkùntọ kavi mẹyido-húnmẹtọ devo wẹ yẹn nọ mọ. Yẹn nọ saba kanse yé dọ, “Sinsẹ̀n tẹmẹ wẹ a te?” bo nọ dike yé ni basi zẹẹmẹ nuyise yetọn lẹ tọn. Omẹ dopo akàn he na mi gblọndo pekọnọ de yin Kunnudetọ Jehovah tọn de. E basi zẹẹmẹ owẹ̀n Biblu tọn heyin paladisi aigba ji tọn na mi, to fie mẹhe dibusi Jiwheyẹwhe lẹ na nọ̀ kakadoi.—Psalm 37:29.

To madẹnmẹ, onọ̀ ṣie lọsu jẹ gbẹdohẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ji. Whedepopenu he n’gọ̀ sọn azọ́nmẹ, núdùdù ṣie ko nọ to ote pọ́n mi gọna vọkan linlinnamẹwe Consolation (todin Réveillez-vous!) tọn de. Nuhe n’hia lẹ fọnjlodotena mi taun. To madẹnmẹ, yẹn wá tadona kọ̀n dọ sinsẹ̀n nugbo lọ die, bo jẹ gbẹdohẹ agun lọ ji bosọ yin bibaptizi to mai 1940.

Owhé gbehosọnalitọ tọn de tin to Melbourne, fie lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn 25 nọ nọ̀. Yẹn sẹtẹn yì yé dè. Egbesọegbesọ, n’nọ dotoaina numimọ he whànmẹ he yé nọ tindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ lẹ, bọ ojlo lọ fọ́n to ahun ṣie mẹ nado lẹzun gbehosọnalitọ de. To godo mẹ, yẹn biọ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn. Yẹn yin alọkẹyi bo yin yiylọ nado sẹ̀n to wekantẹn alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ to Australie. Gbọnmọ dali, yẹn lẹzun apadewhe whẹndo Bẹtẹli tọn.

Wiwle do Ganpamẹ po Alọhẹndotenamẹ Po

Azọ́ndenamẹ ṣie dopo to Bẹtẹli wẹ nado penukundo zomọ he nọ zẹ̀ atin go. Finẹ wẹ mí nọ sán atinpo lẹ te nado mẹ̀ akán he mí nọ yizan do amì tẹnmẹ. Akán lọ wẹ mí nọ yí do kùn mọto lẹ to alahọ lọ mẹ, na amì matin sọmọ na awhàn lọ tọn wutu. Mí omẹ 12 wẹ nọ wazọ́n to zomọ lọ kọ̀n, bọ mímẹpo wẹ tin to gblagbla owhe he mẹ mí sọgan yin yiylọ nado yì awhàn tọn mẹ. To madẹnmẹ, mí yin zizedo ganpamẹ na osun ṣidopo na mí hodo nuhe Biblu dọ bo gbẹ́ nado yì awhàn wutu. (Isaia 2:4) Mí yin didohlan ogle ganpa lọ tọn de mẹ nado wazọ́n sinsinyẹn. Azọ́n tẹwẹ yé na mí nado wà? E paṣa mí dọ azọ́n he mí ko plọn bo nọ wà to Bẹtẹli yèdọ atin sinsán wẹ mí yin nina nado wà!

Atin sinsán lọ má alọ na mí sọmọ bọ ogán ganpa lọ tọn na mí Biblu dopo po owe Biblu tọn mítọn lẹ po, mahopọnna gbedide sinsinyẹn lọ dọ mí ma dona tindo owe enẹlẹ. Ojlẹ ehe mẹ wẹ yẹn plọn nuplọnmẹ yọn-na-yizan de te gando haṣinṣan gbẹtọvi tọn lẹ go. To whenuena yẹn to azọ́nwa to Bẹtẹli, mẹmẹsunnu dopo tin he yẹn po e po ma nọ jẹpọ paali. Jijọ mítọn lẹ gbọnvo tlala. Ṣigba, mẹnu wẹ a lẹndọ yè ze do ganpa dopolọ mẹ hẹ mi? Mẹmẹsunnu enẹ lọ wẹ. Todin mí tindo whenu nado yọ́n míde ganji, podọ ehe dekọtọn do họntọnjiji pẹkipẹki he dẹn-to-aimẹ de mẹ.

Azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn yin alọhẹndotena to Australie to madẹnmẹ. Akuẹ Ogbẹ́ tọn lẹpo wẹ yin yíyí, bọ mẹmẹsunnu he tin to Bẹtẹli lẹ masọ tindo akuẹ ba. To ojlẹ de mẹ, dopo to yé mẹ wá dè e bo dọmọ: “Dick, yẹn jlo na yì dekunnu to tòhomẹ, ṣigba yẹn ma tindo afọpa gba, adavo azọ́n-fọpa kẹdẹ.” Homẹ ṣie hùn nado gọalọna ẹn, bọ e sọ dó afọpa ṣie yì.

Mí se to godo mẹ dọ e ko yin wiwle do ganpamẹ na kunnudide wutu. Yẹn do wekanhlanmẹ kleun de hlan ẹn dọmọ: “Nuhe jọ do go we blawu taun. Homẹ ṣie hùn dọ afọpa ṣie lẹ ma to afọ na mi gba.” Ṣigba to madẹnmẹ, yẹn lọsu yin wiwle bo yin zizedo ganpamẹ whlaawetọ na kadaninọ ṣie wutu. To didetọ́n ṣie godo, yẹn yin azọ́ndena nado penukundo ogle he nọ na núdùdù whẹndo Bẹtẹli tọn go. Mí ko mọ whẹdida dagbe whẹdatẹn tọn de yí to ojlẹ enẹ mẹ, bọ yé ko dealọ sọn azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn ji.

Alọwiwle hẹ Wẹndagbe-Jlatọ Zohunhunnọ De

Yẹn jẹ nulẹnpọndo alọwle ji sisosiso to ogle lọ mẹ bosọ wá yiwanna mẹmẹyọnnu jọja gbehosọnalitọ de heyin Coralie Clogan. Onọ̀ daho Coralie tọn wẹ yin omẹ tintan he do ojlo hia to owẹ̀n Biblu tọn mẹ to whẹndo etọn mẹ. To whenue e jlo na kú, e ko dọna Vera, heyin onọ̀ Coralie tọn dọmọ: “Pọ́n ovi towe lẹ go whẹ́n nado yiwanna Jiwheyẹwhe podọ nado sẹ̀n ẹn. Mí na pé to Paladisi aigba ji tọn mẹ to gbèdopo.” To nukọnmẹ, to whenuena gbehosọnalitọ de hẹn owe lọ Des millions de personnes actuellement vivantes ne mourront jamais wá ohọ̀n Vera tọn ji, hogbe enẹlẹ jẹ zẹẹmẹ tindo na ẹn ji. Alọnuwe lọ hẹn Vera tindo nujikudo dọ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ e yin dọ gbẹtọvi lẹ ni duvivi ogbẹ̀ tọn to paladisi aigba ji tọn mẹ. (Osọhia 21:4) E yin bibaptizi to bẹjẹeji owhe 1930 lẹ tọn, podọ kẹdẹdile onọ̀ etọn ko na ẹn tuli do, e gọalọna viyọnnu etọn atọ̀n lẹ—Lucy, Jean, po Coralie po—nado yiwanna Jiwheyẹwhe. Ṣigba, otọ́ Coralie tọn jẹagọdo ojlo sinsẹ̀n whẹndo etọn tọn sinsinyẹn, kẹdẹdile Jesu na avase dọ e sọgan jọ to whẹndo lẹ mẹ do.—Matiu 10:34-36.

Whẹndo he nọ jihàn de wẹ whẹndo Clogan tọn yin; ovi dopodopo nọ hò hànjinu de. Coralie nọ hò violon, podọ to 1939, to owhe 15-mẹvi yinyin mẹ, e mọ gbedewema de yí to húnhiho mẹ. Gbigbà jẹgbonu Wẹkẹ Whàn II tọn hẹn Coralie lẹnnupọn sisosiso do sọgodo ede tọn ji. Ojlẹ ko wá na e ni basi nudide gando nuhe e na yí gbẹzan etọn do wà go. To adà dopo mẹ, e yọnbasi dọ e ni lẹzun hànsinọ de. E tlẹ ko yin yiylọ nado jihàn to Hànjigbẹ́ Symphonie Melbourne tọn mẹ. To adà devo mẹ, e tindo dotẹnmẹ nado klan ojlẹ etọn dovo hlan azọ́n gigonọ yẹwhehodidọ owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn tọn. To nulinlẹnpọn sisosiso godo, Coralie po nọviyọnnu etọn awe lẹ po yin bibaptizi to 1940 bọ yé sọ wleawu nado biọ azọ́n wẹndagbe-jijlá whenu-gigọ́ tọn mẹ.

Tlolo he Coralie de nado lẹzun lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn de wẹ mẹmẹsunnu azọngbannọ de sọn alahọ Australie tọn mẹ, yèdọ Lloyd Barry, he wadevizọn to nukọnmẹ taidi Hagbẹ Anademẹtọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de dọnsẹpọ ẹ. E ko ṣẹṣẹ dọ hodidọ de fó to Melbourne wẹ bosọ dọna Coralie dọ: “Yẹn lẹkọ jei Bẹtẹli. Etẹwutu a ma na yì hẹ mi bo kọnawudopọ hẹ whẹndo Bẹtẹli tọn?” E kẹalọyi oylọ basinamẹ lọ sọn ojlo mẹ.

Coralie po mẹmẹyọnnu devo he tin to Bẹtẹli lẹ po yí azọngban titengbe de wà to owe Biblu tọn lẹ hinhẹn yì na mẹmẹsunnu Australie tọn lẹ mẹ to ojlẹ alọhẹndotenamẹ awhàn whenu tọn lẹ mẹ. Yewlẹ wẹ zín suhugan owe lẹ tọn, to anademẹ Mẹmẹsunnu Malcolm Vale tọn glọ. Owe The New World po Enfants po to yinyin zinzinjẹgbonu bo to yinyin bibladopọ, ṣogan vọkan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn dopo tata ma gọ̀n ma yin zinzinjẹgbonu to nuhe hugan owhe awe he alọhẹndotenamẹ lọ do gbọṣi aimẹ whenu.

Owe-zíntẹn lọ dona yin tẹnsẹna whla 15 nkọtọn na ponọ lẹ ni ma do mọ ẹn blo. To ojlẹ dopo mẹ, owe Biblu tọn lẹ yin zinzinjẹgbonu to abò odò glọ owhé de tọn gbè fie owe devo lẹ nọ yin zinzinjẹgbonu te. Mẹmẹyọnnu he tin to jonọ-yitẹn sọgan zín ogàn de he na dọnú to abò odò glọ tọn lọ mẹ to whedepopenu he jonọ de wá, na mẹmẹyọnnu he tin to finẹ lẹ nido sọgan sẹ owe lẹ dó whẹpo mẹdepope nido jẹ yé dín ji.

To nudindin mọnkọtọn dopo whenu, mẹmẹyọnnu delẹ dibu tlala to whenuena yé mọdọ vọkan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn dopo tin to tafo de ji to fie mẹlẹpo sọgan mọ ẹn te. Ponọ lọ biọ họmẹ, ze saki etọn do Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn ji, bosọ zindonukọn to nudindin etọn mẹ. To whenuena e ma mọ nudepope, e ze saki etọn bo tọ́n yì!

To alọhẹndotenamẹ lọ didesẹ po alahọ lọ gigọjo po godo, susu mẹmẹsunnu lẹ tọn yin dotẹnmẹna nado yì ogle lọ ji taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ. Ojlẹ enẹ mẹ wẹ Coralie biọ nado yì Glen Innes. Yẹn kọnawudopọ hẹ ẹ to finẹ to alọwle mítọn godo to 1^er janvier 1948. Agun he hẹnai de ko tin to finẹ whẹpo mí do tọ́nsọn finẹ.

Rockhampton wẹ yin azọ́ndenamẹ mítọn he bọdego, ṣigba mí ma mọ adọtẹn to finẹ. Enẹwutu mí gbá gòhọ do aigba de ji to ogle jlodotọ de tọn mẹ. Gòhọ enẹ mẹ wẹ mí nọ̀ na osun ṣinẹnẹ he bọdego lẹ. Mí tlẹ sọgan ko nọ̀ finẹ hugan mọ, ṣigba to jikun-whenu, jikun daho de hẹn gòhọ lọ gble, bọ jikun wududu he bọdego sọ plọ́ ẹ yì.a

Tẹnsisẹ Yì Azọ́ndenamẹ Tògodo Tọn Mẹ

Dile mí tin to Rockhampton, mí yin oylọ basina nado yì klasi 19tọ Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn na azọ́nplọnmẹ mẹdehlan tọn. Podọ lehe mí yin didohlan otò heyin yinyọnẹn to whenẹnu taidi Hùwaji-Whèyihọ-Aflika tọn mẹ do niyẹn to gbedewema yíyí mítọn godo to 1952.

To afọdopolọji, sinsẹ̀ngán Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ do nuhe yin numọtolanmẹ yetọn gando azọ́n mẹdehlan tọn mítọn go hia. To dimanche lẹpo na osẹ debọdo-dego ṣidopo, yé na avase agun yetọn lẹ sọn oplò ji gando mí go. Yé gbẹ́ na omẹ lọ lẹ ma nado hùn ohọ̀n yetọn na mí bo masọ dona dike mí ni hia Biblu na yé, na e na hẹn yé buali wutu. To lẹdo dopo mẹ, mí do owe susu gbonu, ṣigba sinsẹ̀ngán lọ to hihodo mí sọn whédegbè jẹ whédegbè bo yí owe lọ lẹpo. To gbèdopo, mí tindo hodọdopọ de to ohọ̀ he mẹ sinsẹ̀ngán lọ nọ plọnnu te bosọ mọdọ owe mítọn susu wẹ e tindo.

To madẹnmẹ aṣẹpatọ lẹdo lọ tọn lẹ lọsu jẹ numọtolanmẹ yetọn dohia ji gando azọ́n mítọn go. Na sinsẹ̀ngán lẹ sisẹ yé wutu, yé lẹndọ mí tindo kọndopọ hẹ Gufọntọ lẹ. Enẹwutu yé yí ohù alọvi mítọn lẹ tọn dai, bosọ kanhose mẹhe mí ko dlapọn delẹ. Mahopọnna nukundiọsọmẹ ehe lẹpo, sọha pliwatọ lẹ tọn to jijideji.

Sọn whenue mí jẹ finẹ, mí do ojlo zogbe hia nado hẹn owẹ̀n Biblu tọn gbayipe to tòmẹnu Ovambo, Herero, po Nama lẹ po ṣẹnṣẹn. Ṣigba, ehe ma bọawu gba. To ojlẹ enẹlẹ mẹ dọ́n, Hùwaji-Whèyihọ-Aflika tọn tin to gandudu akọ̀ kinklan Afrique du Sud tọn glọ. Na yovo wẹ mí yin wutu, yé ma dike mí ni dekunnu to lẹdo mẹyuu lẹ tọn mẹ matin gbedewema ahọlu tọn. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, mí biọ gbedewema lọ, ṣigba aṣẹpatọ lẹ gbẹ́ nado na mí.

Nupaṣamẹ de jọ to whenuena mí ko yí owhe awe zan to azọ́ndenamẹ tògodo tọn mítọn mẹ godo. Coralie mọho. To octobre 1955, viyọnnu mítọn Charlotte yin jiji. Dile etlẹ yindọ mí ma sọgan zindonukọn taidi mẹdehlan lẹ ba, yẹn penugo nado mọ azọ́n ojlẹ-gli tọn de bosọ zindonukọn taidi gbehosọnalitọ na ojlẹ de.

Gblọndo Hlan Odẹ̀ Mítọn Lẹ

Mí pannukọn avùnnukundiọsọmẹ devo to 1960. Coralie mọ wekanhlanmẹ de yí he dọ dọ onọ̀ etọn to awutu jẹ taun bọ e yọnbasi dọ e ma na mọ onọ̀ etọn ba, eyin e ma wá whé. Enẹwutu mí basi tito nado tọ́nsọn Hùwaji-Whèyihọ-Aflika tọn bo lẹkọyi Australie. Ṣigba nude jọ to ojlẹ enẹ mẹ. To osẹ he mẹ mí na yì, yẹn mọ gbedewema yí sọn aṣẹpatọ lẹdo lọ tọn lẹ dè nado yì Katutura, heyin lẹdo mẹyuu lẹ tọn mẹ. Etẹwẹ mí na wà todin? Be mí ni gọ̀ gbedewema lọ jo wẹ to whenuena mí ko jẹtukla na owhe ṣinawe nado mọ ẹn yí? E bọawu nado lẹndọ mẹdevo lẹ na bẹjẹeji sọn fie míwlẹ nọte do. Ṣigba be e mayin dona Jehovah tọn wẹ ehe yin, yèdọ gblọndo de hlan odẹ̀ mítọn lẹ?

Yẹn basi nudide to niyaniya mẹ. Yẹn na gbọṣi ai, na obu dọ gbedewema finẹ ninọ tẹgbẹ̀ tọn mítọn sọgan yin yíyí eyin mímẹpo lẹkọyi Australie wutu. To wunkẹngbe, yẹn gọ̀ tike bato-didó tọn ṣie jo bo do Coralie po Charlotte po hlan Australie na gbọjẹ whenu gaa tọn de.

To whenuena yé ko yì godo, yẹn jẹ kunnude ji to lẹdo mẹyuu lẹ tọn mẹ. Ojlo he yé dohia sẹhundaga. Sọha susu mẹyuu lẹ tọn ko to opli lẹ wá to whenuena Coralie po Charlotte po lẹkọ.

To ojlẹ enẹ mẹ, yẹn tindo gbẹduhun hoho de he yẹn nọ yí do bẹ jlodotọ lẹ wá opli lẹ. Yẹn nọ basi yìgọ-yìgọ whla ẹnẹ kavi atọ́n na opli dopodopo, bo nọ bẹ gbẹtọ ṣinawe, ṣinatọ̀n, kavi ṣinẹnẹ na gbejizọnlin dopo. Eyin omẹ godo tọn ko jẹte godo, Coralie nọ kanse po aslan-yinyin po dọ: “Omẹ nẹmu wẹ pò to aisinnu lẹ glọ?”

Nado tindo kọdetọn dagbe dogọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ, mí dona tindo owe lẹ to ogbè tovi lọ lẹ tọn mẹ. Enẹwutu yẹn tindo lẹblanulọkẹyi nado basi titona alọnuwe pẹvi La vie dans un monde nouveau nado yin lilẹdo ogbè ẹnẹ lẹdo lọ tọn mẹ: Herero, Nama, Ndonga, po Kwanyama po. Lẹdogbedevomẹtọ lọ lẹ yin weyọnẹntọ he mí to Biblu plọn hẹ lẹ, ṣigba yẹn dona wazọ́n dopọ hẹ yé nado mọdọ hukan dopodopo yin lilẹdogbedevomẹ po gbesisọ po. Nama yin ogbè he tindo hogbe vude lẹ. Di dohia, yẹn to tintẹnpọn nado dọ dọ: “Adam yin gbẹtọ pipé de to bẹjẹeji.” Lẹdogbedevomẹtọ lọ klú ota bo dọ dọ emi ma flin nuhe “pipé” yin to Nama-gbè mẹ gba. “N’ko flin” wẹ e dọ to godo mẹ. “To bẹjẹeji, Adam taidi atin-sinsẹ́n bibia de.”

Mí Tindo Pekọ to Otò He Mẹ Mí Yin Didohlan Mẹ

Owhe 49 nkọtọn ko juwayi sọn whenue gbọ́n mí wá otò ehe, he nọ yin yiylọdọ Namibie todin mẹ. Nuhudo gbedewema tọn matin nado biọ lẹdo mẹyuu lẹ tọn mẹ ba. Namibie tin to gandudu yọyọ he ma kẹalọyi akọ̀ kinklan de glọ todin. To egbehe, agun daho ẹnẹ wẹ tin to Windhoek, bọ yé nọ pli to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn whanpẹnọ lẹ mẹ.

Mí ko nọ saba lẹnnupọndo hodidọ he mí se to Giliadi ji, heyin: “Mì yí fie mì yin azọ́ndena yì do basi owhé mìtọn.” Sọn aliho he mẹ Jehovah ko deanana onú lẹ te mẹ, mí deji dọ ojlo etọn wẹ e yin dọ otò ehe ni lẹzun owhé mítọn. Mí ko yiwanna mẹmẹsunnu lọ lẹ, po aṣa voovo awuvivi tọn yetọn lẹ po. Mí ko konu hẹ yé to ayajẹ yetọn lẹ mẹ bo ko viavi hẹ yé to awubla yetọn lẹ mẹ. Delẹ to jlodotọ yọyọ he mí nọ bẹ́ do gbẹduhun mítọn mẹ bo ze yì opli lẹ mẹ ko lẹzun dòtin he lodo lẹ to agun yetọn lẹ mẹ todin. To whenuena mí wá otò ehe mẹ to 1953, wẹnlatọ wẹndagbe lọ tọn he tin to finẹ ma pé ao. Sọn bẹjẹeji kleun enẹ mẹ, sọha mítọn ko hú 1 200 todin. Hlan hẹndi opagbe etọn tọn, Jehovah ko hẹn jideji wá to fie míwlẹ po mẹdevo lẹ po ko ‘dó bo húsinna te.’—1 Kọlintinu lẹ 3:6.

Dile mí pọngodo hlan owhe susu sinsẹ̀nzọnwiwa tọn, tintan to Australie podọ to Namibie todin, Coralie po yẹn po tindo pekọ taun. Todido mítọn podọ odẹ̀ mítọn hlan Jehovah wẹ yindọ e na to huhlọn na mí nado wà ojlo etọn todin podọ kakadoi.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 26]

Tẹnsisẹ yì azọ́ndenamẹ mítọn mẹ to Rockhampton, Australie

[Yẹdide to weda 27]

To whenuena mí jei wehọmẹ Giliadi tọn

[Yẹdide to weda 28]

Kunnudide to Namibie hẹn ayajẹ susu wá na mí