Nawẹ Hiẹ Sọgan Basi Nudide He Sọgbe hẹ Ojlo Jiwheyẹwhe Tọn lẹ Gbọn?
DAWE de to États-Unis hẹn akuẹsuwema dọla Amelika tọn 25 000 yì akuẹsẹdotẹn de mẹ. Linlẹn etọn wẹ nado sẹ akuẹ lọ do finẹ na ojlẹ de whẹpo do gọ̀ ẹ yí. Ṣigba, azọ́nwatọ akuẹsẹdotẹn lọ tọn de na ẹn ayinamẹ nado và akuẹ lọ do ajọwiwa pọmẹ tọn de mẹ, bo sọalọakọ́n dọ ajọ́ mọnkọtọn ma nọ gọ̀n ma disa gbede etlẹ yin to owhe susu godo. Dawe lọ basi dide nado hodo ayinamẹ etọn. Ojlẹ vude to enẹgodo, akuẹ he e và do ajọ́ lọ mẹ susu wẹ e hẹngu.
Numimọ ehe dohia dọ nudide nuyọnẹn tọn lẹ bibasi ma bọawu. Etẹwẹ dogbọn nudide devo he mí nọ pehẹ to gbẹ̀mẹ lẹ dali? Nudide susu sọgan dekọtọn do dagbe kavi oylan mẹ bo tlẹ sọgan hẹn ogbẹ̀ kavi okú wá na mí to sọgodo. Eyin mọ wẹ, nawẹ mí sọgan kudeji dọ mí to nudide nuyọnẹn tọn lẹ basi gbọn?
‘Ehe Wẹ Aliho Lọ’
Mí nọ basi nudide lẹ egbesọegbesọ gando nuhe mí na dù, nuhe mí na dó, fie mí na yì, po mọmọ po sọyi go. Nudide delẹ sọgan taidi numadinu, ṣogan yé sọgan hẹn kọdetọn he vẹadi lẹ wá. Di apajlẹ, nudide lọ nado tá siga whla tintan sọgan dekọtọn do aṣa siga nùnù to gbẹwhenu blebu tọn mẹ. Mí ma dona yí nukun pẹvi do pọ́n nujọnu-yinyin nudide he sọgan taidi numadinu lẹ tọn.
Fie wẹ mí sọgan mọ anademẹ te to nudide lẹ bibasi whenu, etlẹ yin nudide he taidi dehe whè lẹ? Lehe e na yin ayajẹnu do sọ nado tindo ayinamẹtọ dejidego de he na gọalọna mí to whenuena mí pannukọn nudide sinsinyẹn de! Hiẹ sọgan mọ ayinamẹtọ mọnkọtọn. Owe hoho de he owẹ̀n etọn yọn-na-yizan to egbehe dọmọ: “Otó towe na sè ohó de to godo towe dọmọ, Ehe wẹ aliho [lọ], mì zinzọnlin to e mẹ, whenuena mì lẹ́ do adusi, podọ whenuena mì lẹ́ do amiyọn.” (Isaia 30:21) Mẹnu wẹ dọ ohó ehelẹ? Podọ nawẹ hiẹ sọgan tindo nujikudo dọ anademẹ etọn yin dehe go yè sọgan dejido gbọn?
Jidenamẹ he to aga ehe yin mimọ to Biblu mẹ, ehe livi susu gbẹtọ lẹ tọn ko plọn bo ko wá mọnukunnujẹemẹ dọ e yin gbingbọ́n sọn Jehovah Jiwheyẹwhe, Mẹdatọ lọ dè. (2 Timoti 3:16, 17) Jehovah yọ́n didá mítọn, enẹwutu ewọ wẹ tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado deanana mí. E sọ sọgan mọnú hlan sọgodo, na ewọ wẹ mẹhe “dọho podo tọn sọn whẹwhẹwhenu, podọ sọn hohowhenu nuhe ma ko jọ jẹ dinvie, dọmọ, Linlẹn ṣie na nọte, yẹn nasọ wà ojlo ṣie lẹpo.” (Isaia 46:10) Gbọnmọ dali, psalm-kantọ de do jidide etọn to Ohó Jehovah tọn mẹ hia dọmọ: “Ohó towe wẹ zògbán de hlan afọ ṣie, hinhọ́n hlan omọ́-liho ṣie.” (Psalm 119:105) Ṣigba, nawẹ Jehovah nọ gọalọna mí nado deanana aliho nuyiwa tọn mítọn gbọ̀n hunyanhunyan aihọn egbehe tọn mẹ awuyẹyẹ-afọyẹyẹ gbọn? Nawẹ mí sọgan basi nudide he sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbọn?
Yí Nunọwhinnusẹ́n Biblu Tọn lẹ Zan
Jehovah Jiwheyẹwhe na Klistiani lẹ nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ na yé nido sọgan basi nudide dagbe lẹ. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ pinplọn po yizan yetọn po sọgan yin yiyijlẹdo ogbè de pinplọn po yizan etọn po go. Eyin hiẹ ko sè ogbè lọ ganji, a sọgan yọnẹn eyin mẹde ṣì hogbe delẹ zan na nuhe e dọ ma tátá ganji wutu. Hiẹ sọgan nọma penugo nado dọ hogbe he e ṣìzan lẹ pẹpẹ, ṣigba a yọnẹn dọ nuhe e dọ ma sọgbe. To whenuena hiẹ plọn nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ bo yọ́n lehe yè sọgan yí yé zan ganji do, to paa mẹ hiẹ na yọnẹn eyin nudide de ma sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ.
Di apajlẹ, lẹnnupọndo nudide he jọja de sọgan pannukọn ji gando oda wunmẹ he e na basi go. Gbedide Biblu tọn de ma tin he gbẹ́ oda wunmẹ tangan de dai tlọlọ. Ṣogan, lẹnnupọndo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn de ji. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Na yọnnu lẹ ni nọ yí avọ̀ jlẹmẹjlẹmẹ do doaṣọ́na yede, po winyan po po hùwhẹ [kavi lẹnpọn dagbe] po; e ma yin oda biblá, kavi sika, kavi osé dagbedagbe, kavi avọ̀ akuẹgegenu sọ dogo tọn gba; ṣigba ehe jẹna yọnnu he yigbena jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn gbọn azọ́n dagbe lẹ mẹ.” (1 Timoti 2:9, 10) Tofi, Paulu kanwe gando yọnnu lẹ go, ṣigba nunọwhinnusẹ́n lọ gando sunnu po yọnnu po go to pọmẹ. Etẹwẹ yin nunọwhinnusẹ́n lọ? Awusọhia mítọn dona nọ do jlẹkajininọ po lẹnpọn dagbe po hia. Enẹwutu jọja lọ sọgan kanse ede dọ, ‘Be oda ṣie na do jlẹkajininọ he jẹna Klistiani de hia ya?’
Podọ nunọwhinnusẹ́n alọgọnamẹ tọn tẹwẹ jọja de sọgan desọn hogbe devi Jakobu tọn he bọdego helẹ mẹ? “Mì yọnnu ayọdetọ lẹ, be mìwlẹ ma yọnẹn dọ họntọnjiji hẹ aihọn, okẹ̀n wẹ e yin to Jiwheyẹwhe dè? Na mẹdepope he na yin họntọn aihọn tọn, kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn wẹ.” (Jakobu 4:4) Linlẹn lọ nado yin họntọn aihọn tọn, enẹ wẹ nado tin to okẹ̀n mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, nọ hiọawu na Klistiani lẹ. Be oda wunmẹ he hagbẹ etọn lẹ yiwanna na hẹn ẹn sọawuhia taidi họntọn Jiwheyẹwhe tọn ya kavi họntọn aihọn tọn? Jọja he to nulẹnpọndo oda he dona yin bibasi ji sọgan yí nunọwhinnusẹ́n sinai do Biblu ji mọnkọtọn lẹ zan nado basi nudide nuyọnẹn tọn. Mọwẹ, nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nọ gọalọna mí nado basi nudide lẹ. Podọ eyin e ko lẹzun aṣa mítọn nado nọ ze nudide he mí basi lẹ sinai do nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji, mí na nọ wá tadona dagbe he ma na hẹn kọdetọn ylankan wá lẹ kọ̀n po awubibọ po.
Ohó Jiwheyẹwhe tọn bẹ nunọwhinnusẹ́n susu hẹn. Nugbo wẹ dọ mí sọgan nọma mọ wefọ he gando ninọmẹ mítọn go tlọlọ de. Etomọṣo, mí sọgan hia adà he dọhodo lehe mẹdelẹ setonuna anademẹ Jiwheyẹwhe tọn do podọ lehe mẹdevo lẹ gbẹkọ avase Jiwheyẹwhe tọn lẹ go do ji. (Gẹnẹsisi 4:6, 7, 13-16; Deutelonomi 30:15-20; 1 Kọlintinu lẹ 10:11) Kandai mọnkọtọn lẹ hihia podọ nulinlẹnpọndo kọdetọn lọ lẹ ji na hẹn mí penugo nado yọ́n nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he sọgan gọalọna mí nado basi nudide he na hùnhomẹ na Jiwheyẹwhe lẹ.
Di apajlẹ, lẹnnupọndo hodọdopọ kleun he wá aimẹ to Jesu Klisti po apọsteli Pita po ṣẹnṣẹn ji. To whenuena mẹhe nọ yí takuẹ odaa ṣẹkle tọn lẹ kanse Pita dọ: ‘Mẹplọntọ mìtọn ma nọ na odaa ṣẹkle tọn lọ?’ Pita gblọn dọmọ: “Mọwẹ.” Ojlẹ vude to enẹgodo, Jesu kanse Pita dọ: “Mẹnu si wẹ ahọlu aihọn mẹ tọn lẹ nọ yí odè kavi tòkuẹ te? Sọn ovi yelọsu tọn lẹ si, kavi sọn jonọ lẹ si?” To whenuena Pita dọ, “Sọn jonọ lẹ si,” Jesu dọna ẹn dọ: “Be whenẹnu ovi lẹ gán [sọn tòkuẹ si]. Ṣigba, na míwlẹ nikaa hẹn yé dahli, hiẹ ni yì ohù mẹ, bo dlan omlẹn de do otọ̀ mẹ, bo ze whèvi tintan he wá aga; whenuena hiẹ kẹ̀ onù etọn, hiẹ na mọ ṣẹkle de; enẹ hiẹ ni yí na yé na yẹn po hiẹ po tọn.” (Matiu 17:24-27) Nunọwhinnusẹ́n tẹlẹ wẹ mí sọgan mọ to kandai ehe mẹ?
Gbọn kanbiọ debọdo-dego lẹ kinkanse dali, Jesu deanana nulẹnpọn Pita tọn nado mọnukunnujẹemẹ dọ taidi Ovi Jiwheyẹwhe tọn, ewọ gán sọn tòkuẹ si. Dile etlẹ yindọ Pita ma mọnukunnujẹ ehe mẹ to tintan whenu, Jesu gọalọna ẹn po homẹdagbe po nado wàmọ. Eyin mẹdevo lẹ ṣinuwa, mí dona hodo apajlẹ Jesu tọn, bo yinuwa hẹ yé po awuvẹmẹ po kakati nado gbọn fifiẹ dali do nuṣiwa yetọn hia kavi gblewhẹdo yé.
Todin Pita sọgan mọ whẹwhinwhẹ́n he wutu takuẹ lọ do yin nina—ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli. Nunọwhinnusẹ́n devo niyẹn he mí mọ to kandai ehe mẹ. Nujọnu wẹ e yin dọ mí ni nọ hò ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn pọ́n kakati nado nọ tẹdo jlọjẹ mítọn lẹ go majomajo.
Etẹwẹ nọ whàn mí nado basi nudide he na dohia dọ mí na sisi ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn? Owanyi he mí tindo na kọmẹnu mítọn lẹ wẹ. Jesu Klisti plọnmẹ dọ gbedide he bọdo owanyina Jiwheyẹwhe po alindọn mítọn lẹpo po go tlolo wẹ owanyina kọmẹnu mítọn di míde. (Matiu 22:39) Nalete, mí to gbẹnọ to aihọn ṣejannabi tọn de mẹ, podọ taidi gbẹtọvi ylandonọ lẹ, mí nọ tindo ayilinlẹn lọ nado yin ṣejannabinọ. Enẹwutu whẹpo mẹde na penugo nado yiwanna kọmẹnu etọn di ede, e dona hẹn ayiha ede tọn jẹ yọyọ.—Lomunu lẹ 12:2.
Mẹsusu ko basi diọdo mọnkọtọn lẹ, podọ yé nọ hò mẹdevo lẹ tọn pọ́n to whenuena yé to nudide lẹ basi, vlavo daho kavi pẹvi. Paulu wlan dọmọ: “Na mẹmẹsunnu emi, yè ko ylọ mì do mẹdekannujẹ mẹ, kiki mì sọ zan vivi mẹdekannujẹ tọn hlan agbasalan blo, ṣigba gbọn owanyi mẹ mì nọ yin mẹmẹglọ hlan mìnọzo.” (Galatianu lẹ 5:13) Nawẹ mí sọgan wà enẹ gbọn? Lẹnnupọndo awhli de ji he sẹtẹn yì gbétatò de mẹ nado gọalọna gbẹtọ lẹ nado plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn. To hodidọ na gbẹtọ lẹ whenu, e nọ doayi e go dọ avọ̀ etọn lẹ, mahopọnna dọ e yìdo na nujinọtedo aṣọ́dido tòhomẹ tọn, lẹzun nuhe go mẹlẹpo to homọdọdo to gbétatò lọ mẹ. Dile etlẹ yindọ aṣọ́dido po nusisọ́ etọn po tin to jlẹkaji, e basi dide nado nọ dó avọ̀ he ma na yin ayidego sọmọ lẹ “na ohó Jiwheyẹwhe tọn ma nado yin nùzandogona.”—Titu 2:5.
Eyin towe wẹ, nawẹ a na ko yinuwa gbọn eyin a pannukọn nudide delẹ gando nusisọ́ towe kavi nujlomẹ mẹdetiti tọn devo go? Hiẹ sọgan deji dọ homẹ Jehovah tọn na hùn eyin nudide towe lẹ nọ dohia dọ hiẹ nọ hò ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn pọ́n.
Nọ Pọnnu Hlan Sọgodo
Gbọnvona nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ po ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn po, etẹ ji wẹ mí sọ sọgan lẹnnupọndo to whenuena mí to nudide lẹ basi? Dile etlẹ yindọ aliho gbẹninọ Klistiani lẹ tọn vẹawu taidi zọnlinzinzin to aliho osé tọn he bó de ji nkọ, Jiwheyẹwhe na yé mẹdekannujẹ susu to dogbó he e zedai lẹ mẹ. (Matiu 7:13, 14) Mí dona lẹnnupọndo lehe nudide mítọn lẹ na gando dagbemẹninọ sọgodo tọn mítọn go to gbigbọ-liho, apọ̀nmẹ-liho, numọtolanmẹ-liho, podọ to agbasa-liho do ji.
Mí ni dọ dọ hiẹ to linlẹn nado kẹalọyi agbasazọ́n de. Vlavo wunmẹ azọ́n lọ tọn ma bẹ fẹnnuwiwa kavi nuhe ylan depope hẹn. Hiẹ na penugo nado nọ yì opli Klistiani tọn lẹ po plidopọ lẹ po. Sunmẹ-kuẹ lọ zẹ̀ nuhe hiẹ donukun go. Ogán lọ nọ pà azọ́nyinyọnẹn towe taun bosọ jlo na yí we zan to gigọ́ mẹ. Gbọnvona enẹ, hiẹ lọsu yiwanna agbasazọ́n lọ. Be nudepope dona glọnalina we ma nado kẹalọyi agbasazọ́n lọ ya? Eyọn, etẹwẹ eyin hiẹ mọ hlan nukọn dọ hiẹ sọgan wá ze dewe jo na azọ́n lọ zẹjlẹgo. Ogán lọ ko dọna we dọ hiẹ ma na yin hinhẹn gánnugánnu nado wà gàngodo-zọ́n gba. Ṣigba nado basi wadotana azọ́n de tọn, be hiẹ na jlo nado vánkan hú lehe hiẹ dona ko wà do ya? Be gàngodo-zọ́n mọnkọtọn sọgan wá jẹ whẹwhẹ ya? Be enẹ sọgan biọ dọ hiẹ ni jo whẹndo towe gọna nuwiwa gbigbọmẹ tọn he ma dona gbọ̀ gowe to aliho depope mẹ lẹ do ya?
Pọ́n lehe Jim basi nudide sinsinyẹn de gando agbasazọ́n etọn go do. E ko jẹtukla susu nado jẹ ogántẹn daho hugan mẹ to azọ́nwhé de mẹ. To godo mẹ e lẹzun ogán daho azọ́nwhé lọ tọn to Whèzẹtẹn blebu mẹ, bosọ tin to ogántẹn dahodaho lẹ mẹ to alà azọ́nwhé lọ tọn he tin to États-Unis po Europe po mẹ. Ṣigba, to whenuena ninọmẹ akuẹzinzan tọn yìdo to Japon, e wá mọ lehe afọdidona akuẹ po ogántẹn po yin ovọ́ do. Akuẹ he e ko jẹtukla susu na busẹ to niyaniya mẹ. E jẹflumẹ. ‘Etẹ wà wẹ yẹn na te to owhe ao he ja lẹ?’ wẹ e kanse ede. Nalete e doayi e go dọ asi etọn po ovi etọn lẹ po tindo lẹndai dagbe hugan to gbẹ̀mẹ. To owhe lẹ gblamẹ, yé ko jẹ gbẹdo hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ji. Jim jlo na duvivi ayajẹ po pekọ he whẹndo etọn tindo po tọn ga. Enẹwutu e jẹ Biblu plọn ji.
To madẹnmẹ Jim mọ dọ aliho gbẹzan etọn tọn ma na ẹn dotẹnmẹ nado zan gbẹzan he tindo lẹndai de taidi Klistiani. Gbejizọnlin whẹwhẹ bibasi gbọ̀n Asie, États-Unis, po Europe po, ma pò whenu na ẹn sọmọ nado plọn Biblu bo dogbẹ́ hẹ yisenọ hatọ lẹ. E pannukọn nudide de: ‘Be yẹn na zindonukọn po gbẹzan he yẹn ko zan na owhe 50 he wayi lẹ po wẹ ya, kavi be yẹn na doafọna aliho gbẹninọ tọn devo?’ E lẹnnupọndo nugandomẹgo ojlẹ dindẹn tọn he nudide etọn na tindo ji to odẹ̀ mẹ bo basi dide nado hẹn azọ́n dopo poun go bo jo dehe pò lẹpo do nado sọgan tindo whenu na yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ. (1 Timoti 6:6-8) Nudide etọn hẹn ayajẹ susu wá na ẹn, bo hùn dotẹnmẹ lọ dotena ẹn nado hẹn alọnu ján to nuwiwa Klistiani tọn lẹ mẹ.
Nudide towe lẹ yin nujọnu, vlavo yé yin daho kavi pẹvi. Nudide he a basi to egbé sọgan hẹn kọdetọn dagbe kavi awugbopo wá, podọ e tlẹ sọgan zẹẹmẹdo ogbẹ̀ kavi okú to sọgodo. Hiẹ sọgan basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ eyin a nọ ze nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ, ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn, po nugandomẹgo whenu dindẹn nuyiwa towe lẹ tọn po do lẹnpọn mẹ. Nọ basi nudide towe lẹ sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.
[Yẹdide to weda 13]
Nudide he taidi numadinu lẹ sọgan hẹn kọdetọn he vẹadi lẹ wá
[Yẹdide to weda 14]
Nawẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna ẹn nado basi nudide nuyọnẹn tọn gbọn?
[Yẹdide to weda 15]
Jesu dọhona Pita po awuvẹmẹ po