Ale Jijọho Dindin Tọn Lẹ

EDWARD tin to kúdonu, podọ Bill gbẹwanna ẹn taun. To owhe 20 die wayi, Edward ko basi nudide de he hẹn azọ́n gble do Bill; enẹ wẹ klan họntọn vivẹ ehelẹ. Todin Edward tẹnpọn nado vẹvẹ na ewọ nido sọgan kú to jijọho mẹ. Ṣigba, Bill gbẹ́ nado sèvẹ.

To nudi owhe 30 godo, to whenuena okú Bill tọn to sisẹpọ, e basi zẹẹmẹ nuhewutu e mado do jonamẹ hia tọn. “Edward ma dona ko wà nuhe e wà enẹ na họntọn alọmayiemẹ etọn. Yẹn ma jlo nado dọwhẹgbọ to owhe kò godo. . . . E sọgan yindọ yẹn ko ṣinuwa, ṣigba numọtolanmẹ ṣie niyẹn.”a

Gbemanọpọ lẹ ma nọ saba tindo kọdetọn awubla tọn mọnkọtọn, ṣigba whlasusu wẹ yé nọ gbleawunamẹ kavi doadi homẹ namẹ. Lẹnnupọndo ninọmẹ mẹhe tindo numọtolanmẹ dopolọ hẹ Edward tọn ji. To whenuena omẹ mọnkọtọn mọdọ nudide emitọn ko gbleawunamẹ, ayihadawhẹnamẹnu etọn sọgan to whẹgbledo e bọ haṣinṣan dagbe he e hẹnbu lọ na vẹna ẹn na pipotọ gbẹzan etọn tọn. Ṣogan, homẹ na nọ gble e eyin e flin lehe họntọn etọn he e ṣinuwa do lọ dovọ́na haṣinṣan he yé tindo dai taidi numadinu de do.

Ṣigba, mẹhe tindo pọndohlan dopolọ hẹ Bill, nọ mọ ede taidi homẹvọnọ he yin titafú podọ e sọgan duadi zẹjlẹgo bo hẹnmẹdohomẹ. To pọndohlan etọn mẹ, họntọn etọn dai tọn lọ yọ́n nuhe e wà ganji bo sọgan ko gbleawuna ẹn sọn ojlo mẹ wá. Eyin wiwọ́ de tin to omẹ awe ṣẹnṣẹn, dopodopo yetọn nọ saba kudeji dọ owhẹ̀ emitọn whẹ́n bọ omẹ awetọ dona yin whẹgbledo. Gbọnmọ dali, mẹhe yin họntọn to ojlẹ de mẹ wayi lẹ sọgan jẹ awhànfun hẹ yedelẹ ji to aliho de mẹ.

Yé nọ hoavùn po adanwànu he ma nọ dọnú lẹ po—mẹdopo nọ zẹ̀ali eyin omẹ awetọ to zọnlinzin ja, podọ yé nọ dovọ́na ode awetọ eyin yé dukosọ to pipli de mẹ. Yé nọ fìn yedelẹ pọ́n sọn olá kavi nọ pọ́n-unklọ̀ yedelẹ. To whenuena yé to hodọ, yé nọ yí hogbe didá lẹ zan, kavi nọ yìnmá yedelẹ po zùngbè he nọ sọ́mẹ taidi owhán lẹ po.

Ṣogan, dile etlẹ taidi dọ yé jẹagọdo yedelẹ mlẹnmlẹn, vlavo yé mẹawe lẹ kọngbedopọ do whẹho delẹ ji. Yé sọgan yigbe dọ nuhahun sinsinyẹn lẹ tin to ṣẹnṣẹn yetọn, podọ awubla daho wẹ e yin nado sánkanna haṣinṣan hẹ họntọn vivẹ de. Awugble yetọn he to sinsinyẹn deji lọ sọgan to awufiẹsa hẹnwa na dopodopo yetọn, podọ yé mẹawe lẹ yọnẹn dọ nude dona yin wiwà nado de awugble lọ sẹ̀. Ṣigba mẹnu wẹ na ze afọdide tintan nado jla haṣinṣan he yin hinhẹngble lọ do bo dín jijọho? Depope to yé mẹ ma jlo nado wàmọ.

To owhe fọtọ́n donu awe die wayi, nudindọn sinsinyẹn lẹ fọ́n to apọsteli Jesu Klisti tọn lẹ ṣẹnṣẹn to ojlẹ delẹ mẹ. (Malku 10:35-41; Luku 9:46; 22:24) To dẹ́sọ-dẹ́mẹ yetọn dopo godo, Jesu kanse dọmọ: “Etẹwẹ mì to núdọ̀n na to mìde ṣẹnṣẹn to aliho?” Winyan hù yé sọmọ bọ depope to yé mẹ ma kẹnù. (Malku 9:33, 34) Nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ gọalọna yé nado gbọwhẹ hẹ yedelẹ. Ayinamẹ etọn lẹ, po devi etọn delẹ tọn po, gbẹ́ nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado didẹ gbemanọpọ lẹ bo jla haṣinṣan he ko gble lẹ do. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe yé nọ wàmọ gbọn.

Dovivẹnu Nado Dín Jijọho

“N’ma jlo na dọho hẹ omẹ enẹ. N’ma tlẹ jlo nado sọnukunmọ ẹn gbede ba.” Eyin hiẹ ko zan hogbe mọnkọtọn lẹ gando mẹde go, e jẹ dọ a ni yinuwa, kẹdẹdile wefọ Biblu tọn he bọdego lẹ dohia do.

Jesu plọnmẹ dọ: “Enẹwutu eyin hiẹ hẹn nunina towe yì agbà kọ̀n, bosọ flin to finẹ dọ mẹmẹsunnu towe tindo nude do gowe: jo nunina towe dai to finẹ to agbà nukọn, bo yì, gbọwhẹ hẹ mẹmẹsunnu towe whẹ́.” (Matiu 5:23, 24) E sọ dọmọ: “Eyin mẹmẹsunnu towe waylan do gowe, yì, do oylan etọn hia ẹ to hiẹ po ewọ po awe ṣẹnṣẹn kẹdẹ.” (Matiu 18:15) Vlavo hiẹ ko ṣinuwa do mẹde kavi mẹde ko ṣinuwa do we, ohó Jesu tọn lẹ dohia dọ dandannu wẹ e yin na hiẹ nado yawu dọhodopọ hẹ omẹ awetọ. Hiẹ dona wà ehe “to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ.” (Galatianu lẹ 6:1) Yanwle hodọdopọ enẹ tọn ma dona yin nado do dewe hia taidi mẹdagbe gbọn whẹjijọ dindin kavi hinhẹn omẹ awetọ gánnugánnu nado vẹvẹna we dali gba, ṣigba nado dín jijọho. Be ayinamẹ Biblu tọn enẹ nọ wazọ́n ya?

Ernest yin nukunpedonugotọ to azọ́nwatẹn daho de mẹ.b Na owhe susu, azọ́n etọn ko biọ to e si nado penukundo whẹho sinsinyẹn lẹ go po gbẹtọ wunmẹwunmẹ lẹ po bo hẹn haṣinṣan azọ́nwadopọ tọn dagbe go hẹ yé. E ko mọ lehe gbemanọpọ lẹ sọgan fọndote po awubibọ po do. E dọmọ: “Yẹn ko biọ nudindọn mẹ hẹ mẹdevo lẹ to whedelẹnu. Ṣigba eyin ehe jọ, yẹn nọ sinai hẹ omẹ lọ bo nọ dọhodo nuhahun lọ ji. Yì yé dè tlọlọ. Pannukọn yé po yanwle lọ po nado dín jijọho. Ehe ma nọma wazọ́n pọ́n gbede gba.”

Alicia tindo họntọn he wá sọn aṣa voovo mẹ lẹ, podọ nuhe e dọ die: “To whedelẹnu yẹn nọ dọ ohó de, bo nọ wá doayi e go to godo mẹ dọ yẹn sọgan ko gbleawuna mẹde. Yẹn nọ yì vẹvẹna omẹ mọnkọtọn. E sọgan yindọ yẹn nọ saba vẹvẹ hugan lehe e biọ do na eyin mẹlọ ma tlẹ gblehomẹ, ovẹvivẹ nọ hẹn mi voawu. Yẹn nọ yọnẹn to enẹgodo dọ wiwọ́ de ma tin to ṣẹnṣẹn mítọn.”

Duduto Aliglọnnamẹnu lẹ Ji

Nalete, nususu wẹ nọ saba glọnalinamẹ nado dín jijọho to gbemanọpọ lẹ whenu. Be hiẹ ko dọ pọ́n dọ: “Naegbọn e do yindọ yẹn wẹ dona ze afọdide tintan nado dín jijọho? E ma yin ewọ wẹ hẹn nuhahun lọ wá?” Kavi be hiẹ ko yì mẹde dè pọ́n nado didẹ gbemanọpọ de bọ mẹlọ gblọnna we dọ: “Yẹn ma tindo nudepope nado dọ hẹ we” ya? Mẹdelẹ nọ yí hogbe mọnkọtọn lẹ zan na awugble he yé ko jiya etọn to numọtolanmẹ-liho wutu. Howhinwhẹn lẹ 18:19 dọmọ: “Mẹmẹsunnu he yè waylan do, sinyẹnawuna vivẹ hú otò dokọ́nọ de, avùn yetọn sọ taidi opátin dòkọ́ tọn.” Enẹwutu, ze numọtolanmẹ omẹ awetọ tọn lẹ do lẹnpọn mẹ. Eyin e bẹ we fú, nọte na ojlẹ de bo tẹnpọn whladopo dogọ. To whenẹnu, “otò dokọ́nọ” lọ sọgan hùndonuvo bọ “opátin” lẹ sọgan yin didesẹ sọn aliho he nọ planmẹ jẹ whẹgbigbọ kọ̀n lọ ji.

Onú devo he nọ glọnalina jijọho dindin sọgan yin obu lọ nado hẹn sisi mẹdetiti tọn bu. Na mẹdelẹ, winyannu de wẹ e yin nado vẹvẹ kavi dọho hẹ kẹntọ de. E sọgbe nado yin ahunmẹduna dogbọn sisi mẹdetiti tọn dali, ṣigba be gbigbẹ́ ma nado dín jijọho nọ yidogọna sisi mẹde tọn wẹ ya kavi e nọ de e pò? Be e sọgan yindọ gbigbọ goyiyi tọn wẹ ojlo lọ nado hẹn sisi mẹdetiti tọn go to nuṣinyọndo ya?

Biblu-kàntọ Jakobu dohia dọ kanṣiṣa de tin to gbigbọ nudindọn tọn po goyiyi po ṣẹnṣẹn. To whenuena e dọhodo “awhàn” po “avùn” he Klistiani delẹ to hihò to yede ṣẹnṣẹn po ji godo, e zindonukọn dọmọ: “Jiwheyẹwhe ko diọnukunsọ goyitọ lẹ, ṣigba e yí ojọmiọn na ayiha whiwhẹnọ lẹ.” (Jakobu 4:1-3, 6) Nawẹ goyiyi nọ glọnalina jijọho dindin gbọn?

Goyiyi nọ klọ gbẹtọ lẹ, bo nọ hẹn yé lẹndọ yé pọnte hú mẹdevo lẹ. Goyitọ lẹ nọ mọdọ yé tindo aṣẹpipa nado dawhẹna hatọ yetọn lẹ do nujinọtedo walọ dagbe tọn yetọn lẹ ji. To aliho tẹ mẹ? Eyin gbemanọpọ lẹ fọ́n, yé nọ saba pọ́n mẹhe to núdọ̀n hẹ yé lẹ hlan taidi whèvi húhú he yè ma sọgan há ba. Goyiyi nọ hẹn mẹdelẹ nado pọ́n mẹhe jẹagọdo yé lẹ taidi mẹhe ma jẹ nado yin ayidego, kavi nado yin vẹvẹna po ahundopo po. Enẹ wẹ zọ́n bọ mẹhe tindo gbigbọ goyiyi tọn lẹ nọ saba na dotẹnmẹ nudindọn lẹ nado gbọṣi aimẹ kakati nado didẹ yé dile e jẹ do.

Kẹdẹdile ali sọgan yin ginglọ̀n bo doalọtena wayì-wayì lẹ do, mọwẹ goyiyi nọ saba doalọtena afọdide he nọ hẹnmẹ jẹ jijọho kọ̀n lẹ do niyẹn. Enẹwutu eyin a to tintẹnpọn ma nado dọwhẹgbọ hẹ mẹde, e sọgan yindọ goyiyi wẹ to tukladona we. Nawẹ hiẹ sọgan duto goyiyi ji gbọn? Gbọn awuwiwlena adà awetọ pete etọn dali—yèdọ whiwhẹ.

Nọ Wà Nuhe Yin Adà Awetọ Goyiyi Tọn

Biblu zinnudo nuhudo whiwhẹ tọn ji taun. “Ale whiwhẹ tọn po osi OKLUNỌ tọn po wẹ adọkun, yẹyi, po ogbẹ̀ po.” (Howhinwhẹn lẹ 22:4) To Psalm 138:6 mẹ, mí mọ pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn do whiwhẹnọ lẹ po goyitọ lẹ po ji. Wefọ lọ dọmọ: “Le OKLUNỌ tlẹ yin omẹ yiaga sọ, ganṣo e mọ whiwhẹnọ lẹ: ṣigba saklanọ wẹ e yọnẹn sọn aganu.”

Mẹsusu nọ pọ́n whiwhẹ didohia taidi nuhe demẹpò. E taidi dọ pọndohlan ehe wẹ gandutọ aihọn tọn lẹ tindo. Dile etlẹ yindọ akọta lẹ blebu nọ litaina ojlo yetọn, nukọntọ tonudidọ tọn lẹ ma nọ tindo adọgbigbo lọ nado yigbe nuṣiwa yetọn lẹ tọn po whiwhẹ po. Nupaṣamẹ wẹ e nọ yin nado sè sọn onù gandutọ de tọn mẹ dọ, “Mì jaale.” To whenuena anadenanutọ hoho de vẹvẹ na awugbopo etọn to nugbajẹmẹji ylankan de mẹ to agọe, linlinwe lẹ dọ̀n ayidonugo wá nuhe e dọ lẹ ji tlala.

Whiwhẹ yin jẹhẹnu mẹdezewhè tọn he nọ hẹn mẹde tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando ede go. Adà awetọ pete goyiyi, kavi glòlò-jijlá tọn wẹ e yin. Enẹwutu, e ma yin pọndohlan he mẹdevo lẹ tindo gando mẹde go wẹ nọtena whiwhẹ gba, ṣigba nukun he mẹlọ lọsu nọ yí do pọ́n ede. Eyin mẹde yigbe nuṣiwa etọn lẹ tọn po whiwhẹ po bo yí ahundopo do biọ jona, enẹ ma nọ de e pò gba; kakatimọ e nọ yidogọna yinkọ dagbe he e tindo. Biblu dọmọ: “Jẹnukọnna dindọ̀n, ayiha gbẹtọ tọn nọ vẹtoli, jẹnukọnna yẹyi wẹ [whiwhẹ].”—Howhinwhẹn lẹ 18:12.

Ayidonugotọ de dọ gando tonudọtọ he ma nọ vẹvẹ na nuṣiwa yetọn lẹ go dọmọ: “E blawu taun na e taidi dọ yé nọ pọ́n ovẹvivẹ mọnkọtọn hlan taidi ohia madogán tọn. Mẹhe yin madogánnọ bo ma pé yede ji lẹ ma nọ dọ, ‘Jaale’ gbede. Gbẹtọ ahundoponọ podọ adọgbotọ lẹ wẹ ma nọ mọ ẹn taidi nuhe demẹpò nado yigbe dọ, ‘Yẹn ṣinuwa.’ ” Nudopolọ sọ yin nugbo na mẹhe ma tlẹ yin tonudọtọ lẹ. Eyin hiẹ dovivẹnu nado yí whiwhẹ do diọtẹnna goyiyi, e na nọ bọawuna we hugan nado dín jijọho to gbemanọpọ de whenu. Doayi lehe whẹndo de mọ nugbo-yinyin ehe tọn do go.

Wiwọ́ de hẹn nudindọn sinsinyẹn wá to Julie po nọvisunnu etọn William po ṣẹnṣẹn. Ehe hẹn homẹgble William do Julie po asu etọn, Joseph po go sọmọ bọ e sánkanna haṣinṣan etọn hẹ yé mlẹnmlẹn. E tlẹ gọ̀ nuhe Julie po Joseph po ko na ẹn to owhe lẹ gblamẹ lẹpo jona yé. Dile osun lẹ to yìyì, haṣinṣan pẹkipẹki he tin to nọvi-nọvi ehelẹ ṣẹnṣẹn dai wá diọzun okẹ̀n sinsinyẹn.

Ṣigba, Joseph basi dide nado yí ayinamẹ Matiu 5:23, 24 tọn zan. E tẹnpọn nado dọnsẹpọ yọnwẹn etọn to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ bo do wekanhlanmẹ lẹ hlan ẹn he mẹ e vẹvẹ na nuhe e ṣiwà do e lẹ te. Joseph na tuli asi etọn nado jona nọvisunnu etọn. To godo mẹ, William mọdọ Julie po Joseph po jlo sọn ahun mẹ wá nado dín jijọho, podọ homẹgble etọn depò. William po asi etọn po dọhodopọ hẹ Julie po Joseph po; yemẹpo vẹvẹ, gbò yedelẹ fán, bo hẹn haṣinṣan yetọn gọwá aimẹ.

Eyin hiẹ jlo na didẹ wiwọ́ he tin to hiẹ po mẹde po ṣẹnṣẹn, yí nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ zan po sọwhiwhe po bo dovivẹnu nado dín jijọho hẹ mẹlọ. Jehovah na gọalọna we. Hiẹ na mọ hẹndi nuhe Jiwheyẹwhe dọna Islaeli hohowhenu tọn dọmọ: “Eyin dọ hiẹ ko dotoai hlan osẹ́n ṣie! Whenẹnu wẹ jijọho towe [na] taidi otọ̀.”—Isaia 48:18.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 7]

Ovẹvivẹ nọ saba hẹn haṣinṣan jijọho tọn lẹ gọwá aimẹ