Samuẹli Nọgodona Sinsẹ̀n-Bibasi Nugbo

YẸWHEGÁN SAMUẸLI gbẹnuna yisenọ hatọ he biọ dọ ahọlu de ni dugán do emi ji lẹ bo dotuhomẹna yé nado setonuna Jiwheyẹwhe. Nado na kunnudenu gando asisa aṣẹpipa etọn tọn go, e biọ to Jehovah si nado hẹn jikun daho de ja taidi ohia de. Jikun daho ma nọ yawu ja to Islaeli to ojlẹ owhe tọn ehe mẹ, yèdọ ojlẹ ojijẹ likun tọn. Ṣogan, Jiwheyẹwhe do osò po jikun po hlan. Taidi kọdetọn de, gbẹtọ lẹ dibusi Jehovah po Samuẹli, afọzedaitọ etọn po.—1 Samuẹli 12:11-19.

Yẹwhegán Samuẹli sọ yin wekantọ de. Kandai whenuho tọn etọn he basi zẹẹmẹ nujijọ ojlofọndotenamẹ tọn lẹ bẹ nudi ojlẹ owhe 330 tọn hẹn bosọ dlẹnalọdo nuwiwa ayidego Whẹdatọ Islaeli tọn lẹ tọn. Di dohia, owe hodidọ milomilo lẹ tọn, wadohia po aihundida oplò ji kavi sinimọto tọn lẹ po ko yin zize sinai do otàn gbẹzan Samsọni, dawe huhlọnnọ hugan he nkọtọn ma nọgbẹ̀ pọ́n lọ tọn ji. (Whẹdatọ, weta 13–16) Samuẹli sọ kanwe dogbọn asuṣiọsi he tin to nuhudo mẹ delẹ dali, yèdọ Luti po asu-nọ̀ etọn Naomi po. Vivọnu otàn nugbo ehe lọsu tọn fọnjlodotenamẹ taun.—Luti, weta 1-4.

Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn owe he Samuẹli kàn lẹ po gbẹzan etọn po mẹ? Nawẹ e nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo gbọn?

Bẹjẹeji Gbẹzan Etọn Tọn

Otọ́ Samuẹli tọn, Ẹlkana, yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn bosọ yin asu owanyinọ de. Asi Ẹlkana tọn, Hanna, yin yọnnu he tindo huhlọn to gbigbọ mẹ. Hanna wẹnsinọ hodẹ̀ vivẹvivẹ bo dopà na Jehovah to owhé Etọn gbè to Ṣilo dọmọ: “OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn, eyin hiẹ nugbonugbo na pọ́n nukunbibia deviyọnnu towe tọn, bo flin mi, bo ma wọn deviyọnnu towe gba, ṣigba bo na yọpọ sunnu de hlan deviyọnnu towe, whenẹnu yẹn na na ẹn hlan OKLUNỌ to azán ogbẹ̀ etọn tọn lẹpo mẹ, dàlunhi de ma na wá ota etọn go.” (1 Samuẹli 1:1-11) Ehe zẹẹmẹdo dọ ovi lọ na yin kinklandovo na sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn.

Hanna hodẹ̀ do homẹ. “Nùflo etọn lẹ kẹdẹ wẹ to whinwhàn,” wẹ kandai lọ dọ. Yẹwhenọ Daho Eli gbọn nuṣiwa dali lẹndọ e nùahànmú bo wọhẹ ẹ. Ṣigba, Hanna basi zẹẹmẹ ninọmẹ etọn tọn po sisi po bọ Eli dọmọ: “Yì jijọho mẹ: Jiwheyẹwhe Islaeli tọn ni sọ kanbiọ towe he hiẹ biọ sọn e si na we.” Jehovah wàmọ, na kandai lọ zindonukọn dọmọ: “E sọ wá jọ, whenuena yè hẹn ojlẹ lọ wá, wẹ Hanna mọhò, bo ji visunnu de: e sọ ylọ oyín etọn dọ Samuẹli, dọmọ, Na yẹn ko biọ ẹ sọn OKLUNỌ si wutu.”—1 Samuẹli 1:12-20.

Samuẹli yin pinplọn whẹ́n to “hihò po hokọnamẹ [Jehovah] tọn po mẹ.” (Efesunu lẹ 6:4) To whenuena Hanna deanọna Samuẹli tlolo, e plan ẹn wá owhé Jiwheyẹwhe tọn gbè to Ṣilo bo ze e do alọmẹ na Yẹwhenọ Daho Eli. Visunnu lọ “sọ to devizọnwa hlan OKLUNỌ” to anademẹ Eli tọn glọ. Ayajẹ mayọnjlẹ Hanna tọn yin didohia to hogbe pẹdido tọn etọn he Samuẹli lọsu basi kandai etọn to godo mẹ lẹ mẹ.—1 Samuẹli 2:1-11.

Taidi mẹjitọ de, be hiẹ to tulina ovi towe lẹ nado doafọna yanwle gbẹzan tọn de to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ ya? Aliho dagbe hugan he mẹ mẹde sọgan yí huhlọn etọn zan te wẹ nado nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo.

Samuẹli diọada sọgbe hẹ gbẹzan tẹmpli mẹ tọn to aliho dagbe mẹ. E “sọ whẹ́n to OKLUNỌ nukọn” bosọ “tin to nukundagbe mẹ to OKLUNỌ dè podọ to gbẹtọ lẹ dè ga.” E do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia he hẹn mẹdevo lẹ nado yiwanna ẹn.—1 Samuẹli 2:21, 26.

Onú dopolọ ma sọgan yin didọ gando visunnu nuvọ́nọ Eli tọn lẹ, Họfni po Finehasi po, he “ma yọ́n OKLUNỌ” go gba. Yé nọ tindo mahẹ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ bosọ nọ yí adà dagbe hugan avọnunina he gbẹtọ lẹ hẹnwa tẹmpli mẹ lẹ tọn. Jiwheyẹwhe ko do yẹwhegán de hlan nado lá yasanamẹ he Eli dona donukun, ehe bẹ okú visunnu etọn awe lẹ tọn hẹn. (1 Samuẹli 2:12, 15-17, 22-25, 27, 30-34) Jehovah na yí Samuẹli zan nado lá owẹ̀n whẹdida tọn devo.

Samuẹli Sẹ̀n Taidi Yẹwhegán De

Jiwheyẹwhe dọna Samuẹli dọmọ: “[Hiẹ na dọna Eli dọ] yẹn na dawhẹna owhé etọn kakadoi, na ylanwa he ewọ yọnẹn, na visunnu etọn [lẹ] ko hẹn dẹ̀hodo de wá yede ji wutu, bọ ewọ masọ gọ̀ yé gba.” Owẹ̀n ehe ma bọawu nado do, podọ Eli vẹ̀ Samuẹli ma nado whla ohó de do emi. Enẹwutu, Samuẹli dọ nuhe Jehovah ko dọ lẹpo na ẹn. Enẹ biọ adọgbigbo!—1 Samuẹli 3:10-18.

Dile Samuẹli to whinwhẹ́n, e họnwun na mẹlẹpo to Islaeli dọ yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn wẹ ewọ yin. (1 Samuẹli 3:19, 20) Dọdai whẹdida tọn he Samuẹli dọ mọ hẹndi to whenuena Islaeli ṣíawhàn winyandomẹ tọn to Filistininu lẹ nukọn. Họfni po Finehasi po kú to awhàn lọ mẹ, podọ Filistininu lẹ yí aki alẹnu Jehovah tọn. To whenuena Eli sè dọ visunnu etọn lẹ ko kú bọ Aki lọ ko sọ yin zize sọyi, e flẹ sọn aisinnu etọn ji hlan godo, wẹ́n okọ̀ bo kú.—1 Samuẹli 4:1-18.

To owhe 20 godo, Samuẹli dotuhomẹna Islaelivi lẹ nado jo sinsẹ̀n-bibasi lalo do. Yé kẹalọyi bo sukúndona boṣiọ yetọn lẹ bo blanù bosọ yigbe ylando yetọn lẹ tọn. Samuẹli hodẹ̀ bo basi avọnunina mimẹ̀ do ota yetọn mẹ. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? To whenuena Filistininu lẹ tọ́nawhàn yé, Jiwheyẹwhe hẹn bẹwlu biọ ṣẹnṣẹn yetọn, bọ Islaelivi lẹ gbawhàn yetọn. Po dona Jehovah tọn po, ninọmẹ Islaelivi lẹ tọn pọnte taun, podọ yé yí aigba yetọn he Filistininu lẹ ko yí sọn yé si dai lẹ.—1 Samuẹli 7:3-14.

Na nugbo tọn, Samuẹli nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo. Di dohia, e hẹn ẹn diun dọ ogblànnu awhàn tọn delẹ yin yiyizan nado penukundo gòhọtúntún lọ go. E basi tito hùnwhẹ Juwayi tọn lẹ tọn po sinsẹ̀nzọn Levinu họ̀njinọtọ lẹ tọn po. (1 Otannugbo lẹ 9:22; 26:27, 28; 2 Otannugbo lẹ 35:18) Samuẹli nọ zingbejizọnlin sọn Lama to whemẹwhemẹ nado dawhẹ to tòdaho voovo lẹ mẹ. E yin yinyọnẹn gbayipe taidi nugbonọ he ma nọ hò mẹnukuntapọn. Na gbẹtọ lẹ nọ na sisi Samuẹli wutu, e penugo nado gọalọna yé to gbigbọ-liho. (1 Samuẹli 7:15-17;9:6-14; 12:2-5) Matin ayihaawe, nugbonọ-yinyin po gbigbọnọ-yinyin etọn po whàn mẹsusu nado hodo apajlẹ etọn. Be aliho gbẹzan Samuẹli tọn whàn we nado wà nudopolọ ya?

Islaeli Biọ Nado Tindo Ahọlu

To yọnhowhe etọn mẹ, Samuẹli de visunnu etọn lẹ, Joẹli po Abija po taidi whẹdatọ. Yé “ma zinzọnlin to aliho etọn lẹ mẹ, ṣigba lẹ́ do apadopo hodo ale ma yọ́n, bo to núbibla lẹ yí, bo nọ gada whẹdida.” Walọyizan yetọn sisẹ́ mẹho Islaeli tọn lẹ nado biọ ahọlu. (1 Samuẹli 8:1-5) Homẹ Samuẹli tọn ma hùn do ehe go gba. Ṣigba, to whenuena e hodẹ̀ do whẹho lọ ji, Jehovah dọmọ: “Hiẹ ma wẹ yé ko gbẹ́ gba, ṣigba yẹn wẹ yé ko gbẹ́, na yẹn ma nado duahọlu to yé ji.” (1 Samuẹli 8:6, 7) Jiwheyẹwhe dọna Samuẹli nado kẹalọyi obiọ gbẹtọ lọ lẹ tọn bo na avase yé dọ to gandudu ahọlu tọn glọ yé na hẹn jlọjẹ yetọn delẹ bu. To whenuena yé to nudopolọ biọ mapote, Jehovah deanana Samuẹli nado samisisana Sauli taidi ahọlu.—1 Samuẹli 8:6-22; 9:15-17; 10:1.

Samuẹli nọgodona tito ehe mahopọnna dọ homẹ etọn ma hùn. To whenuena Islaeli gbawhàn de do Ammọninu lẹ ji godo, Samuẹli biọ to gbẹtọ lọ lẹ si nado pli to Gilgali nado lá Sauli taidi ahọlu. (1 Samuẹli 10:17-24; 11:11-15) Samuẹli dọ whenuho Islaeli tọn bo na tuli ahọlu lọ po gbẹtọ lẹ po nado setonuna Jehovah. Jiwheyẹwhe sè odẹ̀ Samuẹli tọn bo na dotẹnmẹ jikun he yin nùdego to bẹjẹeji lọ nado ja. Ehe hẹn gbẹtọ lọ lẹ nado yigbe ylando he yé wà to Jehovah gbigbẹdai mẹ tọn. To whenuena yé biọ to Samuẹli si nado hodẹ̀ na yé, e yigbe dọmọ: “Na yẹn tọn, Jiwheyẹwhe dike blo bọ yẹn nado waylando do OKLUNỌ go to alọdote mẹ nado hodẹ̀ na mì: ṣigba yẹn na nọ plọn ayiha mì to aliho dagbe po jijlọ po mẹ.” Apajlẹ owanyi nugbo na Jehovah po omẹ etọn lẹ po tọn nankọ die! (1 Samuẹli 12:6-24) Be hiẹ tindo ojlo nado nọgodona tito yẹwhehọluduta tọn lẹ bo hodẹ̀ do ota yisenọ hatọ lẹ tọn mẹ ya?

Ahọlu Awe Tintan Islaeli Tọn Lẹ

Sauli yin sunnu jlẹkajinọ he Jiwheyẹwhe kẹalọyi de. (1 Samuẹli 9:21; 11:6) Ṣigba, to nukọn mẹ, e gbẹkọ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go. Di dohia, Samuẹli wọhẹ ẹ na sọmawhe yíyí do sanvọ́ kakati nado nọte, dile e ko yin gbedena nado wà do. (1 Samuẹli 13:10-14) To whenuena Sauli vẹtoli bo hla ogbẹ̀ Ahọlu Agagi Amalẹkinu lọ tọn dai, Samuẹli dọna ẹn dọmọ: “OKLUNỌ ko tlẹ́n ahọludu Islaeli tọn lọ sọn dè we to azán he gbè, bo ko sọ na ẹn hlan kọmẹnu hiẹ tọn de, he . . . pọnte hú hiẹ.” Samuẹli lọsu yí alọ ede tọn do hù Agagi bo yì nado nọ̀ aluẹmẹ na Sauli.—1 Samuẹli 15:1-35.

To godo mẹ, Jehovah dọna Samuẹli dọmọ: “Dẹn sọ na wẹ hiẹ nado blawu na Sauli, mimọ yẹn ko gbẹ́ ẹ dai sọn ahọlu yinyin mẹ to Islaeli ji?” Todin, Jehovah do Samuẹli hlan Bẹtlẹhẹm nado yì samisisana visunnu Jẹsse tọn de taidi ahọlu. Samuẹli pọ́n visunnu Jẹsse tọn dopodopo tlintlin kakajẹ whenue Jehovah dohia dọ Emi kẹalọyi Davidi, mẹhe whè hugan to yé mẹ, nado yin amisana. To gbenẹgbe, Samuẹli mọ nuplọnmẹ titengbe de yí: “OKLUNỌ ma nọ mọnú dile gbẹtọ [nọ] mọ do gba; na gbẹtọ nọ to awusọhia gbonu go tọn dali pọ́n, ṣigba ayiha pọ́n wẹ OKLUNỌ te.”—1 Samuẹli 16:1-13.

To whenuena e yindọ tolivivẹ Sauli tọn vẹ́ na Samuẹli, lehe e na ko gbleawuna ẹn do sọ to whenuena Sauli wleawuna wangbẹnamẹ kanyinylan tọn sọta Davidi! Mahopọnna whlepọn mọnkọtọn lẹ, Samuẹli gbọṣi zohunhunnọ yinyin mẹ to yọnhowhe etọn mẹ bo wà nuhe go e pé lẹpo to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ.—1 Samuẹli 19:18-20.

Ogú He Samuẹli Jo Dai

To whenuena Samuẹli kú, Islaelivi lẹ nọ̀ aluẹmẹ na yẹwhegán whiwhẹnọ po adọgbotọ he yinuwado gbẹzan mẹsusu tọn ji po ehe. (1 Samuẹli 25:1) Samuẹli ma yin gbẹtọ pipé, podọ e nọ ṣì whẹda to whedelẹnu. Ṣigba, mahopọnna awugbopo etọn lẹ, Samuẹli ze ede jo na Jehovah mlẹnmlẹn bo wazọ́n sinsinyẹn nado gọalọna mẹdevo lẹ nado wà nudopolọ.

Dile etlẹ yindọ nususu ko diọ sọn azán Samuẹli tọn gbè, kandai gbẹzan etọn tọn bẹ nuplọnmẹ họakuẹ lẹ hẹn na mí. Hú popolẹpo, Samuẹli basi sinsẹ̀n nugbo Jehovah tọn bosọ nọgodona ẹn. Be hiẹ lọsu to nudopolọ wà ya?

[Apotin to weda 16]

LẸNNUPỌNDO GBẸZAN SAMUẸLI TỌN JI

• Kẹdẹdile mẹjitọ Samuẹli tọn lẹ plọn ẹn ohó Jiwheyẹwhe tọn do, plọn ovi towe lẹ whẹ́n to “hihò po hokọnamẹ [Jehovah] tọn po mẹ.”—Efesunu lẹ 6:4.

• Na tuli ovi towe lẹ nado hodo apajlẹ Samuẹli tọn gbọn sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn yíyí do basi yanwle gbẹzan tọn yetọn dali.

• Jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn he Samuẹli dohia lẹ hẹn mẹdevo lẹ nado yiwanna ẹn, podọ e gbọnmọ dali ze apajlẹ dagbe dai na mí.

• Samuẹli wà nuhe go e pé lẹpo nado nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo, dile mí dona wà do.

[Yẹdide to weda 15]

Samuẹli nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo bo gọalọna mẹdevo lẹ to gbigbọ-liho