Be Ovi Ṣie Dona Yì Wehọmẹ Wẹ?

ETẸWẸ na yin numọtolanmẹ towe eyin hiẹ ma sọgan hia nuhe tin to weda ehe ji? Eyin hiẹ ma sọgan do yovo-gbè otò towe tọn ka lo? Etẹwẹ eyin hiẹ ma sọgan dlẹnalọdo otò towe to yẹdide aihọn tọn ji? Ovi madosọha lẹ wẹ na whẹ́n to ninọmẹ enẹ pẹpẹ mẹ. Etẹwẹ dogbọn ovi towe dali?

Be ovi towe dona yì wehọmẹ wẹ? To otò susu mẹ, wehọmẹ dokọ̀ tọn po wehọmẹ daho po nọ yin dandan bo nọ saba yin vọ́nu. Opli de do Jlọjẹ Ovi de tọn lẹ ji pọ́n wehọmẹ yìyì hlan taidi jlọjẹ titengbe de. Nukun dopolọ wẹ Nulila Akọjọpli tọn do Jlọjẹ Gbẹtọvi tọn lẹ ji nọ yí do pọ́n ẹn. Ṣigba, wehọmẹ yìyì sọgan nọma yin vọ́nu bo sọgan nọ hẹn nuhahun akuẹzinzan tọn wá mẹjitọ lẹ ji to otò delẹ mẹ. Mì gbọ mí ni yí nukun Klistiani mẹjitọ he jlo dọ ovi yetọn lẹ ni sewé, vlavo gbọn wehọmẹ yìyì dali kavi to aliho devo lẹ mẹ tọn do pọ́n whẹho ehe.

Apajlẹ Mẹhe Sewé to Biblu mẹ lẹ Tọn

Suhugan devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he go Biblu donù lẹ wẹ nọ hiawe bo nọ kanwe. Pita po Johanu po, heyin apọsteli Jesu tọn lẹ yin whèhutọ ṣigba yé wlan owe Biblu tọn lẹ do Glẹki-gbè mẹ, e mayin do Galili-gbè heyin akọgbè yetọn mẹ gba.a Kunnudenu dohia dọ mẹjitọ yetọn lẹ dike yé ni plọnwe. Biblu kàntọ devo he tin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ lẹ wẹ Davidi heyin lẹngbọhọtọ, Amọsi heyin glesi, po Juda, nọvisunnu-daa Jesu tọn po, he vlavo yin whlẹpatọ de.

Job sọgan hiawe bo kanwe, podọ owe Biblu tọn he tindo yinkọ etọn dohia dọ e tindo oyọnẹn lẹnunnuyọnẹn tọn. E sọgan ko sọ tindo nugopipe ohó-milomilo kinkàn tọn, na hodidọ etọn he tin to owe Job tọn mẹ lẹ yin ohó-milomilo lẹ. Podọ mí yọnẹn dọ Klistiani fliflimẹ tọn lẹ sewé na nuhe sọgan ko yin kandai Owe-wiwe tọn yetọn lẹ ko yin mimọ to zẹ́nkla gbigbà lẹ ji wutu.

Wepinplọn Yin Nujọnu na Klistiani Lẹ

Klistiani lẹpo wẹ dona yinukọn to oyọnẹn Biblu tọn mẹ eyin yé jlo na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn. (Filippinu lẹ 1:9-11; 1 Tẹsalonikanu lẹ 4:1) Sọwhiwhe yíyí do plọn Owe-wiwe po owe sinai do Biblu ji lẹ po nọ hẹn nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn wá. Na Jiwheyẹwhe ko na mí Ohó etọn wutu, e donukun dọ sinsẹ̀ntọ etọn lẹ ni sewé jẹ obá de mẹ. Eyin mí hia Biblu bo mọnukunnujẹemẹ, e nọ bọawuna mí nado yí ayinamẹ etọn lẹ do yizan mẹ. Nugbo wẹ dọ, e sọgan biọ dọ mí ni hia adà etọn delẹ whlasusu nado mọnukunnujẹ nuagokun lẹ mẹ bo lẹnayihamẹpọn do yé ji.—Psalm 119:104; 143:5; Howhinwhẹn lẹ 4:7.

To whemẹwhemẹ, omẹ Jehovah tọn lẹ nọ mọ nudọnamẹ yọn-na-yizan heyin kinkàndai susugege yí gbọn “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ gblamẹ. (Matiu 24:45-47) Owe enẹlẹ nọ dọhodo gbẹzan whẹndo tọn, aṣa, sinsẹ̀n, lẹnunnuyọnẹn, po hosọ susu devo lẹ po ji. Dehe yin titengbe hugan wẹ yindọ, yé nọ bẹ ayinamẹ Owe-wiwe tọn hẹn do whẹho gbigbọmẹ tọn lẹ ji. Nudọnamẹ titengbe susu na gbọ̀ ovi towe lẹ go eyin yé ma sọgan hiawe.

Whenuho gbẹtọvi tọn pinplọn yin nujọnu na e nọ gọalọna mí nado yọ́n nuhewutu mí tindo nuhudo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn. Oyọnẹn lẹdo aigba tọn sọ yin nujọnu. Biblu donù fisusu go, taidi Islaeli, Egipti, po Grèce po. Be ovi towe sọgan dlẹnalọdo yé to yẹdide aihọn tọn ji ya? Be e sọgan mọ otò etọn lọsu ya? Nugomape nado yọ́n fie otò voovo te to yẹdide aihọn tọn ji tlẹ sọgan de nugopipe mítọn nado hẹn lizọnyizọn mítọn di to aigba-denamẹ de ji pò.—2 Timoti 4:5.

Lẹblanulọkẹyi lẹ to Agun Mẹ

Mẹho po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ po tindo azọngban susu he bẹ wehihia hẹn. Di dohia, yé dona wleawuna adà opli agun tọn lẹ. Yé dona basi kandai owe lẹ po nunina lẹ po tọn. Eyin mẹde ma sewé, e na sinyẹnawuna ẹn taun nado penukundo azọngban ehelẹ go ganji.

Mẹdezejotọ lẹ nọ wazọ́n to Bẹtẹli lẹ lẹdo aihọn pé. Na mẹdezejotọ ehelẹ nido sọgan dọho bo wazọ́n yetọn lẹ ganji, taidi owe lẹ lilẹdogbedevomẹ po zomọ lẹ jijlado po, yé dona penugo nado hiawe bo kanwe to yovo-gbè otò he mẹ yé te lọ tọn mẹ. Eyin ovi towe lẹ na duvivi lẹblanulọkẹyi ehe nkọtọn lẹ to gbèdopo, wehọmẹ yìyì nọ saba yin nubiọtomẹsi de. Whẹwhinwhẹ́n yọn-na-yizan devo tẹlẹ wutu wẹ ovi towe dona yì wehọmẹ?

Ohẹ́n po Otàngblo Po

Hẹntọnọ lẹ sọgan lẹzun agbátọnọ mlẹnmlẹn to ninọmẹ delẹ mẹ. Ṣigba, to whẹho delẹ mẹ, wésise jẹ obá de mẹ sọgan gọalọna míwlẹ po ovi mítọn lẹ po nado dapana yajiji he mayin dandan tọn lẹ. Vude poun to mẹhe ma sewé lẹ mẹ wẹ nọ penugo nado zan gbẹzan he pọnte vude. Ovi lẹ po mẹjitọ lẹ lọsu po nọ kú to whedelẹnu na akuẹ he nọ biọ whégbè ma sù sọmọ nado dín nukunpedomẹgo dotowhé tọn wutu. Mẹhe yì wehọmẹ vude kavi he ma yì pọ́n lẹ nọ saba jiya huvẹ tọn bosọ nọ nọ̀ ohọ̀ kija lẹ mẹ. Wésise, kavi e whè gbau nugopipe nado hiawe bo kanwe sọgan gọalọ jẹ obá de mẹ to ninọmẹ ehelẹ mẹ.

Wésise sọ nọ de yise tintindo to otangblo lẹ mẹ pò. Nugbo wẹ dọ mẹhe sewé po mẹhe ma sewé lẹ po ṣẹnṣẹn wẹ otangblo gbayipe te. Ṣigba mẹhe ma sewé lẹ sọgan yin kiklọ bo yin hihodu po awubibọ po hugan mẹdevo lẹ, na yé ma sọgan hia owe he hùngona oklọ mọnkọtọn lẹ. Enẹwutu, yé nọ saba yí otangblo se hugan bo nọ yise dọ afinyọnnọ de sọgan hẹnazọngbọ to azọ́njiawu-liho.—Deutelonomi 18:10-12; Osọhia 21:8.

Wepinplọn Mayin Nado Mọ Azọ́n Poun Gba

Mẹdelẹ nọ lẹndọ lẹndai tangan wepinplọn tọn wẹ nado mọ akuẹ. Etomọṣo, wesetọ delẹ ma tindo agbasazọ́n kavi ma nọ mọ akuẹ he pé nado penukundo yedelẹ go. Enẹwutu mẹjitọ delẹ sọgan lẹndọ e mayin alemọyinu nado do ovi de hlan wehọmẹ. Ṣigba wehọmẹ yìyì nọ yí nususu wà hugan nado hẹn mí nado mọ akuẹ; e nọ hẹn ovi lẹ pegan na gbẹninọ to paa mẹ. (Yẹwhehodọtọ 7:12) Eyin mẹde sọgan dó, hia, bo kàn yovo-gbè otò he mẹ e nọ nọ̀ tọn, hodidọ hẹ doto lẹ, ahọluzọnwatọ lẹ, kavi azọ́nwatọ akuẹsẹdotẹn tọn lẹ nọ bọawu, bo tlẹ nọ lẹzun aṣa, bo ma nọ dobunamẹ ba.

To fidelẹ, ovi he ma yì wehọmẹ lẹ sọgan yin zizedo mẹde dè nado plọn bliki-mimẹ̀, whèhuhu, avọ̀-titọ̀, kavi azọ́n devo lẹ. Onú dagbe wẹ azọnpinplọn yin, ṣigba eyin ovi ehelẹ ma yì wehọmẹ pọ́n, vlavo wẹ yé na plọn nado hiawe bo kanwe ganji. Matin ayihaawe eyin yé yì wehọmẹ vude whẹpo do plọnazọn, e na sinyẹn dọ mẹdevo ni hò yé dù podọ yé nasọ zan gbẹzan pekọnọ de.

Whlẹpatọ wẹ Jesu yin podọ e họnwun dọ e plọnazọn na ojlẹ de to Josẹfu, otọ́ mẹgopọntọ etọn dè. (Matiu 13:55; Malku 6:3) Jesu sọ sewé ga, na e penugo nado dọho nuyọnẹn tọn lẹ hẹ weyọnẹntọ lẹ to tẹmpli mẹ to whenuena e tindo owhe 12. (Luku 2:46, 47) To whẹho Jesu tọn mẹ, azọnpinplọn ma glọnalina wepinplọn wunmẹ devo lẹ gba.

Be Viyọnnu lẹ Lọsu Dona Yì Wehọmẹ Wẹ?

Visunnu lẹ kẹdẹ wẹ mẹjitọ lẹ nọ dohlan wehọmẹ to whedelẹnu, bọ viyọnnu lẹ ma nọ yì. Vlavo mẹjitọ delẹ lẹndọ viyọnnu lẹ didohlan wehọmẹ vẹahi hugan bosọ yise dọ viyọnnu lẹ sọgan yọn-na-yizan na onọ̀ yetọn lẹ tlala eyin yé gbọṣi whégbè. Ṣigba wemase na yin aliglọnnamẹnu na viyọnnu de. Owe UNICEF tọn de dọmọ: “Dodinnanu susu ko dohia dọ wehọmẹ yìyì viyọnnu lẹ tọn yin dopo to aliho he yọnhugan lẹ mẹ nado sukúndona ohẹ́n.” (Poverty and Children: Lessons of the 90s for Least Developed Countries) Viyọnnu he yì wehọmẹ lẹ nọ pegan nado pehẹ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ bo basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ, he nọ hẹn ale wá na whẹndo lọ blebu.

Dodinnanu de to Bénin, Whèyihọ Aflika tọn, do nuhe nọ zọ́n bọ ovivu lẹ nọ kú ji, dohia dọ ovi 167 to 1 000 onọ̀ he ma sewé lẹ tọn ji wẹ nọ kú whẹpo do pé owhe atọ́n, bọ 38 to 1 000 poun ji wẹ nọ kú do yọnnu he yì wehọmẹ daho lẹ. UNICEF dotana dọmọ: “Enẹwutu wemase yin dopo to nuhe zọ́n bọ ovivu lẹ nọ kú mẹ to Bénin, dile e yin do lẹdo aihọn pé.” To whelọnu lo, wehọmẹ yìyì viyọnnu lẹ tọn sọgan tindo ale susu.

Be Klasi Yọnhia-Yọnkàn Tọn lẹ Ko Pé Wẹ Ya?

To fie nuhudo tin te lẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ basi klasi yọnhia-yọnkàn tọn lẹ na hagbẹ agun lọ tọn he ma sọgan hiawe lẹ.b Tito dagbe ehe nọ gọalọna yé nado plọn wehihia to ogbè yetọn mẹ. Be nunọnutẹnmẹ dagbe de wẹ ehe yin na wehọmẹ yìyì ya? Be hiẹ dona donukun dọ agun lọ ni plọnwe ovi towe lẹ eyin wehọmẹ paa lẹ tlẹ tin wẹ ya?

Dile etlẹ yindọ tito dagbe de wẹ klasi yọnhia-yọnkàn tọn he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ basi yin, mẹhomẹ he ma yì wehọmẹ pọ́n to ovu whenu lẹ wẹ yé tin na. Vlavo, mẹjitọ yetọn lẹ ma yọ́n nujọnu-yinyin wésise tọn, kavi wehọmẹ lẹ matin to whenẹnu. Omẹ mọnkọtọn lẹ sọgan yin alọgọna gbọn yìyì klasi yọnhia-yọnkàn he agun lọ nọ basi lẹ dali. Ṣigba klasi ehelẹ ma yí otẹn wehọmẹ yìyì tọn mọjanwẹ yé mayin didoai nado wleawuna wepinplọn wehọmẹ dokọ̀ tọn do niyẹn. Lẹnunnuyọnẹn, nulinlẹn dopọ, po whenuho po ma nọ yin pinplọn to klasi ehelẹ mẹ gba. Wehọmẹ wẹ enẹlẹ nọ yin pinplọn te.

To Aflika, klasi yọnhia-yọnkàn tọn lẹ nọ saba yin anadena to ogbè lẹdo lọ tọn lẹ mẹ, e ma nọ saba yin to yovo-gbè otò lọ tọn mẹ gba. Ṣigba to paa mẹ, nuplọnmẹ wehọmẹ tọn lẹ nọ yin to yovo-gbè mẹ. Ovi lẹ nọ mọaleyi dogọ sọn wehọmẹ yìyì mẹ na owe susu po owe he na yin hihia susu devo lẹ po nọ tin to yovo-gbè lọ mẹ. Dile etlẹ yindọ klasi yọnhia-yọnkàn tọn lẹ sọgan yidogọna wehọmẹ yìyì ovi de tọn, yé ma sọgan yí otẹn etọn gba. To whelọnu lo, be e ma yin nujọnu wẹ e yin dọ ovi lẹ ni yì wehọmẹ ya?

Azọngban Mẹjitọ Tọn

Sunnu he nọ yin nukọntọ to nukunpipedo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ go to agun lọ mẹ lẹ dona yin Klistiani apajlẹ dagbenọ. Yé dona penukundo whédo po ovi yetọn lẹ po go “dagbedagbe.” (1 Timoti 3:4, 12) Nukunpipedo yé go “dagbedagbe” na bẹ nuhe go mí pé lẹpo wiwà nado gọalọna ovi mítọn lẹ na yé ni ma wá jẹdò nudepope tọn to sọgodo hẹn.

Jiwheyẹwhe ko ze azọngban pinpẹn de na Klistiani mẹjitọ lẹ. Yé dona pọ́n ovi yetọn lẹ go whẹ́n sọgbe hẹ Ohó etọn bo gọalọna yé nado ‘yiwanna oyọnẹn.’ (Howhinwhẹn lẹ 12:1; 22:6; Efesunu lẹ 6:4) Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Ṣigba eyin mẹde ma wleawudaina etọn titi lẹ, humọ na whédo etọn lọsu lẹ, e mọ́n yise lọ, e sọ ylan hú mayisenọ.” (1 Timoti 5:8) Wepinplọn he sọgbe lọsu dona yin awuwlena na ovi mítọn lẹ.

To whedelẹnu, tito wehọmẹ tọn nọ gboawupo nado na oplọn he pegan ovi lẹ. Ehe nọ yinmọ na ovi lẹ sù hugan, akuẹ matin, kavi vlavo na mẹplọntọ lẹ ma nọ yin ahọsu ganji wutu. Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin dọ mẹjitọ lẹ ni tindo ojlo zogbe to nuhe ovi yetọn lẹ to pinplọn to wehọmẹ lẹ mẹ. Nuyọnẹnnu wẹ e yin nado jẹakọhẹ mẹplọntọ lẹ, titengbe to bẹjẹeji ojlẹ wehọmẹ tọn dopodopo, bo tlẹ kàn ayinamẹ yetọn se do lehe ovi lẹ sọgan yin wehọmẹvi dagbe do ji. Gbọnmọ dali, mẹplọntọ lẹ sọgan mọdọ mẹdevo lẹ tindo ojlo to yewlẹ mẹ bo na yin whinwhàn nado dovivẹnu dogọ nado penukundo nuhudo wepinplọn tọn ovi lọ lẹ tọn go.

Wepinplọn yin adà tangan whinwhẹ́n ovi de tọn tọn. “Gbẹtọ nuyọnẹntọ lẹ nọ bẹ nuyọnẹn pli,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 10:14 dọ. Ehe yin nugbo gando oyọnẹn Biblu tọn go taun. Omẹ Jehovah tọn lẹ—jọja po mẹhomẹ po—dona tindo oyọnẹn ganji nado sọgan gọalọna mẹdevo lẹ to gbigbọ-liho podọ ‘nado do yede hia di mẹhe Jiwheyẹwhe kẹalọyi he ma nọ kuwinyan nudepope tọn, he nọ yí ohó nugbo tọn zan ganji.’ (2 Timoti 2:15; 1 Timoti 4:15) Enẹwutu, be ovi towe lẹ dona yì wehọmẹ wẹ? Matin ayihaawe, gblọndo towe na yin mọwẹ, dile etlẹ yindọ nususu sinai do nuhe gbayipe to otò towe mẹ ji. Ṣigba Klistiani mẹjitọ lẹ dona na gblọndo na kanbiọ titengbe ehe, ‘Be ovi ṣie lẹ dona yì wehọmẹ wẹ ya?’ Mahopọnna fie hiẹ nọ nọ̀, be a ma yigbe dọ gblọndo kanbiọ ehe tọn dona yin mọwẹ nujikudo tọn de ya?

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Apotin/Yẹdide to weda 12]

EYIN WEHỌMẸ YÌYÌ MA YỌNBASI

Wehọmẹ yìyì ma nọ yọnbasi to ninọmẹ delẹ mẹ. Di apajlẹ, linlinwe Refugees na linlin dọ ovi 1 poun to 5 he pegan lẹ mẹ wẹ sọgan yì wehọmẹ to osla fibẹtado tọn lẹ mẹ. To whẹho delẹ mẹ, azọ́n gbigbẹdai nọ sú wehọmẹ lẹ na ojlẹ gaa. Wehọmẹ lẹ sọgan dẹn hugan kavi tlẹ sọgan gọ̀n matin to agbegbe delẹ mẹ. Homẹkẹndido Klistiani lẹ sọ nọ dekọtọn do ovi lẹ yinyan sọn wehọmẹ mẹ.

Nawẹ hiẹ sọgan gọalọna ovi towe lẹ to ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ gbọn? Etẹwẹ hiẹ sọgan wà eyin a tindo ovi susu ṣigba tin to lẹdo de mẹ fie akuẹzinzan zọ́n bọ yemẹpo ma sọgan yì wehọmẹ te? Eyọn, be hiẹ sọgan penugo nado do ovi dopo kavi awe hlan wehọmẹ bo ma na ze yé do owù gbigbọmẹ tọn mẹ ya? Eyin mọwẹ, yé sọgan penugo nado plọn nuhe yé to pinplọn to wehọmẹ lẹ ovi he pò lẹ.

Otò delẹ tindo nuhe nọ yin yiylọdọ mẹpinplọn whégbè tọn.c To tito ehe mẹ, dopo to mẹjitọ lẹ mẹ nọ yí ganhiho vude zan nado plọnnu ovi lọ egbesọegbesọ. To hohowhenu, mẹjitọ lẹ tindo kọdetọn dagbe taun to ovi yetọn lẹ pinplọn mẹ. E họnwun dọ na mẹpinplọn dagbe mẹjitọ tọn wutu, Josẹfu visunnu Jakobu tọn penugo nado deanana mẹdevo lẹ to owhe jọja tọn mẹ.

E na sinyẹn nado mọ todohukanji nuhe na yin pinplọn lẹ tọn to osla fibẹtado tọn lẹ mẹ, ṣigba mẹjitọ lẹ sọgan penugo nado yí owe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn zan taidi nuplọnmẹwe de. Di apajlẹ, Owe Ṣie heyin Otan Biblu Tọn sọgan gọalọ taun to ovi flinflin lẹ pinplọn mẹ. Réveillez-vous! nọ bẹ nudọnamẹ hẹn do hosọ voovo ji. Owe La vie: comment est-elle apparue? Évolution ou création sọgan yin yiyizan nado plọn hosọ lẹnunnuyọnẹn tọn lẹ. Annuaire des Témoins de Jéhovah tindo yẹdide aihọn tọn pẹvi de bosọ nọ dọhodo gbẹzan po nuwiwa yẹwhehodidọ tọn otò susu tọn po ji.

Onú dagbe susu sọgan yin wiwadotana eyin nuhe na yin pinplọnmẹ lọ yin awuwlena ganji bosọ yin adadiọna sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ ovi lọ lẹ tọn. Eyin yé zindonukọn to wehihia po nupinplọn po mẹ, yé na diọada po awubibọ po sọgbe hẹ wehọmẹ yìyì eyin dotẹnmẹ lọ wá hundote na yé nado yì. Eyin hiẹ basi tito dagbe bo dovivẹnu, hiẹ sọgan gọalọna ovi towe lẹ nado sewé ganji. Lehe enẹ sọgan hẹn ale wá do sọ!

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 13]

Etẹwẹ sọgan yin wiwà eyin hiẹ nọ nọ̀ fie ovi towe lẹ ma sọgan yì wehọmẹ te?