‘Mì to Nuhe Mì Yin Dohia Zọnmii’
‘Mì dindona mìde, eyin mì tin to yise mẹ, mì to nuhe mì yin dohia zọnmii.’—2 KỌLINTINU LẸ 13:5.
1, 2. (a) Nawẹ ayihaawe tintindo gando nuyise mítọn lẹ go sọgan yinuwado mí ji gbọn? (b) Ninọmẹ tẹwẹ sọgan ko hẹn mẹdelẹ tindo ayihaawe gando lehe yé dona zinzọnlin do go to Kọlinti owhe kanweko tintan tọn mẹ?
DAWE he to gbejizọnlinzin gbọ̀n glètoho mẹ de wá tọ́n jẹ aliklan de ji. Na e ma yọ́n aliho he na plan ẹn yì fihe e jei wutu, e kanhose aligbọntọ lẹ ṣigba anademẹ he e mọyi lẹ sọta yedelẹ. E biọ bẹwlu mẹ, bo masọ sọgan zindonukọn ba. Ayihaawe tintindo gando nuyise mítọn lẹ go sọgan yinuwado mí ji to aliho dopolọ mẹ. Jide-matindo mọnkọtọn sọgan glọnalina mí nado basi nudide, bo hẹn mí tindo ayihaawe gando aliho he ji mí dona zinzọnlin te go.
2 To owhe kanweko tintan mẹ, ninọmẹ de fọndote he sọgan ko tindo nuyiwadomẹji mọnkọtọn do mẹdelẹ ji to agun Klistiani Kọlinti tọn mẹ, to Grèce. “Apọsteli dahodaho lẹ” to nukundiọsọ aṣẹpipa apọsteli Paulu tọn dọmọ: “Owe etọn lẹ pẹnzin bosọ gọ́ na huhlọn; ṣigba tintọ́nkọ etọn to agbasa mẹ yin madogánnọ, hogbe etọn sọ vlẹ.” (2 Kọlintinu lẹ 10:7-12; 11:5, 6) Pọndohlan mọnkọtọn sọgan ko hẹn mẹdelẹ tindo ayihaawe gando lehe yé dona zinzọnlin do go to agun Kọlinti tọn mẹ.
3, 4. Naegbọn mí dona tindo ojlo to ayinamẹ Paulu tọn hlan Kọlintinu lẹ mẹ?
3 Paulu do agun ai to Kọlinti to whenuena e basi dlapọn yì finẹ to owhe 50 W.M. E nọ̀ Kọlinti họ̀ “owhe dopo po osun ṣidopo po, bo to ohó Jiwheyẹwhe tọn plọnmẹ to yé ṣẹnṣẹn.” Na nugbo tọn, “mẹsusu to Kọlintinu lẹ mẹ he sè, yise, yè sọ baptizi yé.” (Owalọ lẹ 18:5-11) Paulu tindo ojlo vẹkuvẹku to dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn yisenọ hatọ etọn he tin to Kọlinti lẹ tọn mẹ. Humọ, Kọlintinu lẹ ko kanwehlan Paulu nado biọ ayinamẹ do whẹho delẹ ji. (1 Kọlintinu lẹ 7:1) Enẹwutu e na yé ayinamẹ he sọgbe tlala de.
4 “Mì dindona mìde, eyin mì tin to yise mẹ,” wẹ Paulu wlan, “mì mọdona mìde dagbedagbe,” kavi mì to nuhe mì yin dohia zọnmii. (2 Kọlintinu lẹ 13:5) Ayinamẹ ehe hihodo na ko basi hihọ́na mẹmẹsunnu Kọlinti tọn enẹlẹ ma nado tindo ayihaawe gando aliho he ji yé na zinzọnlin te go. E sọgan wà nudopolọ na mí to egbehe. Eyin mọwẹ, nawẹ mí sọgan hodo ayinamẹ Paulu tọn gbọn? Nawẹ mí sọgan dindona eyin mí tin to yise mẹ gbọn? Podọ etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado do nuhe mí yin hia?
“Mì Dindona Mìde, Eyin Mì Tin to Yise Mẹ”
5, 6. Nujlẹgàn kavi nujinọtedo tẹwẹ mí tindo nado dindona eyin mí tin to yise mẹ, podọ naegbọn enẹ do yin nujinọtedo dagbe hugan lọ?
5 To dodinnanu de mẹ, mẹde kavi nude wẹ nọ saba yin dodinna bọ nujlẹgàn kavi nujinọtedo de nọ tin he nọ yin yiyizan taidi dodonu dodinnanu lọ tọn. To whẹho ehe mẹ, e ma yin yise—yèdọ nuyise he mí ko kẹalọyi lẹpo to blebu mẹ—wẹ dona yin dodinna gba. Ṣigba dopodopo mítọn wẹ dona yin dodinna. Nado basi dodinnanu lọ, mí tindo nujinọtedo pipé de. Ohàn he psalm-kantọ Davidi pà de dọmọ: “Osẹ́n OKLUNỌ tọn pé, e nọ hẹn awuya ayiha: aṣẹdai [kavi nuflinmẹ] OKLUNỌ tọn wẹ nugbo: bo nọ diọ mayọndenọ zun nuyọnẹntọ. Ogbedai OKLUNỌ tọn lẹ jlọ, yé nọ hẹn ayiha jaya: wiwe wẹ gbedide OKLUNỌ tọn, e sọ nọ basi hinhọ́n nukun tọn.” (Psalm 19:7, 8) Biblu bẹ osẹ́n pipé po ogbedai jijlọ Jehovah tọn lẹ po hẹn, gọna nuflinmẹ nugbo po gbedide wiwe etọn lẹ po. Owẹ̀n he tin to e mẹ wẹ yin nujinọtedo dagbe hugan lọ nado basi dodinnanu.
6 Apọsteli Paulu dọ gando owẹ̀n gbọdo gbọn Jiwheyẹwhe dali enẹ go dọmọ: “Ohó Jiwheyẹwhe tọn tin to ogbẹ̀, e dohuhlọn, bo dá hú ohí nùawenọ, e nọ sọ́ omẹ, yèdọ nado klan ayiha [kavi alindọn] po gbigbọ po do voovo, agómẹ hupetẹn tọn po ojó ohú mẹ tọn po, ewọ sọ wẹ linlẹn ayiha tọn po ojlo ayiha [kavi ahun] tọn po yọnẹntọ.” (Heblu lẹ 4:12) Mọwẹ, ohó Jiwheyẹwhe tọn sọgan dindona ahun mítọn—nuhe mí yin nugbonugbo to homẹ. Nawẹ mí sọgan yí owẹ̀n didá he dohuhlọn ehe zan to gbẹzan mítọn mẹ gbọn? Psalm-kantọ lọ do nuhe ehe bẹhẹn hia hezeheze. E jihàn dọmọ: “Donanọ wẹ mẹhe . . . homẹhunhun etọn tin to osẹ́n OKLUNỌ tọn mẹ; podọ osẹ́n etọn mẹ wẹ e nọ [to] ayihamẹlẹnpọn te to okle po ozán po.” (Psalm 1:1, 2) “Osẹ́n OKLUNỌ tọn” tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn, Biblu mẹ. Mí dona nọ hùnhomẹ to Ohó Jehovah tọn hihia mẹ. Na nugbo tọn, mí dona nọ lẹnayihamẹpọn deji. Dile mí to mọwà, mí dona na dotẹnmẹ nuhe yin kinkàndai to finẹ lẹ nado dindona mí.
7. Aliho tẹwẹ yin dagbe hugan nado dindona eyin mí tin to yise mẹ?
7 Aliho dagbe hugan nado dindona eyin mí tin to yise mẹ wẹ nado nọ hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo nọ lẹnayihamẹpọn deji bosọ gbadopọnna obá he mẹ walọ mítọn sọgbe hẹ nuhe plọn mí te lẹ jẹ. Mí sọgan jaya dọ mí tindo alọgọnamẹnu susu nado mọnukunnujẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ.
8. Nawẹ owe “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ tọn lẹ sọgan gọalọna mí nado dindona eyin mí tin to yise mẹ gbọn?
8 Jehovah ko wleawuna nuplọnmẹ lẹ po anademẹ po gbọn owe “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ tọn he nọ basi zẹẹmẹ do Owe-wiwe ji lẹ gblamẹ. (Matiu 24:45) Di apajlẹ, lẹnnupọndo apotin he hosọ etọn yin “Kanbiọ He Na Yin Ayihamẹlẹnpọn Deji Lẹ” he tin to vivọnu suhugan weta lẹ tọn to owe Dọnsẹpọ Jehovaha mẹ ji. Dotẹnmẹ dagbe nankọtọn lẹ die he adà owe lọ tọn ehe hundote na nulẹnpọn mẹdetiti tọn! Hosọ susu he nọ yin hodọdeji to linlinnamẹwe mítọn lẹ, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn po Réveillez-vous! po mẹ sọ nọ gọalọna mí nado dindona eyin mí tin to yise mẹ. Mẹmẹyọnnu de dọ gando hosọ he sinai do owe Howhinwhẹn lẹ tọn ji to zinjẹgbonu agọe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn lẹ mẹ go dọmọ: “Yẹn mọdọ hosọ ehelẹ yọn-na-yizan taun. Yé nọ gọalọna mi nado gbadopọnna eyin hodidọ, walọ, po jijọ ṣie po sọgbe hẹ nujinọtedo dodo Jehovah tọn lẹ nugbonugbo.”
9, 10. Awuwledainanu Jehovah tọn tẹlẹ wẹ nọ gọalọna mí nado to dodinna eyin mí tin to yise mẹ?
9 Mí sọ nọ mọ anademẹ po tuli susu po yí to opli agun tọn lẹ po plidopọ lẹ po ji. Ehelẹ tin to awuwledainanu gbigbọmẹ tọn he Jiwheyẹwhe ko na mẹhe Isaia dlẹnalọdo to dọdai etọn mẹ lẹ mẹ dọmọ: “To azán podo gbè, yè na yí yonu owhé OKLUNỌ tọn hẹnai to aga osó daho lẹ tọn ji, yè nasọ ze e yì oji hú osó pẹvipẹvi lẹ; akọta lẹ nasọ lìn biọ e mẹ. Gbẹtọ susu wẹ na yì bo na dọmọ, mì wá na mí ni yì osó OKLUNỌ tọn ji, . . . ewọ nasọ plọn ali etọn mí, mí nasọ zinzọnlin to omọ́ etọn mẹ.” (Isaia 2:2, 3) Na jide tọn, dona de wẹ e yin nado mọ oplọn mọnkọtọn yí gando aliho Jehovah tọn lẹ go.
10 Onú devo he mí ma dona yí nukunpẹvi do pọ́n wẹ ayinamẹ he mí nọ mọyi sọn mẹhe tindo nugopipe gbigbọmẹ tọn lẹ si, ehe bẹ Klistiani mẹho agun tọn lẹ hẹn. Biblu dọ gando yé go dọmọ: “Mẹmẹsunnu emi, yèdọ eyin yè wle mẹde to ylando depope mẹ, mì mẹhe yin gbigbọnọ lẹ ni hẹn omẹ mọnkọ gọ̀ do otẹn etọn mẹ to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ; bo payi dewe go, na yè nikaa whlé hiẹ lọsu pọ́n ga.” (Galatianu lẹ 6:1) Lehe mí sọgan dopẹ́ na alọgọ he nọ hẹn mí nado basi vọjlado ehe do sọ!
11. Etẹwẹ e nọ biọ nado dindona eyin mí tin to yise mẹ?
11 Owe mítọn lẹ, opli Klistiani tọn lẹ, sunnu he yin dide lẹ—awuwledainanu jiawu wẹ ehelẹ yin sọn Jehovah dè. Etomọṣo, e nọ biọ mẹdetiti gbigbejepọn nado dindona eyin mí tin to yise mẹ. Enẹwutu, eyin mí to owe mítọn lẹ hia kavi to todoaina tudohomẹnamẹ Owe-wiwe tọn lẹ, mí dona nọ kanse míde dọ: ‘Be yẹn hodọ wẹ ehe te ya? Be yẹn nọ wà ehe ya? Be yẹn to alọkẹyi nuyise Klistiani tọn lẹpo ya?’ Nukun he mí nọ yí do pọ́n nudọnamẹ he wá sọn awuwledainanu ehelẹ mẹ sọ nọ yinuwado ninọmẹ gbigbọmẹ tọn mítọn ji. “Gbẹtọ jọwamọ ma yí onú [gbigbọ] Jiwheyẹwhe tọn tọn lẹ gba; na nulú wẹ yé yin hlan ẹn,” wẹ Biblu dọ. “Ṣigba ewọ he yin gbigbọnọ nọ whlé onú lẹpo pọ́n.” (1 Kọlintinu lẹ 2:14, 15) Be e ma jẹ dọ mí ni dovivẹnu nado hẹn pọndohlan dagbe gbigbọmẹ tọn go gando nuhe mí nọ hia to owe, linlinnamẹwe po zinjẹgbonu mítọn devo lẹ po mẹ, gọna nuhe mí nọ sè to opli mítọn lẹ ji podọ sọn mẹho lẹ dè go ya?
‘Mì to Nuhe Mì Yin Dohia Zọnmii’
12. Etẹwẹ nuhe mí yin didohia bẹhẹn?
12 Nuhe mí yin didohia bẹ dogbapọnna mẹdetiti hẹn. Mọwẹ, mí sọgan tin to nugbo mẹ, ṣigba obá tẹ mẹ wẹ mí to gbẹnọ sọgbe hẹ nugbo lọ jẹ? Dido nuhe mí yin hia nọ biọ dọ mí ni na kunnudenu dọ mí whèwhín bosọ yọ́n pinpẹn awuwledainanu gbigbọmẹ tọn lẹ tọn ganji.
13. Sọgbe hẹ Heblu lẹ 5:14, etẹwẹ nọ dohia dọ mí whèwhín?
13 Ohia whinwhẹ́n Klistiani tọn tẹwẹ mí sọgan dinpọn to mídelẹ mẹ? Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Núdùdù sinsinyẹn yin yé he tindo azán susu to ota lẹ tọn, yé he gbọn linlẹn zinzan tọn dali yí nuyọnẹn [kavi huhlọn wuntuntun tọn] yetọn do to dagbe po oylan po yọnẹn.” (Heblu lẹ 5:14) Mí nọ dohia dọ mí whèwhín gbọn huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ hinhẹn pọnte dali. Kẹdẹdile aihundatọ lanmẹyiya tọn de dona hẹn agbasakàn etọn delẹ pọnte gbọn yíyí yé zan gbọzangbọzan dali whẹpo e nido sọgan tindo kọdetọn dagbe to aihun etọn mẹ, huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ dona yin hinhẹn pọnte gbọn nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyizan dali.
14, 15. Naegbọn mí dona nọ dovivẹnu vẹkuvẹku nado plọn onú sisosiso Ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn lẹ?
14 Ṣigba, whẹpo mí na penugo nado hẹn huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ pọnte, mí dona tindo oyọnẹn whẹ́. Nado wà ehe, oplọn mẹdetiti tọn sọwhiwhe tọn yin dandannu. Eyin mí nọ basi oplọn mẹdetiti tọn to gbesisọmẹ—titengbe dehe sinai do onú sisosiso Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji—huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ nọ pọnte dogọ. Hosọ sisosiso susu ko yin hodọdeji to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn mẹ to owhe lẹ gblamẹ. Nawẹ mí nọ yinuwa gbọn to whenuena mí pannukọn hosọ he dọhodo nugbo sisosiso lẹ ji? Be mí nọ tẹnpọn nado họ̀nna yé na yé bẹ “nuhe sinyẹnawu nado yọnẹn delẹ” hẹn poun wutu wẹ ya? (2 Pita 3:16) Kakatimọ, mí nọ dovivẹnu dogọ nado mọnukunnujẹ nuhe to yinyin didọ lọ mẹ.—Efesunu lẹ 3:18.
15 Etẹwẹ mí dona wà eyin e nọ vẹawuna mí nado basi oplọn mẹdetiti tọn? Onú titengbe wẹ e yin dọ mí ni dovivẹnu bo plọn nado nọ duvivi etọn.b (1 Pita 2:2) Nado zindonukọn jẹ whinwhẹ́n kọ̀n, e nọ biọ dọ mí ni plọn nado nọ mọaleyi sọn núdùdù sinsinyẹn mẹ, yèdọ nugbo sisosiso Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Eyin e ma yinmọ, huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ ma na jideji. Ṣigba, whinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn didohia bẹ nususu hẹn hugan awuwiwlena huhlọn wuntuntun tọn lẹ. To gbẹzan egbesọ tọn mítọn mẹ, mí dona nọ yí oyọnẹn he mí mọyi sọn oplọn mẹdetiti sọwhiwhe tọn mẹ do yizan mẹ.
16, 17. Ayinamẹ tẹwẹ devi Jakobu na gando “basitọ ohó lọ tọn” yinyin go?
16 Mí sọ nọ do nuhe mí yin hia to aliho he mẹ mí nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na nugbo lọ te—yèdọ gbọn azọ́n yise tọn mítọn lẹ gblamẹ. To apajlẹ mẹhẹnlẹnnupọn tọn de yiyizan nado do adà dogbapọnna mẹdetiti tọn ehe hia mẹ, devi Jakobu dọmọ: “Mì ni yin basitọ ohó lọ tọn, mì yin sisètọ kẹdẹ blo, to mìde kiklọ mẹ. Na eyin mẹde yin sisètọ ohó lọ tọn, bọ e ma yin basitọ gba, e taidi dawe de he to nukunmẹ etọn yè ji po e po pọ́n to mẹpọ́nnu mẹ: na whenuena e pọ́n ede pó, bo tọ́nyi, to afọdoponẹji e wọn omẹ he nkọ ewọ yin. Ṣigba mẹdepope he doun osẹ́n mẹdekannujẹ tọn he sọgbe lọ mẹ pọ́n, bosọ nọte to e mẹ, bọ ewọ ma yin sisètọ nuwọntọ, ṣigba azọ́n lọ basitọ, omẹ lọ wẹ yè na dona to bibasi etọn mẹ.”—Jakobu 1:22-25.
17 Nuhe dọ Jakobu te die: ‘Pọ́n mẹpọ́nnu ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ, bo gbeje dewe pọ́n. Zindonukọn to mọwiwà mẹ, bo nọ yí nuhe hiẹ mọ to ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ do gbadopọnna dewe kitokito. Enẹgodo, ma yawu wọn nuhe a mọ lọ blo. Basi vọjlado he yin dandan lẹ.’ E sọgan nọ vẹawu to whedelẹnu nado hodo ayinamẹ ehe.
18. Naegbọn e nọ vẹawu to whedelẹnu nado hodo ayinamẹ Jakobu tọn?
18 Di apajlẹ, lẹnnupọndo nubiọtomẹsi lọ nado nọ tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta tọn mẹ ji. “Ayiha wẹ gbẹtọ do yise hlan dodo,” wẹ Paulu wlan, ṣigba “onù wẹ yè do basi ogbèyí hlan whlẹngán.” (Lomunu lẹ 10:10) E nọ biọ vọjlado delẹ nado sọgan yí onù mítọn do basi ogbèyí gbangba tọn na whlẹngán. Mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ ma nọ bọawuna suhugan mítọn gba. E tlẹ sọ nọ biọ diọdo po avọ́sinsan susu po nado sọgan hunzo to azọ́n lọ mẹ bo ze e do otẹn he jẹ mẹ to gbẹzan mítọn mẹ. (Matiu 6:33) Ṣigba eyin mí lẹzun basitọ azọ́n he Jiwheyẹwhe dena mí ehe tọn, homẹ mítọn nọ hùn na pipà he e nọ hẹnwa na Jehovah wutu. Eyin mọwẹ, be mí yin lilatọ zohunhunnọ Ahọluduta lọ tọn lẹ ya?
19. Etẹwẹ azọ́n yise tọn mítọn lẹ dona bẹhẹn?
19 Nawẹ azọ́n yise tọn mítọn lẹ dona gbloada sọ? Paulu dọmọ: “Nuhe mì ko plọn, bo ko sọ yí, ehe mì ko sè, bo ko sọ mọ to dè e, mì nọ basi yé: Jiwheyẹwhe jijọho tọn na nọ̀ hẹ mì.” (Filippinu lẹ 4:9) Mí nọ do nuhe mí yin hia gbọn nuhe mí ko plọn, kẹalọyi, yinukundomọ, bosọ sè lẹ yíyí do yizan mẹ dali—enẹ wẹ nuhe klandowiwe Klistiani tọn po devi-yinyin po bẹhẹn to gigọ́mẹ. “Ehe wẹ aliho [lọ], mì zinzọnlin to e mẹ,” wẹ anademẹ he Jehovah na gbọn yẹwhegán Isaia gblamẹ.—Isaia 30:21.
20. Omẹ nankọtọn lẹ wẹ yin dona daho de na agun lọ?
20 Sunnu po yọnnu po he yin Ohó Jiwheyẹwhe tọn plọntọ sọwhiwhenọ, yẹwhehodọtọ zohunhunnọ wẹndagbe lọ tọn, bo yin madoblọnọ to tenọgligo-hinhẹn yetọn mẹ, bosọ nọ nọgodona Ahọluduta lọ po nugbonọ-yinyin po lẹ yin dona daho de na agun lọ. Tintin to finẹ yetọn nọ yidogọna dolilo agun he yé to awukọndopọ hẹ lọ tọn. Alọgọ daho de wẹ yé nọ yin, titengbe na mẹyọyọ he dona yin nukunpedego lẹ sù tlala wutu. Eyin mí hodo ayinamẹ Paulu tọn nado ‘nọ dindona míde eyin mí tin to yise mẹ, bosọ to nuhe mí yin dohia zọnmii,’ mílọsu lẹ na yinuwado mẹdevo lẹ ji to aliho dagbe mẹ.
Hùnhomẹ to Ojlo Jiwheyẹwhe Tọn Wiwà Mẹ
21, 22. Nawẹ mí sọgan nọ hùnhomẹ to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà mẹ gbọn?
21 “Homẹ ṣie hùn nado wà ojlo towe, Jiwheyẹwhe ṣie E, nugbo, osẹ́n towe tin to yẹn homẹ dọ́n,” wẹ Ahọlu Davidi Islaeli hohowhenu tọn jihàn dọ. (Psalm 40:8) Davidi hùnhomẹ to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà mẹ. Etẹwutu? Na osẹ́n Jehovah tọn tin to ahun Davidi tọn mẹ wutu. Davidi ma tindo ayihaawe gando aliho he ji e na zinzọnlin te go gba.
22 To whenuena osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn tin to ohò mítọn mẹ dọ́n, mí ma nọ tindo ayihaawe gando aliho he ji mí dona zinzọnlin te go. Mí nọ hùnhomẹ to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà mẹ. Enẹwutu, depope he whẹho lọ na yin, mì gbọ mí ni nọ “sinyẹnlin” dile mí to Jehovah sẹ̀n sọn ahun mẹ wá.—Luku 13:24.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a He Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ zinjẹgbonu.
b Na ayinamẹ yọn-na-yizan lẹ do nupinplọn ji, pọ́n weda 27-32 owe Mọaleyi sọn Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta Tọn Mẹ tọn, he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ zinjẹgbonu.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Nawẹ mí sọgan dindona eyin mí tin to yise mẹ gbọn?
• Etẹwẹ nuhe mí yin didohia bẹhẹn?
• Nawẹ mí sọgan do whinwhẹ́n Klistiani tọn hia gbọn?
• Nawẹ azọ́n yise tọn mítọn lẹ nọ gọalọna mí nado gbadopọnna nuhe mí yin gbọn?
[Yẹdide to weda 23]
Be a yọ́n aliho dagbe hugan lọ nado dindona eyin hiẹ tin to yise mẹ ya?
[Yẹdide to weda 24]
Mí nọ do whinwhẹ́n Klistiani tọn mítọn hia gbọn huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ yiyizan dali
[Yẹdide to weda 25]
Mí nọ do nuhe mí yin hia gbọn tintẹnpọn ‘ma nado yin sisètọ nuwọntọ, ṣigba basitọ ohó lọ tọn’ dali