‘Ohí Jehovah Tọn po Gideoni Tọn Po!’

YÉ SÙ taidi owẹ̀n lẹ, bo to aigba dojo lẹ hẹn jẹvọ́. Ehe jọ to ojlẹ de mẹ whenuena whẹdatọ lẹ to gandu to Islaeli bọ Islaelivi lẹ tin to ninọmẹ todido matindo tọn mẹ. Na owhe ṣinawe, tlolo he jinukun he yin didó lẹ jẹ wúwú ji, awhànpa Midianinu lẹ, Amalẹkinu lẹ po Whèyihọ-waji tọn he nọ kùn kanklosọpoawenọ lẹ po nọ doawhàn wá aigba lọ ji nado bẹ gblannu. Kanlinpa jaguda lọ lẹ tọn nọ gbàpe nado yì dín núdùdù, podọ yé ma nọ jo amamú depope do. Ṣigba Islaelivi lẹ ma tindo kẹtẹkẹtẹ kavi oyìnsú kavi lẹngbọ depope. Budonamẹ Midiani tọn sinyẹn sọmọ bọ Islaelivi he jẹhẹ́n klókló lẹ tin to dandannu glọ nado wleawuna agbànhọ lẹ to osó lẹ, osókla lẹ, po nọtẹn he vẹawu yìyì lẹ po mẹ.

Naegbọn ninọmẹ yetọn do ylan sọmọ? Islaelivi atẹṣitọ lẹ to yẹwhe lalo lẹ sẹ̀n. Taidi kọdetọn de, Jehovah ko jo yé do alọ kọgbidinamẹtọ lẹ tọn mẹ. To whenuena ovi Islaeli tọn lẹ masọ sọgan doakọnna ba, yé dawhá ylọ Jehovah na alọgọ. Be e na dotoaina yé ya? Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn numimọ Islaeli tọn mẹ?—Whẹdatọ 6:1-6.

Glesi Zinzintọ Kavi “Sunnu Asuka Hlọnhlọn Tọn”?

To paa mẹ, glesi Islaeli tọn lẹ nọ yí oyìnsú-sisá po azọ́nwanu didá de po zan nado jàn likun to nọtẹn gbangba tọn de, fie jẹhọn sọgan fú ofló lẹ bo de yé dovo na likun lọ te. Ṣigba budonamẹ jaguda he magbe nado hẹn aigba lọ jẹvọ́ lẹ tọn zọ́n bọ likun jinjàn lẹzun nuhe nọ yawu dọ̀n ayidonugo. To fie Midianinu lẹ ma sọgan mọ ẹn te, Gideoni to likun tùn to ovẹndanu mẹ—vlavo odò daho de he yin kùnkùn do osé mẹ to nuglọ. (Whẹdatọ 6:11) To finẹ, e sọgan yọnbasi nado tùn likun lọ vudevude po opò po. Gideoni to ayiha kàn nado pehẹ ninọmẹ lọ lẹ.

Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nupaṣamẹ Gideoni tọn to whenuena angẹli Jehovah tọn sọawuhia hlan ẹn bo dọmọ: “OKLUNỌ tin to dè we, hiẹ sunnu asuka hlọnhlọn tọn.” (Whẹdatọ 6:12) Matin ayihaawe, Gideoni he to likun tùn to nuglọ to ovẹndanu de mẹ ma na ko mọ ede taidi asuka de gba. Ṣogan, hogbe enẹlẹ dohia dọ Jiwheyẹwhe tindo jidide dọ Gideoni sọgan yin nukọntọ asuka de to Islaeli. Etomọṣo, ewọ lọsu ma tindo nujikudo mọnkọtọn gba.

To whenuena Jehovah deazọ́nna ẹn nado “whlẹn Islaeli sọn alọ Midiani tọn mẹ,” Gideoni gbọn jlẹkajininọ dali gblọn dọmọ: “Aa OKLUNỌ, fie tọn wẹ yẹn na do whlẹn Islaeli? Doayi e go, whédo ṣie wẹ hẹntọnọ pete to Manassẹ mẹ, yẹn wẹ sọ yin mẹwhiwhe pete to owhé otọ́ ṣie tọn gbè.” Gideoni zinzintọ lọ biọ ohia de he na dekunnu dọ Jiwheyẹwhe na nọgodona ẹn nado hò Midiani liai, podọ Jehovah yigbe nado hẹn pekọwana nuhudo jidenamẹ Gideoni tọn he sọgbe enẹ. Enẹwutu Gideoni ze nunina núdùdù tọn de donukọnna angẹli he dla ẹ pọ́n lọ, bọ miyọ́n wá sọn osé de mẹ bo fiọ nunina lọ. To whenuena Jehovah ko whiwhẹ obu Gideoni tọn godo, Gideoni do agbà de ai to finẹ.—Whẹdatọ 6:12-24.

‘Gbọ Baali Ni Pehẹ Ẹ’

Nuhahun daho hugan Islaeli tọn ma yin kọgbidinamẹ Midiani tọn gba. Kanlinmọgbenu-ninọ na sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn wẹ. “Jiwheyẹwhe awuwhàntọ de” wẹ Jehovah, podọ mẹdepope ma sọgan sẹ̀n ẹn to pọmẹ hẹ yẹwhe devo lẹ bo mọ nukundagbe etọn yí. (Eksọdusi 34:14) Enẹwutu, Jehovah degbena Gideoni nado họ́ agbà Baali otọ́ etọn tọn liai bosọ sán dòtin wiwe lọ liai. Na Gideoni to budina lehe otọ́ etọn po mẹdevo lẹ po na yinuwa do eyin e wà ehe to okle wutu, e hẹn azọ́n lọ di to zánmẹ, po alọgọ mẹmẹsi ao tọn po.

Owhẹ̀ Gideoni tọn whẹ́n nado ṣọ́ ede, na to whenuena Baali sẹ̀ntọ lẹdo lọ tọn lẹ doayi “osùnú” he e wà lọ go, yé jlo na hù i. Ṣigba, otọ́ Gideoni tọn, Joaṣi, yí zẹẹmẹ he ma sọgan yin agọjẹdo de zan nado yihojlẹdohogo hẹ omẹ lọ lẹ dọ eyin Baali yin Jiwheyẹwhe, ewọ dona penugo nado yiavunlọ na ede. Po gbesisọ po, Joaṣi ylọ visunnu etọn dọ Jelubbaali, he zẹẹmẹdo ‘Gbọ Baali Ni Pehẹ Ẹ.’—Whẹdatọ 6:25-32, nudọnamẹ odò tọn.

Jiwheyẹwhe nọ dona devizọnwatọ etọn lẹ to whepoponu eyin yé yí adọgbigbo do nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo. To whenuena Midianinu lẹ po godonọnamẹtọ yetọn lẹ po sọ yangbé aigba Islaeli tọn whladopo dogọ, “gbigbọ OKLUNỌ tọn wá Gideoni ji.” (Whẹdatọ 6:34) To nuyiwadomẹji gbigbọ, kavi huhlọn yido wazọ́n Jiwheyẹwhe tọn glọ, Gideoni pli awhànfuntọ lẹ sọn whẹndo Manassẹ, Aṣeli, Zebuluni, po Naftali po tọn mẹ.—Whẹdatọ 6:35.

Awuwiwle Nado Yinuwa

Dile etlẹ yindọ Gideoni ko tindo awhànpa he bẹ gbẹtọ 32 000 hẹn todin, e biọ ohia de sọn Jiwheyẹwhe dè. Eyin ahún yọ̀n kanlinfún he yin jijodo ojitùn-gbàji lọ to whenuena aigba lọ gbẹ́ pò to húhú, ehe na dohia dọ Jiwheyẹwhe na whlẹn Islaeli gbọn alọ etọn mẹ. Jehovah wà azọ́njiawu ehe, podọ Gideoni biọ ohia devo dọ aigba ni yọ̀n to whenuena kanlinfún lọ na pò to húhú, podọ e mọ ohia ehe lọsu ga. Be Gideoni to ayipa zẹjlẹgo wẹ ya? E họnwun dọ lala, na Jehovah yigbena obiọ jidevọnamẹ tọn etọn. (Whẹdatọ 6:36-40) Mí ma nọ donukun azọ́njiawu mọnkọtọn lẹ to egbehe. Etomọṣo, mí sọgan mọ anademẹ po jidevọnamẹ Jehovah tọn po yí sọn Ohó etọn mẹ.

Todin Jiwheyẹwhe dọ dọ awhànpa Gideoni tọn ko klo gbau. Eyin Islaelivi lẹ gbawhàn kẹntọ yetọn lẹ tọn po awhànpa daho mọnkọtọn po, yé sọgan doawagun dọ yelọsu lẹ wẹ whlẹn yedelẹ gán. Ṣigba Jehovah wẹ dona yin pipà na awhàngbigba he to nukọn ja lọ. Etẹwẹ yin pọngbọ lọ? Gideoni dona yí tito he Osẹ́n Mose tọn zedai de zan bo biọ to butọnọ lẹ si nado joagọ. Awhànfuntọ 22 000 wàmọ, bọ e pò gbẹtọ 10 000 poun.—Deutelonomi 20:8; Whẹdatọ 7:2, 3.

To pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn mẹ, awhànfuntọ lọ lẹ gbẹsọ sù zẹjlẹgo. Gideoni yin didọna nado hẹn yé wá osin kọ̀n. Josèphe, he yin whenuho-kantọ Juvi de, dọ dọ to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ Gideoni hẹn awhànfuntọ etọn lẹ nado de awhànfọ yì tọ̀sisa de tó to owhè ṣádada mẹ. Depope he ninọmẹ lọ yin, Gideoni doayi lehe sunnu lọ lẹ nùsin gbọn go. Omẹ 300 poun wẹ yí alọ dopo do osin lọ mẹ bo didọ ẹ to whenuena yé to pinpọn eyin kẹntọ lẹ ma ja to nukọn. Yé omẹ 300 he tin to aṣeji lọ lẹ kẹdẹ wẹ na hodo Gideoni. (Whẹdatọ 7:4-8) Ze dewe do otẹn yetọn mẹ. Na jide tọn, to whenuena e yindọ sọha kẹntọ lẹ tọn yì 135 000, hiẹ dona wá tadona kọ̀n dọ awhàngba ma sọgan wá gbọn huhlọn towe titi dali gba, adavo gbọn huhlọn Jehovah tọn kẹdẹ gblamẹ!

Jiwheyẹwhe basi oylọna Gideoni nado plan devisunnu dopo bo yì bẹ̀ osla Midiani tọn pọ́n. To finẹ, Gideoni gblàto to whenuena dawe de to odlọ de dọna awetọ etọn he detana ẹn madoadudẹ́ji dọ Jiwheyẹwhe ko magbe nado jo Midiani do alọ Gideoni tọn mẹ. Nuhe Gideoni jlo na sè lọ pẹpẹ niyẹn. E deji dọ Jehovah na gọalọna ewọ po awhànfuntọ 300 etọn lẹ po nado gbawhàn Midianinu lẹ tọn.—Whẹdatọ 7:9-15.

Ayiha Wintinwintin Awhànfunfun Tọn

Omẹ 300 lọ lẹ yin mimá do ogbẹ́ atọ̀n ji he dopodopo bẹ gbẹtọ 100 hẹn. Mẹdopodopo mọ opẹ̀n po tọ̀zẹ́n vọ́tọ daho de po yí. Zòwhán de yin whiwhla do tọ̀zẹ́n lọ mẹ. Gbedide tintan Gideoni tọn die: ‘Mì nọ pọ́n mi, le yẹn wà do, mọwẹ mìwlẹ ni wà do. Whenuena yẹn kún opẹ̀n lọ, mìlọsu ni kún mìtọn lẹ, bo dawhá dọ “Ohí [Jehovah] tọn po Gideoni po tọn”! ’—Whẹdatọ 7:16-18, 20.

Awhànfuntọ Islaeli tọn 300 lọ lẹ zọ̀n dẹẹdẹ wá bẹbẹnu osla kẹntọ lẹ tọn. Nudi ogàn ao zánmẹ tọn wẹ to hihò to whenẹnu—yèdọ whenuena nuhọ́tọ lẹ ṣẹṣẹ diọ yedelẹ tlolo. E taidi dọ ojlẹ ehe wẹ yọ́n hugan nado yinuwa, na whenu vude dona wayi whẹpo nukun nuhọ́tọ yọyọ lọ lẹ tọn na jẹakọ hẹ zinvlu.

Obu nankọ die he jẹ Midianinu lẹ ji todin! To ajijimẹ, fẹẹmẹninọ lọ yin hinhẹngble gbọn gbigbà hányán tọ̀zẹ́n 300 tọn, nudidọ opẹ̀n 300 tọn, po awhágbe sunnu 300 tọn po dali. Midianinu lẹ jọsi, titengbe to whenuena yé sè awhágbe lọ ‘Ohí Jehovah tọn po Gideoni po tọn!’ bọ yelọsu lẹ jẹ awhádo ji, ehe yidogọna hunyanhunyan lọ. To bẹwlu lọ mẹ, yé ma sọgan yọ́n họntọn gbọnvona kẹntọ. Awhànfuntọ 300 lọ lẹ ṣite whii to otẹn he yin didena yé lẹ mẹ dile Jiwheyẹwhe hẹn kẹntọ lẹ nado hù ode awetọ yetọn po ohí yetọn titi lẹ po. Osla lọ yin gbigbado, bọ aliho depope ma tin nado họ̀ngán, podọ vivẹnu vẹkuvẹku he yin dido nado dómọna kẹntọ lẹ bo sukúndona yé zọ́n bọ budonamẹ Midiani tọn busẹ mlẹnmlẹn. Mẹgbeyinyan mẹhusudo tọn he nọ̀ aimẹ dẹ̀n lọ ko yin alọdotena to godo mẹ.—Whẹdatọ 7:19-25; 8:10-12, 28.

Etlẹ yin to awhàngbigba ehe godo, Gideoni do jlẹkajininọ hia. To whenuena Eflaiminu lẹ, he gblehomẹ na yé ma yin yiylọ yì awhàn lọ tẹnmẹ wutu, tẹnpọn nado tlọ́nu hẹ ẹ, e na gblọndo po homẹmimiọn po. Hogbe dẹẹdẹ etọn lẹ́ homẹgble yetọn sẹ bo whiwhẹ adi yetọn.—Whẹdatọ 8:1-3; Howhinwhẹn lẹ 15:1.

Todin he jijọho ko yin hinhẹnwa, Islaelivi lẹ dotuhomẹna Gideoni nado lẹzun ahọlu yetọn. Whlepọn nankọ die! Ṣigba Gideoni gbẹ́. E ma ko wọn mẹhe gbawhàn Midiani tọn gba. “Yẹn ma to na dugán do mì ji gba, mọ visunnu ṣie ma na dugán do mì ji gba,” wẹ e dọ. “OKLUNỌ wẹ na dugán do mì ji.”—Whẹdatọ 8:23.

Ṣigba, taidi gbẹtọvi mapenọ de, Gideoni ma yí wuntuntun zan to whepoponu gba. Na whẹwhinwhẹ́n he ma yin didọna mí delẹ wutu, e wleawuna efọdi de po gblannu awhàn tọn lẹ po bo yí ì do tòdaho etọn mẹ. Kandai lọ dọ dọ Islaeli lẹpo “yì ogàgbé,” kavi jẹ walọ mawé zanhẹmẹ tọn tindo hẹ efọdi lọ ji. Yé sẹ̀n ẹn, bọ e lẹzun omọ̀ de etlẹ yin na Gideoni po whédo etọn po. Ṣogan, Gideoni ma lẹzun boṣiọ-sẹ̀ntọ petepete gba, na Owe-wiwe dlẹnalọdo e taidi dawe de he yise to Jehovah mẹ.—Whẹdatọ 8:27; Heblu lẹ 11:32-34.

Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ

Otàn Gideoni tọn bẹ nuplọnmẹ avase po tulinamẹ tọn lẹ po hẹn. E na mí avase dọ eyin Jehovah yí gbigbọ po dona etọn po sọn mí si na tasinsinyẹn mítọn wutu, ninọmẹ gbigbọmẹ tọn mítọn na tin taidi tòmẹnu he jẹhẹ́n klókló lẹ tọn to aigba he owẹ̀n lẹ gbaṣinyọ́n de ji. Mí to gbẹnọ to ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ mẹ podọ mí ma dona wọnji gbede dọ dona Jehovah tọn wẹ “nọ hẹnmẹ wàdọkun, e ma nọ yí awubla dogọ ẹ gba.” (Howhinwhẹn lẹ 10:22) Mí to vivi dona Jiwheyẹwhe tọn dù na mí “nọ yí ayiha pipé de do sẹ̀n ẹn po otù jijlo tọn de po” wutu. Eyin e ma yinmọ, e na gbẹ́ mí dai.—1 Otannugbo lẹ 28:9.

Mí sọgan mọ tuli yí sọn kandai Gideoni tọn mẹ, na e dohia dọ Jehovah sọgan whlẹn omẹ etọn lẹ sọn budonamẹ depope mẹ, etlẹ yin gbọn mẹhe sọawuhia taidi madogánnọ kavi agbátọnọ lẹ yiyizan dali. Nugbo lọ dọ Gideoni po sunnu 300 etọn lẹ po penugo nado gbawhàn Midianinu 135 000 lẹ tọn dekunnuna huhlọn mado-dogbó Jiwheyẹwhe tọn. Mí sọgan mọ mídelẹ to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ bọ e sọgan taidi dọ todido depope ma tin na kẹntọ mítọn lẹ sù tlala hú mí wutu. Ṣigba, kandai Biblu tọn he gando Gideoni go na tuli mí nado dejido Jehovah go. Mẹhe yí yise zan to Ewọ mẹ lẹpo wẹ e na dona bo nasọ whlẹn gán.