Mì Nọ Do Owanyi Sisosiso Hia to Whẹndo Mẹ

“A MA ha bo fiọ ẹ! E pẹ̀n we!” wẹ adán he Tohru gblọnna asi etọn, Yoko.a “N’na fiọ ẹ gbau,” wẹ asi lọ dọ bo gbò fọ́fi nado fiọ fọto he yé omẹ awe lẹ dè dopọ. Enẹgodo e sìnadán dọ, “N’na mẹ̀ owhé lọ lọsu!” Tohru yigbe gbọn tómẹhihò na asi etọn dali, bọ nudindọn lọ fó do avùn mẹ.

Owhe atọ̀n die jẹnukọn, Tohru po Yoko po bẹ gbẹzan yetọn jẹeji dopọ taidi alọwlemẹ ayajẹnọ lẹ. Etẹwẹ dọ̀n nuhahun wá lo? Dile etlẹ yindọ Tohru taidi sunnu he jọmẹ de, asi etọn lẹndọ e ma nọ do owanyi sisosiso hia ẹ podọ vlavo wẹ e nọ hò numọtolanmẹ etọn lẹ pọ́n. E taidi dọ e ma penugo nado yigbe na owanyi he asi lọ to didohia. Na Yoko ma sọgan sinyẹnlin ba wutu, adi po homẹgble etọn po jẹ agayi dogọ ji. E jẹ nuhahun lẹ tindo ji taidi amlọnmamọdọ, magbọjẹ, ojlo núdùdù tọn hinhẹnbu, adidudu, apọṣimẹ, bo tlẹ nọ tindo numimọ sijọsijọ tọn. Ṣogan, e taidi dọ Tohru ma kiya paali na ninọmẹ sinsinyẹn he pavava to whédo etọn mẹ. Na ewọ, onú paa he nọ jọ lẹ wẹ e yin.

“Ojlẹ Awusinyẹn Tọn Lẹ”

Nuhahun mọnkọtọn lẹ gbayipe to egbehe. Apọsteli Paulu dọ dọdai dọ ojlẹ mítọn na yin hiadogona gbọn gbẹtọ he ‘ma tindo owanyi sisosiso jọwamọ tọn’ lẹ dali. (2 Timoti 3:1-5) Hogbe dowhenu Glẹki tọn heyin lilẹdo ‘matin owanyi jọwamọ tọn’ tofi tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ hogbe he nọ do owanyi jọwamọ tọn he nọ yin mimọ to hagbẹ whẹndo tọn lẹ ṣẹnṣẹn hia. Na jide tọn, owanyi mọnkọtọn ko bu to azán mítọn gbè. Eyin e tlẹ tin, vlavo wẹ hagbẹ whẹndo tọn lẹ nọ do e hia hlan ode awetọ.

Mẹjitọ susu to egbehe ma yọ́n lehe yé na do owanyi sisosiso hia ovi yetọn titi lẹ do. Mẹdelẹ ko whẹ́n to whẹndo he ma tindo owanyi mẹ bo sọgan nọma yọnẹn dọ ogbẹ̀ sọgan gọ́ na ayajẹ po awuvivi susu po kiki eyin owanyi yin mimọ bo yin didohia. E taidi dọ nuhe jọ do Tohru go niyẹn. To vuwhenu etọn, otọ́ etọn nọ saba hẹn alọnu ján to azọ́n mẹ bo nọ wá whégbè to zánmẹ. Vlavo wẹ e nọ dọho hẹ Tohru, podọ eyin e wàmọ gbede, ozùn wẹ nọ tọ́nsọn onù etọn mẹ. Onọ̀ Tohru tọn lọsu nọ wà agbasazọ́n whenu gigọ́ tọn bo ma yí whenu susu zan hẹ ẹ. Televiziọn wẹ yin vigopọntọ etọn. Mẹpipa kavi hodọdopọ matin to whẹndo lọ mẹ.

Aṣa sọgan yí adà titengbe de wà ga. To fidelẹ to Amérique Latine, sunnu de dona jẹagọdo aṣa he gbayipe to lẹdo lọ mẹ nado nọ do owanyi sisosiso etọn hia na asi etọn. To otò Whèzẹtẹn-waji po Aflika tọn susu po mẹ, nuhe ma sọgbe hẹ aṣa wẹ e yin dọ mẹde ni do owanyi sisosiso etọn hia to hogbe kavi nuyiwa lẹ mẹ. E sọgan hiọnù na asu lẹ nado dọna asi kavi ovi yetọn lẹ dọ “yẹn yiwanna we.” Etomọṣo, mí sọgan plọnnu sọn kanṣiṣa whẹndo tọn tintan, he gbọṣi aimẹ kakajẹ din mẹ.

Kanṣiṣa Whẹndo Tọn Apajlẹnọ De

Apajlẹ dagbe hugan na whẹndo lẹ yin mimọ to kanṣiṣa pẹkipẹki he tin to Jehovah Jiwheyẹwhe po Ovi dopo akàn etọn po ṣẹnṣẹn mẹ. Yé do owanyi hia yede to aliho pipé de mẹ. To owhe fọtọ́n madosọha lẹ gblamẹ, nudida gbigbọnọ he wá lẹzun Jesu Klisti to godo mẹ duvivi haṣinṣan ayajẹnọ de tọn hẹ Otọ́ etọn. E basi zẹẹmẹ kanṣiṣa lọ tọn to aliho ehe mẹ dọmọ: “Yẹn sọ yin homẹhun etọn egbesọegbesọ, yẹn to ayajẹ whepoponu to nukọn etọn.” (Howhinwhẹn lẹ 8:30) Ovi lọ kudeji dọ Otọ́ emitọn yiwanna emi sọmọ bọ e lá na mẹdevo lẹ dọ Jehovah nọ hùnhomẹ to emi mẹ egbesọegbesọ. E nọ tindo ayajẹ to Otọ́ etọn nukọn to whepoponu.

To whenuena Jesu tlẹ tin to aigba ji taidi gbẹtọvi de, e mọ jide vọ́namẹ owanyi sisosiso Otọ́ etọn tọn yí. To baptẹm Jesu tọn godo, e se ogbè Otọ́ etọn tọn dọmọ: “Ehe wẹ Visunnu ṣie; mẹvivẹ ṣie, mẹhe mẹ homẹ ṣie vivi te tlala.” (Matiu 3:17) Hogbe tulinamẹ owanyi tọn nankọtọn die to bẹjẹeji azọ́ndenamẹ Jesu tọn to aigba ji! E dona ko yinuwado ahun etọn ji nado se alọkẹyi Otọ́ etọn tọn dile e vọ́ gbẹzan olọn mẹ tọn etọn flin to gigọ́mẹ.

Gbọnmọ dali, Jehovah ze apajlẹ dagbe hugan lọ dai to owanyi didohia na whẹndo wẹkẹ mẹ tọn etọn to obá gigọ́ tlala de mẹ. Eyin mí kẹalọyi Jesu Klisti, mílọsu sọgan duvivi owanyi sisosiso Jehovah tọn ga. (Johanu 16:27) Dile etlẹ yindọ mí ma na se ohó depope sọn olọn mẹ, mí na mọ dohia owanyi Jehovah tọn to gbẹzan mítọn mẹ, to awuwledainanu avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn mẹ, podọ to aliho devo lẹ mẹ. (1 Johanu 4:9, 10) Jehovah tlẹ nọ se odẹ̀ mítọn lẹ bo nọ na gblọndo hlan yé to aliho he na hẹn ale daho hugan wá na mí mẹ. (Psalm 145:18; Isaia 48:17) Dile mí wleawuna haṣinṣan pẹkipẹki hẹ Jehovah, mí nọ hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na mẹtọnhopọn owanyinọ etọn siso deji.

Jesu plọn lehe awuvẹmẹ, mẹtọnhopọn, homẹdagbe, po lẹblanu po nọ yin didohia mẹdevo lẹ do sọn Otọ́ etọn dè. E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Nudepope he [Otọ́] wà, ehelẹ wẹ Ovi to wiwà mọ ga. Na Otọ́ yiwanna Ovi, bosọ yí onú he ewlọsu to wiwà lẹpo hia ẹ.” (Johanu 5:19, 20) Nalete, míwlẹ sọgan plọn aliho owanyi didohia tọn lẹ gbọn apajlẹ he Jesu zedai to whenuena e tin to aigba ji pinplọn dali.—Filippinu lẹ 1:8.

Owanyi Sisosiso to Whẹndo Mẹ—Gbọnna?

Na “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi” bọ mí sọ yin didá “to [apajlẹ] etọn titi mẹ” wutu, mí tindo nugopipe lọ nado nọ mọ bosọ nọ do owanyi hia. (1 Johanu 4:8; Gẹnẹsisi 1:26, 27) Ṣogan, nugopipe enẹ ma nọ wá na ede poun gba. Nado sọgan do owanyi sisosiso hia, mí dona tindo owanyi sisosiso hlan alọwlemẹ po ovi mítọn lẹ po whẹ́. Yin ayidonugotọ, bo nọ doayi jẹhẹnu owanyinọ yetọn lẹ go, mahopọnna lehe yé sọgan whè sọ to bẹjẹeji, bo nọ lẹnnupọndo yé ji. ‘Nuhe dọnmẹdogo de matin to asu [asi kavi ovi] ṣie mẹ,’ wẹ a sọgan dọ. Mẹhe mẹjitọ kavi mẹdevo lẹ de alọwlemẹ na lẹ sọgan nọma yiwanna alọwlemẹ yetọn sọmọ. Alọwlemẹ delẹ sọgan nọma ko jlo nado tindo ovi lẹ. Ṣogan, lẹnnupọndo nuhe yin numọtolanmẹ Jehovah tọn gando asi yẹhiadonu tọn etọn go, yèdọ akọta Islaeli tọn, to owhe kanweko aotọ J.W.M. ji. To whenuena yẹwhegán etọn Elija wá tadona kọ̀n dọ Jehovah sẹ̀ntọ devo de matin to akọta whẹndo-ao Islaeli tọn mẹ ba, Jehovah yí sọwhiwhe do dindona yé bo mọ sọha gbẹtọ he yinukunkẹ de tọn—yèdọ 7 000 to lẹndopọ mẹ—he tindo jẹhẹnu he dọnmẹdogo lẹ to nukun etọn lẹ mẹ. Be a sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn dagbe he tin to hagbẹ whẹndo towe tọn mẹ lẹ dindin dali ya?—1 Ahọlu lẹ 19:14-18.

Ṣigba nado sọgan dike hagbẹ whẹndo towe tọn lẹ ni mọ owanyi he a tindo na yé, a dona dovivẹnu vonọtaun nado do e hia. Nọ dọ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn towe tọ́n to whedepopenu he a doayi nuhe jẹna pipà de go. To zẹẹmẹ asi nugopetọ de tọn bibasi mẹ, Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ ohia ojlofọndotenamẹ tọn de gando whẹndo etọn go dọmọ: “Ovi etọn lẹ fọ́n, bosọ ylọ ẹ dọ donanọ; asu etọn ga, ewọ sọ na pipà ẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 31:28) Doayi lehe hagbẹ whẹndo lọ tọn lẹ nọ na pipà yedelẹ po awuvivo po do go. Otọ́ he nọ pà asi etọn to apajlẹ dagbe zedai na visunnu etọn, bo to tulina ẹn nado nọ pà alọwlemẹ etọn to aliho he jọmẹ mẹ eyin e wá wlealọ.

Humọ, mẹjitọ lẹ dona nọ pà ovi yetọn lẹ. Enẹ sọgan gọalọ nado dó osi-mẹdetiti tọn do ahun mẹ na ovi lẹ. Na nugbo tọn, nawẹ mẹde sọgan ‘yiwanna kọmẹnu etọn di ede do’ eyin ewọ ma nọ si ede? (Matiu 22:39) To alọ devo mẹ, eyin mẹjitọ lẹ nọ mọhodọdo ovi yetọn lẹ go to whepoponu, bo ma nọ pà yé paali, ovi lẹ sọgan hẹn osi-mẹdetiti tọn yetọn bu po awubibọ po bo sọgan tindo nuhahun nado do owanyi hia mẹdevo lẹ.—Efesunu lẹ 4:31, 32.

Hiẹ Sọgan Mọ Alọgọ Yí

Etẹwẹ eyin hiẹ ma yin pinpọn e go whẹ́n to whédo owanyinọ de mẹ? A sọgan gbẹsọ plọn nado do owanyi sisosiso hia. Afọdide tintan wẹ nado yọ́n nuhahun lọ bo kẹalọyi dọ nuhudo tin na vọjlado. Ohó Jiwheyẹwhe tọn, Biblu, yin alọgọ titengbe de to whẹho ehe mẹ. E sọgan yin jijlẹdo mẹpọnnu de go. Eyin mí gbadopọnna mídelẹ to mẹpọnnu yẹhiadonu tọn heyin nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ mẹ, mí na mọ awugbopo kavi oblọ he tin to nulẹnpọn mítọn mẹ lẹ. (Jakobu 1:23) To gbesisọmẹ hẹ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ, mí sọgan basi vọjladona ayilinlẹn he ma sọgbe depope. (Efesunu lẹ 4:20-24; Filippinu lẹ 4:8, 9) Mí dona nọ wàmọ to gbesisọmẹ, bo ma ‘dike onú ni ṣikọna mí to dagbe wiwà mẹ’ gbede.—Galatianu lẹ 6:9.

E sọgan sinyẹnawuna mẹdelẹ nado do owanyi hia na aliho he mẹ yé yin pinpọn-whẹ́n te kavi aṣa yetọn wutu. Etomọṣo, dodinnanu agọe tọn lẹ dohia dọ aliglọnnamẹnu mọnkọtọn lẹ sọgan yin dududeji. Doto Daniel Goleman, he nọ penukundo agbasalilo apọ̀nmẹ tọn go basi zẹẹmẹ dọ ‘aṣa he tlẹ yin pinplọn to vuwhenu bo doadọ̀do to ahun mẹ lẹ sọgan yin didiọ.’ Hugan owhe 1900 die wayi, Biblu dohia dọ po alọgọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po, ayilinlẹn ahun mẹ tọn he doadọ̀do hugan lẹ sọgan yin didiọ. E dotuhomẹna mí dọmọ: ‘Mì klọ́n gbẹtọ-yinyin hoho nẹ dai po azọ́n etọn lẹ po, bo ze gbẹtọ-yinyin yọyọ nẹ dogo.’—Kọlọsinu lẹ 3:9, 10.

Tlolo he nuhahun lọ ko yin yinyọnẹn, whẹndo lọ sọgan plọn Biblu po nuhudo yetọn lẹ po to ayiha mẹ. Di dohia, naegbọn a ma na dindona nuhe Biblu tindo nado dọ do ‘owanyi sisosiso’ ji? A sọgan mọ wefọ taidi ehe: ‘Mì ko se akọ́ndonanu Job tọn bosọ mọ opodo Oklunọ tọn; dọ owanyinọ wẹ Oklunọ, lẹblanu etọn sọ bọ.’ (Jakobu 5:11) Enẹgodo lẹnnupọndo kandai Job tọn ji, bo ze ayidonugo do lehe Jehovah yin owanyinọ podọ lẹblanunọ dohlan Job do ji. Matin ayihaawe, hiẹ na jlo nado hodo apajlẹ Jehovah tọn to owanyi sisosiso po lẹblanu po didohia whẹndo towe mẹ.

Ṣigba na mí yin mapenọ wutu, ‘whlasusu wẹ mímẹpo nọ waylan’ to hodidọ mẹ. (Jakobu 3:2) To whẹndo mẹ, mí sọgan gboawupo nado yí odẹ́ mítọn zan to aliho mẹjlọdote tọn de mẹ. Fie odẹ̀ po Jehovah go ginganjẹ po biọ whẹho lọ mẹ te niyẹn. Ma gbọjọ blo. “Nọ hodẹ̀ magbọjẹ.” (1 Tẹsalonikanu lẹ 5:17) Jehovah na gọalọna mẹhe nọ jlo nado do owanyi hia to whẹndo mẹ lẹ gọna mẹhe jlo na do e hia ṣigba heyin aliglọnna to mọwiwà mẹ lẹ.

To yidogọmẹ, Jehovah ko gbọn homẹdagbe dali wleawuna alọgọ to agun Klistiani tọn mẹ. Jakobu wlan dọmọ: “Mẹdepope jẹazọ̀n [gbigbọmẹ tọn] to mì mẹ? Mì gbọ e ni ylọ mẹho agun tọn lẹ, na yé ni hodẹ̀ do e ji, bo kọ̀n amisisa do ota na ẹn to oyín [Jehovah] tọn mẹ.” (Jakobu 5:14) Mọwẹ, mẹho he tin to agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ lẹ sọgan yin alọgọ daho de na whẹndo he hagbẹ yetọn lẹ tindo nuhahun to owanyi didohia yedelẹ mẹ. Dile yé ma tlẹ yin doto apọ̀nmẹ tọn lẹ sọ, mẹho lẹ sọgan yí whiwhẹ do gọalọna yisenọ hatọ yetọn lẹ, e mayin gbọn nuhe yé dona wà lẹ didọ na yé dali wẹ gba, ṣigba gbọn pọndohlan Jehovah tọn finflin yé, dẹ̀hiho hẹ yé podọ dẹ̀hiho na yé dali.—Psalm 119:105; Galatianu lẹ 6:1.

To whẹho Tohru po Yoko po tọn mẹ, mẹho Klistiani lẹ nọ saba dotoaina nuhahun yetọn lẹ bo nọ miọnhomẹna yé. (1 Pita 5:2, 3) To ojlẹ delẹ mẹ, mẹho de po asi etọn po nọ dla yé pọ́n na Yoko nido sọgan mọaleyi sọn gbẹdido yọnnu Klistiani numimọnọ de tọn mẹ he sọgan flin in ‘nado yin huwhẹnọ, nado nọ yiwanna asu etọn.’ (Titu 2:3, 4) Gbọn nukunnumọjẹnumẹ po awuvẹmẹ po didohia na yajiji po awubla Klistiani hatọ lẹ tọn po dali, mẹho lẹ nọ lẹzun “otẹn whiwhla tọn sọn jẹhọn nu, bẹtẹn sọn yujẹhọn nu.”—Isaia 32:1, 2.

Po alọgọ mẹho he jọmẹ lẹ tọn po, Tohru wá yọnẹn dọ emi tindo nuhahun to numọtolanmẹ emitọn didohia mẹ podọ dọ to ‘azán godo tọn lẹ’ mẹ, Satani to kọgbidina whẹndo lẹ. (2 Timoti 3:1) Tohru basi dide nado didẹ nuhahun etọn. E wá jẹ mimọ ji dọ owanyi he ma yin didohia ẹ to vuwhenu etọn wẹ hẹn awugbopo etọn nado do owanyi hia wá. Gbọn Biblu pinplọn vẹkuvẹku po odẹ̀ po gblamẹ, Tohru jẹ pekọ hẹnwa na nuhudo he Yoko tindo to numọtolanmẹ-liho lẹ ji vudevude.

Nugbo wẹ dọ Yoko ko gblehomẹ do Tohru go dai, ṣigba to whenuena e wá mọnukunnujẹ dodonu whẹndo asu etọn tọn gọna awugbopo ewọ lọsu titi tọn lẹ mẹ, e dovivẹnu vẹkuvẹku nado mọ jẹhẹnu dagbe he asu etọn tindo lẹ. (Matiu 7:1-3; Lomunu lẹ 5:12; Kọlọsinu lẹ 3:12-14) E vẹ̀ Jehovah vivẹvivẹ nado na ẹn hlọnhlọn nado to wanyina asu etọn zọnmii. (Filippinu lẹ 4:6, 7) To madẹnmẹ, Tohru jẹ owanyi sisosiso etọn dohia ji bọ ehe hẹn asi etọn hùnhomẹ.

Mọwẹ, eyin e tlẹ sinyẹnawuna we nado mọ bo do owanyi sisosiso hia to whẹndo mẹ, jide tin dọ a sọgan dù to nuhahun enẹ ji. Ohó Jiwheyẹwhe tọn nọ na mí anademẹ dagbe hugan. (Psalm 19:7) Eyin a flin nujọnu-yinyin whẹho lọ tọn, bo tẹnpọn nado mọ jẹhẹnu dagbe he hagbẹ whẹndo towe tọn lẹ tindo, bo plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn bosọ yí i do yizan mẹ, bo ganjẹ Jehovah go gbọn odẹ̀ vivẹvivẹ gblamẹ, bosọ dín alọgọ mẹho Klistiani he whèwhín lẹ tọn, a sọgan dù to nuhe taidi aliglọnnamẹnu daho de to hiẹ po whẹndo towe po ṣẹnṣẹn ji. (1 Pita 5:7) Hiẹ lọsu sọgan jaya, dile asu de wà do to États-Unis. E yin tulina nado nọ do owanyi sisosiso etọn hia asi etọn. To whenuena e wá wleawuna adọgbigbo lọ to godo mẹ nado dọ “Yẹn yiwanna we,” gbeyiyi asi etọn tọn paṣa ẹ. Po dasin ayajẹ tọn po to nukun etọn lẹ ji, asi lọ dọmọ: “Yẹn lọsu yiwanna we, ṣigba whla tintan die to owhe 25 mẹ he a dọ ẹ domọ.” Ma nọte dẹn sọmọ nado do owanyi sisosiso towe hia alọwlemẹ towe po ovi towe lẹ po blo!

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 28]

Jehovah wleawu alọgọ tọn to Ohó etọn, Biblu mẹ