Samsọni Gbawhàn Gbọn Huhlọn Jehovah Tọn Gblamẹ!

HLỌNVITỌ lẹ wle Samsọni bo de nukun etọn lẹ bosọ hẹn ẹn nado nọ wazọ́n sinsinyẹn. Enẹgodo yé de e tọ́n sọn ganpamẹ wá tẹmpli kosi tọn de mẹ nado yí ì do vlẹwọnna kavi nido do nukiko na gbẹtọgun lẹ. Yé hẹn ẹn po huhlọn po nado disa to nupọntọ fọtọ́n susu lẹ nukọn bo to kikò e. Gàntọ lọ ma yin sẹ́nhẹngbatọ kavi awhàngán awhànpa kẹntọ tọn de gba. Sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de wẹ e yin podọ e ko wadevizọn taidi whẹdatọ de to Islaeli na owhe 20.

Nawẹ Samsọni, he yin sunnu huhlọnnọ hugan lọ he nkọtọn ma ko nọgbẹ̀ pọ́n, wá tin to ninọmẹ winyandomẹ tọn mọnkọtọn mẹ gbọn? Be huhlọn sẹhundaga etọn na whlẹn ẹn ya? Etẹwẹ yin aṣli huhlọn Samsọni tọn? Be nude tin he mí sọgan plọn sọn otàn gbẹzan etọn tọn mẹ ya?

“Ewọ Nasọ Ṣẹ Nado to Islaeli Whlẹn”

Ovi Islaeli tọn lẹ ko gbẹkọ sinsẹ̀n-bibasi nugbo go whlasusu. Enẹwutu, to whenuena yé “sọ vọ́ wà enẹ he yin oylan to nukun OKLUNỌ tọn mẹ; OKLUNỌ sọ jo yé do alọ Filistininu lẹ tọn mẹ owhe kande.”—Whẹdatọ 13:1.

Otàn Samsọni tọn bẹjẹeji to whenuena angẹli Jehovah tọn sọawuhia yọnnu wẹnsinọ Islaelivi de he asu etọn nọ yin Manoa, bo dọna ẹn dọ ewọ na jì visunnu de. “Dàlunhi de ma na wá ota etọn ji,” wẹ angẹli lọ dọna ẹn, “na ovi lọ na yin Nazilite [kavi Nazilinu] hlan Jiwheyẹwhe sọn adọ̀mẹ: ewọ nasọ ṣẹ nado to Islaeli whlẹn sọn alọ Filistininu lẹ tọn mẹ.” (Whẹdatọ 13:2-5) Whẹpo ohò etọn do yin mimọ, Jehovah ko magbe dọ Samsọni na tindo azọ́ndenamẹ tangan de. Sọn jiji etọn whenu wẹ ewọ na yin Nazilinu de, kavi mẹhe yin kinklandovo na sinsẹ̀nzọn wiwe vonọtaun de.

‘Ewọ Wẹ Sọgbe to Nukun Ṣie Mẹ’

Dile Samsọni to whinwhẹ́n, ‘Jehovah to didona ẹn.’ (Whẹdatọ 13:24) To gbèdopo, Samsọni wá otọ́ etọn po onọ̀ etọn po dè bo dọmọ: “Yẹn mọ nawe de to Timnahi sọn viyọnnu Filistininu lẹ tọn lẹ mẹ: enẹwutu dinvie mọ ẹn na mi hlan asi.” (Whẹdatọ 14:2) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko paṣa yé do sọ! Kakati nado whlẹn Islaeli sọn alọ nukunbianamẹtọ lẹ tọn mẹ, visunnu yetọn jlo na biọ kanṣiṣa alọwle tọn mẹ hẹ yé. Yọnnu mimọ sọn mẹhe nọ sẹ̀n yẹwhe kosi tọn lẹ ṣẹnṣẹn jẹagọdo Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn. (Eksọdusi 34:11-16) Enẹwutu, mẹjitọ lọ lẹ jẹagọdo bo dọmọ: “Yọnnu de ma tin to viyọnnu mẹmẹsunnu towe lẹ ṣẹnṣẹn ba, kavi to omẹ towe lẹpo ṣẹnṣẹn, bọ hiẹ do jei nado yí asi de sọn Filistininu whẹmagbonọ lẹ mẹ?” Mahopọnna enẹ, Samsọni tẹkudeji dọmọ: “Mọ ẹn na mi; na e hẹn homẹhun mi dagbedagbe [kavi ewọ wẹ sọgbe to nukun ṣie mẹ].”—Whẹdatọ 14:3.

To aliho tẹ mẹ wẹ viyọnnu Filistininu ehe ‘sọgbe’ na Samsọni te? E ma yin to linlẹn lọ mẹ dọ e “yọnwhanpẹ, fọnjlodotenamẹ, kavi dọnmẹdogo gba,” wẹ Cyclopedia McClintock po Strong po tọn dọ, “ṣigba [e] sọgbe to kọndopọmẹ hẹ tadona de, lẹndai de, kavi yanwle de.” To kọndopọmẹ hẹ yanwle tẹ? Whẹdatọ 14:4 basi zẹẹmẹ dọ Samsọni “to aklọn de dín to Filistininu lẹ nù wẹ.” Samsọni tindo ojlo to viyọnnu lọ mẹ na lẹndai enẹ wutu. To whenuena Samsọni whẹ́n mẹho, “gbigbọ [Jehovah] tọn ṣẹ nado hẹn ẹn wazọ́n,” kavi whàn ẹn nado yinuwa. (Whẹdatọ 13:25) Enẹwutu, gbigbọ Jehovah tọn wẹ yin huhlọn mẹwhinwhàn tọn he deanana Samsọni nado basi obiọ yọnnu-mimọ tọn he paṣamẹ enẹ, bosọ deanana sinsẹ̀nzọn etọn blebu taidi whẹdatọ de to Islaeli ji. Be Samsọni mọ dotẹnmẹ hundote he e to dindin lọ ya? Mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe Jehovah hẹn ẹn deji do godonọnamẹ Etọn go gbọn.

Samsọni to gbejizọnlinzin jei tòdaho asi-mọdo-aliji etọn tọn mẹ, he yin Timnahi. Kandai Owe-wiwe tọn dọ dọ to whenuena e “jẹ vẹngle Timnahi tọn lẹ mẹ: bo, doayi e go, kinnikinni-vu de to gbigbó do e ji. Gbigbọ OKLUNỌ tọn sọ wá e ji po huhlọn po, ewọ sọ tlẹ́n ẹn.” Dohia jiawu huhlọn tọn ehe jọ to whenuena Samsọni tin ede ṣokẹdẹ. Mẹdevo depope ma to finẹ bo mọ nuhe jọ lọ gba. Be ehe wẹ aliho he Jehovah yizan nado na jide Samsọni dọ ewọ taidi Nazilinu de, penugo nado hẹn azọ́n he Jiwheyẹwhe dena ẹn di ya? Biblu ma dọ ẹ gba, ṣigba, matin ayihaawe Samsọni mọnukunnujẹemẹ dọ huhlọn he sẹhundaga ehe ma yin emitọn. Jiwheyẹwhe dè wẹ e dona ko wá sọn. E sọgan ganjẹ Jehovah go nado gọalọna ẹn to azọ́n he to nukọnna ẹn lọ mẹ. Dile e ko yin hinhẹn lodo gbọn nujijọ kinnikinni tọn lọ dali, Samsọni “jẹte yì, bo dọho hẹ nawe lọ; ewọ sọ hẹn homẹhun Samsọni dagbedagbe [kavi gbẹsọ sọgbe to nukun etọn mẹ].”—Whẹdatọ 14:5-7.

To whenuena Samsọni gọ̀ jei to nukọnmẹ nado plan yọnnu lọ, “e sọ zẹ̀ apadopo nado pọ́n oṣiọ kinnikinni lọ tọn: bo, doayi e go, gege owín lẹ tọn de tin finẹ to agbasa kinnikinni lọ tọn mẹ, po owín po.” Gbọn ehe finflin dali, Samsọni sú ajlú ehe na Filistininu 30 heyin họntọn asisunọ tọn to hùnwhẹ alọwle etọn tọn tẹnmẹ lẹ dọmọ: “Núdùtọ mẹ wẹ núdùdù sọn, podọ huhlọnnọ mẹ wẹ vivi sọn.” Eyin yé penugo bo dọ tadena ajlú lọ tọn, Samsọni na na yé awù alavọ tọn po avọ̀ didiọ 30 po. Eyin yé ma sọgan dọ tadena lọ, yé dona na nudopolọ Samsọni. Ajlú lọ hẹn Filistininu lẹ jẹflumẹ na azán atọ̀n. To azán ẹnẹtọ gbè, yé gbọ bo jẹ budona viyọnnu lọ ji. Yé dọna ẹn dọmọ: “Klọ asu towe, dọ e nido dọ [ajlú] lọ hlan mí, mí nika yí miyọ́n do mẹ̀ hiẹ po owhé otọ́ towe tọn po.” Kanyinylan nankọ die! Eyin Filistininu lẹ nọ yinuwa hẹ omẹ yetọn titi lẹ to aliho ehe mẹ, yí nukun homẹ tọn do pọ́n ninọmẹ ylankan Islaelivi he to kọgbidinamẹ glọ lẹ tọn!—Whẹdatọ 14:8-15.

Na yọnnu lọ ko yin budona wutu, e gbidikọna Samsọni kaka bọ e dọ gblọndo lọ na ẹn. Gbọn owanyi matindo po nugbonọ-mayin po didohia Samsọni dali, e yí apàpà do dọ gblọndo lọ na họntọn asisunọ tọn lọ lẹ. Yé dọ tadena ajlú lọ tọn, podọ Samsọni yọ́n lehe yé wagbọn do yọ́n ẹn. E dọna yé dọmọ: “Eyin mìwlẹ ma ko yí yìnsi winyanwinyan ṣie do pọgle, mìwlẹ ma do ko mọ [ajlú] ṣie gba.” Dotẹnmẹ he Samsọni ko to tenọpọn lọ hundote todin. “Gbigbọ OKLUNỌ tọn sọ yí huhlọn do wá e ji, ewọ sọ jẹte yì Aṣikelọni, bo hò omẹ gbàn sọn yé mẹ, bo yí ogblànnu yetọn, bo yí didiọ avọ̀ tọn lẹ na yé he dọ [ajlú] lọ lẹ.”—Whẹdatọ 14:18, 19.

Be ojlo nado víhlọ̀n wẹ whàn Samsọni nado yinuwa domọ to Aṣikelọni ya? Lala. Nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn wẹ ehe yin gbọn whlẹngantọ dide etọn gblamẹ. Gbọn Samsọni gblamẹ, Jehovah fọ́n avùn de dote sọta kọgbidinamẹtọ kanylantọ omẹ etọn lẹ tọn. Awhàn ehe dona zindonukọn. Dotẹnmẹ devo hundote to whenuena Samsọni yì nado dla asi etọn pọ́n.

Avùnhiho Edeṣo

To whenuena Samsọni lẹkọyi Timnahi, e mọdọ asi-tọ́ etọn ko na asi etọn sunnu devo, na ewọ lẹndọ Samsọni gbẹwanna ẹn wutu. Samsọni gblehomẹ tlala. E wle wọtupọẹ 300 bo blá yé awe awe po zòwhán po to osi yetọn lẹ ṣẹnṣẹn. To whenuena e jo yé do, yé do miyọ́n ogle lẹ, vẹngle lẹ, po olivieligle lẹ po, bo fiọ jinukun titengbe atọ̀n Filistininu lẹ tọn na owhe lọ. Filistininu lẹ he to adi ji yinuwa po kanyinylan po. Yé dọ dọ asi Samsọni tọn po otọ́ etọn po wẹ dona yin whẹgbledo bo mẹ̀ yé. Hlọnvivi kanlinjọmẹ tọn yetọn hẹn lẹndai Samsọni tọn di. Taidi kọdetọn de, ewọ yí hùhù daho de do hù yé sudo.—Whẹdatọ 15:1-8.

Be Islaelivi lẹ mọdọ Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ to didona Samsọni bo gbọnmọ dali kọnawudopọ hẹ ẹ nado doalọtena gandudomẹji Filistininu lẹ tọn wẹ ya? Paali. Nado dapana nuhahun, omẹ Juda tọn lẹ do sunnu 3 000 hlan nado wle nukọntọ dide Jiwheyẹwhe tọn bo ze e do alọmẹ na kẹntọ etọn lẹ. Ṣigba, nugbonọ-mayin Islaelivi lẹ tọn ehe na dotẹnmẹ Samsọni nado hù kẹntọ etọn susu dogọ. Dile yé to na ze e do alọmẹ na Filistininu lẹ, “gbigbọ OKLUNỌ tọn sọ yí hlọnhlọn do wá e ji, okàn he tin to awà etọn go lẹ lẹzun miyọnkàn he yè yí miyọ́n do mẹ̀, núblanú etọn lẹ sọ flẹ́ sọn alọ etọn lẹ mẹ.” Enẹgodo, e yí aglànkahú kẹtẹkẹtẹ tọn de bo yí ì do hò kẹntọ fọtọ́n liai.—Whẹdatọ 15:10-15.

Samsọni dawhá ylọ Jehovah bo dọmọ: “Hiẹ ko na whlẹngán daho he gbọn alọ mẹmẹsi towe tọn dali: be dinvie yẹn na kú na nugbla, bo jai do alọ magbowhẹnọ lẹ tọn mẹ wẹ.” Jehovah sè odẹ̀ Samsọni tọn bo na ẹn gblọndo. “Jiwheyẹwhe zẹ̀ ofi sódò [de] . . ., osin sọ tọ́n sọn finẹ jẹgbonu; whenuena ewọ ko sọ nù, gbigbọ etọn gọ̀, e sọ hinhọ́n.”—Whẹdatọ 15:18, 19.

Samsọni ze ayidonugo etọn lẹpo do yanwle etọn ji, yèdọ nado funawhàn sọta Filistininu lẹ. Owhé galọtọ de tọn gbè ninọ̀ to Gaza yin to lẹndai lọ mẹ nado hoavùn sọta kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Samsọni tindo nuhudo adọtẹn de tọn to ozán lọ mẹ to tòdaho kẹntọ tọn mẹ, podọ enẹ sọgan yin mimọ to owhé galọtọ de tọn gbè. Samsọni ma to linlẹn nado doalọ walọ mawé de mẹ gba. E tlọ́n owhé yọnnu lọ tọn gbè to zánhomẹ, bo hẹn họngbo tòdaho lọ tọn lẹ po dòtin awe lẹ po go, bosọ hẹn yé yì osó de ji aga sẹpọ Heblọni, he dẹn do Gaza sọ kilomẹtlu 60 nkọtọn. Jiwheyẹwhe kẹalọyi nuyiwa ehe bo na ẹn huhlọn nado basi i.—Whẹdatọ 16:1-3.

Na ninọmẹ vonọtaun lọ lẹ wutu, gbigbọ wiwe yinuwado Samsọni ji to aliho vonọtaun de mẹ. Devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọgan ganjẹ gbigbọ dopolọ go nado na yé huhlọn to egbehe. Jesu na jide hodotọ etọn lẹ dọ Jehovah “na na [gbigbọ wiwe] hlan yé he biọ to e dè lẹ.”—Luku 11:13.

Naegbọn Jehovah do ‘Yì sọn Samsọni Dè’?

E sọ wá jọ bọ Samsọni yiwanna yọnnu de he nọ yin Dẹlila. Klunọ atọ́n Filistininu lẹ tọn lẹ to jejeji nado gbawhàn Samsọni tọn sọmọ bọ yé biọ alọgọ Dẹlila tọn. Yé dọnsẹpọ ẹ bo dọna ẹn dọmọ: “Doyẹ̀ ẹ, bo mọ fie mẹ huhlọn daho etọn te, podọ gbọn onú tẹ sinmẹ wẹ mí sọgan hugan ẹn te.” Taidi alọgodo-kuẹ, dopodopo klunọ atọ́n lọ lẹ tọn ze “wọ̀wọ́ fataka tọn [kavi fataka-kuẹ] fọtọ́n kanweko” donukọnna ẹn.—Whẹdatọ 16:4, 5.

Eyin fataka-kuẹ lọ lẹ yin ṣekẹli lẹ, be alọgodo-kuẹ lọ heyin ṣekẹli 5 500 sù taun. Ṣekẹli 400 wẹ Ablaham do họ̀ fie e dì asi etọn do, podọ afanumẹ de nọ yin sisa yin ṣekẹli 30 poun. (Gẹnẹsisi 23:14-20; Eksọdusi 21:32) Nugbo lọ dọ klunọ lọ lẹ, he yin ogán tòdaho atọ́n Filistininu lẹ tọn lẹ, na alọgodo-kuẹ Dẹlila kakati nado biọ ẹ nado yin nugbonọ na hẹnnu etọn, dohia dọ vlavo Islaelivi de wẹ ewọ na ko yin. Depope he whẹho lọ yin, Dẹlila kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ lọ.

Whla atọ̀n wẹ Samsọni na gblọndo mẹkiklọ tọn lẹ na obiọ Dẹlila tọn, podọ whla atọ̀n wẹ Dẹlila de e hia gbọn tintẹnpọn nado ze e do alọ kẹntọ etọn lẹ tọn mẹ dali. Ṣigba “e sọ wá jọ, whenuena e yí ohó etọn lẹ do magbọjẹ do na ẹn egbesọegbesọ, bosọ to vẹvẹna ẹn, wẹ homẹ etọn gble jẹ okú.” To godo mẹ, Samsọni dọ nugbo lọ—yèdọ oda etọn ma yin lùnlùn pọ́n gbede. Eyin oda etọn yin lùnlùn gbede, e na lẹzun madogánnọ bo na taidi mẹdevo depope.—Whẹdatọ 16:6-17.

Nuhe hẹn aijijẹ Samsọni tọn wá niyẹn. Dẹlila doyẹklọ ẹ biọ ninọmẹ de mẹ nado lùn oda sọn ota na ẹn. Ṣigba, huhlọn Samsọni tọn ma to oda etọn mẹ to paa mẹ gba. Oda etọn nọtena haṣinṣan vonọtaun etọn hẹ Jiwheyẹwhe taidi Nazilinu de poun. To whenuena Samsọni dike bo biọ ninọmẹ de mẹ he yinuwado Nazilinu-yinyin etọn ji gbọn oda lùnlùn sọn ota etọn dali, ‘Jehovah yì sọn e dè.’ Todin, Filistininu lẹ duto Samsọni ji, bo tọ́nnukunna ẹn, bosọ ze e do ganpamẹ.—Whẹdatọ 16:18-21.

Nuplọnmẹ jiawu nankọ die ehe plọn mí! Be mí ma dona nọ pọ́n haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah taidi nuhọakuẹ titengbe de ya? Eyin mí hẹn klandowiwe Klistiani tọn mítọn gble to aliho depope mẹ, nawẹ mí sọgan donukun dọ Jiwheyẹwhe ni zindonukọn nado to didona mí gbọn?

“Gbọ Yẹn Ni Kú po Filistininu lẹ Po”

Filistininu he to aglinjẹ lẹ pagigona yẹwhe yetọn Dagọni na awhànṣiṣi Samsọni tọn. Nado basi hùnwhẹ awhàngbigba yetọn tọn, yé plan gàntọ yetọn, Samsọni, wá tẹmpli Dagọni tọn mẹ. Ṣigba, Samsọni yọ́n nuhe zọ́n taun bọ e do jai. Samsọni yọ́n nuhewutu Jehovah jo e do, podọ e lẹnvọjọ sọn awugbopo etọn mẹ. To whenuena Samsọni to ganpamẹ, oda etọn ko jẹ wúwú ji taun. Todin he e to nukọnna Filistininu fọtọ́n susu lẹ, etẹwẹ e na wà?

Samsọni hodẹ̀ dọmọ: “Ṣo OKLUNỌ Jiwheyẹwhe, yẹn vẹ̀ we, flin mi, bo na huhlọn mi, yẹn vẹ̀ we, whladopo he kẹdẹ, Ṣo Jiwheyẹwhe, na yẹn nido yin mẹyíahọsuna to Filistininu lẹ go na nukun ṣie awe lẹ.” Enẹgodo e hẹn dòtin ṣẹnṣẹn tọn awe ohọ̀ lọ tọn lẹ go, bo “yí hlọnhlọn etọn lẹpo do dẹ́ ede.” Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? “Ohọ̀ lọ sọ họ́ jẹ klunọ lẹ ji, podọ jẹ gbẹtọ he tin finẹ mẹ lẹpo ji. Mọwẹ oṣiọ he ewọ hù to okú etọn whenu yin susu hú yé he ewọ hù to ogbẹ̀ whenu etọn mẹ.”—Whẹdatọ 16:22-30.

Na nuhe dù huhlọn agbasalan tọn, mẹde ma sọzẹn hẹ Samsọni to gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn gba. Na nugbo tọn, nuyiwa huhlọnnọ etọn lẹ sẹhundaga. Ṣigba, nuhe jẹna ayidego hugan lọ wẹ yindọ Ohó Jehovah tọn hia Samsọni do mẹhe yin huhlọnnọ to yise mẹ lẹ mẹ.—Heblu lẹ 11:32-34.

[Yẹdide to weda 26]

Etẹwẹ yin aṣli huhlọn Samsọni tọn?