Be Hiẹ Tindo ‘Awuvivo Hodidọ Tọn’ Ya?

HUGAN gbẹtọ livi ṣidopo to aigba 235 lẹ ji wẹ to vivi nuhe Biblu ylọ dọ tugbigbo kavi ‘awuvivo hodidọ tọn’ dù. Hogbe lọ sọawuhia whla 16 to Owe-wiwe Klistiani Glẹki tọn he yin Les Saintes Écritures—Traduction du monde nouveau mẹ. (Filippinu lẹ 1:20; 1 Timoti 3:13; Heblu lẹ 3:6; 1 Johanu 3:21) Etẹwẹ ‘awuvivo hodidọ tọn’ zẹẹmẹdo? Etẹwẹ nọ gọalọna mí nado tindo e? To hodọdopọ tẹlẹ whenu wẹ mẹdekannujẹ ehe nọ gọalọna mí nado dọho po adọgbigbo po te?

Sọgbe hẹ wezẹhomẹ Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, hogbe Glẹki tọn lọ na ‘awuvivo hodidọ tọn’ zẹẹmẹdo “mẹdekannujẹ hodidọ tọn, hodidọ madoadudẹ́ji, . . . hodidọ po adọgbigbo po matin obu; enẹwutu, jidide, homẹhunhun yíyí do sinyẹnlin po adọgbigbo po, bo masọ nọ dlẹnalọdo hodidọ to whepoponu gba.” Etomọṣo, hodidọ po adọgbigbo po ma zẹẹmẹdo hogbe whánsọmẹ kavi mẹmasi tọn lẹ yiyizan gba. Biblu dọmọ: “Mì gbọ hogbe mìtọn ni tin po ojọmiọn po to whepoponu.” (Kọlọsinu lẹ 4:6) Awuvivo hodidọ tọn zẹẹmẹdo nado nọ yí zinzin zan, bo ma dike na ninọmẹ ayimajai tọn kavi obu gbẹtọ tọn ni glọnalina hodidọ mítọn blo.

Be awuvivo hodidọ tọn yin jlọjẹ he mí nọ mọyi to jọwamọ-liho de wẹ ya? Lẹnnupọndo nuhe apọsteli Paulu wlan hlan Klistiani Efesu tọn lẹ ji. E dọmọ: “Na yẹn, he whè gbau godotọ to mẹwiwe lẹpo mẹ, wẹ yè yí ojọmiọn he na, na yẹn nido dọyẹwheho dinmamọdona adọkun susu Klisti tọn tọn hlan Kosi lẹ.” Paulu yidogọ dọ gbọn Jesu Klisti gblamẹ wẹ “míwlẹ do tugbigbo [kavi awuvivo hodidọ tọn ehe] te ali po tudido po ga gbọn yise mẹ to ewọ mẹ.” (Efesunu lẹ 3:8-12) Kakati nido yin jlọjẹ he mí nọ mọyi to jọwamọ-liho de, mí nọ tindo awuvivo hodidọ tọn na mí tindo haṣinṣan pẹkipẹki hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe sinai do yise to Jesu Klisti mẹ ji wutu. Mì gbọ mí ni pọ́n nuhe sọgan gọalọna mí nado tindo mẹdekannujẹ ehe podọ lehe mí sọgan yí ì zan gbọn eyin mí to kunnude, to mẹplọn kavi to dẹ̀ho.

Etẹwẹ Nọ Gọalọna Mí Nado Dekunnu po Adọgbigbo Po?

Jesu Klisti wẹ yin apajlẹnọ tintan lọ he yí awuvivo hodidọ tọn zan. Zohunhun he e tindo nọ whàn ẹn nado nọ yí dotẹnmẹ hundote lẹ zan nado dekunnu. Vlavo e to gbigbọjẹ wẹo, to núdù to owhé mẹde tọn gbè, kavi to zọnlinzin to aliji, e nọ yí dotẹnmẹ hundote lẹpo zan nado dọho gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go. Mẹṣanko kavi nukundiọsọmẹ tlọlọ ma tlẹ sọgan dobuna Jesu nado bọnùdo gba. Kakatimọ, e gbọn adọgbigbo dali de nukọntọ sinsẹ̀n lalo azán etọn gbè tọn lẹ gbà. (Matiu 23:13-36) Jesu dọho madibu, etlẹ yin to whenuena yè wle e bọ e tin to owhẹ̀ nukọn.—Johanu 18:6, 19, 20, 37.

Apọsteli Jesu tọn lẹ lọsu tindo adọgbigbo dopolọ. To Pẹntikọsti 33 W.M., Pita dọho po awuvivo po to gbẹtọgun he hugan 3 000 lẹ nukọn. Ehe vẹawu nado yise na to ojlẹ kleun de mẹ wayi, e dibu to whenuena awhli de do e hia. (Malku 14:66-71; Owalọ lẹ 2:14, 29, 41) Pita po Johanu po ma dibu to whenuena yé yin hinhẹn wá nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ nukọn gba. Yé ma whleawu nado dekunnu po adọgbigbo po gando Jesu Klisti he yin finfọnsọnku lọ go gba. Na nugbo tọn, hodidọ adọgbigbo Pita po Johanu po tọn wẹ zọ́n bọ nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ do yọnẹn dọ omẹ ehelẹ ko nọ nọ̀ hẹ Jesu. (Owalọ lẹ 4:5-13) Etẹwẹ gọalọna yé nado dọho po adọgbigbo po sọmọ?

Jesu ko dopagbe na apọsteli etọn lẹ dọmọ: “Whenuena yé yí mì do alọ yetọn mẹ, mì lẹn dọ, nawẹ kavi etẹ mì na dọ blo: na yè na na onú he mì na dọ mì to ojlẹ nẹ mẹ; na e ma yin mìwlẹ wẹ to hodọ gba, ṣigba [gbigbọ] Otọ́ mìtọn tọn wẹ to hodọ to mì homẹ.” (Matiu 10:19, 20) Gbigbọ wiwe wẹ gọalọna Pita po mẹhe pò lẹ po nado duto winyan kavi obu he sọgan ko glọnalina awuvivo hodidọ tọn yetọn ji. Nuyiwadomẹji huhlọn jiawu enẹ tọn sọgan gọalọna mílọsu ga.

Humọ, Jesu deazọ́nna hodotọ etọn lẹ nado hẹn gbẹtọ lẹ zun devi. Ehe sọgbe, na Ewọ wẹ “aṣẹ lẹpo . . . ko [yin nina] to olọn mẹ podọ to aigba ji.” Podọ ‘ewọ sọ tin hẹ yé.’ (Matiu 28:18-20) Devi fliflimẹ tọn lẹ deji to whenuena yé pannukọn aṣẹpatọ he ko magbe nado glọnalina yẹwhehodidọ yetọn lẹ na yé yọnẹn dọ Jesu na gọalọna yé wutu. (Owalọ lẹ 4:18-20; 5:28, 29) Ehe yinyọnẹn sọgan hẹn mílọsu deji ga.

To alọdindlẹndo whẹwhinwhẹ́n devo he wutu mí nado dọho po adọgbigbo po mẹ, Paulu kọ̀n todido dopọ hẹ “mimẹ́ hogbe tọn” kavi awuvivo hodidọ tọn. (2 Kọlintinu lẹ 3:12; Filippinu lẹ 1:20) To whenuena e yindọ owẹ̀n todido tọn ehe jiawu tlala, Klistiani lẹ dona dọ ẹ na mẹdevo lẹ ga. Na nugbo tọn, todido mítọn yin whẹwhinwhẹ́n de nado nọ dọho po awuvivo po.—Heblu lẹ 3:6.

Kunnudide po Adọgbigbo Po

Nawẹ mí sọgan dekunnu po adọgbigbo po etlẹ yin to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ glọ gbọn? Gbọ na mí ni gbadopọnna apajlẹ apọsteli Paulu tọn. To whenuena e to gànpamẹ to Lomu, e biọ to yisenọ hatọ etọn lẹ si nado hodẹ̀ na ‘e nido yí tugbigbo do kẹ̀nu, na e nido yí tugbigbo do dọho, dile e jẹ na ẹn nado dọho do.’ (Efesunu lẹ 6:19, 20) Be odẹ̀ enẹlẹ mọ gblọndo yí ya? Mọwẹ! To whenuena Paulu tin to ganpamẹ, e zindonukọn bo “to yẹwheho ahọludu Jiwheyẹwhe tọn tọn dọ, [po tudido kavi awuvivohodidọ tọn lẹpo po], mẹdepope ma sọ kọ́ na ẹn.”—Owalọ lẹ 28:30, 31.

Dotẹnmẹ hundote lẹ yiyizan nado dekunnu to azọ́nmẹ, to wehọmẹ kavi to whenuena mí to gbejizọnlin ji sọgan do obá he mẹ mí nọ yí awuvivo hodidọ tọn zan jẹ hia. Winyan, kavi obu na nuyiwa mẹdevo lẹ tọn, kavi ayihaawe tintindo to nugopipe mítọn mẹ sọgan hẹn mí bọnùdo. To ninọmẹ ehe mẹ, apọsteli Paulu sọ vọ́ ze apajlẹ dagbe de dai na mí. E wlan dọmọ: “Míwlẹ to tudo do Jiwheyẹwhe mítọn go nado dọ ohó wẹndagbe Jiwheyẹwhe tọn hlan mì to wiwọ́ susu mẹ.” (1 Tẹsalonikanu lẹ 2:2) Na Paulu ganjẹ Jehovah go wutu, e penugo bo wà nuhe e ma sọgan wà na ede lẹ.

Odẹ̀ gọalọna yọnnu de he nọ yin Sherry nado wleawuna adọgbigbo to whenuena dotẹnmẹ kunnudide mayin aṣa tọn hundote. To gbèdopo, e to tenọpọn kọlilẹ asu etọn tọn bo doayi e go dọ nawe de sọ to ote ga. “Po obu daho de po, yẹn hodẹ̀ hlan Jehovah na adọgbigbo” wẹ Sherry dọ. Dile Sherry dọnsẹpọ nawe lọ, sinsẹ̀ngán Baptiste tọn de wá. Sherry ma to nukundo nado dukosọ hẹ sinsẹ̀ngán de gba. Ṣigba, e sọ vọ́ dẹ̀ho, podọ ehe hẹn ẹn penugo nado dekunnu. E do wema gbonu na nawe lọ bosọ basi tito nado nọ yì dla ẹ pọ́n. To whenuena dotẹnmẹ lẹ hundote na mí nado dekunnu, mí ni deji dọ ginganjẹ Jehovah go na gọalọna mí nado dọho po adọgbigbo po.

Hodidọ po Adọgbigbo po to Mẹpinplọn Whenu

Awuvivo hodidọ tọn yin kinkọndopọ pẹkipẹki hẹ mẹpinplọn. Biblu dọ gando “mẹhe nọ zan diakọni-gán yetọn dagbedagbe” to agun mẹ lẹ go dọmọ: “[Yé] họ̀ tẹnmẹ dagbedagbe de hlan yede, po tugbigbo [kavi awuvivo hodidọ tọn] daho po to yise lọ mẹ he tin to Klisti Jesu mẹ.” (1 Timoti 3:13) Yé nọ mọ awuvivo hodidọ tọn ehe yí gbọn nuhe plọnmẹ yé te lẹ yíyí do yizan mẹ dali. Mọwiwà yetọn nọ hẹn agun lọ lodo bosọ nọ basi hihọ́na ẹn.

Ayinamẹ mítọn nọ tindo kọdetọn dagbe hugan bo tlẹ sọgan yin hihodo eyin mí nọ yí awuvivo hodidọ tọn zan to aliho ehe mẹ. Kakati hosetọ lẹ ni yin ayihafẹsẹna gbọn apajlẹ ylankan mítọn dali, yé nọ yin tulina to whenuena yé mọ dọ mílọsu to nuhe plọn yé mí te lẹ yí do yizan mẹ. Awuvivo hodidọ tọn ehe nọ hẹn mẹhe yin gbigbọnọ lẹ penugo nado ‘gọ̀ mẹmẹsunnu yetọn do otẹn etọn mẹ’ whẹpo nuhahun de nido sinyẹn zẹjlẹgo. (Galatianu lẹ 6:1) To vogbingbọn mẹ, mẹhe to apajlẹ ylankan zedai de sọgan whleawu nado na ayinamẹ, na e yọnẹn dọ emi ma tindo jlọjẹ nado wàmọ. Gbàndindọn nado na ayinamẹ he jẹ domẹwhenu sọgan dekọtọn do nugbajẹmẹji lẹ mẹ.

Hodidọ po adọgbigbo po ma zẹẹmẹdo lilẹzun homọdọdomẹgotọ, hẹngogonọ, kavi linlẹn mẹdetiti tọn go tẹdo tọ lẹ gba. Tudohomẹnamẹ Paulu tọn na Filemọni ‘sinai do owanyi ji.’ (Filemọni 8, 9) E họnwun dọ ayinamẹ apọsteli lọ tọn lẹ tindo kọdetọn dagbe. Na nugbo tọn, owanyi wẹ dona nọ whàn mẹho agun tọn lẹ nado na ayinamẹ depope!

Awuvivo hodidọ tọn yin onu titengbe to ayinamẹ ninamẹ whenu. E sọ yin nujọnu to ojlẹ devo lẹ mẹ ga. Paulu kanwe hlan agun he tin to Kọlinti dọmọ: “Daho wẹ tugbigbo hogbe [kavi awuvivo hodidọ] ṣie tọn hlan mì dali, daho wẹ awagundido ṣie na mìtọn wutu.” (2 Kọlintinu lẹ 7:4) Paulu ma whleawu nado na pipà mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po to whenue e jẹ do gba. Dile etlẹ yindọ ewọ yọn awugbopo yetọn lẹ, owanyi nọ whàn ẹn nado ze ayidonugo etọn do jẹhẹnu dagbe yisenọ hatọ etọn lẹ tọn ji. Mọdopolọ to egbehe, agun Klistiani tọn nọ yin jijlọdote eyin mẹho lẹ nọ na pipà po tuli ahundopo tọn po mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po.

Nado yin mẹplọntọ he pegan, Klistiani lẹpo dona tindo awuvivo hodidọ tọn. Sherry, he go mí donu wayi, jlo nado na tuli ovi etọn lẹ nado nọ dekunnu to wehọmẹ. E yigbe dọmọ: “Dile etlẹ yindọ n’yin pinpọn e go whẹ́n to nugbo lọ mẹ, vlavo wẹ n’do nọ dekunnu to wehọmẹ. Podọ n’ma nọ yawu dekunnu mayin aṣa tọn domọ. N’kanse dee dọ, ‘Apajlẹ nankọ wẹ n’to zizedai na ovi ṣie lẹ?’ ” Ehe whàn Sherry bọ e dovivẹnu vẹkuvẹku nado nọ dekunnu mayin aṣa tọn.

Mọwẹ, gbẹtọ lẹ nọ doayi nuhe wà mí te lẹ go podọ yé nọ yọnẹn eyin mí gboawupo nado wà nuhe mí nọ plọnmẹ lẹ. Enẹwutu, mì gbọ mí ni tẹnpọn bo tindo awuvivo hodidọ tọn gbọn vivẹnudido nado nọ yinuwa sọgbe hẹ nuhe dọ mí te lẹ dali.

To Odẹ̀ Mẹ

Awuvivo hodidọ tọn yin nujọnu tlala to whenuena mí to dẹ̀ho hlan Jehovah. Po awuvivo po, mí sọgan dọ nuduahunmẹnamẹ mítọn lẹ tọ́n na Jehovah po jide po dọ e nọ sè odẹ̀ mítọn lẹ bo nasọ na yé gblọndo. Gbọnmọ dali, mí nọ duvivi haṣinṣan pẹkipẹki zohunhun tọn de hẹ Otọ́ olọnmẹ tọn mítọn. Mí ni ma whleawu nado dọnsẹpọ Jehovah po linlẹn lọ po dọ mí ma sọtẹ́n gbede blo. Etẹwẹ mí sọgan wà eyin mí tindo numọtolanmẹ dọ mí ko huwhẹ̀ nuṣiwa kavi ylando delẹ tọn he to aliglọnna mí nado hodẹ̀? Be mí sọgan gbẹsọ dọnsẹpọ Ganhunupotọ wẹkẹ lọ tọn po awuvivo po ya?

Otẹn yiaga Jesu tọn taidi Yẹwhenọ Daho vọ́ jide na mí nado nọ hodẹ̀. Mí hia to Heblu lẹ 4:15, 16 mẹ dọmọ: “Míwlẹ ma tindo yẹwhenọ daho he ma yọ́n vivẹ madogán mítọn lẹ tọn; ṣigba to onú lẹpo mẹ he yè whlepọn kẹdẹdi míwlẹ, ṣigba to matin ylando mẹ. Enẹwutu mì gbọ mí ni yí tugbigbo [kavi awuvivo hodidọ tọn] do wá ofìn ojọmiọn tọn kọ̀n na mí nido mọ lẹblanu yí, na mí nido mọ ojọmiọn yí nado nọ gọalọnamẹ to nukunbibia whenu.” Lehe okú Jesu tọn po azọngban etọn taidi Yẹwhenọ Daho po yin nuhọakuẹ sọ niyẹn.

Eyin mí nọ dín vẹkuvẹku nado setonuna Jehovah, jide tin dọ e na kẹalọyi odẹ̀ mítọn. Apọsteli Johanu wlan dọmọ: “Mì mẹyiwanna emi, eyin ayiha mítọn ma gblewhẹdo mí gba, míwlẹ tindo tudido [kavi awuvivo hodidọ tọn] hlan Jiwheyẹwhe dè. Onú depope mí kanbiọ, mí mọyi to e dè; na mí yìn osẹ́n etọn wutu, bosọ to onú he yin jijlọ to nukọn etọn lẹ wà.”—1 Johanu 3:21, 22.

Jehovah dè yìyì to odẹ̀ mẹ po awuvivo po zẹẹmẹdo dọ mí sọgan dọ nuhe to ahunmẹduna mí lẹpo na ẹn. Mahopọnna obu, lẹnpọn, ayimajai, kavi nudepope he to tuklado mí, mí sọgan dọ yé na Jehovah, po jide po dọ e ma sọgan nọma sè odẹ̀ ahundopo tọn mítọn lẹ. Eyin mí tlẹ ko waylando sinsinyẹn de, whẹhuhu ma dona glọnalina mí ma nado dọ nuduahunmẹnamẹ mítọn lẹ tọ́n to odẹ̀ mẹ eyin mí ko lẹnvọjọ nugbonugbo.

Na nugbo tọn, nunina he mí ma jẹhẹ ehe—yèdọ awuvivo hodidọ tọn yin nuhe họakuẹ tlala. Po ehe po, mí sọgan pagigona Jiwheyẹwhe to nuwiwa yẹwhehodidọ po mẹpinplọn tọn mítọn po mẹ bosọ dọ̀n sẹpọ ẹ pẹkipẹki to odẹ̀ mẹ. Mì dike ‘mí ze tudido kavi awuvivo hodidọ tọn mítọn dlan blo, ehe tindo ahọsu ale daho tọn’—yèdọ ale ogbẹ̀ madopodo tọn.—Heblu lẹ 10:35.

[Yẹdide to weda 13]

Apọsteli Paulu dọho po adọgbigbo po

[Yẹdide to weda 15]

Mẹpinplọn kọdetọn dagbenọ nọ biọ awuvivo hodidọ tọn

[Yẹdide to weda 16]

Awuvivo hodidọ tọn to odẹ̀ mẹ yin dandannu