Otàn Gbẹzan Tọn

Whẹndo Mìtọn Yin Kinkọndopọ to Godo Mẹ!

DILE E YIN DIDỌ GBỌN SUMIKO HIRANO DALI

Yẹn ko mọ aliho gbẹzan he yọ́n hugan tọn, podọ n’jlo dọ asu ṣie ni tindo mahẹ to e mẹ hẹ mi. Owhe 42 na juwayi whẹpo enẹ nado jọ.

YẸN po asu ṣie po wlealọ to 1951, to whenuena n’tindo owhe 21. To owhe ẹnẹ gblamẹ, mí tindo visunnu ẹnẹ, bọ e taidi dọ gbẹzan ṣie ko yin didona to aliho lẹpo mẹ nkọ.

To gbèdopo to 1957, mẹdaho ṣie yọnnu dọna mi dọ mẹdehlan Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de ko to dlapọn basi na emi. Dile etlẹ yindọ Bouddha-sẹ̀ntọ de wẹ ewọ yin, e jẹ Biblu plọn hẹ mẹdehlan lọ ji bo na mi tuli nado plọn Biblu ga. N’yigbe. Ṣọṣi Plọtẹstant tọn wẹ n’nọ yì to whenẹnu, enẹwutu n’lẹndọ n’na de nuṣiwa Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn hia.

To madẹnmẹ, n’wá mọ dọ n’ma tlẹ yọ́n Biblu sọmọ. N’to dandannu glọ nado kanse mẹdehlan lọ dọ, “Mẹnu wẹ yin Jehovah?” N’ma ko sè bọ yè yí yinkọ enẹ zan to ṣọṣi ṣie mẹ pọ́n gba. Mẹdehlan lọ, Daphne Cooke (he wá yin yiylọ dọ Pettitt to godo mẹ), deanana mi yì Isaia 42:8 mẹ, he basi zẹẹmẹ hezeheze dọ Jehovah wẹ oyín Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ tọn. Daphne na gblọndo na kanbiọ ṣie lẹpo gbọn Biblu yiyizan dali.

To whenuena n’kàn kanbiọ enẹlẹ dopolọ sè sinsẹ̀ngán ṣie, e dọna mi dọ: “Ylando wẹ kanbiọ kinkanse yin. Saa yí nuhe yin didọna we sè.” Dile etlẹ yindọ n’ma yise dọ kanbiọ kinkanse yin ylando, n’nọ yì ṣọṣi to Sẹgbe afọnnu lẹ bo nọ yì opli Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to whemẹ na osun ṣidopo.

Lehe Enẹ Yinuwado Alọwle Ṣie Ji Do

Nuhe n’to pinplọn sọn Biblu mẹ nọ hẹn mi jaya bọ n’nọ má ẹn hẹ asu ṣie, Kazuhiko. To opli po oplọn dopodopo po godo, n’nọ dọ nuhe n’plọn lẹ na ẹn. Kọdetọn lọ wẹ yindọ nuhahun jẹ tintin ji to ṣẹnṣẹn mítọn. E ma jlo dọ ma lẹzun dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ. Ṣigba Biblu pinplọn yin awuvivinu sọmọ bọ n’zindonukọn to oplọn ṣie po gbẹdido hẹ Kunnudetọ lẹ po mẹ.

Whẹpo n’do nọ yì opli to whèjai lẹ, n’nọ dà núdùdù he Kazuhiko nọ yiwanna hugan dai na ẹn, ṣigba e nọ tọ́n nado yì dùnú to gbonu. Eyin n’lẹkọ sọn opli lẹ, e ko nọ dọ̀n nukunmẹ ylọn bo nọ gbẹ́ hodọ. To azán awe kavi atọ̀n godo, ninọmẹ etọn ko nọ pọnte, ṣigba ojlẹ ko nọ sọ̀ nado yì opli devo.

Diblayin dọ ojlẹ enẹ dopolọ mẹ janwẹ n’bẹ pẹ́nwe, awutu he hù susu hẹnnumẹ asu ṣie tọn lẹ. Ehe hẹn Kazuhiko hanú sọmọ bọ e dọ na mi dọ eyin n’gọ̀ jẹgangan, n’sọgan wà nuhe jlo mi. Onú dopo gee he n’biọ to e si wẹ ma nado jẹagọdo opli sẹmẹsẹmẹ tọn ṣie lẹ yìyì. E sọ kẹalọyi.

E yì osun ṣidopo whẹpo n’do gọ̀ jẹgangan, podọ to ojlẹ enẹ gblamẹ n’plọnnu sisosiso do Biblu ji. N’tẹnpọn nado dín nuhe sọta yedelẹ to nuplọnmẹ Kunnudetọ lẹ tọn mẹ, po linlẹn lọ po dọ n’na doalọtena oplọn ṣie eyin n’mọ dopo tata. N’ma mọ nudepope na yé gba. Kakatimọ, nuṣiwa Ṣọṣi Plọtẹstant tọn lẹ wẹ wá sọawuhia. N’wá mọnukunnujẹ owanyi po whẹdida dodo Jehovah tọn po mẹ podọ ale he gbẹninọ sọgbe hẹ osẹ́n etọn lẹ nọ hẹnwa.

To whenuena n’gọ̀ jẹgangan godo, asu ṣie hẹn opagbe etọn di bo ma glọnalina mi nado yì opli lẹ. N’zindonukọn nado to whinwhẹ́n deji to gbigbọ-liho, podọ to mai 1958, n’yí baptẹm taidi dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ. Ojlo ṣie wẹ sọ yindọ whẹndo ṣie ni wá kọnawudopọ hẹ mi to Jiwheyẹwhe nugbo lọ sinsẹ̀n mẹ.

Alọgigọna Ovi Ṣie lẹ to Gbigbọ-Liho

Visunnu ṣie lẹ nọ tin hẹ mi to whepoponu to opli lẹ ji podọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ, ṣigba onú delẹ jọ he hẹn mi yọnẹn dọ yé to whinwhẹ́n deji to oyọnẹn Biblu tọn mẹ. To gbèdopo Masahiko, visunnu ṣie owhe ṣidopo-mẹvi to aihunda to gbonu. N’sè bọ nude dọnú gángán bọ mẹde dawhá. Kọmẹnu de họ̀nwezun wá owhé ṣie gbè po awhá po dọ mọto ko gblá visunnu ṣie. E kú wẹ ya? N’tẹnpọn bo dava dee bo zọ̀n plaplaji tọ́n jẹ gbangba. Obu jẹ ji e to whenue n’mọ hlan dọ kẹkẹ etọn pántán, ṣigba n’wá mọ bọ e to zọnlinzin ja dè e po awugble yẹẹ de po. E tẹdo go e bo dọ, “Mama, Jehovah wẹ gọalọna mi, kavi e ma yin mọwẹ?” To whenuena n’mọ dọ e gán, bosọ sè hogbe dagbedagbe enẹlẹ sọn onù etọn mẹ, dasin wayi do mi.

To whedevonu he mí tin to lizọnyizọn lọ mẹ, mí pé dawe yọnhonọ de he dawhá dọmọ: “Etẹ wà a ka te niyẹn bo to yọpọvu dọ̀n pé domọ? E wàlẹblanu.” Whẹpo n’na dọho, Tomoyoshi owhe ṣinatọ̀n-mẹvi gblọn dọmọ: “Babadaho, onọ̀ ṣie ma hẹn mi po huhlọn po nado dọyẹwheho gba. N’to yẹwhehodọ na n’jlo na sẹ̀n Jehovah wutu wẹ.” Dawe yọnhonọ lọ pọ́n ẹn suu bọ nùkikẹ glo.

Tọṣiọvi wẹ visunnu ṣie lẹ yin to gbigbọ-liho. Yẹn wẹ tindo azọngban lọ nado plọn nugbo Biblu tọn yé, dile etlẹ yindọ yẹnlọsu gbẹ́ tindo nususu nado plọn. N’wleawuna owanyi, yise, po zohunhun po podọ n’tẹnpọn bo ze apajlẹ dagbe dai. N’nọ hodẹ̀ nado dopẹna Jehovah egbesọegbesọ to ovi lọ lẹ nukọn bo nọ dọ numimọ he n’tindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ lẹ na yé. Ehe nọ na yé tuli. To whenuena nuhewutu yé do lẹzun gbehosọnalitọ, kavi lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn yin kinkanse yé to godo mẹ, yé gblọn dọmọ, “Mí mọ dọ onọ̀ mítọn yin ayajẹnọ to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ, podọ mílọsu jlo na yin ayajẹnọ ga.”

N’nọ ṣọ́ dee tlala ma nado ṣì hodọ gando otọ́ yetọn kavi mẹdevo depope go to agun lọ mẹ. N’yọnẹn dọ ohó agọ̀ didọ sọgan tindo nuyiwadomẹji ylankan do ovi ṣie lẹ ji. Yé sọgan hẹn osi bu na mẹhe go yè dọhodo lọ podọ na mẹhe to homọdọdomẹgo lọ lọsu ga.

Lehe N’Duto Aliglọnnamẹnu lẹ Ji bo Zindonukọn Gbọn

To 1963, azọ́n asu ṣie tọn biọ dọ mí ni sẹtẹn yì Taïwan. E dọna mi dọ eyin n’dọyẹwheho na Japon-nu he tin to finẹ lẹ, n’na hẹn nuhahun wá bọ mí na yin yinyan yì Japon, podọ enẹ na ze azọ́nwhé emitọn do nuhahun mẹ. E jlo na klan mí sọn Kunnudetọ lẹ go.

To Taïwan, fie opli lẹpo nọ yin bibasi do Chine-gbè mẹ te, Kunnudetọ lẹ kẹalọyi mí po zohunhun po. N’basi dide nado plọn Chine-gbè nado sọgan dekunnuna omẹ lẹdo lọ mẹ tọn lẹ kakati nido yin Japon-nu lẹ. Gbọnmọ dali, n’sọgan dapana nuhahun he asu ṣie donù e go lọ.

Họntọnjiji mítọn hẹ Kunnudetọ he tin to Taïwan lẹ hẹn mí lodo. Mẹdehlan asu po asi po de, Harvey po Kathy Logan po, gọalọna mí taun. Mẹmẹsunnu Logan lẹzun otọ́ gbigbọmẹ tọn na visunnu ṣie lẹ. E dohia yé dọ Jehovah sinsẹ̀n ma yin gbẹzan apọṣimẹ po hẹngogo tọn po gba. N’tindo nujikudo dọ whenue mí tin to Taïwan wẹ visunnu ṣie lẹ basi dide nado sẹ̀n Jehovah.

Tomoyoshi po Masahiko po yì wehọmẹ Amelika tọn de to Taiwan, fie yé plọn Glẹnsigbe po Chine-gbè po te. Wepinplọn enẹ hẹn yé pegan na sinsẹ̀nzọn sọgodo tọn taidi lizọnyizọnwatọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ, Jehovah tọn. N’dopẹ́ na Jehovah taun dọ e diọ nuhe na ko yin ojlẹ awusinyẹn tọn na mí lẹ zun ojlẹ dona dẹn-to-aimẹ lẹ tọn. To owhe atọ̀n-daa he ma sọgan yin winwọn he mí yizan to Taïwan godo, whẹndo mítọn lẹkọyi Japon.

Visunnu mítọn lẹ ko biọ owhe aflanmẹ tọn mẹ bo to jijlo nado jẹ mẹdekannu. N’nọ yí whenu susu zan nado gbadopọnna nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn lẹ hẹ yé, podọ Jehovah gọalọna yé to ojlẹ awusinyẹn tọn enẹ mẹ. To whenuena Tomoyoshi fó wehọmẹ alavọ tọn, e jẹ gbehosọnalitọ basi ji. E penugo bo gọalọna omẹ ẹnẹ jẹ klandowiwe po baptẹm po kọ̀n to owhe kleun de he e bẹ gbehosọnalitọ bibasi jẹeji. Masahiko hodo apajlẹ mẹdaho etọn tọn bo jẹ gbehosọnalitọ basi ji tlolo he e fó wehọmẹ daho. To owhe ẹnẹ tintan gbehosọnalitọ tọn etọn lẹ mẹ, e gọalọna jọja ẹnẹ bọ yé lẹzun Kunnudetọ.

Enẹgodo, Jehovah dona yé dogọ. Tomoyoshi plọnnu hẹ asu nawe de tọn mẹhe n’ko gọalọna nado yọ́n nugbo Biblu tọn lẹ. Viyọnnu yetọn awe lẹ lọsu lẹzun Kunnudetọ ga. To godo mẹ, Tomoyoshi wlealọ hẹ viyọnnu mẹho lọ Nobuko, bọ Masahiko wlealọ hẹ omẹ pẹvi lọ, Masako. Tomoyoshi po Nobuko po to sinsẹ̀n todin to tatọ́-tẹnnọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to Brooklyn, New York. Podọ Masahiko po Masako po yin mẹdehlan lẹ to Paraguay.

Asu Ṣie Jẹ Didiọ Ji Vudevude

To ojlẹ enẹlẹ mẹ, e taidi dọ asu ṣie ma tindo ojlo to yise mítọn mẹ, ṣigba mí mọ dọ e ko to didiọ. Eyin mẹdevo lẹ diọnukunsọ mi, e nọ yiavunlọna nuyise ṣie lẹ bo nọ nọgodona nugbo Biblu tọn lẹ to mayọnẹn mẹ. E nọ gọalọna Kunnudetọ he tin to nuhudo mẹ lẹ to agbasa-liho. To hodidọ kleun de mẹ to alọwle dopo to visunnu mítọn lẹ mẹ tọn whenu, e dọmọ: “Pinplọn aliho gbẹninọ tọn he sọgbe lọ gbẹtọ lẹ wẹ yin azọ́n he yọ́n hugan bosọ sinyẹn hugan lọ. Visunnu ṣie lẹ po asi yetọn lẹ po ko de aliho he sinyẹn hugan ehe taidi yanwle yetọn. Mì jaale bo gọalọna yé.” Ehe lẹpo hẹn mi lẹn po nujikudo po dọ e na wá kọnawudopọ hẹ mí to Jehovah sinsẹ̀n mẹ.

N’basi tito na ẹn nado duvivi gbẹdido hẹ Kunnudetọ hatọ lẹ tọn to owhé mítọn gbè. N’nọ basi oylọna Kazuhiko yì opli Klistiani tọn lẹ po plidopọ lẹ po gọna Oflin okú Klisti tọn. Eyin azọ́n etọn na ẹn dotẹnmẹ, e nọ yì opli ehelẹ, po awuwhiwhle po. Whlasusu wẹ n’lẹndọ e na kẹalọyi plọnmẹ Biblu de, bọ n’nọ basi oylọna Klistiani mẹho agun tọn lẹ wá owhé mítọn gbè. Ṣogan e nọ gbẹ́ nado plọnnu. E paṣa mi dọ etẹwẹ to jijọ.

Hogbe apọsteli Pita tọn lẹ wá ayihamẹ na mi dọmọ: “Mì asi lẹ ni nọ yin mẹmẹglọ hlan asu mìtọn titi lẹ; na, eyin mẹde ma yí ohó lọ sè, yè nido dọ̀n yé gbọn walọ asi lẹ tọn dali, matin ohó lọ; whenuena yé to walọ wiwe mìtọn po osi po pọ́n.” (1 Pita 3:1, 2) N’mọ dọ n’ma ko to hihodo ayinamẹ enẹ ganji gba. Nado yinuwa sọgbe hẹ ẹ to gigọ́ mẹ, n’dona hẹn gbigbọnọ-yinyin ṣie pọnte dogọ.

To 1970, n’jẹ gbehosọnalitọ basi ji po yanwle lọ po nado lẹzun gbẹtọ gbigbọnọ dogọ. Owhe ao juwayi, kaka yì owhe 20 lọsu, ṣogan yẹn ma mọ diọdo gbigbọmẹ tọn de to asu ṣie mẹ gba. Plọnmẹ Biblu de dọna mi to ojlẹ de mẹ wayi dọmọ: “Nuhe vẹawu wẹ e yin nado mọ dọ hiẹ to alọgọna mẹdevo lẹ to whenuena hiẹ ma tlẹ sọgan gọalọna asu towe titi.” Enẹ hẹn apọṣi mi, ṣigba n’ma gbọjọ gba.

Sẹpọ vivọnu owhe 1980 lẹ tọn, mẹjitọ mítọn lẹ ko poyọnho pete. Nukunpipedo yé go po azọngban devo lẹ hinhẹndi po yin apọṣimẹnu po tukla po. Owhe susu lẹ wẹ yemẹpo do diọnukunsọ yise ṣie to Jehovah mẹ, ṣigba n’tẹnpọn bo do owanyi hia yé dile e sọgan yọnbasi do. Ojlẹ kleun de whẹpo onọ̀ ṣie he tindo owhe 96 do kú, e dọna mi dọ, “Sumiko, eyin n’fọnsọnku, n’na kọnawudopọ hẹ sinsẹ̀n towe.” N’mọ dọ vivẹnudido ṣie lẹ ma yin to ovọ́ mẹ gba.

Asu ṣie doayi nuhe n’ko yiwà do mẹjitọ mítọn lẹ tamẹ lẹpo go. Nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn hia, e jẹ opli lẹ yì ji to gbesisọ mẹ. E wàmọ na owhe susu ṣigba e ma basi nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn nujọnu tọn gba. N’zindonukọn to vivẹnudido ṣie mẹ nado nọ hẹn homẹhun in. N’nọ basi oylọna họntọn etọn lẹ, etlẹ yin azọ́nwatọgbẹ́ etọn he wá sọn tògodo lẹ nado wá dùnú hẹ mí to whégbè. N’nọ kọnawudopọ hẹ ẹ to ayidedai mẹ. To whenuena nubiọtomẹsi ganmẹ sunmẹsunmẹ tọn na sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn depò, n’penugo nado nọ yí whenu susu dogọ zan po e po.

Gbọjẹ Gaa Yíyí Hẹn Diọdo Wá

Asu ṣie yí gbọjẹ gaa to 1993. N’lẹndọ e na tindo whenu todin lo nado plọn Biblu. Ṣigba e dọ dọ nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe, na emi tindo whenu wutu na taidi gbégbò matindo. Kakatimọ, e dọ dọ emi na sẹ̀n Jiwheyẹwhe to whenuena ayiha emitọn whàn emi nado wàmọ podọ n’ma dona hẹn ẹn gánnugánnu gba.

To gbèdopo Kazuhiko kanse mi eyin n’na jlo nado yí gbẹzan ṣie he pò zan na ẹn. Hogbe ehe vẹna mi, na n’ko to nuhe go n’pé lẹpo wà na ẹn sọn whenue gbọ́n mí ko wlealọ. N’ko dovivẹnu taun nado nọ hẹn homẹhun in, ṣigba e nọ mọ dọ n’to dee yizan na Jehovah hugan emi. To nulinlẹnpọndo e ji na ojlẹ de godo, n’dọna ẹn dọ n’ma sọgan wà hugan lehe n’ko to bibasi do gba. Ṣigba eyin e na kọnawudopọ hẹ mi to nuhe wà n’te mẹ, mí sọgan bẹ gbẹzan yọyọ jiawu de jẹeji dopọ, ehe na dẹn-to-aimẹ, e ma yin na owhe vude poun gba, ṣigba kakadoi. Na azán susu lẹ, asu ṣie ma gblọn nude gba. To godo mẹ, e kanse dọ, “Eyọn, be a na plọn Biblu hẹ mi ya?” Whedepopenu he n’flin hogbe enẹlẹ, ahun ṣie nọ gọ́ na ayajẹ.

Tintan whẹ́, n’basi tito na mẹho agun tọn de nado plọnnu hẹ asu ṣie, ṣigba e dọna mi dọ, “N’ma na plọnnu hẹ mẹdevo depope adavo hiẹ.” Enẹwutu mí bẹ plọnmẹ Biblu egbesọ tọn de jẹeji. To whenuena e yindọ agun Chine-gbè tọn mẹ wẹ n’tin te bọ asu ṣie sè ogbè enẹ ganji, mí nọ plọnnu to Chine-gbè mẹ. Mí hia Biblu lọsu blebu fó to pọmẹ to nuhe ma pé owhe dopo gblamẹ.

To ojlẹ ehe mẹ, mẹho de to agun Chine-gbè tọn mẹ, po asi etọn po, do ojlo hia to mí mẹ taidi asu po asi po de. Dile etlẹ yindọ ovi mítọn lẹ yin mẹho na yé, yé lẹzun họntọn alọmayiemẹ mítọn lẹ. Kunnudetọ susu devo lẹ sọ tindo ojlo vonọtaun na asu ṣie ga. Yé do gbigbọ johẹmẹ tọn hia mí bo nọ dọho hẹ Kazuhiko taidi otọ́ yetọn nkọ. Enẹ hẹn homẹhun in taun.

To gbèdopo oylọ-basinamẹwe alọwle tọn de yin didohlan sọn agun mítọn mẹ, ehe ji yinkọ asu ṣie tọn yin kinkàn do. Sisi enẹ nina ẹn taidi tatọ́ whẹndo tọn yinuwado e ji sọmọ bọ e basi dide nado yì. E wá jihọntọn hẹ Kunnudetọ lẹ to madẹnmẹ bo jẹ Biblu plọn ji hẹ mẹho agun tọn de. Oplọn etọn, opli lẹ yìyì, po owanyi agun lọ tọn po gọalọna ẹn nado basi nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn dagbe.

Whẹndo Mítọn Yin Kinkọndopọ to Godo Mẹ

To décembre 2000, asu ṣie yí baptẹm nado basi dohia klandowiwe etọn tọn dohlan Jehovah. Visunnu ṣie lẹ po asi yetọn lẹ po wá sọn fidindẹn nado wá pọ́n “azọ́njiawu” egbezangbe tọn ehe. Owhe 42 wẹ juwayi, ṣigba to godo mẹ whẹndo mítọn wá tin to kọndopọ mẹ.

Todin to afọnnu lẹpo, mí omẹ awe lẹ nọ dọhodo wefọ azán lọ tọn ji bo nọ hia Biblu dopọ. Mí nọ duvivi hodọdopọ do gbigbọnu lẹ ji tọn to whelẹponu bo nọ tindo mahẹ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ. Asu ṣie ko yin devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de todin to agun mẹ podọ to agọe, e ko dọ togunmẹho sinai do Biblu ji de to Chine-gbè mẹ. N’dopẹ́ na Jehovah dọ e kọ̀n mí dopọ. Po hẹnnumẹ ṣie lẹ po gọna mẹvivẹ ṣie lẹ, n’na zindonukọn nado to godonọna nupojipetọ-yinyin po oyín etọn po kakadoi.

[Yẹdide otò tọn to weda 13]

(Nado mọ yẹdide ganji, pọ́n zinjẹgbonu)

CHINE

RÉPUBLIQUE POPULAIRE DÉMOCRATIQUE DE CORÉE

RÉPUBLIQUE DE CORÉE

Ohù Japon tọn

JAPON

Tokyo

TAÏWAN

Whèzẹtẹn Ohù Chine tọn

Taipei

[Yẹdide to weda 12]

Po whẹndo ṣie po to 1958, owhe he mẹ n’yí baptẹm

[Yẹdide to weda 13]

Họntọn lẹ, taidi Harvey po Kathy Logan po hẹn mí lodo to gbigbọ-liho to whenuena mí sẹtẹn sọn Tokyo yì Taipei

[Yẹdide to weda 15]

To egbehe whẹndo ṣie tin to kọndopọ mẹ to sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ